oraz z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Szkolenie współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Pomocy Technicznej Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007 – 2013 oraz z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego Wykładowca: dr inż. Marta Kołodziej-Hajdo Wydział Wdrażania Regionalnego Programu Operacyjnego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Wybrzeże Słowackiego 12-14 50-411 Wrocław www.rpo.dolnyslask.pl Wrocław, listopad 2011

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Źródło: 1. Metodologia opracowania studium wykonalności analiza ekonomiczno-finansowa na potrzeby Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2007-2013. 2. Przewodnik do analizy kosztów i korzyści projektów inwestycyjnych (Fundusz Strukturalny – EFRR, Fundusz Spójności i ISPA) – www.funduszeeuropejskie.gov.pl/PoradnikBeneficjenta/Strony/poradnik_projekty_inwestycyjne.aspx 3. Wytyczne MRR 4. Kryteria wyboru operacji finansowanych w ramach RPO dla województwa dolnośląskiego na lata 2007-2013

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu I. INFORMACJE OGÓLNE Dla projektów realizowanych w ramach RPO WD wprowadza się podział projektów o budżecie: projekty „mniejsze” do 1 mln euro, projekty „większe” powyżej 1 mln euro. Dla określenia wartości przedsięwzięcia należy zastosować kurs wymiany EUR/PLN, stanowiący średnią miesięcznych obrachunkowych kursów stosowanych przez Komisję Europejską z ostatnich sześciu miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o dofinansowanie[1]. Ustalony w momencie złożenia wniosku kurs wymiany EUR/PLN jest stosowany również w celu identyfikacji, czy dany projekt nie uzyskał statusu dużego projektu w przypadku zmiany całkowitego kosztu na późniejszym etapie. [1] Miesięczne obrachunkowe kursy wymiany stosowane przez Komisję Europejską publikowane są w mediach elektronicznych (http://ec.europa.eu/budget/inforeuro/index.cfm?fuseaction=currency_historique&currency=153&Language=en)

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu ZAŁĄCZNIKI Założenia projekcji finansowej dla celów przeprowadzenia analizy ekonomiczno-finansowej projektu.wyniki_analizy_ekonomiczn_finansowej.xls Załącznik nr 6a - Formularz wyliczenia luki finansowej (model prosty).100709_luka_finansowa_zalacznik_6a.xls Załącznik nr 6b -Formularz wyliczenia luki finansowej (model złożony).100709_luka_finansowa_zalacznik_6b.xls

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu II. ANALIZA FINANSOWA 1. Definicje Analiza finansowa: analiza mająca na celu ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej projektu, weryfikację trwałości finansowej projektu oraz ustalenie właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE. Dokonywana jest ona zazwyczaj z punktu widzenia właściciela infrastruktury. W przypadku, gdy właściciel i operator (np. infrastruktury) są odrębnymi podmiotami, można zastosować skonsolidowaną metodę analizy. W analizie finansowej, w celu ustalenia wskaźników efektywności finansowej oraz wyliczenia luki w finansowaniu, stosuje się metodę zdyskontowanego przepływu środków pieniężnych (DCF).

Cele opracowania analizy finansowej: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Cele opracowania analizy finansowej: ocena finansowej rentowności inwestycji i kapitału własnego (krajowego) poprzez ustalenie wartości wskaźników efektywności finansowej projektu; weryfikacja trwałości finansowej projektu i beneficjenta/operatora; wykazanie potrzeb finansowych projektu (tj. że dla jego realizacji niezbędna jest dotacja ze środków publicznych) i ustalenie właściwego (maksymalnego) dofinansowania z funduszy UE.

Analiza finansowa powinna obejmować: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza finansowa powinna obejmować: 1. Określenie założeń dla analizy finansowej. 2. Zestawienie przepływów pieniężnych projektu, w tym planu inwestycyjnego projektu 3. Ocenę finansowej efektywności inwestycji oraz kapitału własnego 4. Określenie właściwego (maksymalnego) dofinansowania projektu z funduszy UE, 5. Weryfikację trwałości finansowej projektu.

Wymagany zakres analizy finansowej: Założenia do analizy finansowej. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wymagany zakres analizy finansowej: Założenia do analizy finansowej. Plan inwestycyjny. Finansowanie. Prognoza przychodów i kosztów operacyjnych. Zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto. Poziom dofinansowania ze środków UE. Metoda luki w finansowaniu. Pro forma sprawozdania finansowe. Przepływy pieniężne projektu. Wskaźniki efektywności finansowej projektu. Weryfikacja trwałości finansowej. Podsumowanie i wnioski.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Całkowity koszt projektu/inwestycji: wydatki kwalifikowane, niekwalifikowane, ponoszone do momentu zakończenia realizacji projektu. Obejmuje m.in. nakłady inwestycyjne na realizację projektu, powiększone o ewentualne rezerwy na nieprzewidziane wydatki, jeżeli instytucja zarządzająca przewiduje taką możliwość, koszty ogólne oraz inne koszty nie mające charakteru pieniężnego, o których mowa w wytycznych o kwalifikowalności wydatków, których wartość ustalana jest na zasadach określonych w tych wytycznych. Całkowity koszt inwestycji powinien zawierać podatek VAT, niezależnie od tego czy przepisy krajowe przewidują możliwość jego odzyskania, czy też taka możliwości nie została przewidziana. Podatek VAT powinien być ujęty w tabeli kosztu całkowitego jako osobna kategoria.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Nakłady inwestycyjne: nakłady poniesione na realizację projektu, do momentu oddania do użytkowania majątku powstałego w wyniku realizacji projektu; nakłady inwestycyjne dotyczące realizacji projektu to nakłady ponoszone w okresie realizacji projektu (na poszczególnych jego etapach), niezbędne do realizacji projektu, a więc mające z projektem bezpośredni lub pośredni związek, obejmujące zarówno wydatki kwalifikowalne, jak i niekwalifikowalne ponoszone w związku z realizacją projektu, dozwolone na mocy obowiązujących przepisów.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Nakłady odtworzeniowe: nakłady inwestycyjne ponoszone w okresie eksploatacji projektu (po zakończeniu jego realizacji), przeznaczone na odtworzenie lub ulepszenie pewnych elementów projektu i powiększające wartość tych elementów majątku powstałego w wyniku realizacji projektu, których dotyczą. Nakłady te muszą mieć charakter niezbędny dla zapewnienia operacyjności projektu w przyjętym okresie odniesienia (tj. okresie życia ekonomicznego projektu) i zgodnie wytycznymi MRR dla aktywów o krótkim czasie życia mogą być ujmowane w analizie finansowej razem z kosztami operacyjnymi. Wnioskodawca powinien szczegółowo uzasadnić we wniosku o dofinansowanie konieczność poniesienia tych nakładów dla zapewnienia operacyjności projektu.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przychody operacyjne: oczekiwane, należne jednostce kwoty za sprzedane produkty, towary, materiały i inne rzeczowe oraz finansowe składniki zasobów majątkowych. W myśl art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 przychody operacyjne to opłaty ponoszone bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie wpływy z projektu związane ze sprzedażą gruntu lub budynków lub dzierżawą gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Koszty operacyjne: są to koszty poniesione w związku z realizacją i eksploatacją inwestycji, w tym koszty zwykłej i nadzwyczajnej eksploatacji, jednak z wyłączeniem amortyzacji i kosztów kapitałowych. Na potrzeby wyliczenia wskaźnika luki w finansowaniu razem z kosztami operacyjnymi należy ująć również nakłady odtworzeniowe związane z elementami infrastruktury, o krótkim okresie użytkowania jak również zmiany w kapitale obrotowym netto. W przypadku niektórych typów projektów, tj. termomodernizacja lub modernizacja ich realizacja może spowodować oszczędność kosztów operacyjnych w stosunku do scenariusza bez projektu.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Dla projektów, o których mowa wart. 55 ust.1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oszczędność kosztów operacyjnych powinna zostać uwzględniona w analizie luki w finansowaniu, chyba że nastąpi równoważne zmniejszenie środków dotychczas otrzymywanych od podmiotów publicznych, np. dotacji na działalność operacyjną. Oszczędność kosztów może zostać pominięta jeżeli beneficjent przedstawi szczegółowy mechanizm ustalania wysokości otrzymywanej dotacji, zgodnie z którym korzyści wynikające z oszczędności kosztów operacyjnych będą równe co do wartości obniżeniu kwoty dotacji dla danego podmiotu.

