bezpieczeństwo państwa

Wiele krajów traktuje bezpieczeństwo w sposób kompleksowy, uznając ważność czynników: - politycznego - ekonomicznego - społecznego - środowiska naturalnego - wojskowego

W szeroko rozumianym systemie bezpieczeństwa państwa wyróżnia się następujące, ściśle skorelowane ze sobą, podsystemy bezpieczeństwa: - politycznego (mającego na celu ochronę interesów państwa metodami politycznymi), - gospodarczego (chroni rozwój gospodarczy), - militarnego (zapewnia ochronę w wypadku konfliktu zbrojnego, wojny), - publicznego (zapewnia porządek konstytucyjny, ochronę przed zjawiskami kryminogennymi, zagrożeniami środowiska), - socjalnego (zapewnia podstawowe warunki do godnej egzystencji człowieka - obywatela)

teza M. Berkowitza i P.G. Bocka Bezpieczeństwo narodowe to zdolność narodu do ochrony jego wewnętrznych wartości przed zagrożeniami zewnętrznymi

Teoretycy amerykańscy G. Kennan, K. Vorys i K Teoretycy amerykańscy G. Kennan, K. Vorys i K. Deutsch w skład bezpieczeństwa narodowego wliczają również: ochronę suwerenności, niezawisłość państwa, przeżycie obywateli, istniejący system społeczno - gospodarczy, międzynarodowy prestiż państwa i narodu, interesy własnych obywateli, dobrobyt, postęp technologiczny, standard życia.

Przedsięwzięcia wynikające z wewnętrznej funkcji państwa, to: wzmocnienie jego siły militarnej, gospodarczej, optymalizacji systemu społeczno - politycznego i stabilności politycznej oraz działania realizowane w związku z funkcją zewnętrzną (międzynarodową)

Dwie zasadnicze strategie, za pomocą których państwa dążą do zapewnienia swojego bezpieczeństwa: - pierwsza - przez przedsięwzięcia jednostronne, - druga - przez współpracę z innymi państwami

W konsekwencji państwa dążą do zapewnienia własnego bezpieczeństwa narodowego, podejmując różne działania, np. umocnienie sił własnych, zawieranie sojuszy polityczno - wojskowych, działania na rzecz umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego (w skali regionalnej OBWE i globalnej ONZ)

Zakres pojęcia „bezpieczeństwo narodowe” jest ustalony ściśle w związku ze sposobem określania żywotnych interesów narodowych, do których można zaliczyć bardziej lub mniej wymiernie działania lub zachowania, m.in.: obronę, nacjonalizm, wielkość narodu, wewnętrzne i zewnętrzne interesy gospodarcze.

W każdym z obszarów bezpieczeństwa narodowego - wewnętrznego i zewnętrznego - opierając się na kryterium przedmiotowym można wyróżnić następujące, odpowiadające zidentyfikowanym postaciom zagrożeń, rodzaje bezpieczeństwa, m.in.: Polityczne, militarne, gospodarcze, kulturowe, ekologiczne, społeczne

W omawianej koncepcji w ramach systemu bezpieczeństwa państwa realizowane są zadania z zakresu obronności, określone trzema głównymi dziedzinami strategii obronności państwa, tj.: strategii prewencyjno - stabilizacyjnej, kryzysowej, oraz wojennej (obronnej)

System bezpieczeństwa państwa składa się z trzech podsystemów: - kierowania (organów kierowania obronnością); - militarnego - pozamilitarnego (pozamilitarne ogniwa obronne)

W sytuacjach kryzysu wewnętrznego (niezależnie od stanu państwa w okresie pokoju, kryzysu, w tym m.in. klęski żywiołowej oraz wojny) głównymi siłami wykonawczymi (w systemie reagowania kryzysowego) są: systemy policyjnego działania system ratowniczo - gaśniczy (wspomagane potencjałem systemu militarnego w sytuacjach szczególnego zagrożenia)

Ochrona ludności powinna odbywać się na poziomie gminy, powiatu Ochrona ludności powinna odbywać się na poziomie gminy, powiatu. Z całość (w tym także za decyzje personalne) z tym związanych odpowiada starosta, wójt, burmistrz, prezydent.

Wojewoda lub właściwy minister powinni być jedynie koordynatorami ważnych dla bezpieczeństwa państwa działań. Ochrona terytorium powinna być realizowana przez militarne i pozamilitarne siły koordynowane przez naczelne organy władzy. Ochrona władz ustawodawczych, wykonawczych, sądowniczych, powinna odbywać się przez różne podmioty ochronne wszystkich szczebli.

Wyróżnia się trzy typy działalności w zakresie bezpieczeństwa ludności: - działalność podstawowa - związana z głównymi celami i zadaniami takimi jak: rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie, orzekanie, informowanie, ratownictwo, ochrona; - działalność wynikająca z kierowania systemem - mająca na celu formułowanie celów i zadań strategicznych, taktycznych, operacyjnych, prognozowanie, programowanie, planowanie, kontrolowanie, decydowanie; - działalność pomocniczą - czyli wspomagającą działalność podstawową i kierowania systemem, do której zaliczamy dobór kadr, szkolenia, zabezpieczenia logistyczne.

Konieczność nowego podejścia do problematyki bezpieczeństwa zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego państwa jest ważna, gdyż terroryzm stał się jednym z głównych niekonwencjonalnych zagrożeń. Konflikty etniczne i religijne, przemyt narkotyków, masowe migracje, regionalna niestabilość, pranie brudnych pieniędzy, działania bojówek - nie znają granic terytorialnych, ponadto zbyt często nie można zidentyfikować przywódców lub organizacji lub organizacji zbrojnych, na których można by skoncentrować uwagę bądź im przeciwdziałać

Żadna organizacja ani agencja nie ma własnej misji strategicznej, a bezpieczeństwo narodowe nie może pozostać wyłącznie w gestii tych podmiotów, które tradycyjnie się nimi zajmowały. Do rozwiązania nowych problemów należy zaangażować nowe podmioty, w tym służbę zdrowia, służby socjalne, władze państwowe i lokalne oraz sektor prywatny.