Ministerstwo Gospodarki Strategia Rządu RP dla górnictwa węgla kamiennego - co czeka polskie górnictwo w najbliższych latach. Strategia Rządu dla górnictwa węgla kamiennego jest ujęta w następujących dokumentach: „Strategia funkcjonowania górnictwa węgla kamiennego w latach 2007-2015”, b) „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”, która określa rolę poszczególnych nośników energii w gospodarce, c) W obydwóch dokumentach uznaje się, że węgiel kamienny odgrywa i będzie odgrywał znaczącą rolę w gospodarce kraju. d) Załącznikiem do Polityki jest program działań operacyjnych (wykonawczych) na najbliższe lata, tj. do 2012 roku. A jak wygląda sytuacja sektora węglowego w Europie i na świecie? 1

Zasoby kopalin energetycznych na świecie (stan na koniec 2008 r.) b. ZSRR 106/17/51 Azja i Pacyfik 138/6/14 Ameryka Płn. 120/10/8 Europa 18/2/5 Bliski Wschód 1/102/68 Węgiel na świecie stanowi największe i najbardziej rozpowszechnione źródło energii. Mało tego, zasoby są równomiernie rozłożone w częściach świata. To powoduje, że jego pozyskanie jest stosunkowo niezależne od geopolityki. Natomiast złoża ropy naftowej i gazu znajdują się często w strefach konfliktów. Struktura światowych zasobów kopalnych nośników energii pierwotnej przedstawia się następująco: ropa naftowa – 18,9%, gaz ziemny – 18,7%, węgiel kamienny i brunatny – 62,4%. 3. Wg prognoz MAE (Międzynarodowa Agencja Energetyczna), węgiel pozostanie głównym paliwem w sektorze elektroenergetycznym. Jego udział w światowej produkcji energii elektrycznej będzie wzrastał, osiągając 44% w 2030 r. Obecnie udział ten wynosi 41%. 4. Światowy popyt na energię elektryczną do 2030 r. wg tej prognozy ma wzrastać o 2,5% rocznie. 5. Biorąc te prognozy pod uwagę wystarczalność światowych zasobów paliw kopalnych według MAE jest następująca: ropa naftowa – 40 lat, gaz ziemny – 60 lat, węgiel kamienny – 200 lat, węgiel brunatny – 300 lat. Te liczby świadczą o tym jak węgiel jest ważny dla energetyki w świecie. A jak to wygląda w Europie? Ameryka Płd. i Śr. 7/18/7 Afryka 21/17/13 (miliony ton ekwiwalentu ropy - Mtoe) węgiel / ropa / gaz źródło: BP Statistical Review of World Energy 2009

Produkcja węgla w UE - 27 w 2008 r. Wydobycie węgla kamiennego w świecie w 2008 roku wyniosło 5,2 mld ton. Głównymi producentem były Chiny z wydobyciem około 3 mld ton. Na tym tle produkcja węgla w UE-27 nie jest zbyt imponująca, bo wyniosła około 150 mln ton. Do największych producentów węgla kamiennego należą: Polska z wydobyciem na poziomie ok. 80 mln ton i Niemcy oraz Wielka Brytania, które wydobywają ok. 20 mln ton. Czechy i Hiszpania z wydobyciem na poziomie ok. 10 mln ton rocznie mają niewielki wpływ na rynek węgla. Produkcja węgla brunatnego w krajach UE-27 wyniosła 422 mln ton. Najwięksi producenci to: Niemcy – 175 mln ton, Grecja – 65 mln ton, Polska – 59 mln ton, Czechy – 46 mln ton. Statystyka dotycząca struktury produkcji energii elektrycznej uzyskiwanej z poszczególnych nośników energii jest następująca. źródło: Federal Institute for Geoscience and Natural Resources, Annual Report 2009

Struktura produkcji energii elektrycznej w podziale na paliwa w 2008 r Struktura produkcji energii elektrycznej w podziale na paliwa w 2008 r. Świat, Unia Europejska, Polska Jak z tego wykresu wynika węgiel jest ważnym źródłem do produkcji energii elektrycznej. Według prognoz OECD (Organization for Economic Co-operation and Development) sytuacja ta nie zmieni w najbliższych kilkunastu latach. 3. W światowej produkcji udział energii elektrycznej z węgla wyniesie: 33% - 2020 r. 29% - 2030 r. 27% - 2050 r. W Polsce produkcja energii elektrycznej jest szczególnie uzależniona od węgla. Do roku 2030 z obecnych ponad 90% spadnie do około 57%. Źródła : Bilanse paliw i energii, ARE 2009 Energy Yearly Statistics 2007, Eurostat 2009 Key World Energy Statistics, IEA 2009 Polityka energetyczna Polski do 2030 roku/ Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku

