Od czego zależy sukces Regionalnej Strategii Innowacyjności ? Elżbieta Książek 25 marca 2010 Warsztaty Regionalnego Komitetu Sterującego ds. Regionalnej Strategii Innowacyjności

Plan prezentacji Co oznacza dla nas sukces RIS? W tym powtórka – Co to jest RIS? oraz Jak się wdraża RIS? Różne rozumienie sukcesu RIS w Europie Osiągnięcia RIS w Europie - przykłady Mierniki sukcesu Wnioski

Co oznacza sukces RSI? Mini burza mózgów

Konkurencyjny region Powtórzenie – po co RIS? Źródło: Saxon Brettel Warsztaty MLP Cel Dobrobyt Gospodarka regionu Konkurencyjność Produktywność Zatrudnienie Źródła konkurencyjności Badania i rozwój Rozwój MŚP Inwestycje zewnętrzne Infrastruktura i zasoby ludzkie Instytucje i Kapitał społeczny Działalność innowacyjna Struktura gospodarcza Dostępność regionu Wykwalifikowane kadry Centra decyzyjne Środowisko Struktura społeczna Kultura regionu

Powtórzenie Co to jest RIS? Regionalna Strategia Innowacji – wspólna wizja jako siła napędowa polityki oraz działań, Eksperyment społeczny– zaangażowanie odpowiednich aktorów (ludzi oraz instytucji) w proces tworzenia polityki innowacyjnej, „Operacjonalizacja’’ koncepcji regionalnego systemu innowacji Przedsiębiorstwa są najważniejsze w koncepcji systemu innowacji i polityki innowacyjnej, RIS – bardziej proces a nie projekt/dokument etc. RIS jako początek procesu rozwijania długookresowej polityki regionu???

Powtórzenie - Akcje pilotażowe ??? Etapy RIS (typowe projekty) Konsensus Etap 1 Analizy Etap 2 Strategia oraz Plan Działań Implementacja Etapy RIS (typowe projekty) ~12 miesięcy ~8 miesięcy Akcje pilotażowe ???

Wdrażanie RIS – idealny model Diagnoza sytuacji Definicja strategii i planu działań Wdrażanie polanu działań Monitoring i ewaluacja

Dyskusja - dekonstrukcja Jaki jest cykl wdrażania RIS? Jakie są oczekiwane efekty? Jaki jest budżet wdrażania? Jaki mamy wpływ na programy finansujące? Jakie korekty możemy wprowadzać?

Dyskusja - rekonstrukcja Co można zrobić? Czy można zarządzać nie całkiem zależnymi elementami?

Różne rozumienie sukcesu RIS Zmiana regionu w bardziej innowacyjny Wdrożenie planu działań RIS Stworzenie konsekwentnej i spójnej polityki innowacji Podniesienie kapitału społecznego dla RIS Poprawa systemu innowacji ?

Czynniki sukcesu Czynniki sukcesu Warunki brzegowe Proces Aktorzy Zasoby

Czynniki sukcesu Warunki brzegowe Typowe warunki brzegowe Stan gospodarki, kapitału społecznego Potencjał innowacyjny firm Potencjał intelektualny B+R Atrakcyjność regionu itp.. Potencjał polityczny regionu: Autonomia regionu Dojrzałość w prowadzeniu polityki innowacyjnej Potencjał instytucjonalny – tworzenie polityki Potencjał instytucjonalny – dostarczanie wsparcia i usług Otwartość na uczenie się

Czynniki sukcesu Proces RIS Przywództwo i wzięcie odpowiedzialności za proces Elastyczność i improwizacja Nacisk aktorów na wykazanie wyników (what you measure is what you get) Umiejętne radzenie sobie z polityką– dyplomacja, wciąganie w proces, ‘apolityczność’ Wiara w wizję i potrzebę zmian Konsekwencja i stabilność

Wiedza dla dobrej implementacji Znajomość różnych narzędzi polityki innowacyjnej Mechanizmów Wad i zalet Korzystanie z doświadczeń innych Śledzenie trendów Ewaluacja

Wnioski z oceny projektów RITTS w Europie* * Assessment of the Community regional innovation and technology transfer strategies, Luxemburg, 2001 Wnioski z oceny projektów RITTS w Europie* Jeśli chodzi o przełożenie wyników analiz w politycznie zaaprobowaną koncepcję innowacji oraz efektywną politykę – niewiele regionów może się pochwalić dojściem do tego poziomu, RIS jest ambitnym programem, zawierającym wiele komplementarnych wobec siebie celów, które wzięte razem są poza zasięgiem większości regionów Bardziej stosownym pytaniem jest: ‘Jak daleko region poprawił swoją sytuację w porównaniu do pozycji wyjściowej”?

