FUNKCJONARIUSZ PUBLICZNY Art.115 § 13 Funkcjonariuszem publicznym jest: 1) Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej, 2) poseł, senator, radny, 2a) poseł do Parlamentu Europejskiego,
3) Sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, osoba orzekająca w sprawach o wykroczenia lub w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy, 4) Osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
5) Osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe. 6) Osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, 7) Funkcjonariuszy organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariuszy Służby Więziennej, 8) Osoba pełniąca czynną służbę wojskową.
Lekarz zatrudniony w publicznej służbie zdrowia może być uznany za funkcjonariusza w rozumieniu art.115 § 13 k.k. jedynie wówczas, gdy swój zawód łączy z funkcjami o charakterze administracyjnym. Lekarz karetki pogotowia – kierownik zespołu reanimacyjnego – nie pełni tego rodzaju funkcji i dlatego nie może być podmiotem przestępstwa określonego w art.. 231 k.k. Wyrok SN z 27 listopada 2000r., WKN 27/00
Art. 99. 1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: Zachowanie nauczyciela akademickiego związane z wykonywaniem przez niego obowiązków o jakich mowa w art. 99 ustawy z dnia 12 września 1990r o szkolnictwie wyższym, stanowi realizację jednego z konstytucyjnych zadań państwa i spełnia kryterium pełnienia funkcji publicznej. Postanowienie SN z 25 czerwca 2004r., V KK 74/04 Art. 99. 1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: 1) prowadzić badania naukowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną oraz podnosić swoje kwalifikacje, 2) kształcić studentów oraz innych uczestników studiów i kursów prowadzonych przez uczelnię, 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni.
OSOBA PEŁNIĄCA FUNKCJĘ PUBLICZNĄ Art.115 §19 k.k. Osobą pełniącą funkcję publiczną jest funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową.
Marian Filar Palestra 2003/ 7-8/ 57 FUNKCJA PUBLICZNA Funkcję publiczną pełni […] ten, kto na mocy określonych uregulowań ustawowych władztwo to realizuje, choć nie musi on równocześnie być funkcjonariuszem publicznym w rozumieniu art. 115 §13 k.k. Władztwo realizuje bowiem każdy, […] od którego woli zależy wykreowanie określonego rozstrzygnięcia rodzącego skutki publicznoprawne, do którego to wykreowania dana osoba posiada określone umocowanie ustawowe. Marian Filar Palestra 2003/ 7-8/ 57
FUNKCJA PUBLICZNA Funkcję publiczną pełni więc każdy ten, kto ma na mocy określonych regulacji ustawowych jest uprawniony do realizowania określonych przejawów władztwa publicznego, tj. od którego woli, zgodnie z przepisami prawa, zależy wykreowanie określonego rozstrzygnięcia rodzącego skutki w sferze publicznoprawnej.
Osoba pełniąca funkcję publiczną To osoba, która nie musi być funkcjonariuszem publicznym, a jednocześnie nie pełni czynności wyłącznie usługowej, tzn. ma wynikający z jego publicznoprawnego umocowania w strukturze danej organizacji ( a nie przypadkowy) wpływ na podejmowane tam decyzje (niekoniecznie w znaczeniu decyzji administracyjnych), a ten wpływ ma lub może mieć odbicie w sferze publicznej. Przy takim podejściu możliwe będzie np. objęcie odpowiedzialnością karną za łapownictwo pracownika sekretariatu sądowego (czy też innego organu szeroko pojętego wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania), który w zamian za otrzymaną korzyść majątkową, wykorzystuje swoją funkcję, bezpodstawnie przyspiesza lub opóźnia podejmowanie decyzji przez właściwe do tego osoby.
Artykuł w kodeksie karnym L.p Nazwa przestępstwa Artykuł w kodeksie karnym Opis 1. sprzedajność Art. 228 k.k. Łapownictwo bierne polega na przyjmowaniu korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej. 2. przekupstwo Art. 229 k.k. Łapownictwo czynne polega na udzieleniu albo składaniu obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji. 3. płatna protekcja Art. 230 k.k. Art. 230a k.k. Polega na powoływaniu się na wpływy w instytucjach lub urzędach i podejmowaniu się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo za jej obietnicę. 4. nadużycie służbowe Art. 231 k.k. Polega na przekraczaniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariusza publicznego i działaniu na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, w celu uzyskania korzyści majątkowej.
