Wspólnotowe prawo podatkowe – podatki bezpośrednie Wprowadzenie

Uwaga : numeracje przepisów dotyczą Traktatu o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej TWE. W traktacie z Lizbony (TFEU) mają one zmienioną numerację (niektóre także zmodyfikowaną treść)

Podstawy prawne harmonizacji Podatki pośrednie ( art TWE) Podatki bezpośrednie – brak bezpośredniego nakazu harmonizacji (art.94,96,308 TWE)

Zasady stanowienia Przepisy podatkowe są uchwalane przez Radę jednomyślnie

Metody zbliżania ustawodawstw Metody zbliżania ustawodawstw państw członkowskich w zakresie podatków bezpośrednich : Harmonizacja poprzez uchwalanie przepisów wspólnotowych, nadrzędnych w stosunku do przepisów krajowych

Metody zbliżania ustawodawstw Ujednolicanie przepisów poprzez dostosowanie przepisów krajowych do wymogów orzecznictwa ETS ( tzw. harmonizacja „ tylnymi drzwiami”)

Metody zbliżania ustawodawstw Koordynacja krajowych systemów podatkowych

Harmonizacja Harmonizacja krajowych systemów podatkowych w zakresie podatków bezpośrednich

Harmonizacja Instrumentem harmonizacji w zakresie podatków bezpośrednich są dyrektywy (art.94 TWE); możliwe są rekomendacje, które nie mają wiążącego charakteru ( inaczej w podatkach pośrednich)

Dyrektywy Parent –Subsidiary Directive Dyrektywa z dnia 23 lipca 1990 r. o wspólnym systemie podatkowym dla spółek matek i spółek córek różnych państw członkowskich 90/435/EEC Merger Directive Dyrektywa z 23 lipca 1990 r ( 90/434/EEC ) o wspólnym systemie podatkowym dla fuzji, podziałów,podziałów przez wydzielenie, wniesienia majątku i zamiany udziałów w odniesieniu do spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia siedziby SE i SCE pomiędzy państwami członkowskimi

Dyrektywy Interest-Royalty Directive Interest-Royalty Directive Dyrektywa z 3 lipca 2003 r. o wspólnej regulacji podatkowej dla wypłat odsetek i należności licencyjnych pomiędzy spółkami powiązanymi różnych państw członkowskich 2003/49/EEC) Savings Directive Savings Directive Dyrektywa z 3 czerwca 2003 r. w przedmiocie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie odsetek 2003/48/EC Dyrektywa z 3 czerwca 2003 r. w przedmiocie opodatkowania dochodów z oszczędności w formie odsetek 2003/48/EC

Dyrektywy Mutual Assistance Directive Dyrektywa Rady 77/799/EWG z dnia 19 grudnia 1997 r. dotycząca wzajemnej pomocy właściwych władz państw członkowskich w obszarze podatków bezpośrednich oraz opodatkowania składek ubezpieczeniowych

Dyrektywy Wymogi dotyczące implementacji dyrektyw Wymogi formalne Wymogi materialne

Umowy międzynarodowe Arbitration Convention Konwencja 90/436/EEC z 23 lipca 1990 r. w sprawie eliminowania podwójnego opodatkowania w związku z korektą zysków przedsiębiorstw powiązanych

Nowe inicjatywy Nowe inicjatywy w zakresie harmonizacji Common Consolidated Corporate Tax Base (CCC TB) – Wspólna skonsolidowana korporacyjna podstawa opodatkowania

Harmonizacja „tylnymi drzwiami” Harmonizacja „ tylnymi drzwiami” Ujednolicanie przepisów poprzez dostosowanie ustawodawstw krajowych do wymogów orzecznictwa ETS

Orzecznictwo ETS „ Chociaż władztwo podatkowe w zakresie podatków bezpośrednich znajduje się w gestii państw członkowskich, to jednak powinno być ono wykonywane zgodnie z prawem wspólnotowym, co zakłada konieczność eliminowania wszelkiej dyskryminacji, jawnej czy ukrytej ze względu na obywatelstwo” ( C-279/93 Schumacker; C-80/94 Wielockx; C-107/94 Ascher; C-250/95 Futura)

Orzecznictwo ETS Zakaz stosowania przez państwa członkowskie środków, które naruszają fundamentalne zasady wspólnego rynku.