Kapitał obrotowy netto stanowi różnicę pomiędzy aktywami Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Zmiany w kapitale obrotowym netto w okresie odniesienia: wzrost lub spadek kapitału obrotowego netto w danym okresie. Kapitał obrotowy netto stanowi różnicę pomiędzy aktywami bieżącymi i zobowiązaniami bieżącymi. Ponieważ kapitał obrotowy netto jest z natury zasobem, w celu przekształcenia go w strumień pieniężny rozważane powinny być wyłącznie przyrosty roczne, tj. zmiany w stosunku do poziomu kapitału obrotowego netto w poprzednim roku. Wzrost kapitału obrotowego netto w stosunku do poprzedniego roku traktowany jest jako rodzaj nakładu poniesionego w danym roku na rzecz projektu. Zmiany w kapitale obrotowym netto w całym okresie odniesienia powinny być wykazywane jako odrębna kategoria od nakładów inwestycyjnych na realizację projektu. Przy obliczaniu wskaźnika luki w finansowaniu zmiany te ujmowane są razem z kosztami operacyjnymi przy wyliczaniu przychodów netto (DNR).

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Zmiana w zapotrzebowaniu na kapitał obrotowy Kapitał obrotowy są to zamrożone środki pieniężne: - odbiorcy produktów/usług płacą nam z opóźnieniem (sprzedajemy każdego dnia, a zapłata następuje np. raz w miesiącu) (+), - musimy zgromadzić zapasy, które zużywamy przez dłuższy okres (+), - zobowiązania (-) płacimy dostawcom z opóźnieniem w stosunku do wykonania usługi/dostarczenia towaru. Kapitał obrotowyt = zapasyt + należności krótkoterminowet – zobowiązania krótkoterminowet Zmiana w zapotrzebowaniu na kapitał obrotowyt = KOt – KOt-1

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przykład: Wskaźnik cyklu należności krótkoterminowych – 14 dni Wskaźnik zobowiązań krótkoterminowych (bez kredytów) – 7 dni Wyznaczyć zapotrzebowanie na kapitał obrotowy w kolejnych latach. Lata 1 2 3 Przychody operacyjne 100 000 120 000

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wartość rezydualna: wartość bieżąca netto majątku w ostatnim roku okresu odniesienia przyjętego do analizy, obliczana jako wartość bieżąca przewidywanych przepływów pieniężnych netto w tych latach gospodarczego życia projektu, które wykraczają poza okres odniesienia. Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego oczekiwaną przydatność beneficjenta, a nie minimaIny okres amortyzacji wynikający z właściwych przepisów prawnych. Wartość rezydualna występuje wtedy, gdy okres ekonomicznej użyteczności środków trwałych jest dłuższy niż okres ich eksploatacji wynikający z przyjętego okresu odniesienia.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu W przypadku gruntów wartość rezydualna wynosi 100% wartości początkowej. W przypadku, w którym budynki użyteczności publicznej będące przedmiotem projektu (np. szpitale, muzea, uniwersytety) będą wykorzystywane w tym samym celu po zakończeniu okresu odniesienia i nie ma możliwości potencjalnego osiągnięcia korzyści finansowej w wyniku sprzedaży obiektu, można przyjąć, iż wartość rezydualna wynosi 0. Wnioskodawca powinien uzasadnić we wniosku o dofinansowanie przyjętą wartość rezydualną. Wartość rezydualna środków trwałych netto w ostatnim roku odniesienia wykazywana jest w tabelach finansowych ze znakiem przeciwnym do wydatków i de facto powiększa wpływy projektu, obok przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006.

W wyniku projektu powstały: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przykład: W wyniku projektu powstały: Środki trwale o okresie amortyzacji 40 lat – 3 000 tys. zł Środki trwałe o okresie eksploatacji 10 lat – 500 tys. zł W 11 roku eksploatacji poniesiono nakłady odtworzeniowe w wysokości 60% wartości początkowej środków trwałych o okresie eksploatacji 10 lat. Okres odniesienia – 20 lat, w tym przyjęty okres eksploatacji projektu - 17 lat. Należy wyliczyć wartość rezydualną projektu.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wpływ: to każde zwiększenie stanu środków pieniężnych podmiotu (projektu). Oznacza to, że nie wszystkie wpływy są jednocześnie przychodami. Przy porównywaniu wpływów z przychodami istnieje możliwość rozbieżności czasowej pomiędzy nimi, która odzwierciedlona jest w postaci zmiany stanu należności i rozliczeń międzyokresowych np. wystawienie dowodu sprzedaży z odroczonym terminem płatności (powstanie przychodu i należności) poprzedza wpływ środków pieniężnych (uregulowanie należności). Przykładem wpływów, które nie prowadzą do powstania przychodów są np. zaciągnięcie kredytów, pożyczek itp.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wydatek: to każde zmniejszenie stanu środków płatniczych podmiotu (projektu). Wynika z tego, że nie wszystkie wydatki są jednocześnie kosztami. Przykładem wydatków, które nie prowadzą do powstania kosztów są np. spłata kredytów bankowych, wypłaty z zysku itp.; natomiast wszystkie koszty w podmiocie połączone są z koniecznością ponoszenia wydatków. Przy porównywaniu wydatków z kosztami istnieje możliwość rozbieżności czasowej pomiędzy nimi, która odzwierciedlona jest w postaci zmiany stanu zapasów, zobowiązań i rozliczeń międzyokresowych np. naliczanie wynagrodzeń dla pracowników (koszty wynagrodzeń) poprzedza wypłatę wynagrodzeń (wydatek z tego tytułu).