Artykuł w kodeksie karnym L.p Nazwa przestępstwa Artykuł w kodeksie karnym Opis 5. korupcja wyborcza Art.. 250a k.k. Obok dania łapówki za głosowanie w określony sposób, polega także na daniu obietnicy korzystnego załatwienia sprawy, przychylnego traktowania, dbania o interesy w razie uzyskania mandatu. 6. poświadczenie nieprawdy Art.. 271 k.k. Polega na poświadczeniu przez funkcjonariusza publicznego uprawnionego do wystawienia dokumentu, nieprawdy w tym dokumencie, co do okoliczności mającej znaczenie prawne. 7. nadużycie zaufania Art.. 296 k.k. Polega na wyrządzeniu znacznej szkody majątkowej podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, poprzez nadużycie udzielonych danej osobie uprawnień lub niedopełnienie ciążących na niej obowiązków – w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Artykuł w kodeksie karnym L.p Nazwa przestępstwa Artykuł w kodeksie karnym Opis 8. nadużycie zaufania Art. 296a k.k. Polega na przyjęciu korzyści majątkowej lub osobistej przez osobę pełniącą kierowniczą funkcję w podmiocie prowadzącym działalność gospodarczą w zamian za zachowanie mogące wyrządzić temu podmiotowi szkodę majątkową albo za czyn nieuczciwej konkurencji lub za niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usług lub świadczenia; np. udzielenie kredytu lub pożyczki pieniężnej niewypłacalnemu dłużnikowi (czynność mogąca wyrządzić szkodę majątkową), ujawnienie tajemnicy handlowej przedsiębiorstwa (czyn nieuczciwej konkurencji) 9. korupcja w sporcie Art. 296b k.k. Polega na przyjmowaniu korzyści majątkowej lub osobistej lub jej obietnicy, w zamian za nieuczciwe zachowanie, mogące mieć wpływ na wynik profesjonalnych zawodów sportowych.
Artykuł w kodeksie karnym L.p Nazwa przestępstwa Artykuł w kodeksie karnym Opis 10. udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego Art. 305 k.k. Polega na udaremnianiu lub utrudnianiu przetargu publicznego, wchodzeniu w porozumienie z inną osobą działając w ten sposób na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany
USTAWOWE ZNAMIONA PRZESTĘPSTW RODZAJE PRZESTĘPSTWA: podmiot przestępstwa (powszechne, indywidualne) zachowanie się sprawcy ( z działania, z zaniechania, utrzymania określonego stanu) skutek (materialne=skutkowe, formalne=bezskutkowe) sankcja karna (zbrodnia, występek) postać – typ (podstawowy, kwalifikowany, uprzywilejowany) tryb ścigania (z urzędu, na wniosek, z oskarżenia prywatnego)
2. PODMIOT PRZESTĘPSTWA: powszechny (ogólny) indywidualny 3. PRZEDMIOT OCHRONY: ogólny rodzajowy 4. STRONA PRZEDMIOTOWA: sposób zachowania się sprawcy okoliczności modalne (czas, miejsce, użyte środki i narzędzia, sposób sytuacja) 5. STRONA PODMIOTOWA: umyślność (zamiar bezpośredni, zamiar ewentualny) nieumyślność (lekkomyślność, niedbalstwo)
ART. 228 k.k. ŁAPOWNICTWO BIERNE SPRZEDAJNOŚĆ § 1 Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2 W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności od lat 2. § 3 Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4 Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.
ART. 228 k.k. ŁAPOWNICTWO BIERNE SPRZEDAJNOŚĆ § 5 Kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę; podlega karze pozbawienia w wolności od lat 2 do 12. § 6 Karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.
KORZYŚĆ OSOBISTA I MAJĄTKOWA art. 115 § 4 k.k. Korzyścią majątkową lub osobistą jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego.
MIENIE ZNACZNEJ I WIELKIEJ WARTOŚCI art. 115 § 5 i § 6 § 5 MIENIEM ZNACZNEJ WARTOŚCI jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. § 6 MIENIEM WIELKIEJ WARTOŚCI jest mienie, którego wartość w chwili popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość najniższego wynagrodzenia.
