Systemowe uwikłania granicy między szkołą i nadzorem Ulrich Hammerschmidt

O tym mówię: Dlaczego dyrektorzy cierpią na systemową schizofrenię ? Dlaczego tradycyjne zarządzanie nie jest wystarczające do przewodzenia procesami nauczania? Dlaczego dane są ważne, ale nie wystarczające? Dlaczego szkoły nie rozwiją się w centryfugie „obwodu rozwoju jakości. O trzech propozycjach Ulrich Hammerschmidt 20152

Struktura systemu edukacyjnego w Saksoni Ministerstwo SMK Saksońska Agentura Edukacji 5 Regionalnych Agentur Edukacji Saksoński Instytut Edukacji Ok Szkół EW AL UA CJA 3Ulrich Hammerschmidt 2015

Zadania tradycyjnego nadzoru Ulrich Hammerschmidt Kontrola realizowania wymagań ministerstwa w szkole -Decyzje o zatrudnieniu -Kontrola przestrzegania prawa oświatowego -Ocena pracy dyrektora i jego zastępców(w niektórych landach też nauczycieli) -Kontrola realizacji zadań komunalnych i decyzje dotyczące sieci szkół

Zasady Nowego zarządzania systemem edukacji (Governance) -Kierowanie zmianą kontekstów jako impuls do rozwoju -Samoodpowiedzialność szkoły („autonomia”) -Wprowadzenie państwowych edukcyjnych standardów („kompetencji”) -Programy i koncepcje samoregulacji w „szkole jako przedsiębiorstwie” -Rozliczalność (accountability) i ewaluacja w./z. -Uzgadnianie celów między szkołą i nadzorem Ulrich Hammerschmidt 20155

6 Ewaluacja (zewn. albo wewn.) Działania (projekty, doskonalenia, Innowacje...) Plany działania Refleksja nad rezultatami System wsparcia Ewaluacja zewnętrzna Program Szkoły Nadzór Uzgodnienie celów Kontrola osiągnięcia celów Obwód rozwoju jakości

W konsekwencji: Szkoła jako złota rybka w akwarium Ulrich Hammerschmidt 20157

Logiki systemów Zakład produkcyjny Technologia produkcji -Surowość -ścisła logika - Często skompliko- wane, ale mało złożony - łatwe do operacjonalizacji - bezpośredna kontrola -Bezpośredna sterowalność Organizacja Akt zarządzania - surowość - wyjątkowe procesy - Łatwie operacjonalizacja (ISO 9000/2002) - Łatwa kontrola procesów - Bezpośredna sterowalność - Hierarchia linii Szkoła Nauczanie/ Uczenie się -„luźne powiązanie“ - złożoność - procesy są trudno kontrolowalne - wyniki są późno widoczne - płaska hierarchia - odpowiezialność/ autonomia nauczyciela - więcej nieformal- niej niż formalniej kommunikacji „Przedsiębiór- stwo kreatywne“ Projekt -Niepewność skutków -autonomia pracowników -niepewność procesów - luźne sieci (sojusze dla wygody) -płaska hierarchia - Mało sformalizo- wanej kommuni- kacji „Mieszana logika“ Ulrich Hammerschmidt, 2014

Dlaczego u nas nie działa? Metody i badania są adaptowane od tych, którzy są posłuszni logice systemów technologicznych albo organizacji. Prawie nie uwzględnia się sytuacyjnej niepewności procesów nauczania i wychowania. Nie dotyczą „serca” szkoły: interakcji nauczyciel – uczeń. Nie dają odpowiedzi na palące pytania nauczycieli. System nadzoru jest przesycony tradycyjnymi modelami mentalnymi i obciążony różnymi zadaniami dotyczącymi zarządzania. Ulrich Hammerschmidt 20159