Horyzont czasowy (okres odniesienia). Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 2. Założenia Horyzont czasowy (okres odniesienia).

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Okres odniesienia (referencyjny - horyzont czasowy): okres, za który należy sporządzić prognozę przepływów pieniężnych generowanych przez analizowany projekt związanych z faktyczną realizacją projektu, liczony od roku złożenia wniosku. Okres odniesienia obejmuje okres realizacji projektu (inwestycji) oraz okres życia ekonomicznego projektu. Jako punkt odniesienia przyjmuje się zalecane przez Komisję Europejską referencyjne okresy odniesienia. Przepływy związane z realizacją projektu (w tym nakłady na przygotowanie projektu), poniesione przed rokiem złożenia wniosku o dofinansowanie powinny zostać uwzględnione w analizie w pierwszym roku odniesienia (tzn. roku złożenia wniosku) w wartościach niezdyskontowanych.

Ceny zmienne. Stopa dyskontowa – 8%. Podatek VAT? Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Ceny zmienne. Stopa dyskontowa – 8%. Podatek VAT? Zaleca się wykorzystanie dwóch scenariuszy makroekonomicznych: podstawowego i pesymistycznego. Wartość rezydualna nie powinna być niższa od wartości netto aktywów projektu dofinansowanego z funduszy UE i związanych z nim inwestycji odtworzeniowych na koniec ostatniego roku okresu odniesienia przyjętego do analizy. Nakłady inwestycyjne projektu planowanego do dofinansowania z funduszy UE mogą obejmować rezerwy na nieprzewidziane wydatki.

3. Metodologia analizy finansowej Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 3. Metodologia analizy finansowej Kategorie inwestycji: Wyróżnia się dwie kategorie inwestycji, które są przedmiotem różnych metod analizy finansowej. Kwalifikacji poszczególnej inwestycji do danej kategorii dokonuje się na podstawie odpowiedzi uzyskanych na następujące pytania: a) Czy możliwe jest oddzielenie strumienia przychodów inwestycyjnych od ogólnego strumienia przychodów beneficjenta? b) Czy możliwe jest oddzielenie strumienia kosztów operacyjnych i nakładów związanych z inwestycją od ogólnego strumienia kosztów operacyjnych i nakładów beneficjenta?

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Kategoria 1 dotyczy inwestycji, dla których możliwe jest oddzielenie przepływów pieniężnych od ogólnych przepływów pieniężnych beneficjenta. W tej sytuacji możliwe jest zastosowanie metody standardowej. Kategoria 2 dotyczy inwestycji, dla których niemożliwe jest rozdzielenie przepływów pieniężnych, zarówno osobno dla kategorii przychodów oraz kosztów, jak i dla obydwu kategorii równocześnie. W tym przypadku niemożliwe jest zastosowanie metody standardowej, w związku z czym analiza finansowa przeprowadzana jest metodą złożoną, która opiera się na różnicowym modelu finansowym.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przepływy pieniężne nettot = wpływyt -wydatkit - Prognoza przyszłych przepływów gotówkowych projektu musi zostać wykonana dla rocznych przedziałów czasowych dla całego horyzontu czasowego. - W analizie efektywności finansowej pod uwagę bierze się wyłącznie przepływ środków pieniężnych, tj. rzeczywistą kwotę pieniężną wypłacaną lub otrzymywaną przez dany projekt. - W rezultacie niepieniężne pozycje rachunkowe, jak np. amortyzacja, czy rezerwy na pokrycie nieprzewidzianych wydatków nie mogą być uwzględniane w analizie.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Finansowe wpływy gotówkowe zawierają: - Przychody ze sprzedaży produktów i usług. - Wartość rezydualną (zwykle dodawana na koniec roku prognozy).

Finansowe wydatki gotówkowe zawierają: - Nakłady inwestycyjne. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Finansowe wydatki gotówkowe zawierają: - Nakłady inwestycyjne. Nakłady odtworzeniowe. Zmianę w zapotrzebowaniu na kapitał obrotowy. - Koszty operacyjne.

Wskaźniki oceny efektywności finansowej projektów: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźniki oceny efektywności finansowej projektów: metody proste (okres zwrotu, BEP) dyskontowe (NPV, IRR)

Wskaźniki oceny efektywności finansowej projektów: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźniki oceny efektywności finansowej projektów: metody proste (okres zwrotu, BEP). dyskontowe (NPV, IRR). Okres zwrotu, to czas który musi upłynąć od momentu rozpoczęcia inwestycji do chwili odzyskania początkowych nakładów przez osiągane w kolejnych latach nadwyżki finansowe. Nadwyżki te obejmują zysk netto oraz amortyzację.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Próg rentowności (BEP - break event point) to punkt graniczny, w którym badane przedsięwzięcie nie przynosi zysków ani nie powoduje strat.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Bieżąca wartość netto (NPV): suma otrzymana po pomniejszeniu zdyskontowanej wartości oczekiwanych kosztów inwestycji o zdyskontowaną wartość oczekiwanych korzyści. W ramach analizy finansowej wylicza się finansową bieżącą wartość netto - FNPV. Wyróżnia się finansową bieżącą wartość netto inwestycji (FNPV/C), która jest sumą zdyskontowanych strumieni pieniężnych netto generowanych przez projekt oraz finansową bieżącą wartość netto kapitału (FNPV/K), będącą sumą zdyskontowanych strumieni pieniężnych netto wygenerowanych dla beneficjenta w wyniku realizacji rozważanej inwestycji.

NCFt – przepływy pieniężne netto projektu w roku t Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu gdzie: NCFt – przepływy pieniężne netto projektu w roku t dt – współczynnik dyskontowy r – stopa dyskontowa t – kolejne lata okresu odniesienia

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR): stopa dyskontowa, przy której bieżąca wartość netto strumienia kosztów i korzyści równa jest 0. W ramach analizy finansowej ustalana jest finansowa stopa zwrotu (FRR). Wewnętrzną stopę zwrotu porównuje się z wysokością wskaźnika wzorcowego, aby ocenić efektywność proponowanego projektu.