Najczęstsze problemy wdrażania Ciągłość procesu, ‘utworzenie cyklu polityki’ Brak wizji, całościowej odpowiedzialności za wdrażanie strategii Brak koordynacji: RIS a strategia rozwoju oraz programowanie i wdrażanie funduszy strukturalnych Wiele działań wprowadzono w życie ALE brak strategicznej perspektywy oraz trwałości Wiele działań dla infrastruktury brak perspektywy kapitału społecznego

W poszukiwaniu „głębii przyczynowej’ INNOWACJE JAKO ACHIPELAG RIS Western Scotland W poszukiwaniu „głębii przyczynowej’ INNOWACJE JAKO ACHIPELAG Mało nowych firm Zamknięty model firm Brak wykorzystania wiedzy Widoczne elementy Połączenia Głębokie przyczyny Strategiczny problem Wyspy Połączenia podwodne Podstruktura Tektonika ---- ‘Poziom morza Brak strategicznego planowania Niewykorzystywanie nowych technologii Statyczne praktyki biznesowe Nieinnowacyjna kultura

Przykłady efektywnych strategii

Kraj Basków - od kryzysu do zaawansowanego technologicznie regionu Gipuzkoa (Donostia) Powierzchnia 7.234 km2 Ludność 2.1 M Bezrobocie (2008) 4,6% PKB na głowę 128 % UE Nakłady na B+R 1,65% PKB W tym przemysł 1,34% PKB Bizkaia (Bilbao) Capital: Araba (Vitoria- Gasteiz) Od 1979 szeroka autonomia Do 2009 ciągłość polityczna rządów Od załamania przemysłu ciężkiego do nowych sektorów gospodarki Od 25% bezrobocia w latach 90tych do 4,6% 2008 Od braku tradycji naukowych do czołowych ośrodków w Europie

Kraj Basków - rozwój polityki 1980-2010

Przykład kontynuacji RIS – Dolna Austria Vision: Establishment of NÖ as benchmark for European „Top“ innovation regions Development of the holistic Regional Innovation System Development of the RIS NÖ Strategy Implementation of the RIS NÖ Strategy Start of implementation of strategic corner pillars Start and realisation of projects that complement the corner pillars Orientation of the Obj. 2 New and INTERREG IIIa Programme towards the Regional Innovation Strategy Lower Austria Achieving consensus on the orientation of the RIS Strategy Lower Austria Definition of 5 strategic corner pillars for RIS Lower Austria Definition of role allocation of the regional actors Intensification of cooperation of enterprises, research and administration in Lower Austria in the field of innovation Sharpening the innovation profile of Lower Austria and international positioning of the region Establishment of Lower Austrian innovation system as European benchmark Positioning and Lead of Lower Austria for an innovation strategy „Vienna Region“ 1997 1999 2001 2004 2008

Przykład kontynuacji RIS – Dolna Austria VISION: Establishment of Lower Austria among the TOP EU Innovative Regions Consolidation of Lower Austria’s innovation system as European benchmark Sustainable (economic and) innovation policy – HR/society, environment, regional added value Improving the Innovation Assessment Methodology Lower Austria (I-AM Lower Austria) 2013 Włączania w główny nurt programów Standaryzacja i ciągłe doskonalenie Analizy obecnej sytuacji Opracowanie strategii i narzędzi Weryfikacja wyników akcji pilotażowych Decyzja o kontynuacji i ew. zmianach Testowanie strategii i narzędzi poprzez Akcje pilotażowe

Dolna Austria – czynniki sukcesu Konsekwentna konsytuacja RIS od 1997, ci sami ludzie Wsparcie polityczne – ministerstwo i Komitet Sterujący RIS Ciągłe sieciowanie i dialog Konkretne środki na implementacje – własne i fundusze strukturalne Jasny podział zadań i odpowiedzialności pomiędzy aktorami Nakierowanie na klienta – MŚP Eksperymentowanie, wyciąganie wniosków

Przykład RIS – Dolna Austria Najnowsze priorytety: Kapitał ludzki w przedsiębiorstwach Holistyczne wspieranie MŚP Benchmarking z innymi regionami