Rola węgla w polskiej energetyce na tle UE - 27 źródło: EURACOAL Polska Węgiel brunatny Węgiel kamienny Tak wygląda mapa obrazująca rolę węgla w polskiej energetyce na tle Unii Europejskiej. W „Polityce energetycznej Polski do 2030 r.” zakłada się, że obecny wysoki udział węgla w bilansie energetycznym będzie się zmniejszał, jednakże będzie nadal znaczny. Według prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku, m. in. w wyniku wprowadzenia energetyki jądrowej i rozwoju OZE, nastąpi spadek udziału węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej z obecnych 91% do 57% ( 36% węgiel kamienny i 21% węgiel brunatny). Według tej prognozy zapotrzebowanie w 2010 roku wyniesie 66,1 mln ton węgla kamiennego a w 2030 r. 64,0 mln ton. Polska posiada znaczne zasoby węgla, dlatego jest mniej uzależniona od importu surowców energetycznych. Natomiast w krajach UE-27 sytuacja wygląda następująco. Udział węgla 91% EU 27 Udział węgla 29 % 5

Uzależnienie EU 27 od importu surowców energetycznych Uzależnienie od surowców energetycznych w Unii Europejskiej będzie wzrastać. Największy wzrost uzależnienia dotyczyć będzie węgla kamiennego. Według przeprowadzonych analiz (dane wg ARE) przewiduje się uzależnienie Polski od importu surowców energetycznych w sposób następujący: Ropa naftowa 2010 94% 2020 90% 2030 91% Gaz ziemny 2010 69% 2020 68% 2030 74% Węgiel kamienny 2010 - 21% 2020 - 18% 2030 - 7% Przedstawiona sytuacja wynika z posiadanych zasobów węgla. 2000 r. 2010 r. 2020 r. 2030 r. 2000 r. 2020 r. 2030 r. 2000 r. 2020 r. 2030 r. 2000 r. 2010 r. 2020 r. 2030 r. 2010 r. 2010 r. Źródło: Komisja Europejska

Zasoby węgla kamiennego i brunatnego w Polsce stan na 31.12.2008 r. Węgiel kamienny Udokumentowane zasoby bilansowe: 43 201 mln Mg Zasoby przemysłowe: 4 338 mln Mg Roczne wydobycie (2009 r.): 77,2 mln Mg Węgiel brunatny Udokumentowane zasoby bilansowe: 13 563 mln Mg Zasoby przemysłowe: 1 371 mln Mg Roczne wydobycie (2009 r.): 53,4 mln Mg W Polsce wydobycie węgla kamiennego prowadzone jest w dwóch zagłębiach tj. Górnośląskim Zagłębiu Węglowym i Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Geologiczne zasoby bilansowe złóż węgla kamiennego wg stanu na 31.12.2008 r. wynoszą 43,2 mld ton, a więc są bardzo duże, w tym zasoby złóż zagospodarowanych stanowią obecnie 37,2% zasobów bilansowych i wynoszą 16,1 mld ton. Zasoby bilansowe w obszarach niezagospodarowanych wymagające dokładnego rozpoznania geologicznego wynoszą 26,5 mld ton. Pozostałe 0,6 mld ton występuje w złożach, których eksploatacji zaniechano. Około 78,3% geologicznych zasobów bilansowych węgla kamiennego występuje w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Prawie ¾ zasobów, to węgiel energetyczny, pozostałe to węgiel koksujący. Zasoby przemysłowe kopalń wynoszą  4,3 mld ton. Stanowią one 27% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.  Wystarczalność zasobów kopalń czynnych i w budowie wynikająca z planowanych inwestycji dla poszczególnych spółek węglowych wynosi od 25 do 90 lat, a więc wystarczy na wiele lat. Posiadane znaczne zasoby węgla pozwalają na oparcie o nie bezpieczeństwa energetycznego. Źródło: Państwowy Instytut Geologiczny

