Rola arteterapii w pracy z osobami starszymi Agnieszka Wróbel

Rodzaje terapii Nazwa Zakres znaczeniowy Arteterapia terapia za pomocą szeroko rozumianej sztuki lub tylko sztuk plastycznych Biblioterapia terapia czytelnicza za pomocą słowa, publikacji, materiałów czytelniczych Choreoterapia leczenie za pomocą tańca Chromoterapia leczenie kolorami, barwami Dramatoterapia, Psychodrama terapia poprzez przygotowanie i uczestniczenie w spektaklach teatralnych Estetoterapia terapia poprzez doznania estetyczne, poprzez kontakt z pięknym otoczeniem, dziełami sztuki itp. Ergonoterapia /Ergoterapia (terapia zajęciowa) wyspecjalizowana forma rehabilitacji, organizowana w postaci zajęć w pracowniach tkackich, ceramicznych, rzeźbiarskich, metaloplastyki Hortikuloterapia terapia poprzez pracę lub przebywanie w ogrodzie Ludoterapia terapia za pomocą gier i zabaw Muzykoterapia terapia za pomocą muzyki Poezjoterapia terapia za pomocą recytowania, czytania lub pisania poezji Silvoterapia terapia poprzez obcowanie z lasem Talasoterapia terapia poprzez obcowanie z morzem Socjoterapia terapia poprzez przebywanie w zorganizowanej grupie społecznej Źródło: W. Szulc: Sztuka i terapia, Centrum Medyczne Szkolenia Nauczycieli Średniego Szkolnictwa Medycznego, Warszawa 1993.

Przyczyny zachowań agresywnych i autodestrukcyjnych BRAK ZASPOKOJENIA POTRZEB LUB TRAUMATYCZNE URAZY We wczesnym okresie rozwojowym ze strony ważnych obiektów FRUSTRACJA Naturalne oczekiwania nie zostały spełnione (uczucia smutku, żalu, gniewu, złości, wstydu itd.) MECHANIZM OBRONNY IDEALIZACJI RODZICÓW   MECHANIZM PRZENIESIENIA przeniesienie emocji z pierwotnego, ważnego obiektu na inne ważne obiekty OBJAWY AGRESJA AUTOAGRESJA

Stany ego według analizy transakcyjnej RK   Stan Rodzic: Rodzic karcący Rodzic opiekuńczy RO Dorosły Dz DP Stan Dziecko Dziecko przystosowane Mały Profesor Dziecko spontaniczne MP DS

Warunki kontaktu terapeutycznego Zwracanie uwagi na klienta Werbalne komunikowanie zrozumienia Empatia Pozawerbalne komunikowanie zrozumienia Milczenie jako sposób komunikowania zrozumienia Wysłuchiwanie Bezwarunkowo pozytywny stosunek do klienta (nawet jeśli działania klienta są sprzeczne z systemem wartości pomagającego) Akceptacja Akceptując klienta, pomagasz mu akceptować siebie Spójność w doświadczeniu i komunikowaniu Autentyczność Spontaniczność Nieprzyjmowanie postaw obronnych wobec klienta (nie „brać do siebie” postaw klienta)

Korekcyjna Terapeutyczna Budowania sprawczości Funkcje arteterapii Zaspokajanie niezrealizowanych potrzeb psychicznych, kompensowanie braków Korekcyjna Terapeutyczna Przekształcanie szkodliwych mechanizmów na bardziej wartościowe Ekspresyjna Ujawnianie tłumionych emocji Katartyczna Odreagowanie, rozładowanie i przekształcenie napięć i frustracji Uczy nazywania, rozpoznawania i wyrażania emocji Edukacyjna Dostarcza wiadomości przydatnych do reinterpretacji sensu i celu życia Budowania sprawczości Konkretne, wymierne doświadczenie własnych możliwości Ułatwia wyrażanie intrapsychicznych konfliktów w sposób pozawerbalny Komunikacyjna W działaniach grupowych uczy konstruktywnej komunikacji Rozbudza korzystne emocje Stymulująca Pozwala dotrzeć do własnych zasobów Wspomaga rozwój kreatywności i samorealizacji Relaksacyjna Odpręża, pozwala na uruchomienie „Wewnętrznego dziecka” Diagnostyczna Wytwory uczestnika opisują jego stan psychofizyczny

Literatura 1. Biskup Irena, Wróbel-Mikołajczyk Justyna: Magia Filcowania. Wydawnictwo Pracownia Kreatywności, Bielsko – Biała 2011. 2. Gładyszewska – Cylulko Joanna: Arteterapia w pracy pedagoga. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2011. 3. Karolak Wiesław, Kaczorowska Barbara: Arteterapia. Od rozważań nad teorią do zastosowań praktycznych. Wydawnictwo Akademii Humanistyczno – Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2011. 5. Konieczna Ewelina J.: Arteterapia w teorii i praktyce. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006. 6. Rozmysłowicz P. : Arteterapia jako metoda korygowania zaburzeń emocjonalnych [w:] Kataryńczuk-Mania Lidia (red.): Metody i formy terapii sztuką, Oficyna Wydawnicza UZ ,Zielona Góra 2005 7. Szulc Wita: Arteterapia. Narodziny idei, ewolucja teorii, rozwój praktyki, Wydawnictwo „Dyfin”, Warszawa 2011. 8. Szulc Wita: Sztuka i terapia, Centrum Medyczne Szkolenia Nauczycieli Średniego Szkolnictwa Medycznego, Warszawa 1993. 9. Sikora Ewelina: Terapia inaczej – arteterapia, Arka, nr 35, 2001 10. Wróbel Agnieszka: Asertywność na co dzień, czyli jak żyć w zgodzie ze sobą i innymi. Wydawnictwo Samo Sedno, Warszawa 2011. 11. Yalom Irvin D.: Dar terapii. List otwarty do nowego pokolenia terapeutów i ich pacjentów. Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa 2003.

Opracowała: Agnieszka Wróbel