Transgraniczne przemieszczanie odpadów Izba Celna w Łodzi Transgraniczne przemieszczanie odpadów ul. Lodowa 97 93-232 Łódź tel.: +48 42 638 82 22 fax :+48 42 638 83 50 www.lodz.ic.gov.pl

Przepisy -Konwencja Bazylejska Konwencja Bazylejska o kontroli transgranicznego przemieszczania i usuwania odpadów niebezpiecznych z 1989 r. jest konwencją ONZ, ok. 175 państw ratyfikowało konwencję (Polska ratyfikowała w 1992 r.), pierwsza umowa określająca zasady transgranicznego przemieszczania odpadów, 2 listy odpadów: - wykaz bursztynowy - lista A – odpady niebezpieczne, - wykaz zielony - lista B – inne niż niebezpieczne. www.basel.int Reguluje zasady przemieszczania odpadów w krajach trzecich np. Ukraina, Białoruś, Rosja

Przepisy -Konwencja Bazylejska Główne postanowienia Konwencji Bazylejskiej: - zezwolenie na przemieszczanie odpadów tylko w przypadku, gdy o przemieszczeniu zostały wcześniej powiadomione wszystkie zainteresowane państwa i wyraziły na nie zgodę, - wprowadzenie w życie zasady samowystarczalności w zakresie zagospodarowania odpadów niebezpiecznych (zakaz przemieszczeń)

Przepisy -Konwencja Bazylejska Główne postanowienia Konwencji Bazylejskiej: zakaz przemieszczeń odpadów do państw niebędących stronami Konwencji (wyjątek: umowy dwustronne lub wielostronne) np. Kosowo, reimport odpadów w przypadku przemieszczeń nieudanych lub nielegalnych za przestrzeganie przepisów odpowiada państwo eksportujące kraj eksportu wydaje dokument zgłoszenia i przesyłania w formacie Konwencji Bazylejskiej!!!

Przepisy Unii Europejskiej i krajowe Rozporządzenie (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz.U.WE seria L nr 190/1 z 12.07.2006) Obowiązuje od 12.07.2007 r. Ustawa z dnia 29 czerwca 2007r. o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów (Dz.U. nr 124 poz. 859)

Przepisy Unii Europejskiej i krajowe Ustawa doprecyzuje niektóre przepisy określone w rozporządzeniu nr 1013/2006 i przenosi je na obszar polskiego prawa administracyjnego (KPA). Dotyczy to min. następujących zagadnień: - właściwości polskich urzędów administracji publicznej, - wydawania zezwoleń wstępnych, - zwrotu odpadów przemieszczanych nielegalnie, - kar administracyjnych, - przepisów karnych.

Definicja terminu „odpad” Dyrektywa 2006/12/WE z dnia 05.04.2006 r. w sprawie odpadów: „odpady” oznaczają wszelkie substancje lub przedmioty należące do kategorii określonych w załączniku I, które ich posiadacz usuwa, zamierza usunąć lub ma obowiązek usunąć; Załącznik I dyrektywy – kategorie Q1-Q16 Q3 Produkty, których termin przydatności do właściwego użycia minął Q8 Pozostałości z procesów przemysłowych (np.: żużle, pozostałości podestylacyjne) Q13 Wszelkie materiały, substancje lub produkty, których wykorzystywanie zostało prawnie zakazane

Definicja terminu „odpad” Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19.11.2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy: „odpady” oznaczają każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany Art. 5 – produkty uboczne Art. 6 – koniec statusu odpadu Taką definicję odpadu przyjęła Polska w Ustawie z dnia 14.12.2012 o odpadach – Dz.U z 2013r. poz.21

Definicja terminu „odpad” - poużytkowy – powstaje w wyniku użytkowania, stosowania, wykorzystania produktów, - poprodukcyjny – powstaje w wyniku procesów produkcyjnych (wytwórczych i przetwórczych). Dla klasyfikacji substancji lub przedmiotu jako odpadu kluczowa jest informacja dot. procesu wytworzenia oraz dalszego przeznaczenia. Skład chemiczny nie przesądza o klasyfikacji jako odpad.

