Priorytet 2 Podlaskiego Kuratora Oświaty Nowy system zajęć wychowania fizycznego jako szansa na podniesienie skuteczności wdrażania dzieci i młodzieży do aktywności fizycznej oraz wzmocnienie działań wychowawczych szkoły. Rozporządzenie MEN Dz. U. Nr 136, poz. 1116 : § 1. Dwie godziny obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego dla uczniów klas IV—VI szkoły podstawowej, gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych, w ramach tygodniowego wymiaru godzin, mogą być realizowane w formie: 1) zajęć sportowych; 2) zajęć rekreacyjno-zdrowotnych; 3) zajęć tanecznych; 4) aktywnych form turystyki. § 2. Zajęcia wychowania fizycznego, o których mowa w § 1, mogą być organizowane przez szkołę jako zajęcia lekcyjne, pozalekcyjne lub pozaszkolne. § 3. 1. Dyrektor szkoły, w uzgodnieniu z organem prowadzącym i po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną i radę szkoły lub radę rodziców, przygotowuje propozycje wskazujące formy realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, w ramach form wymienionych w § 1, do wyboru przez uczniów. 1) potrzeby zdrowotne uczniów, ich zainteresowania oraz osiągnięcia sportowe w danej dziedzinie sportu lub aktywności fizycznej; 2) uwarunkowania lokalne; 3) miejsce zamieszkania uczniów; 4) tradycje sportowe środowiska lub szkoły; 5) możliwości kadrowe. § 4. Dopuszcza się możliwość łączenia, w okresie nie dłuższym niż 4 tygodnie, dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego organizowanych w formie zajęć określonych w § 1 pkt 4, z zachowaniem liczby godzin przeznaczonych na te zajęcia. § 5. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r.
Na tle Europy Aktualnie uczeń polskiej szkoły – na tle europejskim – uczestniczy w jednej z największych liczbie obligatoryjnych zajęć wychowania fizycznego. Z tego względu szczególnego znaczenia nabiera troska o szeroko pojętą efektywność zajęć. Chociaż polski uczeń z reguły częściej od swojego europejskiego rówieśnika uczestniczy w obowiązkowych zajęciach wychowania fizycznego, to do tej pory miał zdecydowanie mniejszą możliwości wyboru atrakcyjnych z jego perspektywy zajęć fakultatywnych o charakterze rekreacyjnym, sportowym lub turystycznym.
Wyniki badań w Polsce Badania krajowe-na terenie Małopolski, które przeprowadzono w szkołach z eksperymentalnym odejściem od systemu klasowo-lekcyjnego i realizowaniu zadań zgodnie z zainteresowaniami uczniów potwierdzają znaczny wzrost efektów w zakresie wychowania fizycznego na wielu płaszczyznach. Badania wskazywały na to, iż w tych szkołach: poprawiły się odczucia emocjonalne przed lekcją WF, obniżając tym samym stres i niepokój, który dość często towarzyszy uczniom o niskiej sprawności fizycznej i słabych umiejętnościach ruchowych, wzrosła aktywność uczniów na lekcjach wychowania fizycznego, uczestnictwo uczniów w zajęciach fakultatywnych korzystnie wpłynęło na kształtowanie ich postaw wobec kultury fizycznej.
Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji dwóch godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego Dz. U. Nr 136, poz. 1116 Regulacja prawna dotyczy zajęć wychowania fizycznego w klasach IV-VI szkół podstawowych oraz w gimnazjach i w szkołach ponadgimnazjalnych od 1 IX 2009. Podstawowym obowiązkiem dyrektora szkoły jest przygotowanie form realizacji zajęć do wyboru przez ucznia, czyli określenie w jakim rodzaju aktywności fizycznej mogą uczestniczyć uczniowie. Właściwa konstrukcja oferty zajęć fakultatywnych powinna być oparta na porozumieniu z nauczycielami, uczniami, rodzicami i organem prowadzącym i powinna uwzględniać : zainteresowania uczniów i nauczycieli, zróżnicowany poziom sprawności oraz potrzeby zdrowotne uczniów, obiektywne lokalne uwarunkowania organizacyjno-kadrowe szkoły, tradycje środowiskowe związane z kulturą fizyczną, nawiązanie współpracy szkoły z instytucjami samorządowymi możliwość współpracy ze stowarzyszeniami i organizacjami sportowymi i turystycznymi
Miejsce prowadzenia zajęć fakultatywnych z wychowania fizycznego Zajęcia fakultatywne mogą być prowadzone jako zajęcia: lekcyjne, pozalekcyjne pozaszkolne. Za organizację wszystkich obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego, zarówno organizowanych jako zajęcia lekcyjne, jak i pozalekcyjne lub pozaszkolne odpowiada szkoła. Różnice w rozwoju fizycznym uczniów widać „gołym okiem”. Warto pamiętać, iż w niemniejszym stopniu są zróżnicowane ich właściwości psychiczne. Z oczywistych względów szansa na zaspokojenie zróżnicowanych oczekiwań uczniów wobec wychowania fizycznego jedynie w trakcie lekcji jest niewielka. Podstawowe korzyści wynikające z organizacji zajęć poza systemem klasowo – lekcyjnym polegają na tym, że: Zajęcia można zorganizować z wykorzystaniem bazy sportowej pozaszkolnej-np. gminnych boisk i sal sportowych innych szkół i placówek, co bezpośrednio wpłynie na jakość i bezpieczeństwo zajęć Dojdzie do zniwelowania obaw i niepokojów ucznia w trakcie zajęć wychowania fizycznego ponieważ będą one prowadzone w grupie uczniów o zbliżonym poziomie sprawności i umiejętności oraz podobnych zainteresowaniach Stwarza się możliwość systematycznego uczestnictwa uczniów w ważnych lokalnych wydarzeniach sportowych –rywalizacji sportowej, kibicowaniu i innych Nastąpi rozwój jakościowy i ilościowy sportu szkolnego i turystyki szkolnej Wzrasta szansa na szerszą promocję szkół w środowisku lokalnym
Formy zajęć fakultatywnych z wychowania fizycznego Zajęcia fakultatywne mogą być prowadzone jako zajęcia: Sportowe Rekreacyjno-zdrowotne Taneczne Aktywnych form turystyki Szczególnie ważne jest, aby szkolna oferta wychowania fizycznego zaspokajała w możliwie najpełniejszy sposób potrzeby i zainteresowania uczniów, a więc zawierała zróżnicowane formy zajęć.
Zajęcia sportowe Powinny umożliwiać uczniom uprawianie dyscypliny sportu oraz udział w systemie rywalizacji sportowej. W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować od jednej do kilku dyscyplin sportowych do wyboru, uwzględniając uzdolnienia i zainteresowania uczniów oraz tradycje sportowe szkoły i środowiska. Możliwe jest: Uruchomienie systematycznych treningów sportowych, które są gwarancją wzrostu wyników i lokat w rywalizacji sportu szkolnego Umożliwienie osiągania sukcesów przez ucznia uzdolnionego ruchowo i sukcesów szkoły. Zapewnienie udziału reprezentacji szkoły i nauczycieli w zawodach sportowych. Poszerzenie reprezentacji szkoły w rozgrywkach i zawodach SZS, LZS i innych systemach rywalizacji. Nawiązanie współpracy z klubami sportowymi działającymi w środowisku lokalnym np. UKS, LZS i innymi Aktywizacja lokalnego „życia sportowego” poprzez uruchomienie lokalnych inicjatyw np. organizowanie zawodów i imprez sportowych dla dzieci i młodzieży.
Zajęcia rekreacyjno-zdrowotne Powinny umożliwiać aktywność fizyczną służącą zdrowiu, wypoczynkowi lub zabawie oraz udział w systemie wewnątrzszkolnej rywalizacji sportowej uczniów. Realizacja tych zajęć powinna być nastawiona na przygotowywanie uczniów do systematycznej aktywności fizycznej w czasie wolnym, ze świadomością wynikających z tego korzyści zdrowotnych. Zajęcia te mogą zawierać jedną lub kilka form aktywności fizycznej. Możliwe jest: Poprawa ogólnego stanu zdrowotności uczniów Uruchomienie zajęć kibicowskich –obserwacja i doping podczas zawodów sportowych wg zasad fair play. Uruchomienie zajęć dotyczących poznawania nowych dyscyplin sportu i alternatywnych form aktywności fizycznej. Wdrażanie ucznia do systematyczności, obowiązkowości i odpowiedzialności Wprowadzenie nauki pływania Uruchomienie systemu sportowych wewnątrzszkolnych rozgrywek międzyklasowych.
