PODEJŚCIE INTERAKCYJNE PAULA WATZLAWICKA „[...] życie to jest gra, której reguła numer jeden głosi: to nie jest gra, to się dzieje naprawdę.” Alan Watts

TRZY OBSZARY BADAŃ NAD KOMUNIKACJĄ syntaktyka – problematyka przekazu informacji (kodowanie, kanał, pojemność, redundancja, statystyczne właściwości języka). semantyka – znaczenie oparte o wspólnie dzielone informacje. pragmatyka – behawioralne efekty komunikacji (obserwacja manifestacji relacji).

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 1 człowiek nie może się nie komunikować (warunek – konieczność fizycznej obecności; przykład: samolot) „pranie mózgu” (przykład: Alicja) możliwe reakcje: odmowa komunikowania się (niewygoda) akceptacja (niemożność zaprzestania) symptom jako komunikat: cesja kontroli (nerwy, choroba, lęk, alkohol, wychowanie...) Margaret Mead (osobowość rosyjska i amerykańska) eksperymenty nad „obroną percepcyjną” (McGinnies – podwyższony próg rozpoznania dla słów tabu)

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 2/1 poziomy komunikacji - treść i relacja (warunek – utrzymywanie relacji) Dwa poziomy komunikacji z perspektywy interakcyjnej Treść Relacja Raport Dowodzenie Co zostało powiedziane Jak zostało to powiedziane Kanał werbalny Kanał niewerbalny Komunikacja Metakomunikacja Aspekt poznawczy Aspekt afektywny Dane w komputerze Program komputerowy Słowa Akcentowanie (interpunkcja)

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 2/2 definiowanie siebie i innych - „Tak widzę siebie w relacji z tobą w tej sytuacji.” reakcje na definicję siebie potwierdzenie intuicji na swój temat odrzucenie dyskwalifikacja – „Nie istniejesz” (przykład: niezróżnicowane komplementy) samozaprzeczenia, niespójności, zmiany tematu, nieporozumienia, manieryzmy, dosłowne interpretacje metafor, metaforyczne interpretacje dosłownych przekazów

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 3 akcentowanie sekwencji zdarzeń nieuzasadnione założenie o równorzędności informacji i wniosków (proces odrzucania informacji) rozbieżne akcentowanie prowadzi do odmiennych interpretacji błąd obserwatora

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 4 komunikacja cyfrowa i analogowa idee abstrakcyjne, zaprzeczenie, wskazanie zróżnicowanych znaczeń.

AKSJOMATY KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ 5 interakcja symetryczna i komplementarna: symetryczna eskalacja – odrzucenie sztywna komplementarność – dyskonfirmacja (kto ma prawo decydować o kwalifikacji zdarzeń)

PARADOKS W KOMUNIKACJI 1 teoria typów logicznych; przykład: „Jestem kłamcą” (Russell) teoria poziomów języka (Carnap, Tarski) język obiektów metajęzyk metametajęzyk... warunki paradoksu w komunikacji silna relacja komplementarna posłuszeństwo wobec nakazu wykonania czegoś wymaga niewykonania tego (przykłady – żołnierz, fryzjer, „spontaniczne uczucie”) niemożność metakomunikacji i wyjścia poza ramy paradoksu (niesubordynacja)

PARADOKS W KOMUNIKACJI 2 zaufanie DYLEMAT WIĘŹNIA b¹ b² a¹ 5 , 5 -5 , 8 a² 8 , -5 -3 , -3 Współzależność jako natura dylematu iluzja alternatywy (Weakland, Jackson) „Czy przestałeś już bić swoją żonę? Odpowiedź: ‘tak’ lub ‘nie’” przepisanie symptomu

„Czego nie możemy pomyśleć, nie możemy pomyśleć: dlatego też nie możemy powiedzieć tego, czego nie możemy pomyśleć” Wittgenstein