Węgiel w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku W celu zagwarantowania odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa energetycznego, przyjęta przez Radę Ministrów Polityka energetyczna Polski zakłada wykorzystanie węgla jako głównego paliwa dla elektroenergetyki W Polityce energetycznej założono, że zapotrzebowanie na energię pierwotną w Polsce będzie sukcesywnie wzrastało z 97,8 Mtoe w 2006 r. do 118,5 Mtoe w 2030 r., tj. o ponad 21%. W tym czasie udział węgla w w pozyskiwaniu energii pierwotnej będzie stopniowo malał, z 57% w 2006 r. do 39% w 2030 r. Jak już mówiłam, w roku 2030 zapotrzebowanie na węgiel kamienny, zgodnie z prognozą, wyniesie 64 mln ton. Zmniejszenie udziału węgla kamiennego w mixie energetycznym z ok. 40% do ok. 30% wynika ze wzrostu zapotrzebowania na energię przy jednocześnie zwiększonym udziale odnawialnych źródeł energii oraz wprowadzeniu energetyki jądrowej. Potrzeby zatem na węgiel są znaczne, a sytuacja w wydobyciu w ostatnim okresie przedstawiała się następująco.

Produkcja węgla kamiennego w Polsce w latach 2005 – 2010 W Polsce w 2009 r. wydobyto 77,2 mln ton węgla kamiennego. Najwięksi producenci to: Kompania Węglowa S.A.– 42,2 mln ton, Katowicki Holding Węglowy S.A. – 13,5 mln ton, Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. – 11,4 mln ton. 2. Od paru lat wydobycie węgla kamiennego zmniejsza się, co spowodowane jest: zmniejszeniem możliwości wydobywczych kopalń, zmniejszonym zapotrzebowaniem na węgiel, w tym związanym z obniżeniem zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną. 3. Dla utrzymania wydobycia na wymaganym poziomie niezbędne są inwestycje. 4. Inwestycje w górnictwie węgla kamiennego, przynoszą efekty z reguły po kilku latach. źródło: MG

Przewidywany poziom nakładów inwestycyjnych w latach 2010- 2015 INWESTYCJE Przewidywany poziom nakładów inwestycyjnych w latach 2010- 2015 KW SA 5,0 mld zł KGK 4,5 mld zł JSW SA 5,7 mld zł ___________________________________ 15,2 mld zł Od dwóch lat inwestycje wzrastają. W 2008 roku nakłady na inwestycje wynosiły 2, 5 mld zł, a w 2009 r. wyniosły 2 ,8 mld zł. Spółki węglowe opracowały lub opracowują strategie działalności, w których określiły swoje potrzeby inwestycyjne na odtworzenie frontów eksploatacyjnych oraz unowocześnienie i wymianę parku maszynowego. Dla trzech podstawowych spółek nakłady inwestycyjne do 2015 roku wg tych strategii wyniosą ok. 15 mld zł. Według PTE na 2010 r. nakłady inwestycyjne powinny wynosić 2,2 mld zł.

Zwiększenie bazy zasobowej w górnictwie węgla kamiennego w wyniku inwestycji początkowych. Rząd, w miarę możliwości budżetowych, wspiera inwestycyje przedsiębiorstw górniczych. Po raz pierwszy w 2010 roku, Rada Ministrów podjęła decyzję o przeznaczeniu z budżetu państwa 400 mln zł na dofinansowanie inwestycji początkowych, zgodnie z przepisami unijnymi. Niedawno podpisano stosowane umowy ze spółkami węglowymi. Wsparcie otrzymały przedsiębiorstwa górnicze wydobywające węgiel kamienny. Objęto nimi 24 zadania inwestycyjne. Według przedstawionych wniosków, pełna realizacja tych inwestycji umożliwi zagospodarowanie zasobów węgla w ilości ok. 1,2 mld ton, a dofinansowanych z budżetu państwa 0,8 mld ton. źródło: MG

Źródła finansowania inwestycji PRYWATYZACJA LEASING OBLIGACJE KREDYTY Nie zapadła jeszcze ostateczna decyzja dotycząca prywatyzacji Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. Aktualnie Spółka prowadzi kompleksowe działania zmierzające do zwiększenia wartości całej grupy kapitałowej. W najbliższym czasie powinna być przedstawiona przez zarząd JSW S.A. strategia grupy kapitałowej, która może być podstawą do podjęcia formalnej decyzji o rozpoczęciu przygotowań do prywatyzacji. W Katowickim Holdingu Węglowym S.A. w 2010 roku powołano Zespół roboczy do koordynacji prac i działań mających na celu przygotowanie procesu pierwszej oferty publicznej akcji wyemitowanych w ramach podwyższenia kapitału zakładowego Spółki oraz dopuszczenia i wprowadzenia akcji do obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zgodnie ze strategią Spółki na lata 2007 - 2015 debiut powinien nastąpić w II połowie 2011 roku. Rozpatruje się również inne możliwości m. in. np. prywatyzację pośrednią. 3. Rozstrzygnięcia dotyczące prywatyzacji Kompanii Węglowej S.A. zapadną w późniejszym terminie. Ewentualne działania prywatyzacyjne powinny być poprzedzone zakończeniem dokapitalizowania tej Spółki oraz zakończeniem programu restrukturyzacji finansowej 4. Katowicki Holding Węglowy SA ma już pewne doświadczenia z obligacjami, bo wyemitowano ich na ok. 0,5 mld zł. 5. Kredyty, chociaż powinny być w szerszym zakresie wykorzystywane, to ich dostępność dla spółek węglowych jest ograniczona. 6. Leasing, chociaż wykorzystywany jest przez przedsiębiorstwa górniczego, to mając na uwadze skalę potrzeb inwestycyjnych, ta forma pozyskiwania źródeł finansowania ma mniejsze znaczenie.

