NOTEĆ rzeka naszego regionu

NOTEĆ – siódma pod względem długości rzeka w Polsce (388 km) NOTEĆ – siódma pod względem długości rzeka w Polsce (388 km). Jest prawym – najdłuższym dopływem Warty. Rozpoczyna swój bieg na południe od Inowrocławia , a kończy w Warcie w Santoku koło Gorzowa Wlkp. Jej dorzecze wynosi 17 tys. km2. Noteć połączona jest Kanałem Bydgoskim z Wisłą.

Noteć płynąc w szerokiej dolinie ze wchodu na zachód, tworzyła niegdyś nieprzerwane pasmo mokradeł i trzęsawisk, skutecznie od- dzielających Pomorze od Wielkopolski. Dolina tej rzeki porośnięta była wówczas trudno dostę- pnymi, podmokłymi olsami i brzezinami,a bliżej koryta rzeki okresowo zalewanymi łęgami wierzbowo-topolowymi. Przeprawy przez doli- nę Noteci znajdowały się tylko w miejscach, gdzie dolina gwałtownie się zwężała- w Ujściu, Czarnkowie, Wieleniu i Santoku.

Wraz z rozwojem rolnictwa, lasy zostały w większości wykarczowane Wraz z rozwojem rolnictwa, lasy zostały w większości wykarczowane. Do dzisiejszych czasów niewielkie ich fragmenty zachowały się tylko w kilku miejscach przy rzece lub w pobliżu kompleksów dołów potor- fowych, np. koło Dziembówka, Białej czy Czarnko- wa. Są to jednak niestety najczęściej zadrzewienia wtórne, powstałe na skutek sukcesji roślinnej na niezagospodarowanych łąkach. Naturalne lasy łę- gowe już tu praktycznie nie występują. Obecnie dominującym krajobrazem doliny Noteci są otwarte podmokłe łąki kośne i pastwiska.

Pomimo prowadzonych tu od dawna prac regulacyjnych i melioracyjnych, dolina tej nizinnej rzeki jest jedną z najlepiej zacho- wanych bagiennych dolin rzecznych w ca- łej zachodniej Polsce.Wyróżnia się bardzo wysokimi walorami przyrodniczymi. Stwierdzono tu występowanie wielu rzadkich i ginących gatunków roślin i zwierząt. Przede wszystkim jest jednak miejscem o dużym znaczeniu dla ptaków.

Do tej pory stwierdzono tu występowanie 240 gatunków ptaków, w tym 155 lęgowych (jest to blisko 70% ptaków gniazdujących w Polsce). Dolina Noteci stanowi ostoję dla licznych populacji lęgowych wielu gatunków zagrożonych w Polsce, a nawet w Europie.

W ostatnich latach liczebność rycyka uległa wyraźnemu zmniejszeniu. Fot. Krzysztof Sfaciński Kaczor płaskonosy - coraz rzadszy widok na nadnoteckich rozlewiskach. Fot. Piotr Skórnicki

Cyranki również coraz rzadziej gniazdują w dolinie. Na zdjęciu samiec Cyranki również coraz rzadziej gniazdują w dolinie. Na zdjęciu samiec. Fot. Piotr Skórnicki Czajka - najliczniejszy ptak siewkowaty w dolinie Noteci. Fot. Krzysztof Sfaciński

Dolina Noteci to także bardzo ważne miejsce bytowania innych grup zwierząt, np. ryb, płazów i ssaków, oraz miejsce występowania coraz rzadszych zbiorowisk roślinnych, charakterystycznych dla dużych dolin rzecznych.

Największym ssakiem zamieszkującym nadnoteckie łąki jest z pewnością łoś (Alces alces), który ma swoje ostoje w rozległych łozowiskach i olsach w okolicach Chodzieży, Białośliwia i Szamocina. W Dolinie Noteci spotkać można ponadto czerwończyka fioletka (Lycaena helle) motyla z Polskiej Czerwonej Księgi zwierząt oraz objętą ochroną ważkę - łątkę ozdobną (Coenagrion ornatum). Świat płazów reprezentuje kumak nizinny (Bombina bombina) z rodziny ropuszkowatych.

Nieprzeciętny jest też tutejszy krajobraz Nieprzeciętny jest też tutejszy krajobraz. Niemalże płaskie dno doliny, poprzerywane ciekami i zbiornikami wodnymi, różnej wielkości wydmami oraz kępami drzew, najdogodniej można podziwiać ze szczytów pobliskich wzgórz morenowych. Ich strome zbocza, porośnięte po części lasami, a po części roślinnością kserotermiczną, ciągną się po obu stronach pradoliny Noteci.

BIBLIOGRAFIA: www.wikipedia.pl www.noteć.pl www.salamandra.org