planowania przestrzennego USTAWA z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. z dnia 16 czerwca 2010 r. nr 106 poz.675), Ustawa weszła w życie w dniu 17 lipca 2010 r. Skutki dla systemu planowania przestrzennego i dla przestrzeni Niniejszy materiał przedstawiony był w trakcie debaty zorganizowanej przez Urząd Komunikacji Elektronicznej w Warszawie w dniu 28.10.2010 r., jako ilustracja głównych tez wypowiedzi: - Jacka Banduły – Wiceprezesa Krajowej Rady Izby Urbanistów, - Jolanty Przygońskiej – Przewodniczącej Okręgowej Rady Izby Urbanistów z siedzibą w Warszawie

10)* potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, Zmiany w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.): Art. 1. 1. Ustawa określa: 1) zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej, 2) zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy - przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań. 2. W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza: 1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; 2) walory architektoniczne i krajobrazowe; 3) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; 4) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych; 6) walory ekonomiczne przestrzeni; 7) prawo własności; 8) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa; 9) potrzeby interesu publicznego; 10)* potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, w szczególności sieci szerokopasmowych.

Przed 17 lipca 2010: Art. 2. Ilekroć w ustawie (o planowaniu i zagosp. przestrz.) jest mowa o: 5) "inwestycji celu publicznego" - należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, z 2001 r. Nr 129, poz. 1447 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 126, poz. 1070, Nr 130, poz. 1112, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1682 i Nr 240, poz. 2058 oraz z 2003 r. Nr 1, poz. 15); Po 17 lipca 2010: 5) "inwestycji celu publicznego" - należy przez to rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), a także krajowym (obejmującym również inwestycje międzynarodowe i ponadregionalne), bez względu na status podmiotu podejmującego te działania oraz źródła ich finansowania, stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 i Nr 106, poz. 675);

wywołuje skutki także dla inwestycji Pomijając ewentualne wątpliwości, czy właściwe jest przyjęcie zasady, że cele publiczne realizują podmioty prywatne ze środków prywatnych, warto zauważyć, że ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych wywołuje skutki także dla inwestycji nie związanych z łącznością publiczną. Inwestycja celu publicznego korzysta z licznych przywilejów i ułatwień, m.in. nie podlega ograniczeniom wynikającym z zasady „dobrego sąsiedztwa” obowiązującej przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy. Czy dokonano analizy rzeczywistych skutków wprowadzenia tej zmiany (w tym w świetle dotychczasowego orzecznictwa)?

Ustawa o gospodarce nieruchomościami Art. 6. Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są: 1) wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji; 1a)wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie; 1b)wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty do obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz budowa i eksploatacja tych lotnisk i urządzeń; 2)(2) budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń; 3)budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania; 4)budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego; 5)opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami; 5a)ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady oraz miejsc i pomników upamiętniających ofiary terroru komunistycznego; 6)budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych; 6a)budowa i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń niezbędnych do realizacji obowiązków w zakresie świadczenia przez operatora publicznego powszechnych usług pocztowych, a także innych obiektów i pomieszczeń związanych ze świadczeniem tych usług; 7)budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich; 8)poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową; 9)zakładanie i utrzymywanie cmentarzy; 9a)ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej; 9b)ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody; 10)inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.

Problemy wynikające z ustawy Trudności interpretacyjne – nieprzewidywalne skutki Ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych: Art. 46. 1. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zwany dalej "planem miejscowym", nie może ustanawiać zakazów, a przyjmowane w nim rozwiązania nie mogą uniemożliwiać lokalizowania inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, jeżeli taka inwestycja jest zgodna z przepisami odrębnymi. 2. Jeżeli lokalizacja inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej nie jest umieszczona w planie miejscowym, dopuszcza się jej lokalizowanie, jeżeli nie jest to sprzeczne z określonym w planie przeznaczeniem terenu ani nie narusza ustanowionych w planie zakazów lub ograniczeń. Przeznaczenie terenu na cele zabudowy wielorodzinnej, rolnicze, leśne, usługowe lub produkcyjne nie jest sprzeczne z lokalizacją inwestycji celu publicznego z zakresu łączności publicznej, a przeznaczenie terenu na cele zabudowy jednorodzinnej nie jest sprzeczne z lokalizacją infrastruktury telekomunikacyjnej o nieznacznym oddziaływaniu. Jak ww. przepisy interpretować będą urbaniści, UKE, wojewodowie, sądy?

ZATEM ? Czy dopuszczalne jest wprowadzanie zakazów i ograniczeń – a jeśli tak, to w jakim zakresie? Jeśli założyć, że tylko w takim zakresie, w jakim wynika to bezpośrednio z przepisów odrębnych – okaże się, że ustawa dewastuje cały nasz system prawny. Teza, iż ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych jest nadrzędna nad ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie znajduje oparcia w owiązującym porządku prawnym.