ART. 229 k.k. ŁAPOWNICTWO CZYNNE PRZEKUPSTWO § 1 Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2 W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności od lat 2. § 3 Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa, aby skłonić osobę pełniącą funkcję publiczną do naruszenia przepisów prawa lub udziela albo obiecuje udzielić takiej osobie korzyści majątkowej lub osobistej za naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4 Kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
ART. 229 k.k. ŁAPOWNICTWO CZYNNE PRZEKUPSTWO § 5 Karom określonym w § 1-4 podlega odpowiednio także ten, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub organizacji międzynarodowej, w związku z pełnieniem tej funkcji. § 6 Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1-5, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
Liczba przestępstw stwierdzonych Art. 228 § 1-4 Art.228 § 5 § 6 Art. 229 § 1-2 Art.229 § 3-4 Art. 230 Art. 231 § 1-3 1999 287 3 206 268 177 408 2000 487 4 281 513 57 557 2001 612 1 310 749 2 103 554 2002 520 6 366 509 146 861 2003 626 441 732 296 1392
Wskaźnik wykrycia w procentach Art. 228 § 1-4 Art.228 § 5 § 6 Art. 229 § 1-2 Art.229 § 3-4 Art. 230 Art. 231 § 1-3 1999 94,8 100 98,5 96,6 92,2 2000 96,3 98,9 99,8 91,2 94,9 2001 98,4 - 98,7 99,9 93,9 2002 97,5 99,2 99,0 99,3 96,1 2003 98,6 99,7 96,8
ŁAPOWNICTWO BIERNE ŁAPOWNICTWO CZYNNE ŁAPOWNICTWO BIERNE ART. 228 K.K. ŁAPOWNICTWO CZYNNE ART. 229 K.K. § 1 Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat8. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. § 2 W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności od lat 2. § 3 Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa, aby skłonić osobę pełniącą funkcję publiczną do naruszenia przepisów prawa lub udziela albo obiecuje udzielić takiej osobie korzyści majątkowej lub osobistej za naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. § 4 Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda. Kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. § 5 Kto w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę; podlega karze pozbawienia w wolności od lat 2 do 12. Karom określonym w § 1-4 podlega odpowiednio także ten, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub organizacji międzynarodowej, w związku z pełnieniem tej funkcji. § 6 Karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1-5, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
ŁAPOWNICTWO BIERNE ŁAPOWNICTWO CZYNNE ŁAPOWNICTWO BIERNE ART. 228 K.K. ŁAPOWNICTWO CZYNNE ART. 229 K.K. § 6 Karom określonym w § 1-5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1-5, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
1. Wykonuj służbę poprawnie i dokładnie 1. Wykonuj służbę poprawnie i dokładnie! W tym celu nie potrzebujesz nagród i prezentów. 2. Niedwuznacznie zasygnalizuj każdemu, że nie jesteś przekupny i że nie można wpłynąć na Twoją wolność decyzji przy pomocy korzyści lub obietnic. 3. Bądź samokrytyczny. W szczególnie krytyczny sposób obserwuj działania i decyzje służbowe, które niosą za sobą preferencje dla poszczególnych osób.
4. Ściśle rozgraniczaj interesy oraz zamierzenia służbowe i prywatne, nie używaj funkcji lub stanowiska służbowego do załatwiania prywatnych interesów. 5. Potępiaj korupcję i przyczyniaj się do potępiania korupcji w Twoim otoczeniu. 6. Porozmawiaj ze swoim przełożonym w każdym przypadku stwierdzenia usiłowania przekupstwa. Nie bierz udziału w tuszowaniu korupcji!
7. Akceptuj działania antykorupcyjne, nawet jeśli w ich wyniku zostanie ograniczona swoboda Twojego działania. 8. Pomóż rozwijać i rozwijaj pozytywne poczucie wspólnoty zawodowej w Straży Granicznej. Wspólne działanie pomaga zwalczyć korupcję. 9. Wspieraj prestiż SG poprzez przykładowe własne zachowanie w czasie służby jaki poza nią! Swoją odpornością na korupcję możesz zarazić innych.
10. Nie przekazuj informacji o służbie, ani w sferze służbowej ani prywatnej, nawet wtedy gdy proszą Cię oto Twoi dobrzy znajomi. 11. Nie przenoś swoich prywatnych problemów na płaszczyznę służbową i nie dawaj innym powodu do wykorzystywania przez nich tych problemów do wpływania na działania służbowe lub na podejmowane przez Ciebie decyzje służbowe.