Mini przewodnik po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej

Położenie Część Wyżyny Śląsko-Krakowskiej Ciągnie się od Krakowa na południu przez około 80 km po Wieluń na północy Graniczy od północy z Niziną Wielkopolską, od zachodu z Wyżyną Śląską i Niziną Śląską, od południa z Kotliną Sandomierską i od wschodu z Wyżyną Małopolską.

Ukształtowanie terenu Wzgórza wznoszą się na wysokość około 300-500 m n.p.m., a najwyższym wzniesieniem jest Góra Zamkowa (504 m n.p.m.) Skały zbudowane z wapieni górnojurajskich, często pocięte dolinami erozyjnymi Znajduje się tu wiele form krasowych, m.in. jaskinie ze stalaktytami, stalagmitami i stalagnatami Wyżyna Krakowsko-Częstochowska była wiele razy zalewana przez morze, dzięki czemu powstało wiele warstw skał (dolomity, margle, wapienie) zachowując w sobie skamieniałe organizmy z obszaru równikowego. Większość ciekawych wzniesień powstało dzięki ruchom górotwórczym

Północna część Jury Rozwija się turystyka, głównie ze względu na liczne formy krasowe, spotykane na Szlaku Orlich Gniazd i Szlaku Warowni Jurajskiej. Można zobaczyć stare drewniane kościółki, urokliwe stawy, lasy, białe skałki.

Częstochowa 12 miasto w Polsce pod względem zajmowanej powierzchni i 13 pod względem liczby ludności. W mieście znajduje się kościół i klasztor na Jasnej Górze z uważanym za cudowny obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej - główny ośrodek kultu maryjnego w Polsce. Częstochowa powstała w XI wieku. Nazwa wywodzi się od słowiańskiego imienia Częstoch. Obecność rud żelaza, pokładów wapienia. Rozwija się przemysł metalowy, włókienniczy i papierniczy

Jasna Góra Warownia ta została zbudowana w XIV wieku jako klasztor Paulinów, ufundowana przez Władysława Opończyka Symbol religijności Polaków, głównie ze względu na odparcie ataków szwedzkich i wizerunek Czarnej Madonny Cel większości pielgrzymek, co roku przybywa tu 4-5 milionów osób z ponad 50 krajów W kościele znajduje się piękny barokowy ołtarz, stiuki i polichromia. Skarbiec kaplicy zawiera dary ofiarowane NMP. Znajdują się tu przedmioty ze złota i szlachetnych kamieni, często o znaczeniu historycznym i patriotycznym

Południowa cześć Jury Ciągnie się od wzniesienia Pasma Smoleńsko - Niegowickiego do doliny Prądnika w Ojcowskim Parku Narodowym. Obfituje w wiele skałek wapiennych, architektoniczne atrakcje.

Zamek Ogrodzieniec Wzniesiony w XIV-XV wieku przez ród Włodków Sulimczyków Wznosi się 516 m n.p.m. Pełnił funkcję obronną, a po zniszczeniach po ataku Szwedów w 1702 r. nie podjęto jego odbudowy Otoczony murem połączonym z wapiennymi skałkami Można się wspiąć na dwie wieże: Kredenscerską i Skazańców, skąd widać cały zamek

Stan obecny Rekonstrukcja zamku w Ogrodzieńcu

Gród na Górze Birów Góra Birów (461 m n.p.m.) – wzniesienie znajdujące się na Wyżynie Krakowsko Częstochowskiej we wsi Podzamcze koło Ogrodzieńca. Góra posiada charakterystycznie zwieńczenie w postaci niecki otoczonej licznymi ostańcami skalnymi tworzącymi strome urwiska. Dzięki takiemu ukształtowaniu terenu posiadała bardzo dobre cechy obronne. Góra była miejscem osadnictwa wielu różnych kultur. Osadnictwo W wyniku intensywnych prac archeologicznych w jaskiniach i schroniskach skalnych Masywu góry, ustalono że pierwszymi mieszkańcami góry byli ludzie ze schyłkowego okresu neolitu lub początku epoki brązu. Wiadomo również, że miejsce to zasiedlali przedstawiciele kultury łużyckiej. W wieku IV i V n.e. Górę Birów zamieszkiwały plemiona germańskie (przypuszczalnie Wandalowie). Ostatnią osadą była od VIII wieku osada słowiańska. Słowianie zdecydowali się na ufortyfikowanie góry od strony północno-wschodniej wałem kamienno-drewnianym oraz od strony zachodniej murem na zaprawie wapiennej. Ustalono, że gród został spalony w pierwszej połowie XIV wieku. Prawdopodobnie w wyniku walk o zjednoczenie Polski pomiędzyWładysławem Łokietkiem a Wacławem II Czeskim.Podczas prac wykopaliskowych odnaleziono dobrze zachowany srebrny grosz praski Wacława II Po spaleniu, gród nigdy nie został odbudowany. Obecnie na Górze Birów znajduje się rekonstrukcja grodziska średniowiecznego, zbudowana w 2008 roku.

