Jak organizacja może sama „zarobić” na swoje działania – czyli o działalności odpłatnej i gospodarczej. Beata Matyjaszczyk Educare

Definicja organizacji W polskim prawie pojęcie „organizacja pozarządowa” definiuje art. 3 ust 2 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U.z 2003r. nr 96 poz. 873 z późniejszymi zmianami). Zgodnie z obecnym brzmieniem przytoczonego artykułu organizacja pozarządowa to instytucja, utworzona na podstawie ustaw, która nie jest jednostką sektora finansów publicznych oraz która działa w celu innym niż osiągnięcie zysku. 2

Definicja organizacji Definicja ustawowa wskazuje na cztery cechy, które wyróżniają organizacje pozarządowe od innych podmiotów. Po pierwsze są to instyguje Po pierwsze są to instyguje. Instytucje czyli jednostki organizacyjne posiadające lub nieposiadające osobowości prawnej. Po drugie instytucje te muszą być zdefiniowane Po drugie instytucje te muszą być zdefiniowane, określone, w przepisach ustawowych czyli musi istnieć ustawa, która określi ich formę organizacyjną i zakres działania. nie są jednostkami sektora finansów publicznych Po trzecie nie są jednostkami sektora finansów publicznych, czyli nie są administracją publiczną, ani jednostki powołanymi przez administrację, co nie znaczy, że nie mogą korzystać ze środków publicznych realizując zadania. 3

Definicja organizacji działają w innym celu niż osiągnięcie zysku. Po czwarte, organizacje działają w innym celu niż osiągnięcie zysku. Czyli podmioty te mogą wypracowywać dochód, jednak ich celem działania nie może być osiągnięcie zysku, a cały wypracowany muszą wykorzystać na swojej cele statutowe. Oznacza to również, że członkowie organizacji, pracownicy fundacji, udziałowcy spółek prawa handlowego nie mogą podzielić między siebie wypracowanego zysku. Projekt nowelizacji ustawy mówi wprost, że w organizacjach pozarządowych zysk nie może być podzielony między członków, współpracowników czy akcjonariuszy, a cały wypracowany dochód powinien być przekazany na cele statutowe tego podmiotu. 4

Działalność statutowa Przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie rozdzieliły działalność statutową organizacji pozarządowej, od działalności gospodarczej. „statutowa działalność organizacji pozarządowejnie jest działalnością gospodarczą Przepis artykułu 6 cytowanej ustawy wskazuje, że „statutowa działalność organizacji pozarządowej w części obejmującej działalność pożytku publicznego, nie jest, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów Prawa o swobodzie gospodarczej i może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna.” 5

6

Krok 1 Krok 1 to odpowiedź na pytanie „Jakie działania, nazywamy działaniami statutowymi?”. Organizacja w statucie określa jakie cele realizuje, poprzez jakie działania. 7

Krok 2 Krok 2 to odpowiedź na pytanie „Czy działania statutowe organizacji mieszczą się w sferze pożytku publicznego?”. Zakres działań należących do sfery działalności pożytku publicznego jest określony w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. 8

O tym czy dany rodzaj działalności ma charakter nieodpłatny, odpłatny czy gospodarczy decyduje pobieranie lub nie pobieranie odpłatności za świadczone usługi lub sprzedawane towary od osób bezpośrednio korzystających (beneficjentów ostatecznych) i wysokość tej odpłatności Obecnie jest obowiązek podania w statucie, lub w innym dokumencie organizacji informacji, jakie działania (sposoby realizacji celów statutowych) będą prowadzone odpłatnie, a jakie nieodpłatnie 9

Dochód z działalności odpłatnej pożytku publicznego służy wyłącznie realizacji zadań należących do sfery zadań publicznych lub celów statutowych. Dochód z działalności gospodarczej może w pewnej części być zainwestowanym w dalszą działalności gospodarczą. W żadnym rodzaju działalności, jak już zostało podkreślone, zysk nie może być podzielony między członków władz organizacji, członków stowarzyszenia, pracowników fundacji, nawet jeśli oni uczestniczyli w wypracowaniu tego zysku. 10

D ZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Beata Matyjaszczyk