Aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza wraz z określeniem inteligentnej specjalizacji regionu Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Wydział Innowacyjności

Aktualizacja RSI - przesłanki Dostosowanie do założeń „Europy 2020”, „Unii innowacji” oraz „Europejskiej Agendy Cyfrowej” – wdrożenie koncepcji inteligentnej specjalizacji, – aktualizacja systemu wdrażania RSI – przejście do kolejnej perspektywy finansowej UE, – sformułowanie założeń polityki klastrowej w regionie, – uwzględnienie innowacji społecznych, – rozszerzenie zagadnień społeczeństwa informacyjnego.

Pierwszy etap prac – do lipca 2013 r. diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej województwa (desk research), 2 spotkania robocze – wprowadzenie w problematykę RIS3, 5 otwartych spotkań roboczych z przedstawicielami kluczowych sektorów gospodarki, 5 otwartych spotkań roboczych w ośrodkach subregionalnych województwa, spotkania robocze jednostkowe, analiza otrzymanych propozycji i opinii, ankieta internetowa, wskazanie 4 potencjalnych obszarów inteligentnej specjalizacji województwa mazowieckiego, projekt załącznika do Regionalnej Strategii Innowacji dla Województwa Mazowieckiego.

Drugi etap prac – od sierpnia 2013 r., nadal realizowany uzupełnienie diagnozy w oparciu o wyniki badań zleconych przez Urząd, weryfikacja i uzupełnienie analizy SWOT, współpraca z ekspertem przygotowującym na zlecenie KE raport z postępów prac nad określeniem inteligentnej specjalizacji, 5 otwartych spotkań roboczych w ośrodkach subregionalnych województwa – dyskusja na temat proponowanych obszarów specjalizacji - w toku, 12 spotkań roboczych zorganizowanych we współpracy z ROEFS – proponowane obszary inteligentnej specjalizacji, problematyka innowacji społecznych w regionie - w toku,

Drugi etap prac – nadal realizowany 4 warsztaty na temat inteligentnej specjalizacji, zorganizowane we współpracy z Mazowieckim Biurem Planowania Regionalnego, ankieta internetowa - gromadzenie odpowiedzi, opis założeń regionalnej polityki klastrowej, zgodnie z rekomendacjami przyjętymi przez Zarząd Województwa Mazowieckiego, analiza otrzymanych propozycji i opinii, aktualizacja projektu RSI oraz obszarów inteligentnej specjalizacji województwa - ciągły proces.

Co pozostało do zrobienia? Spotkania robocze z przedstawicielami klastrów i izb branżowych z terenu województwa. Podsumowanie i uwzględnienie wyników ankiety internetowej. Określenie systemu wdrażania, w tym instrumentów i planu finansowego. Uwzględnienie uwag zawartych w raporcie dla Komisji Europejskiej, modyfikacja struktury w celu ograniczenia objętości dokumentu głównego na rzecz załączników. Uwzględnienie dokumentów tworzonych na poziomie krajowym (projekt Krajowej strategii inteligentnej specjalizacji). Aktualizacja systemu monitoringu i ewaluacji RSI. Konsultacje społeczne i ocena oddziaływania na środowisko aktualizowanej Strategii.

Ekspertyza Komisji Europejskiej W okresie od sierpnia do października br. nawiązano współpracę z ekspertem opracowującym na zlecenie Komisji Europejskiej raport na temat procesu aktualizacji RSI. Ekspertyza ma na celu ocenę spełnienia warunku ex ante – stopnia zaawansowania prac i perspektyw wdrożenia koncepcji inteligentnej specjalizacji. Raport opiera się na pytaniach postawionych w „Przewodniku Strategii Badań i Innowacji na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS 3).

Ekspertyza Komisji Europejskiej najważniejsze rekomendacje (1) Opracowanie streszczenia regionalnych dokumentów strategicznych z uwzględnieniem precyzyjnej wizji i misji, zarówno w obszarze rozwoju, jak i innowacyjności. Wskazanie związku wizji zawartej w strategii z wyzwaniami rozwojowymi i społecznymi regionu (bezrobocie, ubóstwo, zagrożenie wykluczeniem społecznym, itp.). Określenie budżetu na realizację strategii, wraz z podaniem źródeł finansowania. Zalecana jest dywersyfikacja źródeł, a także identyfikacja oraz mapowanie środków pochodzących z funduszy prywatnych. Wskazane jest przeprowadzenie analizy ryzyka i określenie alternatywnych scenariuszy wdrażania strategii.

Ekspertyza Komisji Europejskiej najważniejsze rekomendacje (2) Niezbędne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko lub uzasadnienie braku potrzeby przeprowadzenia takiej oceny. Należy rozważyć zmianę systemu instytucjonalnego, w tym dookreślenie zakresu odpowiedzialności Instytucji Zarządzającej. Jako istotny problem wskazano brak samodzielności Instytucji Zarządzającej, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i finansowym. Należy wzmocnić udział interesariuszy w proces tworzenia i aktualizacji RIS3. Niezbędne jest opracowanie strategii komunikacji uwzględniającej włączenie różnych podmiotów w prace nad dokumentem.