Koszty operacyjne (bez amortyzacji). Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej inwestycji (FNPV/C i FRR/C) stosuje się następujące kategorie strumieni pieniężnych: Przychody operacyjne. Wartość rezydualna. Koszty operacyjne (bez amortyzacji). Całkowite nakłady inwestycyjne (nakłady inwestycyjne, nakłady odtworzeniowe, zmiana kapitału obrotowego).

Koszty operacyjne (bez amortyzacji). Koszty finansowe. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Do wyliczenia wskaźników efektywności finansowej z kapitału (FNPV/K i FRR/K) stosuje się następujące kategorie strumieni pieniężnych: Przychody operacyjne. Wartość rezydualna. Koszty operacyjne (bez amortyzacji). Koszty finansowe. Spłata kredytów. Kapitał własny. Krajowy wkład publiczny (na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym). Nie bierze się w tym przypadku nakładów w części refinansowanej dotacją z UE.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Tabela VIII. Finansowa efektywność inwestycji - Projekt UE [zł] Lp. Kategoria/Okres projekcji Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 … Rok 2029 Rok 2030 I. WPŁYWY RAZEM 6 000 2 891 384 1. Przychody operacyjne 2. Wartość rezydualna   2 885 384 II. WYDATKI RAZEM 1 492 634 488 739 4 017 345 185 534 312 882 325 354 338 636 Całkowite nakłady inwestycyjne (wraz z nakładami odtworzeniowymi) 3 884 880 Koszty operacyjne bez amortyzacji 140 551 188 280 313 558 326 074 339 403 3. Zmiana kapitału obrotowego netto -8 086 -2 746 -676 -720 -767 III. Przepływy pieniężne netto -1 492 634 -488 739 -4 017 345 -179 534 -306 882 -319 354 2 552 748 Stopa dyskontowa 8% Finansowa zaktualizowana wartość netto z inwestycji (FNPV/C) -6 743 417,57 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FRR/C) -10,60%

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Tabela IX. Finansowa efektywność kapitału - Projekt UE [zł] Lp. Kategoria/Okres projekcji Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 … Rok 2029 Rok 2030 I. WPŁYWY RAZEM 6 000 2 891 384 1. Przychody operacyjne 2. Wartość rezydualna   2 885 384 II. WYDATKI RAZEM 1 492 634 488 739 708 137 -904 948 312 882 325 354 338 636 Koszty operacyjne bez amortyzacji 140 551 188 280 313 558 326 074 339 403 Koszty finansowe 3. Spłata kredytów/pożyczek 4. Nakłady inwestycyjne - kapitał własny 575 672 -1 090 482 5. Nakłady inwestycyjne - środki budżetowe 6. Nakłady odtworzeniowe 7. Zmiana kapitału obrotowego netto -8 086 -2 746 -676 -720 -767 8. Inne wydatki III. Przepływy pieniężne netto -1 492 634 -488 739 -708 137 910 948 -306 882 -319 354 2 552 748 Stopa dyskontowa 8% Finansowa zaktualizowana wartość netto z kapitału (FNPV/K) -3 040 645,32 Finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FRR/K) -8,12%

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 4. Poziom dofinansowania projektu – metoda luki Projekt generujący dochód: w myśl art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 są to wszelkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt przekracza 1 mln EUR, obejmujące inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających oraz wszelkie projekty pociągające za sobą sprzedaż gruntu lub budynków lub dzierżawę gruntu lub najem budynków, lub wszelkie inne odpłatne świadczenie usług, dla których wartość bieżąca przychodów w rozumieniu art. 55 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 przewyższa wartość bieżącą kosztów operacyjnych.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Projektami generującymi dochody nie są projekty, które podlegają zasadom pomocy publicznej w rozumieniu ort. 87 TWE, w tym pomocy „de minimis”, lub dla których wsparcie związane jest z instrumentami inżynierii finansowej w rozumieniu ort. 44 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 oraz Sekcji 8 Rozporządzenia Komisji ( WE) nr 1828/2006.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu W myśl rozporządzenia Rady (WE) nr 1341/2008 z dnia 18 grudnia 2008 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1083/2006 ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w odniesieniu do niektórych projektów generujących dochody, projektami generującymi dochody nie są również projekty współfinansowane przez Europejski Fundusz Społeczny oraz te projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego lub Funduszu Spójności, których całkowity koszt nie przekracza 1 mln EUR.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wart. 55 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 wyróżniono dwie kategorie projektów generujących dochód: projekty infrastrukturalne oraz inne projekty, dla których istnieje możliwość obiektywnego oszacowania dochodu z wyprzedzeniem (art. 55 ust. 2), projekty, dla których nie można obiektywnie oszacować dochodu z wyprzedzeniem (art. 55 ust 3). Możliwość oszacowania dochodu Taryfy Szacowany popyt Projekty art. 55 ust.2 – TAK Jasno określona i przewidywalna polityka taryfowa, Dostępność danych i modeli, na których opierają się opinie ekspertów Projekty art. 55 ust. 3 -NIE Brak danych, nowy popyt generowany przez podaż Brak danych, opinie ekspertów wysoce subiektywne

Krok 1. Badanie dochodowości projektu Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Krok 1. Badanie dochodowości projektu Jeżeli zgodnie z wytycznymi dla projektu należy wyznaczyć wskaźnik luki, w pierwszej kolejności należy zbadać jego dochodowość wg poniższego schematu: 47 47

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 48 48

Krok 2. Określenie wartości DNR Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Krok 2. Określenie wartości DNR DNR - zdyskontowany przychód (dochód) netto DNR = zdyskontowane przychody – zdyskontowane koszty operacyjne + zdyskontowana wartość rezydualna 49

Krok 3. Określenie wskaźnika luki finansowej Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Krok 3. Określenie wskaźnika luki finansowej R = Max EE / DIC Max EE - maksymalny kwalifikowany wydatek Max EE = DIC - DNR DIC - zdyskontowany nakład inwestycyjny, 50

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźnik „luki w finansowaniu”: jest to ta część zdyskontowanych nakładów inwestycyjnych poniesionych na realizację projektu, która nie jest pokryta sumą zdyskontowanych dochodów z projektu.