Ustawa pozbawia samorządy gminne faktycznego władztwa planistycznego Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: Art. 3. 1. Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy. Art. 4. 1. Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Tymczasem ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych wprowadza zasadę: „Możecie przeznaczać tereny na dowolne cele, ale my i tak zrealizujemy dowolną inwestycję.”

Kolejna super-spec-ustawa Wprowadzono już szereg spec-ustaw, które wyrywają z systemu planowania przestrzennego kolejne obszary. Jednak ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych ma inny charakter: Ingeruje bezpośrednio w ten system wywołując stan nierozwiązywalnych kolizji. M.in. poprzez regulacje zawarte w art. 46 modyfikuje sposób interpretacji ustaleń planów miejscowych. Oznacza to, że po 17 lipca niektóre dotychczasowe ustalenia planów miejscowych potencjalnie nabrały nowego znaczenia; w efekcie może się okazać, że np. inwestycje dotychczas niewykonalne stały się możliwe do realizacji.

Można postawić tezę, że z chwilą wejścia w życie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych wiele obszarów objętych ustaleniami planów miejscowych zostało pozbawionych regulacji (wyrażonych niekiedy nie wprost) zapewniających m.in. ochronę walorów krajobrazowych, w tym na obszarach objętych formami ochrony przyrody czy środowiska kulturowego. Powstaje zatem pytanie, czy regulacje zawarte w art. 46 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych nie pozostają w sprzeczności z przepisem art. 27 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ? Art. 27. Zmiana studium lub planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim są one uchwalane. Zagadnienie to jest istotne i wiąże się z podstawowymi zasadami planowania przestrzennego.

Podstawy – cele planowania przestrzennego Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Art. 4. 1. Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Poprzez ustalenia planu miejscowego zapewnia się właściwe warunki ochrony i kształtowania takich wartości, jak: Ład przestrzenny, Walory architektoniczne i krajobrazowe, Środowisko przyrodnicze, Dziedzictwo kulturowe i zabytki, …. Zgodnie z art. 1.1 za podstawę działań w zakresie planowania przestrzennego przyjmuje się ład przestrzenny i zrównoważony rozwój.

Te podstawowe wartości zostają poważnie zagrożone. Ład przestrzenny takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno-estetyczne; Zrównoważony rozwój taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. Te podstawowe wartości zostają poważnie zagrożone.

Warto podkreślić, że zrównoważony rozwój jest zasadą konstytucyjną. Konstytucja RP: Art. 5. Rzeczpospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swojego terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Ochrona ustawowa nie jest skuteczna. Zasadnicze obawy związane z nową ustawą wynikają z faktu, że przepisy odrębne nie zapewniają w wystarczającym stopniu warunków ochrony ładu przestrzennego, zwłaszcza w obszarach o szczególnych walorach przyrodniczych i kulturowych. Dopiero poprzez ustalenia planów miejscowych można zapewnić realną i skuteczną ochronę. Świadczą o tym m.in. powszechnie odczuwalne skutki decyzji wz, które wydawane są zgodnie z przepisami odrębnymi, a prowadzą do degradacji wielu terenów. Inny przykład: ustawa o ochronie przyrody ustanawia w parkach narodowych zakaz budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych (…). Zakaz ten jednak nie dotyczy „obszarów objętych ochroną krajobrazową w trakcie ich gospodarczego wykorzystywania przez jednostki organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne oraz wykonywania prawa własności, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego” - zatem może być skutecznie ominięty. Zaś otulina parku narodowego w ogóle nie jest formą ochrony przyrody.

Zakazuje się zakazywać Jednym z wielu zadań planów miejscowych jest „uszczelnienie” systemu poprzez zdefiniowanie w sposób kompleksowy zasad zagospodarowania obszarów. Plan nie może tylko odwzorowywać obowiązujących przepisów; ma kreować nowe wartości. Ustalenia planów wyrażane są m.in. poprzez zakazy (w tym zakaz zabudowy), nakazy, ograniczenia, dopuszczenia. Zatem nie można planować nie ustanawiając zakazów i ograniczeń

Ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych pozostaje w konflikcie z innymi obowiązującymi ustawami, w tym m.in. z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych, czy z ustawą o lasach.