Ekspertyza Komisji Europejskiej najważniejsze rekomendacje (3) Wskazane jest zwiększenie nacisku na budowanie zaufania i kapitału społecznego. Należy wypracować model współpracy z głównymi interesariuszami, obejmujący nie tylko tworzenie i aktualizację strategii, ale także obszary wdrażania i monitorowania.

Partycypacja Zarówno ekspertyza KE, jak i organizowane spotkania z przedstawicielami Banku Światowego, wskazały na potrzebę zwiększenia udziału interesariuszy, a w szczególności przedsiębiorców i organizacji zrzeszających przedsiębiorców. W tym celu: zwiększono liczbę organizowanych spotkań roboczych, także poprzez współpracę z Regionalnymi Ośrodkami EFS, zorganizowano przy udziale Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego warsztaty nt. inteligentnej specjalizacji. Planowana jest organizacja kolejnych spotkań, angazujących przedstawicieli klastrów i izb branżowych.

Inteligentna specjalizacja

Inteligentna specjalizacja budowanie przewagi konkurencyjnej próba całościowego spojrzenia na zagadnienie specjalizacji w zakresie nauki, technologii i gospodarki ścisłe powiązanie działalności badawczo-rozwojowej, rozwoju kapitału ludzkiego i specyfiki gospodarczej regionu rozwój potencjału badawczego i innowacyjnego łączenie sfery nauki z dążeniami przedsiębiorstw cel – wykorzystanie pojawiających się szans i rozwiązań rynkowych w spójny sposób, unikanie powielania i rozdrobnienia działań. Inteligentna specjalizacja

poszczególnymi obszarami gospodarczymi Inteligentna specjalizacja określona na podstawie powiązań i sprzężeń zwrotnych między: poszczególnymi obszarami gospodarczymi poszczególnymi technologiami wiodącymi obszarami gospodarczymi a technologiami wiodącymi Obszary gospodarcze sektor rolno-spożywczy sektor chemiczny sektor medyczny sektor energetyczny sektor IT sektor budowlany Procesy usługowe usługi B2B, w tym usługi finansowe usługi B+R Technologie wiodące biotechnologia technologie informacyjno-komunikacyjne nanotechnologie elektronika fotonika

Proponowane obszary inteligentnej specjalizacji Mazowsza Inteligentna specjalizacja województwa mazowieckiego Wysoka jakość życia Bezpieczna żywność Nowoczesne usługi dla biznesu Inteligentne systemy zarządzania

Proponowane obszary inteligentnej specjalizacji Mazowsza produkty spożywcze wysokiej jakości, wytworzone zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju, bezpieczne dla końcowego odbiorcy, bezpieczne dla środowiska w całym cyklu produkcji i dystrybucji. Bezpieczna żywność

Przykłady powiązań – bezpieczna żywność (1) żywność wysokiej jakości: systemy klasyfikacji jakościowej (sektor rolno-spożywczy, usługi B2B), opakowania (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, nanotechnologie), minimalizowanie wpływu na środowisko (zrównoważony rozwój): środki i techniki ochrony upraw, środki weterynaryjne, biopestycydy (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, sektor medyczny, biotechnologia), zagospodarowanie produktów ubocznych produkcji i przetwórstwa rolno-spożywczego, rozwiązania w zakresie zamkniętego obiegu (sektor rolno-spożywczy, sektor energetyczny, sektor chemiczny, biotechnologia, nanotechnologie, usługi B2B), 

Przykłady powiązań – bezpieczna żywność (2) bezpieczeństwo odbiorcy: substancje aktywne biologicznie, żywność funkcjonalna, nutraceutyki (sektor rolno-spożywczy, sektor medyczny, sektor chemiczny, biotechnologia), cykl produkcji: systemy monitorowania upraw/hodowli (sektor rolno-spożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, chemia, biotechnologia), automatyzacja produkcji, rolnictwo precyzyjne (sektor rolno-spożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika), aparatura do zapewniania i badania jakości (sektor rolno-spożywczy, sektor chemiczny, sektor medyczny, nanotechnologie, fotonika, elektronika), organizmy żywe wykorzystywane w procesie produkcji (sektor rolno-spożywczy, biotechnologia),

Przykłady powiązań – bezpieczna żywność (3) dystrybucja: logistyka, zarządzanie cyklem dostaw (sektor rolno-spożywczy, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B2B).