Krok 4. Określenie „kwoty decyzji”, tzn. „kwoty, dla Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Krok 4. Określenie „kwoty decyzji”, tzn. „kwoty, dla której ma zastosowanie stopa współfinansowania dla danej osi priorytetowej”: DA = EC * R gdzie: EC - koszty kwalifikowane niezdyskontowane Krok 5. Określenie maksymalnej wartości dotacji UE Dotacja UE = DA * Max Crpa Max CRpa - to maksymalna stopa współfinansowania określona dla osi priorytetowej. 52

Dotacja UE = EC * Max CRpa Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Jeżeli projekt należy do przedsięwzięć niedochodowych poziom dofinansowania wyznaczamy w oparciu o poniższą relację: Dotacja UE = EC * Max CRpa 53 53

Wartość projektu: 6 mln PLN Stopa luki finansowej 75% Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przykład: Wartość projektu: 6 mln PLN Stopa luki finansowej 75% Wydatki kwalifikowane 5,2 mln PLN, wydatki niekwalifikowane 0,8 mln PLN Stopa dofinansowania priorytetu/działania: 85% DA = 5,2 mln PLN x 75% = 3,9 mln PLN Dotacja UE = 3,9 mln PLN x 85% = 3,32 mln PLN 54

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 5. Analiza trwałości Analiza trwałości finansowej: ma na celu weryfikację tego, czy zasoby finansowe wystarczą na pokrycie wszystkich wydatków finansowych, rok po roku, na przestrzeni całego okresu odniesienia. Trwałość finansowa inwestycji zostaje potwierdzona, jeśli skumulowane przepływy pieniężne netto nie są ujemne w żadnym z analizowanych lat. Ponadto, trwałość finansowa powinna zostać zbadana w odniesieniu do beneficjenta/operatora.

Analiza trwałości projektu obejmuje następujące działania: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza trwałości projektu obejmuje następujące działania: Analizę zasobów finansowych Analizę sytuacji finansowej beneficjenta Określenie źródeł prefinansowania nakładów inwestycyjnych współfinansowanych z funduszy UE

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Tabela X. Weryfikacja trwałości finansowej - scenariusz z projektem [zł] Lp. Kategoria/Okres projekcji Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 … Rok 2029 Rok 2030 I. WPŁYWY RAZEM 1 538 234 535 251 4 470 302 1 329 040 366 341 379 107 392 703 1. Źródła finansowania, w tym: 1 518 234 515 251 4 450 302 1 303 040 340 341 353 107 366 703 a. Dotacja rozwojowa (EFRR) 3 309 208 1 090 482   b. Wkład własny 373 159 122 185 971 220 c. Inne środki: 1 145 075 393 066 169 874 212 558 środki Gminy - prefinansowanie 1 119 476 366 554 środki Gminy - finansowanie kosztów operacyjnych 25 599 26 512 2. Przychody operacyjne 20 000 26 000 II. WYDATKI RAZEM 531 715 4 458 493 1 321 616 358 482 370 954 384 236 Nakłady inwestycyjne 1 492 634 488 739 3 884 880 Nakłady odtworzeniowe 3. Zmiana w kapitale obrotowym netto -2 624 -8 086 -2 746 -676 -720 -767 4. Koszty operacyjne bez amortyzacji 45 600 186 151 233 880 359 158 371 674 385 003 5. Koszty finansowe 6. Spłata kredytów/pożyczek 7. Inne wydatki projektu, w tym: 395 548 zwrot prefinansowania III. Przepływy pieniężne netto 3 536 11 809 7 424 7 859 8 153 8 467 IV. Skumulowane przepływy pieniężne netto 15 345 22 769 128 098 136 251 144 718

6. Projekcje sprawozdań finansowych Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 6. Projekcje sprawozdań finansowych Sprawozdania finansowe powinny być sporządzone w układzie grup głównych. Powinny one obejmować: bilans, rachunek zysków i strat, przepływy pieniężne.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Bilans to wartościowe zestawienie składników majątku (aktywów) oraz źródeł ich pochodzenia (finansowania), czyli pasywów, sporządzone na określony dzień i w określonej formie. Bilans w formie dokumentu księgowego jest sporządzany zwykle na początek lub koniec roku obrotowego, a tylko w wyjątkowych przypadkach na inną datę. W jednostkach gospodarczych kontynuujących działalność bilans stanowi swego rodzaju pomost między dwoma latami obrotowymi. Dla jednego roku jest on bilansem końcowym (bilansem zamknięcia), dla drugiego zaś - bilansem początkowym (otwarcia). Oznacza to, że na jego podstawie otwiera się i zamyka księgi rachunkowe.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Majątek Źródła finansowania Aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe Długoterminowe rozliczenia międzyokesowe Kapitał własny Kapitał podstawowy Inne kapitały ... .... Zysk (strata) netto Aktywa obrotowe Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania Rezerwy na zobowiązania Zobowiązania długoterminowe Zobowiązania krótkoterminowe Rozliczenia międzyokresowe AKTYWA RAZEM = = PASYWA RAZEM

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Rachunek zysków i strat dostarcza użytkownikowi informacji o wynikach działalności jednostki, czyli o jej rentowności. Wypracowany zysk netto stanowi źródło wzrostu zasobów jednostki, a poniesiona strata netto powinna zostać pokryta z kapitału własnego i powoduje zmniejszenie zasobów jednostki. Rachunek zysków i strat jest sprawozdaniem dynamicznym, sporządzanym za dany okres. Sporządza się je zgodnie z zasadą memoriałową. Wynik działalności jednostki, czyli osiągnięty zysk netto lub strata netto jest wykazywany w bilansie w ramach kapitału własnego jako zysk (strata) netto.

Schemat 2. Ogólna postać rachunku zysków i strat: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Schemat 2. Ogólna postać rachunku zysków i strat: Przychody podstawowej działalności operacyjnej Koszty podstawowej działalności operacyjnej Zysk/strata ze sprzedaży (A-B) Pozostałe przychody operacyjne Pozostałe koszty operacyjne Zysk/strata z działalności operacyjnej (C+D-E) Przychody finansowe Koszty finansowe Zysk/strata z działalności gospodarczej (F+G-H) Wynik zdarzeń nadzwyczajnych Zysk/strata brutto (I+/-J) Podatek dochodowy i inne obciążenia zysku Zysk/strata netto (K-L)

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu U podstaw koncepcji spojrzenia na jednostkę gospodarczą przez pryzmat przepływów pieniężnych leżą dwie zasady - memoriałowa i kasowa. Rachunkowość memoriałowa jest konwencją szeroko i ogólnie przyjętą i akceptowaną, chociaż pomiar przy wykorzystaniu tej zasady nadal budzi kontrowersje. Wskazane wydaje się jednak dążenie do zawarcia w rocznych raportach finansowych informacji wynikających z przyjęcia obu założeń - kasowego i memoriałowego. Nadaje to informacji finansowej cechy kompletności, spójności, obiektywności i zrozumiałości, przyczyniając się w znacznym stopniu do przekazywania rzetelnego i jasnego obrazu sytuacji finansowej firmy w danym okresie.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Rachunek przepływów pieniężnych – pokazuje zmiany w stanie środków pieniężnych w danym okresie obrachunkowym oraz określa na ile wynikały one z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu W rachunku przepływów pieniężnych uwzględnić należy wpływy i wydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej jednostki, z wyjątkiem wpływów i wydatków będących rezultatem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych: działalność operacyjna to podstawowy rodzaj działalności jednostki oraz inne rodzaje działalności, niezaliczone do działalności inwestycyjnej lub finansowej, działalność inwestycyjna związana jest z nabywaniem bądź zbywaniem składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie z nimi związane pieniężne koszty i korzyści, działalność finansowa, to pozyskiwanie bądź utrata źródeł finansowania (zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału lub funduszu własnego i obcego w jednostce) oraz wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Ocena sytuacji beneficjenta W oparciu o bilans Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Ocena sytuacji beneficjenta W oparciu o bilans Ocena sytuacji finansowej podmiotu powinna ujawnić wszelkie istotne czynniki wpływające na nią korzystnie i niekorzystnie. Kondycja finansowa rozumiana jest jako określony stan jego gospodarki finansowej ilustrowany przede wszystkim zadłużeniem, rentownością i zdolnością do regulowania zobowiązań (płynnością).

pokrycia bieżących zobowiązań, szybkość spłaty zobowiązań bieżących. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Płynność finansowa rozumiana jest jako zdolność do terminowego regulowania zobowiązań bieżących. Płynność finansowa podmiotu może być oceniona przy pomocy następujących wskaźników : pokrycia bieżących zobowiązań, szybkość spłaty zobowiązań bieżących.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza zadłużenia Wskaźniki zadłużenia ułatwiają ocenę możliwości obsługi przez podmiot całości jego zadłużenia, na co składają się odsetki należne kredytodawcom oraz zwrot pożyczonego kapitału.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu III. ANALIZA EKONOMICZNA Analiza ekonomiczna: analiza posługująca się wartościami ekonomicznymi, które odzwierciedlają wartości jakie społeczeństwo byłoby gotowe zapłacić za określone dobro lub usługę. Analiza ekonomiczna wycenia wszystkie czynniki zgodnie z ich wartością użytkową lub kosztem alternatywnym dla społeczeństwa. Analiza ekonomiczna jest szczególnym rodzajem analizy kosztów i korzyści - przeprowadzana jest w drodze skorygowania wyników analizy finansowej o efekty fiskalne, efekty zewnętrzne oraz odchylenia cenowe(ceny rozrachunkowe).

Jednostek samorządu terytorialnego Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Jednostek samorządu terytorialnego Wskaźnik WZ1 – Udział zobowiązań ogółem w dochodach ogółem gdzie: Do – dochody ogółem, Zo – zobowiązania według tytułów dłużnych.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźnik WZ2 – Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na projekty unijne w dochodach ogółem gdzie: Do – dochody ogółem, Zo_UE – zobowiązania według tytułów dłużnych bez zadłużenia na projekty unijne.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźniki WZ1 oraz WZ2 obrazują poziom zadłużenia, czyli udział zobowiązań ogółem jednostki samorządu terytorialnego w dochodach ogółem. Wskaźnik WZ1 uwzględnia wszystkie zobowiązania jednostek samorządu terytorialnego, natomiast we wskaźniku WZ2 zobowiązania ogółem są pomniejszone o zobowiązania na projekty unijne. Łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów ogółem tej jednostki.

O – odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek, Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźnik WZ3 – Obciążenie dochodów ogółem obsługą zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne gdzie: Do – dochody ogółem, O – odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek, R_UE – spłata rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek bez rat kapitałowych na projekty unijne

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźnik WZ3 obrazuje poziom obsługi zadłużenia, czyli udział wydatków na obsługę zadłużenia obejmujących odsetki i spłaty rat kapitałowych od zaciągniętych kredytów i pożyczek, wykupu papierów wartościowych i obligacji samorządowych w dochodach ogółem. Im większa jest wartość tej relacji tym większe jest ryzyko wystąpienia niewypłacalności jednostki samorządu terytorialnego.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Łączna kwota przypadających w danym roku budżetowym spłat rat kredytów i pożyczek oraz potencjalnych spłat kwot wynikających z udzielonych przez jednostki samorządu terytorialnego poręczeń i gwarancji wraz z należnymi w danym roku odsetkami od tych kredytów i pożyczek oraz należnych odsetek i dyskonta, a także przypadających w danym roku budżetowym wykupów papierów wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nie może przekroczyć 15% planowanych na dany rok budżetowy dochodów jednostki samorządu terytorialnego.

Przykład oceny jst. Budżet jst.xlsx Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Przykład oceny jst. Budżet jst.xlsx

III. Analiza ekonomiczna Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu III. Analiza ekonomiczna Analiza ekonomiczna: analiza posługującą się wartościami ekonomicznymi, które odzwierciedlają wartości, jakie społeczeństwo byłoby gotowe zapłacić za określone dobro lub usługę. Analiza ekonomiczna wycenia wszystkie czynniki zgodnie z ich wartością użytkową lub kosztem alternatywnym dla społeczeństwa. Analiza ekonomiczna jest szczególnym rodzajem analizy kosztów i korzyści - przeprowadzana jest w drodze skorygowania wyników analizy finansowej o efekty fiskalne, efekty zewnętrzne oraz odchylenia cenowe (ceny rozrachunkowe).

uwzględnia koszty i korzyści zewnętrzne, Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza ekonomiczna: przeprowadzona z punktu widzenia całego społeczeństwa, a nie beneficjenta, uwzględnia koszty i korzyści zewnętrzne, uwzględnia wszelkie zniekształcenia o charakterze np. podatkowym, które mają wpływ na rzeczywistą efektywność ekonomiczno-społeczną inwestycji, wymagana dla dużych projektów w pełnym zakresie (przeliczenie na euro), dla mniejszych może mieć charakter analizy jakościowej.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza kosztów i korzyści (ang. Cost-Benefit Analysis - CBA): schemat analityczny, mający na celu ustalenie, czy lub w jakiej mierze dany projekt zasługuje na realizację z publicznego lub społecznego punktu widzenia. Analiza kosztów i korzyści różni się od zwykłej oceny finansowej tym, że uwzględnia wszystkie zyski (korzyści) i straty (koszty), niezależnie od tego, kto je ponosi (również jako Analiza K/K). Analiza K/K przybiera często postać analizy ekonomicznej, w której koryguje się wyniki analizy finansowej o efekty fiskalne, efekty zewnętrzne oraz odchylenia cenowe. Wyniki analizy K/K można wyrazić na wiele sposobów, w tym w postaci wewnętrznej stopy zwrotu, bieżącej wartości netto i współczynnika korzyści-koszty.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Efekty zewnętrzne: w analizie projektów efekt zewnętrzny jest to rezultat projektu odczuwany przez jego otoczenie i stąd nie uwzględniony w ewaluacji projektu jako takiego. Ogólnie rzecz biorąc, efekt zewnętrzny występuje wtedy, gdy fakt produkcji lub konsumpcji dobra lub usługi przez jedną jednostkę gospodarczą ma bezpośredni wpływ no poziom dobrobytu producentów lub konsumentów wchodzących w skład innej jednostki. Efekty zewnętrzne mogą być pozytywne lub negatywne.