Nowe role, nowe zadania, nowe koszty Ustawa o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych Art. 75. 2. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, gminy dostosują treść planów miejscowych obowiązujących na obszarze ich właściwości do wymagań określonych w art. 46 ust. 1. 3. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, w terminie 7 dni od dnia, w którym upłynął termin określony w ust. 2, przedkłada właściwemu wojewodzie obowiązujące plany miejscowe oraz dokumentację prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z wymaganiami określonymi w art. 46 ust. 1. 4. Jeżeli treść przedłożonych planów miejscowych nie została dostosowana do wymagań określonych w art. 46 ust. 1, wojewoda zmienia plan miejscowy dla obszaru, w stosunku do którego nie dokonano odpowiednich zmian, oraz wydaje w tej sprawie zarządzenie zastępcze. 7. W przypadku złożenia przez radę gminy skargi na zarządzenie zastępcze, o którym mowa w ust. 4, sąd administracyjny wyznacza rozprawę w terminie 30 dni od dnia wpłynięcia skargi do sądu. Art. 48. Przedsiębiorca telekomunikacyjny oraz Prezes UKE mogą zaskarżyć, w zakresie telekomunikacji, uchwałę w sprawie uchwalenia planu miejscowego.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: Art. 27. Zmiana studium lub planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim są one uchwalane TO ZAWSZE CZAS I KOSZT Gminy, na obszarze których obowiązuje wiele planów miejscowych, zostają ukarane za staranne wykonywanie zadań własnych. Muszą w przyszłorocznych budżetach zarezerwować środki na zmiany planów. Przeprowadzenie jednocześnie kilkudziesięciu procedur planistycznych w ciągu 12 miesięcy jest niewykonalne.

Praktyka - opinie Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym: Art. 23. Organy, o których mowa w art. 11 pkt. 5 i 6 oraz art. 17 pkt. 6, w zakresie swojej właściwości rzeczowej i miejscowej są obowiązane do współpracy przy sporządzaniu odpowiednio projektu studium albo projektu planu miejscowego, polegającej na wyrażaniu opinii, składaniu wniosków oraz udostępnianiu informacji. Art. 15.2. W planie miejscowym określa się obowiązkowo: Przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania, Zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, Zasady ochrony środowiska przyrody i krajobrazu kulturowego, Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, Wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, Zasady kształtowania zabudowy oraz wskaźniki zagospodarowania terenu, maksymalną minimalną intensywność zabudowy, jako wskaźnik powierzchni całkowitej zabudowy w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej, w odniesieniu do powierzchni działki budowlanej, maksymalną wysokość zabudowy, minimalną liczbę miejsc do parkowania i sposób ich realizacji oraz linie zabudowy i gabaryty obiektów, Granice i sposoby zagospodarowania terenu lub obiektów podlegających ochronie ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych, Szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym, Szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy, Zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, Sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów. Art. 15.3. W planie miejscowym określa się w zależności od potrzeb: Sposób sytuowania obiektów budowlanych w stosunku do dróg i innych terenów publicznie dostępnych oraz do granic przyległych nieruchomości, kolorystykę obiektów budowlanych oraz pokrycie dachów. Zatem kwestionowanie zastosowania obligatoryjnych narzędzi kształtowania ładu przestrzennego jak linie zabudowy, gabaryty obiektów, odległości usytuowania obiektów budowlanych od dróg publicznych, czy innych terenów publicznych, stanowi naruszenie wyżej wymienionych przepisów.

Organ uczestniczący w procedurze sporządzania planów miejscowych wypowiada się na podstawie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i nie może formułować warunków pozytywnego zaopiniowania czy wniosków z tą ustawą sprzecznych.

Rolą UKE jako organu publicznej administracji rządowej jest wsparcie gmin w dążeniu do pogodzenia interesu inwestorów – operatorów telefonii komórkowej z interesami wspólnoty samorządowej, czy prywatnych właścicieli nieruchomości. Ich działalność gospodarcza czy inwestycyjna nie może odbywać się w oderwaniu od lokalnych uwarunkowań, specyfiki kształtowania zagospodarowania i warunków zabudowy terenu.

Co dalej ? Minimalny zakres postulatów: wprowadzenie jednoznacznej możliwości ustalania ograniczeń, np. dostosowania gabarytu i formy obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej do występujących uwarunkowań krajobrazowych, konserwatorskich i innych, dopuszczenie możliwości wykluczenia obiektów wysokich na pewnych obszarach (plan miejscowy może być sporządzany dla takiego obszaru, w którym lokalizacja obiektów budowlanych powinna zostać wykluczona). Doraźnie – poprzez wypracowanie dobrych praktyk stosowanych przez UKE, samorządy, urbanistów, organy nadzoru, w dalszej kolejności – poprzez stosowną nowelizacją ustawy.

LIKWIDACJA SPEC-USTAW Jako czynników dezintegracji państwa, Postulat dalej idący: LIKWIDACJA SPEC-USTAW Jako czynników dezintegracji państwa, a w szczególności systemu planowania przestrzennego