Zajęcia taneczne Powinny umożliwiać udział w tanecznych formach aktywności fizycznej, pogłębiać wiedzę i rozwijać umiejętności w tej dziedzinie. Mogą one obejmować jedną lub kilka form tańca. Możliwe jest: Przygotowanie pokazów i występów uświetniających imprezy i uroczystości szkolne Występy grup szkolnych podczas uroczystości i imprez lokalnych Uruchomienie zespołu tańca ludowego wg. lokalnych tradycji Uczestnictwo w konkursach i przeglądach twórczości dzieci i młodzieży Poznanie tradycji i zwyczajów narodowych i mniejszości narodowych. Zaznajomienie i wdrażanie do przestrzegania zasad savoir-vivre Kształtowanie postaw estetycznych
Aktywne formy turystyki Powinny umożliwiać udział w aktywności fizycznej połączonej z elementami krajoznawstwa i ekologii. W ramach tych zajęć szkoła może zaproponować uczniom jedną lub kilka form turystyki do wyboru w zależności od ich zainteresowań oraz warunków terenowych w środowisku. Możliwe jest kumulowanie zajęć turystycznych na przestrzeni 4 tygodni-czyli 8 godzin turystyki non – stop. Możliwe jest: Popularyzacja zainteresowań turystyczno-krajoznawczych uczniów Realizacja procedur i zasad skierowanych na zdobywanie przez uczniów odznak turystyki kwalifikowanej np. PTTK Można prowadzić zajęcia z zakresu np. turystyki pieszej, rowerowej, górskiej, wyjazdowej i innych. W wymiarze osobowym, każda z form turystycznych przynosi istotne wartości zdrowotne polegające między innymi na: doskonaleniu sprawności fizycznej, poprawianiu wydolność organizmu kształtowaniu właściwej postawy ciała, hartowaniu organizmu a tym samym wzrost odporności na zachorowania rozwoju koordynacji ruchowej.
NAJWAŻNIEJSZE !!!! Właściwe, czyli autonomiczne i oparte na porozumieniu środowisk przygotowanie przez szkołę oferty zajęć, w połączeniu z dobrowolną deklaracją udziału ucznia w wybranej formie zajęć fakultatywnych wychowania fizycznego, pozwoli na zaspokojenie potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży, a tym samym poprawę efektywności i jakości tych zajęć w szkołach. Zastosowanie tego podstawowego mechanizmu budowania motywacji wewnętrznej ucznia niesie szansę na: poszerzanie i pogłębianie umiejętności i wiadomości związanych z aktywnością fizyczną - na miarę możliwości i oczekiwań uczniów ograniczenie obaw i stresu, odwrócenie niekorzystnej tendencji w frekwencji na zajęciach i ograniczenie liczby zwolnień z zajęć wzmocnienie zaangażowania osobistego i wzrost intensywności ćwiczeń na lekcji.
Informacje dodatkowe Do 20 listopada oczekujemy zgłoszeń szkół do II Edycji Konkursu Młodego Kibica organizowanego wspólnie z SSA Jagiellonią Białystok i Kuratorium Oświaty w Białymstoku. Jest to konkurs propagujący wychowanie do fair play na terenie szkół i na stadionie .Informacje są na stronie: www.kuratorium.bialystok.pl/aktualności W dn. 7 listopada w Szkole Podstawowej Nr 34 w Białymstoku rozegrane zostaną eliminacje wojewódzkie Krajowego Konkursu "90 Lat Na Olimpijskim Szlaku" –informacje również na stronie www.kuratorium.bialystok.pl/sport W styczniu zostanie ogłoszony Konkurs Programowy dotyczący zajęć fakultatywnych w-f w szkołach-konkurs dla szkół i nauczycieli W maju 2010 odbędzie się I Podlaski Sejmik Szkolnej Kultury Fizycznej , którego tematem głównym będzie wdrożenie nowego systemu zajęć w-f w szkołach na Podlasiu Zapraszamy serdecznie szkoły i nauczycieli wychowania fizycznego do udziału w konkursach i Sejmiku