Analiza ekonomiczna (projekty „większe” powyżej 1 mln euro) Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza ekonomiczna (projekty „większe” powyżej 1 mln euro) 1. Założenia do analizy ekonomicznej.: 2. Analiza kosztów i korzyści: - Korekta o efekty fiskalne, - Rachunek kosztów i korzyści społecznych, - Odchylenia cenowe, - Wskaźniki ekonomicznej efektywności projektu, - Koszty i korzyści projektu o charakterze niefinansowym. 3. Opis i kwantyfikacja efektów społecznych inwestycji. 4. Analiza efektywności kosztowej. 5. Podsumowanie i wnioski z analizy ekonomicznej.

Analiza ekonomiczna (projekty „mniejsze” poniżej 1 mln euro) Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza ekonomiczna (projekty „mniejsze” poniżej 1 mln euro) 1. Założenia do analizy ekonomicznej. 2. Opis i kwantyfikacja efektów społecznych inwestycji – metoda wielokryterialna. 3. Analiza efektywności kosztowej. 4. Podsumowanie i wnioski z analizy ekonomicznej.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wskaźnik Korzyści/Koszty (B/C) Bierzemy pod uwagę sumę zdyskontowanych korzyści oraz koszty (w okresie projekcji) a nie absolutne wartości korzyści. Bt - korzyści w okresie t, Ct - koszty w okresie t r - stopa dyskontowa

Stosunek korzyści do kosztów (B/C): powinien być większy niż 1. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Dla projektu należy określić następujące ekonomiczne wskaźniki efektywności: Ekonomiczna wartość bieżąca netto (ENPV): powinna być większa niż zero dla projektu potrzebnego z gospodarczego punktu widzenia. Ekonomiczna stopa zwrotu (ERR): powinna być wyższa niż społeczna stopa dyskontowa (5,5%). Stosunek korzyści do kosztów (B/C): powinien być większy niż 1.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Tabela XI. A) Ekonomiczna analiza kosztów i korzyści Projekt UE [zł] - ENPV i ERR Lp. Kategoria/Okres projekcji Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 … Rok 2029 Rok 2030 I. Przepływy pieniężne netto z analizy finansowej -1 492 634 -488 739 -4 017 345 -179 534 -306 882 -319 354 2 552 748 II. Korekty fiskalne 5 525 10 008 28 648 30 511 32 494 III. Rachunek kosztów i korzyści społecznych 894 348 776 044 77 235 7 385 755 7 400 126 7 415 431 1. Korzyści społeczne a. wzrost liczby turystów i kuracjuszy w Uzdrowisku 7 164 667 b. zmniejszenie bezrobocia i wzrost zamożności mieszkańców 221 088 235 459 250 764 2. Koszty społeczne   Ekonomiczne przepływy pieniężne netto 405 609 -3 235 776 -92 291 7 107 521 7 111 283 10 000 673 Stopa dyskontowa 5,5% Ekonomiczna zaktualizowana wartość netto (ENPV) 54 378 284,61 Ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu (ERR) 42,74% Wskaźnik Korzyści/Koszty z inwestycji (B/C-C) 7,880

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu IV. ANALIZA WRAŻLIWOŚCI I RYZYKA Analiza wrażliwości: technika analityczna umożliwiająca systematyczne badanie tego, co dzieje się z wynikami projektu w sytuacji, kiedy zdarzenia odbiegają od ich wartości szacunkowych ustalonych no etapie planowania i polega na określeniu wpływu zmiany pojedynczych zmiennych krytycznych na określoną procentowo wartość, na wartość finansowych i ekonomicznych wskaźników efektywności projektu, przy czym istotą analizy wrażliwości jest, iż zmianie poddawana być powinna tylko jedna zmienna, podczas gdy inne parametry powinny pozostać niezmienione.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza ryzyka: badanie prawdopodobieństwa tego, że projekt wygeneruje określone wyniki, jak również ustalanie najbardziej prawdopodobnego przedziału odchyleń tych wyników od wartości reprezentującej najbardziej dokładny ich szacunek. Analiza ryzyka daje lepszą podstawę do oceny stopnia ryzykowności określonego projektu indywidualnego lub stosunkowego ryzyka obciążającego alternatywne projekty niż analiza wrażliwości.

Analiza ryzyka może być przeprowadzona w dwóch płaszczyznach: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza ryzyka może być przeprowadzona w dwóch płaszczyznach: Analiza ryzyka czynników jakościowych, Analiza wrażliwości wskaźników efektywności finansowej przedsięwzięcia na zmianę kluczowych parametrów ilościowych. Analizowany poziom odchyleń winien znajdować się w przedziale +/- 20%, chyba, że uzasadnione będzie dokonanie analizy w innym przedziale wrażliwości. Dla projektów „mniejszych” analizę ryzyka można ograniczyć tylko do parametrów ilościowych.

Ryzyko formalno-instytucjonalne. Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Do jakościowych czynników ryzyka, które mogą być poddane analizie, można zaliczyć: Ryzyko formalno-instytucjonalne. Uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Ryzyko ekologiczne, techniczne i technologiczne. Ryzyko związane z przygotowaniem i realizacją przedsięwzięcia.

Ryzyko/Zmiana parametru Prawdopodobieństwo Niskie Średni Wysokie Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Ryzyko/Zmiana parametru Prawdopodobieństwo Niskie Średni Wysokie Komentarz np. 10% wzrost nakładów inwestycyjnych 20% wydłużenie okresu realizacji projektu 15% wzrost największego kosztu eksploatacyjnego Zmiana innych istotnych czynników….