Czyste Technologie Węglowe podstawowe przykłady Do najbardziej perspektywicznych CTW można zaliczyć: Podnoszenie sprawności pozyskiwania paliwa i wytwarzania energii Podnoszenie jakości węgla Podziemne zgazowanie węgla Przeróbkę węgla na paliwa płynne i gazowe Technologię wychwytywania i składowania dwutlenku węgla Obecnie w skali globalnej tylko 14% wydobywanego węgla jest przetwarzane na drodze jego energo-chemicznego przetwórstwa. Pozostałe 86% wykorzystania węgla stanowią procesy spalania. Zasadniczym czynnikiem determinującym funkcjonowanie górnictwa węglowego będzie konieczność wypełnienia zobowiązań, wynikających z obowiązujących regulacji Unii Europejskiej wchodzących w skład pakietu klimatyczno-energetycznego. Polska otrzymała możliwość zastosowania okresu przejściowego w odniesieniu do obowiązku zakupu przez jednostki energetyczne wszystkich uprawnień do emisji gazów cieplarnianych począwszy od 2013 roku. Aby wykorzystywać możliwości zastosowania węgla o których mówiłam należy ten węgiel wydobywać. A tak wygląda konkurencyjność polskiego węgla i podstawowe, aktualne dane dotyczące tego sektora.

Ceny polskiego węgla oraz ceny węgla ARA Porównując ceny polskiego węgla z ceną węgla z portów ARA należy zauważyć, że tylko w 2002 i 2009 roku ceny polskiego węgla były wyższe od ceny importowanego. Niekiedy różnica ta (np. 2008 rok) wynosiła prawie 100%. Ceny w ARA ustabilizowały się. Węgiel krajowy utrzymał konkurencyjność, jednak niezbędne jest prowadzenie działań służących zwiększeniu efektywności i obniżaniu kosztów. 14

Wyniki sektora górnictwa węgla kamiennego (dane bez LW „Bogdanka” SA i Siltech) Wydobycie węgla kamiennego zaczyna się stabilizować. Wskaźnik natężenia robót przygotowawczych w 2009 przekraczał 5,0 m/1000 ton. W 2010 roku zmniejszył. Wydaje się, iż jest to sytuacja przejściowa. Jest to jednakże sygnał do zwrócenia uwagi na konieczność odtwarzania frontów eksploatacyjnych. Należy zwrócić uwagę, że po okresie załamania się koniunktury następuje wzrost sprzedaży węgla. Miesięcznie sprzedaż jest wyższa w stosunku do ubiegłego roku o około 0,5 mln ton. Jest to szczególnie widoczne w JSW SA. Polski węgiel staje się coraz bardziej konkurencyjny. Z porównania cen węgla energetycznego przywożonego z portów ARA wynika, że cena polskiego węgla loco kopalnia jest mniejsza o około 30 zł za tonę, przy porównywalnych parametrach jakościowych. Trzeba też zaznaczyć, że w stosunku do ubiegłego roku eksport zwiększył się w okresach porównywalnych o ponad 2 mln ton. Reasumując. Dla zabezpieczenia węgla na potrzeby krajowe niezbędne jest przeznaczenie w sektorze znacznych nakładów inwestycyjnych. Uzyskanie odpowiednich środków finansowych na realizację tych inwestycji praktycznie możliwe jest do uzyskania przez prywatyzację przedsiębiorstw górniczych. Rok 2011 powinien być rokiem prywatyzacji. Ze względu na stabilizującą rolę węgla w energetyce, dalej aktualny jest zapis zawarty w w Strategii górniczej mówiący o zachowaniu w procesie prywatyzacyjnym 50% udziału Skarbu Państwa. źródło: MG

Dziękuję za uwagę