Zamek w Mirowie Zamek Mirów został zbudowany w czasach Kazimierza Wielkiego około połowy XIV wieku. Budowany z łamanego kamienia spojonego zaprawą wapienną z dużą ilością białka zwierzęcego warownia składała się z typowego dla budowli obronnych układu: zamek górny, dolny i podzamcze Na miejscu zamku istniał pradawny gród, którego funkcjonowanie na podstawie znalezisk odkrytych w 1960 r. datowano już na VI wieku przed naszą erą. Obronne wzgórze ze skałami mogącymi spełniać funkcje obserwacyjne zamieszkiwali Łużyczanie. Kolejny etap zasiedlenia Mirowa nastąpił w XI wieku, choć istnienie tu wczenośredniowiecznego grodu nie zostało w pełni dowiedzione.

Rekonstrukcja zamku

Zamek w Bobolicach Królewski Zamek Bobolice został zbudowany przez Króla Polski Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej ok. 1350-1352 roku. Zamek leży na stromym, skalistym wzgórzu (360 m n.p.m.). Z oryginalnego zamku do naszych czasów ocalała jedynie górna część warowni (co najmniej dwukondygnacyjny budynek mieszkalny z pozostałościami cylindrycznej baszty). Do zamku prowadził most zwodzony ponad suchą fosą, a całość otaczały mury z blankami zbudowane z miejscowego białego wapienia.

Obecny stan Rekonstrukcja zamku Ruiny zamku w Bobolicach

Pustynia Błędowska Jej objętość wynosi 2,5 mld m3 piasku. Częściowo porośnięta trawami i wierzba kaspijską. Rozciąga się na powierzchni 32 km2 od Błędowa do wsi Chechło. Część północna często spełnia funkcję poligonu. Jedyne miejsce w centralnej Europie, gdzie występują prawdziwe pustynne wydmy. Pustynie dzieli na pół rzeka Biała Przemsza

Dolina Prądnika Ma powierzchnie około 2146 ha Składa się głównie z wapieni pochodzących z okresu jury i kredy. W niektórych miejscach są pokryte warstwą lessu. Powstało tu wiele form krasowych, takich jak liczne jaskinie, wąwozy, jary z wywierzyskami, bramy skalne, iglice, ostańce. Klimat panujący w Dolinie przypomina klimat górski. Dolina powstała głównie w wyniku erozyjnego działania płynącej jej dnem wód rzeki Prądnik.

Dolina Sąspowska Druga co do wielkości dolina w Ojcowskim Parku Narodowym, ma długość około 5 km Przepływa przez nią potok Sąspówka (prawy dopływ Prądnika) Dolina ma płaskie dno, porośnięte łąkami, wapienne zbocza porośnięte są lasami

Zamek Pieskowa Skała Ufundowany przez Kazimierza Wielkiego. W 1578 roku przebudowany w duchu renesansu przez Hieronima Szafrańca. Po 1640 Michał Zebrzydowski otoczył go bastionami i postawił kaplicę. Po 1903 zamek przeznaczono na pensjonat. Pełnił funkcje obronne – jest otoczony z trzech stron skalnymi urwiskami. Do zamku przylega park krajobrazowy, a w pobliżu znajduje się wiele skał wapiennych, m.in. Maczuga Herkulesa

Rekonstrukcja zamku Obecny stan

Ojcowski Park Narodowy Założony w 1956 r. Najmniejszy z polskich parków narodowych – ma powierzchnię 2146 ha Znajduje się tu wiele form krasowych, skał wapiennych i pojedynczych ostańców. Są to np. Maczuga Herkulesa, Igła Deotymy, Brama Krakowska. Jary i wąwozy mają do 120 m głębokości. Znajduje się tu kilkaset jaskiń, a najsłynniejsze z nich to Jaskinia Łokietka i Jaskinia Ciemna.

Maczuga Herkulesa Wapienna skała o wysokości 20 m Powstała na skutek procesów wietrzenia i zjawisk krasowych Jej inne nazwy to: Skała Sokola, Maczuga Krakusa, Sokolica, Skała Twardowskiego, Czarcia Skała, a z każdą z nazw wiąże się legenda. Skała udostępniona do wspinaczki skałkowej. Na cześć pierwszej takiej wyprawy postawiono na szczycie Maczugi mały krzyż.

Igła Deotymy Smukła, wapienna iglica Znajduje się w Dolinie Prądnika, naprzeciw wylotu Wąwozu Wrześnik Nazwa skały pochodzi od pseudonimu literackiego polskiej pisarki i poetki Jadwigi Łuszczewskiej – Deotyma. Skała jest opleciona winobluszczem, a wokół niej rośnie wiele brzóz ojcowskich

Jaskinia Łokietka Jest to jaskinia krasowa, położona w północno-zachodnim zboczu Chełmowej Góry Druga, po Smoczej Jamie, najpopularniejsza jaskinia w Polsce. Zdobią ja liczne stalaktyty, stalagmity i stalagnaty. Temperatura w jaskini wynosi stale 7-8°C

Jaskinia Ciemna Położona 85m nad Doliną Prądnika i długa na 150m Wewnątrz można zobaczyć wiele ciekawych nacieków i form skalnych. Znaleziono tam ślady praczłowieka, pochodzące sprzed ok. 125 tys. lat. Obok wznosi się skała wapienna zwana Rękawicą. Składa się z jednej komory o długości 80, szerokości 20 i wysokości 10m. Jaskinie zamieszkują nietoperze i woskowe figury neandertalczyków.

Natalia K. Oliwia Weronika Dziękujemy za uwagę Natalia K. Oliwia Weronika