I jeszcze: Zupełna ignorancja roli emocji i empatii Ignorancja faktu zmieniających się rok rocznie przychodzących do szkół uczniów Szybciej zmieniające się wymagania polityki edukacyjnej niż zmieniają się szkoły Brak długoterminowej strategii polityki edukacyjnej (20 lat i więcej) „Rozwój” systemu na podstawie zmienjających się zainteresowań politycznych Ulrich Hammerschmidt

Jakie są konsekwencje zmiany kierowania systemem edukacji? Segregacja uczniów, dyskryminacja socjalna Ogromne góry papieru i dokumentów Teaching to the test (nauczanie do testów) Zniszczenie spokoju uczenia się (uczyć się aby dowiedzieć się) – nauczanie jako manipulacja osiągnięcia kompetencji Mozaika kompetencji (kompetencje przedmiotowe) zamiast całościowej koncepcji „Bildung” Marginalizacja pedagogiki w odniesieniu do prawa Funkcjonalny podział nadzoru – brak całościowego nastawienia na szkołę Ulrich Hammerschmidt

W sumie brakuje danych o skuteczności kierowania systemem edukacji w odniesieniu do efektów uczenia się uczniów. Ulrich Hammerschmidt

O co chodzi w szkole? Nauczyć zrozumienia – i nauczyć się rozumieć Ulrich Hammerschmidt

Ulrich Hammerschmidt, Klaus Walter, 2014 Kompetencje metodycznie Kompetencje metodycznie Kompetencje socjalne Kompetencje socjalne Indywidualne doświadczenia Indywidualne doświadczenia Kompetencje fachowe Kompetencje fachowe Własna koncepcja nauczania Samopostrze- ganie Motywacje, Pragnienia, Etos Motywacje, Pragnienia, Etos Rzeczywistość lekcji Powodzenia, niepowodzenia polityka, nadzór, dyrektor, rodzice

To znaczy: Miejscem, gdzie zrealizuje się użyteczność szkoły, jest – lekcja. Zdarzeniem, w którym objawia się użyteczność szkoły, to – wzajemne relacje między uczniami i nauczycielem. Wszystko w szkole musi temu służyć. Lekcja, to początek i cel wszystkich starań. Wszystko zależy od człowieka. Ulrich Hammerschmidt, 2014

Ukształtowanie Uwzględnienie warunków ekonomicznych i prawa oświatowego rozporządzania Ulrich Hammerschmidt, 2014 Określenie potrzebnych struktur, procesów i warunków w szkole Określenie potrzebnych struktur, procesów i warunków w szkole Określenie logiki procesu nauczenia/ uczenia się (dydaktyka, pedagogika, psychologia) Myślenie od wewnątrz do zewnątrz!

1. Propozycja: zasady przywództwa edukacyjnego w szkole Skoncentrowanie pracy w szkole na lekcji Jasne cele i dalekowzroczna strategia Efektywna organizacja, wsparcie samoorganizacji Otwartość na innowacje, identyfikacja ze szkołą Wsparcie doskonalenia i doradztwa kolegialnego nauczycieli Szacunek, zaufanie, wsparcie, empatia, emocje Powierzanie zadań Dążenie do mistrzostwa Ulrich Hammerschmidt

2.Propozycja: zasady wspierającego nadzoru Szacunek względem uczestników procesów w szkole Wsparcie w tworzeniu sieci z partnerami Umożliwienie synergii między szkolami Wsparcie autoewaluacji i tworzenie regionalnych sieci rozwoju jakości szkół Wsparcie projektów szkół i zbierania środków Autoewaluacja nadzoru na podstawie sprzężenia zwrotnego Ulrich Hammerschmidt

3. Propozycja: makrosystemowe zasady Zarządzanie szkołami zorientowane na potrzeby procesów nauczania Długookresowa strategia rozwoju systemu Badanie zmian w strukturach zorientowane na wyniki Regionalne zarządzanie na podstawie danych Ewaluacja zewnętrzna jako usługa dla szkół (np. 20% badania dla administracji, 80% danych na potrzeby szkoły) Ulrich Hammerschmidt