Dolna Austria – „Asystent Innowacji’’ Cel – wzmocnienie zdolności i kultury innowacji w MŚP Zatrudnienie absolwenta uczelni do konkretnego projektu innowacyjnego w przedsiębiorstwie: Projekt B+R Usprawnienie organizacyjne Informacja i komunikacja Finansowanie (max 15 miesięcy) Koszt zatrudnienia ‘asystenta’ (50% w pierwszych 8 mmiesiącach, 35% następnych 7) max. ok. 20 tyś euro Obowiązkowe szkolenie – specjalny kurs podyplomowy (100%) Trener (zewnętrzny ekspert) dla projektu i asystenta (50%, max. 2.620 euro) Monitoring przez zewnętrznego konsultanta – 100 %

Przykłady przedsięwzięć

Castilla y Leon - Sieć agentów innowacji LEGITE Grupa docelowa – tradycyjne MŚP w peryferyjnych miejscach regionu Cel – promocja innowacyjnych technik i procesów Agenci z struktur zakorzenionych w tych regionach Informacja o programach wsparcia Poszukiwanie partnerów Audyty strategiczne i technologiczne Analiza ekonomiczno-finansowa projektów innowacyjnych Poszukiwanie finansowania Współpraca z instytutami naukowymi Wizyta agenta – identyfikacja problemu/potrzeby Dyskusja problemu z instytutami Instytut proponuje konkretne rozwiązanie Współpraca sieciowa i problemy/rozwiązania na poziomie regionu

‘Vouchery badawcze’ dla MŚP Limburgia (NL) Cel – pobudzenie współpracy MŚP i ‘dostawcami wiedzy’ (nie  finansowanie badań dla MŚP) Wartość voucheru – 3 dni pracy eksperta Brak formalności, wybór z ‘książki telefonicznej’ ‘Agenci’ regionalnej agencji rozwoju Pierwszy kontakt, diagnoza problemu, identyfikacja eksperta ‘Podobne’ Instrumenty finansowanie badań dla MŚP Cel - finansowanie badań dla MŚP) Często większa wartość MŚP aplikuje o voucher (‘uproszczona’ procedura) Problem oraz `partner badawczy w gestii MŚP

MADRI+D

MADRI+D MADRI+D – Nagroda IRE Portal + sieć instytucji Wspólna marka Transfer technologii – B2B, uczelnie-przemysł Doradztwo, szkolenia ‘Technology Watch’ Wirtualny inkubator Itd....

Uniwersytet w Umeå Studenci w przedsiębiorstwach – program Biura Relacji Zewnętrznych Cele Wzmocnienie konkurencyjności firm Zwiększenie zatrudnialności absolwentów Proces: Rozmowy (wizyty) z przedsiębiorstwami – Opracowanie projektów (konsultanci UU) – nabór studentów Prace magisterskie: Analizy rynku dla nowych produktów Ulepszenie istniejących produktów Redukcja zużycia energii Analiza satysfakcji z pracy Nowe metody produkcji Relacje z klientami

Peloponez (Grecja)

Peloponez (Grecja) Ludność 700.000 ( 6.5% ludności kraju) of the country’s population 15.000 metrów kwadratowych (11,7 % powierzchni kraju) PKB 80% of the średniej krajowej - 50% średniej UE Produkcja 30% PKB, 40% zatrudnienia Usługi 46% PKB, 40% zatrudniania

Program innowacyjny Peloponezu Specjalizacja – 4 typowe produkty Oliwa Wino Suszone owoce Ser Feta Biznes Plany promocji produktów Wsparcie firm: Pakowanie, ISO, HACCP, marketing Klastry – 1 krok - wspólna promocja i marketing – kanały dystrybucji 2 krok – innowacyjne produkty 3 krok – megaklaster – promocja marki regionu

Podsumowanie Mix polityki Warunki brzegowe (infrastruktura, system fiskalny i wsparcia) Kapitał społeczny i kultura innowacji Instrumenty finansowe Wsparcie miękkie (szkolenia, doradztwo) Sieci współpracy, przepływy w systemie innowacji Produkcja wiedzy Lepsze procesy tworzenia i wdrażania polityki - Współpraca, podział ról, przywództwo Monitoring i ewaluacja polityki (i ich stosowanie w praktyce) Inteligentne praktyki benchmarking Długoterminowe wizje (foresight) Zaangażowanie partnerów społeczno-gospodarczych

Dziękuję za uwagę Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego