Integracja i reintegracja społeczno zawodowa osób niepełnosprawnych – działania służb zatrudnienia Stanisława Skwarło – Dyrektor Sądeckiego Urzędu Pracy w Nowym Sączu Lucyna Witecka - Kierownik Referatu d/s Rehabilitacji i Zatrudnienia Osób Niepełnosprawnych w Nowym Sączu

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 27 czerwca 199. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Ustawa o zatrudnieniu socjalnym Ustawa o spółdzielniach socjalnych Ustawa o pomocy społecznej Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa o systemie oświaty

Zakres ustawy o promocji …: Przedmiotowy – art.1: Promocja zatrudnienia (tj. realizacja aktywnej polityki rynku pracy na rzecz zwiększania liczby osób pracujących) Łagodzenie skutków bezrobocia (zadanie wtórne) Aktywizacja zawodowa Są to zadania państwa realizowane przez instytucje rynku pracy w celu: pełnego i produktywnego zatrudnienia; rozwoju zasobów ludzkich; osiągnięcia wysokiej jakości pracy; wzmacniania integracji oraz solidarności społecznej.

Klienci Urzędu Pracy: bezrobotni poszukujący pracy pracodawcy

Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy – art Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy – art. 49 ustawy o promocji…: Bezrobotni do 25 roku życia- Bezrobotni długotrwale kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka, – Bezrobotni powyżej 50 roku życia Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych, bez doświadczenia zawodowego lub bez wykształcenia średniego, Bezrobotni samotnie wychowujący dziecko do 18 roku życia bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia Bezrobotni niepełnosprawni

Którzy niepełnosprawni mają prawo korzystać z usług lub instrumentów rynku pracy: Bezrobotny niepełnosprawny -… to osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej ……nie pobierająca zasiłku stałego z pomocy społecznej, która nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tyt. niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, socjalnej, rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę…. zarejestrowana we właściwym urzędzie pracy… poszukująca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej … Poszukujący pracy – zarejestrowany w PUP …. Do tych definicji odsyła ustawa o rehabilitacji zawodowei i społecznej oraz zatrudnianiu ON

Którzy niepełnosprawni mają prawo korzystać z usług lub instrumentów rynku pracy (Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej…): Osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu, dotyczy to osób, których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem:  1)o zakwalifikowaniu przez organy orzekające (powiatowe lub wojewódzkie zespoły do spraw orzekania ) do jednego z trzech stopni niepełnosprawności: - znaczny, - umiarkowany, - lekki.

Którzy niepełnosprawni cd 2) orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS o:  -  całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności; -  niezdolności do samodzielnej egzystencji jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;  - całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności;  - częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Którzy niepełnosprawni…. Cd 3) Osoby, które przed dniem wejścia w życie ustawy (01.01.1998 r) zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeżeli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy.   Orzeczenie o zaliczeniu do: - I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, - II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, - III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Którzy niepełnosprawni…. Cd 4) Osoby o stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się za niepełnosprawne, z tym że: - osoby, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny, traktuje się jako zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, - pozostałe osoby traktuje się jako zaliczone do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

Pomocą społeczną objęte są osoby i rodziny: 1) ubogie; 2) sieroty; 3) bezdomne; 4) bezrobotne; 5) niepełnosprawne; 6) długotrwale lub ciężko chore; 7) doświadczające przemocy w rodzinie; 8) wymagające ochrony macierzyństwa lub z uwagi na wielodzietność; 9) bezradne w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

Pomocą społeczną objęte są osoby i rodziny cd: młodzież wymagająca nabycia umiejętności w przystosowaniu do życia opuszczająca placówki opiekuńczo-wychowawcze; 11) posiadający status uchodźcy mający trudności w integracji ; 12) opuszczający zakłady karne mający problemy z przystosowaniem do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13) alkoholicy lub narkomanie; 14) podlegające zdarzeniom losowym i sytuacjom kryzysowym; 15) dotknięte klęską żywiołową lub ekologiczną 16) dłużnicy alimentacyjni - egzekucje

Beneficjenci określeni w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu : bezdomni realizujący indywidualny program wychodzenia z bezdomności, uzależnieni od alkoholu, po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, uzależnieni od narkotyków lub innych środków odurzających, po zakończeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej, 4.chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, długotrwale bezrobotni w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwalniani z zakładów karnych, mający trudności w integracji ze środowiskiem, 7. uchodźcy realizujących indywidualny program integracji,

Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego stanowi o: osobie z zaburzeniami psychicznymi, odnosi się to do osoby: a) chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne), b) upośledzonej umysłowo, c) wykazującej inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej zaliczane są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym,