Jakościowa analiza ryzyka trwałości finansowej Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Jakościowa analiza ryzyka trwałości finansowej Ryzyko/Zmiana parametru Prawdopodobieństwo Niskie Średni Wysokie Komentarz 10% wzrost nakładów inwestycyjnych niskie Należy wskazać, że około 40% wydatków zostanie już poniesione do momentu złożenia wniosku. Zatem ryzyko wzrostu odnosi się jedynie, do nakładów planowanych do poniesienia w 2010 r. Po okresie wzrostu cen materiałów oraz kosztów obserwuje się obecnie ustabilizowanie sytuacji na rynkach, a nawet ograniczenie dynamiki ich wzrostu. Z uwagi jednak na dynamicznie zmieniającą się sytuację makroekonomiczną (kryzys finansowy), a także specyficzne uwarunkowania gospodarcze (planowane inwestycje infrastrukturalne ze wsparciem środków UE, organizacja „Euro ) trudno przewidywać jednoznacznie kierunki kształtowania się cen materiałów i usług budowlanych w najbliższych latach. Dlatego Wnioskodawca w celu uniknięcia ryzyka wzrostu nakładów podejmie odpowiednie kroki: na bieżąco weryfikacji podlegać będzie zakres rzeczowy prac oraz budżet inwestycji, prowadzona będzie systematyczna kontrola wykonawstwa uwzględniająca zakres rzeczowy i finansowy, zapewniony zostanie odpowiedni nadzór techniczny. 10% wzrost kosztów operacyjnych W odniesieniu do większości pozycji kosztów ich poziom uzależniony jest cen, które warunkuje rynek i zużycia, które wynika ze specyfiki przedsięwzięcia. Aby zminimalizować to ryzyk Wnioskodawca będzie prowadzić bieżącą kontrolę tej grupy kosztów oraz opracowana zostanie restrykcyjna polityka zatwierdzania wydatków do poniesienia jeszcze przed ich fizycznym wystąpieniem.

jednostkowe ceny za usługę/produkt, poziom ceny rozliczeniowej, Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wśród czynników ilościowych, których wpływ na wyniki efektywności finansowej należy poddać analizie ryzyka należy wymienić: jednostkowe ceny za usługę/produkt, poziom ceny rozliczeniowej, wielkość popytu, koszty energii, poziom stopy dyskontowej, nakłady inwestycyjne, zatrudnienie.

Wyniki analizy wrażliwości dla wskaźników FNPV [zł] Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wyniki analizy wrażliwości dla wskaźników FNPV [zł] Zmienna krytyczna FNPV/C FNPV/K +20% -20% 1. nakłady inwestycyjne -7.987.119,63 -6.854.876,99 -3.524.435,99 -3.430.463,55 2. koszty operacyjne -7.979.250,15 -6.862.504,81 -4.035.701,59 -2.918.956,25

Wytyczne do analizy wrażliwości i ryzyka: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Wytyczne do analizy wrażliwości i ryzyka: Analiza wrażliwości powinna zbadać zmiany sald przepływów środków pieniężnych spowodowane zmiennością istotnych parametrów, Analiza ryzyka powinna mieć charakter jakościowy, gdzie ocenia się prawdopodobieństwo faktycznego wystąpienia danego ryzyka (niskie, średnie, wysokie) i omówić okoliczności, które sprawią wystąpienie określonej sytuacji.

Ryzyko \ scenariusz makroekonomiczny Podst. Pesymist. Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Ryzyko \ scenariusz makroekonomiczny Podst. Pesymist. 10% spadek popytu na usługi w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji projektu 5% spadek taryf w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji projektu 20% przekroczenie budżetu inwestycji podczas wdrażania projektu 10% wzrost najbardziej istotnego kosztu eksploatacyjnego (np. cen paliwa w przypadku transportu miejskiego) Inne istotne czynniki

Analiza wrażliwości trwałości finansowej [zł] Tabela 17. Analiza wrażliwości trwałości finansowej [zł] Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Analiza wrażliwości trwałości finansowej [zł] Lp. Zmienna krytyczna Wariant podstawowy Wariant pesymistyczny 1 10% wzrost nakładów inwestycyjnych: 1-wszy rok realizacji 2-gi rok realizacji 3.536 15.345 2.624 -377.779 2 10% wzrost kosztów operacyjnych: 1-wszy rok eksploatacji 2-gi rok eksploatacji 3-ci rok eksploatacji 4-ty rok eksploatacji 5-ty rok eksploatacji 22.769 27.708 32.781 37.988 43.318 14.802 15.015 15.283 15.591 15.919

V. OCENA PROJEKTU – KRYTERIA FINANSOWE Kryteria oceny formalnej: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu V. OCENA PROJEKTU – KRYTERIA FINANSOWE Kryteria oceny formalnej: 1. Luka finansowa - Czy luka projektu została prawidłowo wyliczona (TAK/NIE)?

Kryteria oceny merytorycznej: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Kryteria oceny merytorycznej: 1. Sytuacja finansowa Wnioskodawcy - Czy sytuacja finansowa wnioskodawcy/podmiotu wdrażającego gwarantuje możliwość realizacji projektu (z uwzględnieniem innych zadań inwestycyjnych) – w zależności od typu wnioskodawcy i z uwzględnieniem odpowiednich zapisów ustawowych, np. ustawy o finansach publicznych? TAK/NIE

Kryteria oceny merytorycznej: Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Kryteria oceny merytorycznej: 2. Zagrożenia realizacji projektu - Czy zostały opisane propozycje minimalizacji ryzyka wystąpienia zagrożeń? nie zostały opisane, (0) zostały opisane, bez podania sposobów gwarantujących minimalizację zagrożenia, (1) zostały opisane i przedstawione sposoby minimalizujące zagrożenia, (4) 3. Prawidłowość zastosowania metodologii - Czy metodologia analizy finansowej i/lub ekonomicznej została zastosowana prawidłowo? TAK/NIE

nie podano źródła weryfikacji założeń, Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu Źródła finansowania projektu – Czy źródła finansowania projektu dają gwarancję realizacji projektu i w trakcie realizacji projektu będzie utrzymana płynność finansowa (nieujemny cash flow) TAK/NIE. Założenia do prognoz ekonomicznych i finansowych – Czy przedstawiono założenia do prognoz ekonomicznych i finansowych (TAK/NIE): nie podano źródła weryfikacji założeń, podano źródła weryfikacji założeń.

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu 6. Efektywność ekonomiczna projektu – Czy wskaźniki efektywności projektu są na poziomie: nie zadowalającym, (0) akceptowalnym, (2) wyróżniającym, (4)

Interpretacja i analiza zapisów studium wykonalności w kontekście analizy ekonomiczno-finansowej projektu … dziękuję za uwagę