Odpad poużytkowy PRODUKT Przedmioty używane nadające się do bezpośredniego wykorzystania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem ODPAD Przedmioty używane lub zużyte, które: - nie nadają się do dalszego bezpośredniego wykorzystania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem, - wymagają naprawy lub przeznaczone są do demontażu na części, - transportowane są w sposób, który nie zabezpiecza ich przed zniszczeniem w trakcie transportu, - ich ponowne użycie jest prawnie zakazane.

Odpad poużytkowy - przykład ODZIEŻ UŻYWANA •Nadaje się do wykorzystania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem czyli do odsprzedaży w sklepach – PRODUKT (odzież sortowana + buty sparowane) •Nie nadaje się do dalszego bezpośredniego wykorzystania zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem czyli wymaga sortowania lub przeznaczona jest do produkcji czyściwa – ODPAD (mix) OPONY •Przeznaczone do odsprzedaży, bez uszkodzeń mechanicznych, głębokość bieżnika większa od minimalnej – PRODUKT •Przeznaczone do bieżnikowania, pocięte, uszkodzone - ODPAD

Odpad poprodukcyjny i produkt uboczny Odpad – dyrektywa 2008/98/WE Produkt – wszelkie materiały celowo powstałe w procesie produkcyjnym. Produkt uboczny – pozostałość procesu produkcyjnego niebędąca odpadem (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy Artykuł 5 – produkty uboczne)

Produkt uboczny Substancja lub przedmiot, powstające w wyniku procesu produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkowanie, mogą być uznane za produkt uboczny, a nie za odpady, wyłącznie jeżeli spełnione są następujące warunki: a) dalsze wykorzystywanie danej substancji lub tego przedmiotu jest pewne; b) dana substancja lub przedmiot mogą być wykorzystywane bezpośrednio bez jakiegokolwiek dalszego przetwarzania innego niż normalna praktyka przemysłowa; c) dana substancja lub przedmiot są produkowane jako integralna część procesu produkcyjnego; d) dalsze wykorzystywanie jest zgodne z prawem, tzn. dana substancja lub przedmiot spełniają wszelkie istotne wymagania.

Produkt uboczny Substancja uznana za produkt uboczny zgodnie z art. 5 dyrektywy 2008/98/WE: -nie jest odpadem -nie podlega przepisom dot. transgranicznego przemieszczania odpadów. Jeśli posiadacz produktu ubocznego zaczyna postępować z nim jak z odpadem np. wykazuje w ewidencji odpadów lub przekazuje do zagospodarowania jako odpady, to automatycznie tracą one status produktu i ponownie stają się odpadami. Decydująca jest intencja (zachowanie) posiadacza tej substancji.

Przykłady produktów ubocznych: -biomasa, -żużel, -popioły lotne, Produkt uboczny Przykłady produktów ubocznych: -biomasa, -żużel, -popioły lotne, -zgary, -końcówki serii np. obcinki tkanin, skóry etc.

Rozporządzenie PEiR nr 1013/2006 w sprawie przemieszczania odpadów Rozporządzenie ma zastosowanie do przemieszczeń odpadów: pomiędzy Państwami Członkowskimi UE, na terytorium Wspólnoty lub z tranzytem przez państwa trzecie; przywożonych do Wspólnoty z państw trzecich; wywożonych ze Wspólnoty do państw trzecich; przewożonych w ramach tranzytu przez terytorium Wspólnoty, na trasie z oraz do państw trzecich.

Lista zielona – Załącznik III - lista odpadów innych niż niebezpieczne Rozporządzenie 1013/2006 Lista zielona – Załącznik III - lista odpadów innych niż niebezpieczne Lista bursztynowa – Załącznik IV – lista odpadów niebezpiecznych

Rozporządzenie 1013/2006 załącznik III - zielony wykaz odpadów (część 1 – klasyfikacja Konwencji Bazylejskiej oraz część 2 – klasyfikacja OECD) załącznik IIIA - mieszaniny dwóch lub więcej rodzajów odpadów wymienionych w załączniku III i niezakwalifikowanych do żadnej kategorii, załącznik IIIB - dodatkowe odpady z wykazu zielonego, oczekujące na włączenie do odpowiedniego aneksu do konwencji bazylejskiej