Wsparcie z FP dla osób wykluczonych: Refundacja świadczeń reintegracyjnych Finansowanie ubezpieczenia społecznego Skierowanie do pracy w Centrum lub u pracodawcy i częściowa refundacja wynagrodzenia i składki ZUS Przyznanie środków FP na podjęcie działalności gospodarczej i przystąpienie do spółdzielni socjalnej Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne, wypadkowe, rentowe, zatrudnionych w spół. socjalnych Refundacja robót publicznych w KIS

Rodzaje wsparcia w ramach promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej: Pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe Pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy, Szkolenia, w tym wymagające specjalistycznego programu oraz w ramach rent szkoleniowych – FP, PFRON Jednorazowe środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej-FP, PFRON Doradztwo organizacyjno prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej lub rolniczej Przystosowanie stanowisk pracy – PFRON dofinansowanie oprocentowania kredytu bankowego- PFRON Zwrot kosztów zatrudnienia pracownika - PFRON

Rodzaje wsparcia w ramach aktywizacji i integracji zawodowej dla osób niepełnosprawnych oraz pozostałych cd: Zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej- FP, PFRON, Staże – FP, PFRON Przygotowanie zawodowe w miejscu pracy – FP, PFRON Prace interwencyjne – FP, PFRON (limit roczny) Roboty publiczne, prace społ. użyteczne - FP Badania lekarskie mające na celu stwierdzenie zdolności do wykonywania pracy, odbywania stażu, przygotowania zawodowego, wykonywania prac społecznie użytecznych – FP, PFRON Zwrotu kosztów przejazdu i zakwaterowania – FP, PFRON Refundacja świadczeń reintegracyjnych – FP Zatrudnienie wspierane - FP

Niezdiagnozowane objawy o charakterze psychologicznym klientów SUP zaobserwowane przez doradców zawodowych Zaniżona samoocena Lękliwość Stres Nieumiejętność podejmowania decyzji Osłabienie motywacji Poczucie bezradności Spadek aktywności

Bierność Poczucie bezcelowości działań Nieumiejętność planowania Skargi na zły fizyczny i psychiczny stan zdrowia Nadużywanie alkoholu Izolacja społeczna Objawy o charakterze depresyjnym (smutek, przygnębienie, zniechęcenie, zobojętnienie, myśli samobójcze) Rozpad więzi rodzinnych

Osoby przejawiające różnego rodzaju niepokojące objawy, niezdiagnozowane zgłaszające się do urzędu pracy: Płacz, krzyk, unikanie, nieufność, urojenia, omamy, nastawienia paranoidalne lub prześladowcze, zaburzenia afektu, zaburzenia psychomotoryczne, zaburzenia myślenia, fazy schizofrenii (zwiastuny, ostre, remisje), zaburzenia własnego „ja”, objawy zaburzeń czynności poznawczych motywacyjnych i emocjonalnych itp. Czy jesteśmy w stanie te symptomy pewnych zaburzeń zauważyć? i podjąć właściwe zindywidualizowane działania ? Jak zachęcić do współpracy z doradcą – psychologiem?, skierowaniem do specjalisty, instytucji właściwej w przypadku radykalnych odmów ze strony klientów ? Na ile można włączać w to rodzinę? ……

Co zatem można zrobić? Współpracować – z kim,? …….. Która instytucja jest wiodąca w tym zakresie? Tworzyć specjalne grupy reintegracji w ramach CIS, KIS Zatrudnianie w CIS i KIS Może udało by się wydzielić pewien obszar zadań publicznych dla celów prowadzonej działalności np. przyszłej spółdzielni socjalnej?

Osoby niepełnosprawne z chorobami psychicznymi zarejestrowane w SUP w 2008 r. W 2008 r. było zarejestrowanych 61 osób z posiadanym orzeczeniem lekarskim o stopniu niepełnosprawności z tytułu choroby psychicznej. Na dzień 02.12.2008 r. pozostaje w ewidencji SUP 36 osób Z tego wynika, iż 25 osób zostało wyrejestrowanych z powodów: 11 – z tytułu podjęcia pracy 14 - wykreślenia z ewidencji z innych powodów (np. przyznanie renty, niestawienie się w wyznaczonym terminie, wyjazd za granicę, wykreślenie na własny wniosek itp.)

Osoby te zostały objęte różnymi formami wsparcia, m.in.: 5 osób – poradnictwem zawodowym, w tym 4 osoby poradą indywidualną, 3 osoby – zajęciami w ramach Klubu Pracy, 4 osoby – zostały skierowane na szkolenia, 1 osoba – podjęła zatrudnienie subsydiowane – prace interwencyjne, 19 osób – otrzymało propozycję pracy.