Wskaźniki umieralności okołoporodowej na Dolnym Śląsku w roku 2008 analiza przyczyn – kierunki zmian Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego • Wrocław, dnia 20 października 2009 r.

Monitoring wskaźników umieralności okołoporodowej w Polsce prowadzony jest w sposób systematyczny od 1981 r. przez Pracownię Analiz Statystycznych Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Sprawozdawczość i statystyka w zakresie umieralności okołoporodowej prowadzona jest wg formularzy GUS oraz Ministerstwa Zdrowia (druk MZ-29).

określania wskaźników Metodologia określania wskaźników GUS Dane wg miejsca stałego zamieszkania matki – brak uwzględnienia informacji o miejscu urodzenia dziecka MZ-29 Informacje o zdarzeniu medycznym ( np. poród) w konkretnej placówce medycznej

Różnice metodologiczne stosowane w obu statystykach powodują trudności w porównaniu wskaźników umieralności powstałych przy zastosowaniu obu metod. Wskaźniki w województwie dolnośląskim w roku 2008: wg MZ -29 spadek, w porównaniu do roku 2007, z 8,29 do 7,44 promila; wg GUS wzrost, w stosunku do 2007 r. z 8,8 do 9,3 promila. Trudności w porównywaniu różnych wskaźników statystycznych charakterystyczne są dla wielu krajów Europy.

Mimo różnic metodologicznych województwo dolnośląskie plasowało się, w 2008 r. na bardzo odległych miejscach: wg GUS ze wskaźnikiem 9,3 – miejsce ostatnie (przy średniej krajowej 7,6); wg MZ-29 ze wskaźnikiem 7,44 – miejsce przedostatnie (przy średniej krajowej 6,45). Podkreślić jednakże należy, że w latach 1999-2008 Dolny Śląsk notuje jedną z największych dynamik poprawy wskaźników (wg GUS).

Z analizy wskaźnika martwych urodzeń, który w 2008 roku w Polsce wyniósł 4,3 promila wynika, że województwo dolnośląskie zajmuje 7 miejsce z wynikiem 4,34 promile na 16 województw . Wskaźnik ten jest bardzo zbliżony do średniej krajowej, który wynosi 4,3 promile.

W 2008 roku poprawa w zakresie opieki położniczej jest bardzo wyraźna W 2008 roku poprawa w zakresie opieki położniczej jest bardzo wyraźna. Obrazuje to tabela przedstawiająca wynik umieralności przedporodowej – martwe urodzenia w województwie dolnośląskim na przestrzeni lat 2002- 2008: (dane GUS) ROK Wskaźnik umieralności przedporodowej – martwe urodzenia w promilach 2002 5,9 2003 2004 5,4 2005 6,0 2006 5,24 2007 2008 4,9 ( 4,34 wg MZ29)

Działania sanacyjne Poprawa opieki perinatologicznej na Dolnym Śląsku jest priorytetem Zarządu Województwa, który opracował w tej kwestii program, przyjęty przez Sejmik Województwa Dolnośląskiego Uchwałą Nr XXVIII/406/08 z dnia 26 czerwca 2008 r. Zasadniczym celem programu jest zmniejszenie umieralności okołoporodowej noworodków i niemowląt na Dolnym Śląsku.

Działania sanacyjne Program zakłada wdrożenie działań poprawiających jakość opieki nad kobietą (opieka przedkoncepcyjna, opieka w trakcie ciąży i porodu), matką (opieka poporodowa i profilaktyka możliwych kolejnych powikłań w kolejnych ciążach) oraz dzieckiem (opieka neonatologiczna i pediatryczna).

Działania sanacyjne Całość kosztów finansowych Programu do 2011 r. określono na poziomie ok. 24-30 mln zł. Wielkość bezpośredniego zaangażowania Samorządu Województwa wynosić ma ok. 14 mln zł, w tym ok. 12 mln zł na doposażenie sprzętowe placówek. Przyjęto więc, że program doposażenie sprzętowego będzie realizowany w 2 etapach. W I etapie przeznaczono w budżecie samorządu wojewódzkiego kwotę 5,6 mln zł z realizacją w 2009 r. II etap, uzależniony od możliwości finansowych samorządu wojewódzkiego realizowany będzie sukcesywnie w 2010 i 2011 r.

Działania sanacyjne Zgodnie z założeniami Programu m.in. wytypowano 10 ośrodków ginekologicznych w oparciu o które stworzona została sieć oddziałów referencyjnych z pododdziałami szybkiej diagnostyki prenatalnej, z odpowiednią kadrą i wyposażeniem dla wyselekcjonowanych przypadków ciąż o podwyższonym ryzyku: Legnica - Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Lubin – Szpital Powiatowy, Jelenia Góra- SP ZOZ Szpital Wojewódzki, Wałbrzych- Specjalistyczny Szpital Ginekologiczno – Położniczy im. E. Biernackiego Polanica- Specjalistyczne Centrum Medyczne SP ZOZ, Świdnica – Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej, Wrocław Akademicki Szpital Kliniczny – II Klinika Ginekologii, Położnictwa, Neonatologii, Wrocław SP Szpital Kliniczny Nr 1 - Klinika Ginekologii i Położnictwa, Wrocław- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny przy ul. Kamieńskiego 73 a, Wrocław- Specjalistyczny Szpital im. A. Falkiewicza.

Działania sanacyjne Planuje się ponadto działania w sferze infrastrukturalnej, polegające na zakupach sprzętu oraz modernizacji placówek, a także w sferze organizacyjno – edukacyjnej, obejmujący m.in. stworzenie programu stypendialnego obejmującego tzw. specjalności deficytowe w tym neonatologię jak i pielęgniarstwo noworodkowe.

Konsolidacja placówek Ważnym elementem działań w zakresie poprawy sytuacji w zakresie zmniejszenia umieralności okołoporodowej są procesy konsolidacyjne w zakresie neonatologii na Dolnym Śląsku. Zakończenie I etapu doposażenia oddziałów neonatologicznych i poprawa dostępności łóżek dla noworodków w placówkach II i III poziomu referencyjnego umożliwi realizację założeń konsolidacji. Celem tych działań będzie stworzenie sieci placówek zapewniających bezpieczny pobyt noworodkom, szczególnie tym zagrożonym.

Propozycja konsolidacji ośrodków noworodkowych na Dolnym Śląsku.

Propozycja rozmieszczenia karetek N na Dolnym Śląsku (po uruchomieniu karetki N w Wałbrzychu)

Wnioski: Program poprawy opieki perinatologicznej przyjęty przez Sejmik w roku 2008 powinien być konsekwentnie realizowany. Zgodnie z przewidywaniami rezultaty statystyczne mogą być widoczne za ok. 2-3 lata. Zasadnicze znaczenie dla skutecznego zrealizowania założonego celu poprawy opieki okołoporodowej mają: poprawa warunków infrastruktury oddziałów położniczo-ginekologicznych i neonatologicznych; właściwy poziom wyposażenia w sprzęt medyczny; niezbędne warunki w zakresie medycznej kadry specjalistycznej efektywny transport neonatologiczny skuteczna edukacja. Konsekwentne realizowanie trójstopniowej opieki specjalistycznej w powiązaniu z weryfikacją istniejących placówek.