Proponowane obszary inteligentnej specjalizacji Mazowsza działania zwiększające efektywność kosztową i materiałową, mechanizmy adaptacyjne, zaawansowane rozwiązania infrastrukturalne, narzędzia wspomagające proces decyzyjny, Inteligentne systemy zarządzania

Przykłady powiązań – inteligentne systemy zarządzania (1) rozwiązania infrastrukturalne: sieci inteligentne (sektor energetyczny, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, budownictwo), systemy zarządzania i sterowania infrastrukturą, budynki inteligentne, systemy sterowania ruchem (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, budownictwo), bezpieczeństwo i monitoring: aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia diagnostyczne (sektor chemiczny, sektor medyczny, nanotechnologie, fotonika, elektronika, biotechnologia), systemy wykrywania i zapobiegania zagrożeniom (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, chemia, biotechnologia), rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, chemia, biotechnologia, usługi B2B),

Przykłady powiązań – inteligentne systemy zarządzania (2) narzędzia wspomagające proces decyzyjny: systemy informatyczne w procesie zarządzania, np. ERP, CRM (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B2B), Internet obiektów (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika, usługi B+R), efektywność surowcowa i energetyczna: systemy utylizacji odpadów przemysłowych i recyklingu, produkcja energii z odpadów (sektor chemiczny, biotechnologia, nanotechnologie, usługi B2B, budownictwo), magazynowanie energii (sektor energetyczny, budownictwo).

Proponowane obszary inteligentnej specjalizacji Mazowsza działania kształtujące otoczenie sprzyjające przedsiębiorczości, stymulowanie usług B+R, mechanizmy zwiększające dostępność usług finansowych, inicjatywy wzmacniające status Warszawy jako centrum usługowego. Nowoczesne usługi dla biznesu

Przykłady powiązań – nowoczesne usługi dla biznesu (1) wsparcie kapitałowe i infrastrukturalne: rozwój i zwiększanie adekwatności usług instytucji otoczenia biznesu, rozwój instrumentów i usług finansowych wspierających innowacyjność (usługi B2B, kluczowe obszary gospodarcze), zasób wiedzy: profesjonalizacja usług badawczych, projektowanie, prototypowanie (usługi B+R, usługi B2B, kluczowe obszary gospodarki), usługi sektora kreatywnego, w tym działalność twórcza o charakterze użytkowym (usługi B2B, technologie informacyjno-komunikacyjne, kluczowe obszary gospodarcze), zamawiane kierunki kształcenia (usługi B2B, kluczowe obszary gospodarcze),

Przykłady powiązań – nowoczesne usługi dla biznesu (2) usługi w zakresie analizy i przetwarzania danych (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B2B), zapewnianie dostępu do informacji gospodarczej (usługi B2B, technologie informacyjno-komunikacyjne, kluczowe obszary gospodarcze), usprawnianie procesów: konsolidacja i rozwój struktur sieciowych (usługi B2B, kluczowe obszary gospodarcze), logistyka towarowa, transport intermodalny, zarządzanie procesami transportowymi (usługi B2B, technologie informacyjno-komunikacyjne, kluczowe obszary gospodarcze).

Proponowane obszary inteligentnej specjalizacji Mazowsza działania zmniejszające polaryzację rozwojową województwa, inicjatywy zwiększające funkcjonalność i bezpieczeństwo życia, działania wykorzystujące zdalne kanały komunikacji (tele- i e-usługi) mechanizmy budujące kapitał społeczny, instrumenty stymulowania innowacji społecznych, działania zwiększające dostępność i adekwatność specyficznej grupy usług społecznych. Wysoka jakość życia

Przykłady powiązań – wysoka jakość życia (1) człowiek: edukacja: programy kształcenia i rozwoju umiejętności stymulujące kreatywność oraz przedsiębiorczość (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B+R), zdrowie: telemedycyna (sektor medyczny, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, biotechnologia, nanotechnologie, fotonika, elektronika), telediagnostyka (sektor medyczny, sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, biotechnologia, nanotechnologie, fotonika, elektronika), zaawansowana farmacja, w tym leki biologiczne (sektor medyczny, sektor chemiczny, biotechnologia), zaawansowana dietetyka (sektor rolno-spożywczy, chemia, medycyna, biotechnologia),

Przykłady powiązań – wysoka jakość życia (2) praca: telepraca (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne), rozwiązania organizacyjne zmniejszające pozasłużbowe obciążenia pracowników (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B2B), otoczenie: edukacja: otwarty dostęp do wiedzy (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi B+R),

Przykłady powiązań – wysoka jakość życia (3) zdrowie: tworzywa specjalne (sektor chemiczny, sektor medyczny, biotechnologia, nanotechnologie, fotonika, elektronika), ekonomika zdrowia (sektor medyczny, usługi B2B), farby hipoalergiczne i inne substancje obojętne dla na organizmów żywych i środowiska (sektor chemiczny, sektor medyczny, biotechnologia, nanotechnologie),

Przykłady powiązań – wysoka jakość życia (4) bezpieczeństwo: systemy monitoringu i ochrony (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, fotonika, elektronika), bezpieczeństwo cyfrowe (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne), czas wolny: o zaawansowane systemy rozrywki (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne, elektronika, fotonika, sektor kreatywny), o rozwój i zwiększanie dostępności usług świadczonych za pośrednictwem elektronicznych kanałów transmisji danych (sektor IT, technologie informacyjno-komunikacyjne).

Dziękuję za uwagę malgorzata. rudnicka@mazovia. pl rsi@mazovia. pl www Dziękuję za uwagę malgorzata.rudnicka@mazovia.pl rsi@mazovia.pl www.innowacyjni.mazovia.pl www.msodi.mazovia.pl www.ris.mazovia.pl