Podstawy fundamentalnych swobód Podstawami fundamentalnych swobód prawa UE jest : zasada niedyskryminacji, oraz zasada rynku wewnętrznego nakazująca eliminowanie barier w swobodnym przepływie osób oraz czynników produkcji.

Swobody Traktatowe Swoboda przepływu towarów Swoboda przemieszczenia się osób Swoboda przepływu usług Swoboda przepływu kapitału

Swobody Traktatowe Art.12 TWE – zakaz dyskryminacji ze względu na obywatelstwo Art. 39 TWE - zakaz dyskryminacji migrujących pracowników najemnych Art. 43 TWE – zakaz ograniczania swobody wyboru miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przez obywateli Art.48 TWE - rozszerzenie zakazu na spółki Art.49 TWE - zakaz ograniczeń w swobodnym świadczeniu usług Art.56 TWE - zakaz ograniczeń w swobodnym przepływie kapitału

Test dyskryminacji Dla stwierdzenia niezgodności przepisu krajowego z prawem wspólnotowym przeprowadza się tzw. test dyskryminacji. Przykłady stosowania dyskryminacji w polskich przepisach o podatkach dochodowych

Koordynacja Koordynacja krajowych systemów podatkowych (soft law – komunikaty, rekomendacje)

Koordynacja Komunikat Komisji z 19 grudnia 2006 r. - Koordynowanie systemów podatków bezpośrednich w państwach członkowskich w ramach wspólnego rynku

Koordynacja Celem koordynacji nie jest zastąpienie istniejących krajowych systemów podatkowych jednolitym systemem wspólnotowym, lecz zapewnienie sprawnego współdziałania tych systemów.

Sprzeczność prawa krajowego z prawem wspólnotowym Usuwanie sprzeczności prawa krajowego z prawem wspólnotowym Bezpośredni skutek prawa wspólnotowego Wykładnia prowspólnotowa

Bezpośredni skutek prawa wspólnotowego Przepisy TWE są bezpośrednio skuteczne ( bez konieczności ich implementacji ) jeśli są : jasne, precyzyjne i bezwarunkowe i przyznają uprawnienia jednostkom Van Gend &Loos C- 26/62

Bezpośredni skutek prawa wspólnotowego Dyrektywy powinny być prawidłowo implementowane do porządku krajowego

Skutek bezpośredni przepisów wspólnotowych Przy rozstrzyganiu indywidualnych spraw podatników, w przypadku niezgodności prawa krajowego z prawem wspólnotowym: o prawach i obowiązkach podatnika decyduje prawo wspólnotowe, jeżeli jest w tym zakresie wystarczająco precyzyjne, jasne działa bezwarunkowo oraz przewiduje mniejsze obowiązki lub większe uprawnienia dla podatnika niż prawo krajowe,

Skutek bezpośredni przepisów wspólnotowych Kiedy o prawach i obowiązkach podatnika decyduje prawo krajowe, nawet jeśli jest sprzeczne z prawem wspólnotowym ?

Skutek bezpośredni przepisów wspólnotowych jeżeli prawo wspólnotowe nie spełnia kryteriów jasności, precyzji albo ma charakter warunkowy, lub

Skutek bezpośredni przepisów wspólnotowych przewiduje dla podatnika większe obowiązki lub mniejsze uprawnienia niż prawo krajowe (dyrektywa nie może być bezpośrednio źródłem obowiązków dla podatnika).

Procedury Art.226 TWE C-231/96 Edis podatnik może ubiegać się o zwrot podatku nałożonego sprzecznie z prawem wspólnotowym na podstawie przepisów krajowych (zwrot nadpłaty)

Procedury Wzruszenie prawomocnej decyzji administracyjnej na wniosek strony w celu uwzględnienia orzeczenia ETS

Procedury Podatnikowi, który zapłacił podatek na podstawie normy sprzecznej z prawem wspólnotowym przysługuje : Prawo do zwrotu Prawo do odszkodowania (odpowiedzialność odszkodowawcza państwa za naruszenie prawa wspólnotowego)

Literatura Literatura : „Podatki bezpośrednie Prawo polskie a prawo Wspólnotowe Implementacja Dyrektyw Orzecznictwo ETS „ Pod redakcją Hanny Litwińczuk Wydawnictwo Wiedza i Praktyka Warszawa 2009