Rozporządzenie 1013/2006 załącznik IV – bursztynowy wykaz odpadów (część 1 – klasyfikacja Konwencji Bazylejskiej oraz część 2 – klasyfikacja OECD ) załącznik IVA - odpady wymienione w załączniku III, lecz podlegające procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody (art. 3 ust. 3) załącznik V - odpady podlegające zakazowi wywozu zgodnie z art. 36 ww. rozporządzenia wraz z omówieniem w jakich sytuacja załącznik V ma zastosowanie Odpady niesklasyfikowane pod żadnym kodem w załączniku III, IIIB, IV lub IVA – odpady spoza listy

Rozporządzenie 1013/2006 określa dwie procedury kontrolne: -procedura uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody (procedura zgłoszeniowa lub notyfikacyjna) – tytuł II rozporządzenia, -ogólne obowiązki w zakresie informowania – artykuł 18 oraz załącznik VII rozporządzenia.

Rozporządzenie 1013/2006 Procedurze uprzedniego pisemnego zgłoszenia i zgody określonej w przepisach tytułu II podlegają przemieszczenia następujących odpadów: >przemieszczanie w celu unieszkodliwienia (wszystkie odpady bez względu na to, w którym załączniku są wymienione) >przemieszczanie w celu odzysku: - odpady wyszczególnione w załączniku IV (bursztynowy wykaz odpadów); - odpady wyszczególnione w załączniku IVA; - odpady niesklasyfikowane pod żadnym kodem w załączniku III, IIIB, IV lub IVA – odpady spoza listy; - mieszaniny odpadów niesklasyfikowanych pod żadnym kodem, za wyjątkiem mieszanin z załącznika IIIA.

Pisemne zgłoszenie i zezwolenie Zgłoszenia wysyłki odpadów dokonuje się za pomocą dokumentu zgłoszenia. Dokument wydaje właściwy organ kraju wysyłki. Wysyłka z kraju UE – formularze określone w załączniku IA oraz IB do rozporządzenia 1013/2006. Instrukcja wypełniania formularzy – załącznik IC do rozporządzenia 1013/2006 Wysyłka z kraju nie-UE, ale strony Konwencji Bazylejskiej – na formularzach zaakceptowanych przez Konferencję Stron Konwencji Bazylejskiej.

Ogólne obowiązki w zakresie informowania Ogólnym obowiązkom w zakresie informowania, określonym w art. 18, podlegają przemieszczenia następujących odpadów przeznaczonych do odzysku, jeżeli ilość przemieszczanych odpadów przekracza 20 kg: - odpady wyszczególnione w załączniku III lub IIIB; -mieszaniny odpadów z załącznika III, które zostały wyszczególnione w załączniku IIIA. Ogólnym obowiązkom w zakresie informowania, określonym w art. 18, podlega przemieszczanie odpadów przeznaczonych do badań laboratoryjnych, służących ocenie właściwości fizycznych lub chemicznych tych odpadów albo ustaleniu, czy nadają się one do odzysku lub unieszkodliwienia–masa odpadów do 25kg.

Katalog odpadów Decyzja Komisji 2000/532/WE z dnia 3 maja 2000 r. ustanawiająca wykaz odpadów oraz wykaz odpadów niebezpiecznych Europejski Katalog Odpadów (EWC – European Waste Catalogue) Grupa (XX) – podgrupa (YY) – odpad(ZZ) XXYYZZ - kod odpadu XXYYZZ* – kod odpadu niebezpiecznego

Przemieszczanie w obrębie UE. uprzednie pisemne zgłoszenie i zezwolenie – tytuł II rozp.1013/2006 - odpady z listy bursztynowej - odpady spoza list - mieszaniny odpadów, za wyjątkiem mieszanin ujętych w załączniku IIIA

Przemieszczanie w obrębie UE. ogólne obowiązki w zakresie informowania – art. 18 i załącznik VII rozp. 1013/2006 - odpady z listy zielonej - odpady przeznaczone do badań laboratoryjnych – do 25kg - mieszaniny odpadów ujęte w załączniku IIIA

Import odpadów do UE Obowiązują zasady analogiczne do obowiązujących przy przemieszczaniu odpadów w obrębie UE

Eksport odpadów z UE. Wywóz do unieszkodliwienia: -wszystkie odpady – zakaz, za wyjątkiem wywozu do państw EFTA (Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Lichtenstein) Wywóz do odzysku do krajów OECD: - zasady jak przy przemieszczaniu w obrębie UE

Eksport odpadów z UE Wywóz do odzysku do krajów poza OECD: -Odpady niebezpieczne – całkowity zakaz -Odpady spoza list (inne niż niebezpieczne) - pisemne zgłoszenie i zezwolenie – art. 35 rozp. 1013/2006. -Termin 60 dni dla właściwych organów spoza UE. -Zgoda na wywóz po uzyskaniu zgody państwa przeznaczenia.

Eksport odpadów z UE Wywóz do odzysku do krajów poza OECD: -Odpady z listy zielonej i załącznika IIIA– w zależności od kraju przeznaczenia - zgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1418/2007 znowelizowanym rozporządzeniem nr 740/2008, nr 967/2009, nr 837/2010, nr 661/2011, nr 674/2012, nr 57/2013 Wersja skonsolidowana na www.gios.gov.pl Brak kraju lub kodu odpadu w ww. rozporządzeniach = procedura pisemnego zgłoszenia i zezwolenia

www.gios.gov.pl

www.gios.gov.pl

Załącznik VII-obowiązki w zakresie informowania Artykuł 18 rozporządzenia 1013/2006: -umowa pomiędzy organizującym wysyłkę i odbiorcą zgodnie z wymogami Rozp. 1013/2006 -transportowi towarzyszy wypełniony załącznik VII Procedura art. 18 ma zastosowanie do: -odpadów z listy zielonej – załącznik III -odpadów z załącznika IIIA, IIIB -odpadów do badań laboratoryjnych – limit masy (25kg) Osoba organizująca wysyłkę powinna znajdować się pod jurysdykcją kraju wysyłki. Weryfikacja kodu odpadu z faktycznie przemieszczanym.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju OECD Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju Państwa-założyciele (1961) Austria Belgia Dania Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Islandia Kanada Luksemburg Niemcy Norwegia Portugalia Stany Zjednoczone Szwajcaria Szwecja Turcja Wielka Brytania Włochy Państwa, które przystąpiły do OECD po jej utworzeniu (rok przystąpienia) Japonia (1964) Polska (1996) Finlandia (1969) Korea Południowa (1996) Australia (1971) Słowacja (2000) Nowa Zelandia (1973) Chile (2010) Meksyk (1994) Słowenia (2010) Czechy (1995) Izrael (2010) Węgry (1996) Estonia (2010) Państwa aspirujące do członkostwa w OECD Rosja Obserwatorzy Tajwan Współpracujący Brazylia Chiny Indie Indonezja Republika Południowej Afryki

PRZEMIESZCZANIE W RAMACH UE Podsumowanie PRZEMIESZCZANIE W RAMACH UE 1. Pozwolenie - lista „bursztynowa” - odpady spoza list - mieszaniny odpadów (za wyjątkiem z załącznika IIIA) 2. Załącznik VII - lista „zielona” - odpady do badań laboratoryjnych - mieszaniny odpadów z załącznika IIIA

Analogicznie do przemieszczeń w ramach UE Podsumowanie IMPORT DO UE Analogicznie do przemieszczeń w ramach UE 1. Pozwolenie - lista „bursztynowa” - odpady spoza list - mieszaniny odpadów (za wyjątkiem z załącznika IIIA) 2. Załącznik VII - lista „zielona” - odpady do badań laboratoryjnych - mieszaniny odpadów z załącznika IIIA

WYWÓZ Z UE Podsumowanie 1.Wywóz do unieszkodliwienia - zakaz wywozu -wszystkie odpady (z wyjątkiem wywozu do krajów EFTA) 2. Wywóz do odzysku do krajów OECD - analogicznie do przemieszczeń w ramach UE 3. Wywóz do odzysku do krajów spoza OECD - lista „bursztynowa” - całkowity zakaz - odpady spoza list -pozwolenie - lista „zielona” i zał. IIIA – tak jak wynika z Rozporządzenia 1418/2007 (brak kraju lub kodu odpadu -pozwolenie)

www.gios.gov.pl

www.gios.gov.pl

Leksykon odpadów

Leksykon odpadów

Leksykon odpadów

www.gios.gov.pl

Dziękuję za uwagę Służba Celna Transgraniczne przemieszczanie odpadów Izba Celna w Łodzi Dziękuję za uwagę Opracowanie: Jacek Lipowski ul. Lodowa 97 93-232 Łódź tel.: +48 42 638 82 22 fax :+48 42 638 83 50 www.lodz.ic.gov.pl