Zjawisko drugoroczności w szkole

(Cz. Kupisiewicz Podstawy dydaktyki ogólnej). Niepowodzenia szkolne definiowane są jako rozbieżności pomiędzy wiadomościami, umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez uczniów a materiałem, jaki powinni opanować według założeń programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów. (Cz. Kupisiewicz Podstawy dydaktyki ogólnej).   Drugoroczność Odsiew szkolny jawne niepowodzenie szkolne, polegające na pozostawaniu uczniów w tej samej klasie w ciągu dwóch lub więcej lat. Drugoroczność jest wyrazem rozbieżności pomiędzy wymaganiami szkoły a osiągnięciami ucznia. Konsekwencje drugoroczności to nie tylko straty materialne spowodowane przedłużeniem okresu nauki znacznego odsetka uczniów rocznie, lecz także ważkie konsekwencje pedagogiczne w związku z przeżyciami wywołanymi przez to niepowodzenie oraz ich wpływem na osobowość i dalsze losy uczniów zjawisko polegające na przerywaniu przez pewien odsetek uczniów nauki przed ukończeniem szkoły z powodu niedostatecznych postępów w nauce lub niewłaściwego zachowania

Drugoroczność jest zjawiskiem krytykowanym przez bardzo wiele osób, które najczęściej stwierdzają, że: jej następstwem bywa niedostosowanie społeczne, jego symptomem są wagary; uczniowie w nowej klasie nie są zazwyczaj akceptowani, obecność ucznia drugorocznego w klasie wpływa niekorzystnie na pozostałych uczniów, uczniowie w powtarzanym roku nauki nie są aktywni na zajęciach i niechętnie chodzą do szkoły, ich wyniki w nauce nie poprawiają się w znaczący sposób Wg W. Reńda powtórzenie klasy może ułatwić nadrobienie zaległości oraz pomóc w odzyskaniu wiary w siebie, we własne możliwości.

Przyczyny drugoroczności Skutki drugoroczności wg Kupisiewicza Zły ogólny stan zdrowia ucznia. Przedłużająca się nieobecność w szkole. Niski stopień dojrzałości szkolnej. Znaczne trudności w opanowaniu programu z niektórych przedmiotów wynikające z zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych lub słuchowo-językowych. Negatywny stosunek do nauki - brak motywacji. Destrukcyjne zachowania wobec innych uczniów i nauczycieli podczas lekcji. Brak należytej opieki nad uczniami opóźnionymi w nauce ze strony szkoły i rodziców. Skutki drugoroczności Brak motywacji do dalszej pracy. Stłumienie zainteresowania nauką. Nieprzyjazny stosunek do otoczenia. Powód kompleksów i zaburzeń w zachowaniu się. Zahamowanie prawidłowego dotychczasowego umysłowego rozwoju dziecka.

Niepowodzenia w nauce szkolnej mogą mieć charakter ukryty lub jawny. Niepowodzenia ukryte Niepowodzenia jawne Niepowodzenia przejściowe Występują wówczas, gdy nauczyciele nie dostrzegają braków w wiadomościach i nawykach uczniów, mimo że braki tego rodzaju z punktu widzenia celów oraz programu nauczania  rzeczywiście istnieją. O tego rodzaju niepowodzeniach szkolnych mówimy wtedy, gdy nauczyciel stwierdza określone braki w opanowanej przez ucznia wiedzy i w rezultacie ocenia wyniki jego pracy jako niedostateczne. Gdy ocena niedostateczna nie obejmuje całorocznej pracy ucznia, lecz jedynie odnosi się do rezultatów uzyskanych przez niego np. w ciągu pierwszego semestru nauki szkolnej.

Cztery fazy rozwoju niepowodzenia według J. Konopnickiego Faza pierwsza Faza druga Faza trzecia Faza czwarta przejawiają się pierwsze niedostrzegalne jeszcze przez nikogo braki w wiadomościach. Uczeń stwierdza, że inni są lepsi. Występuje u niego brak zainteresowania na lekcjach oraz chęci do nauki. Przejawiają się pierwsze symptomy niezadowolenia ze szkoły – dziecko zaczyna unikać szkoły. występują zaawansowane braki w wiadomościach. Jest ich tak dużo, że uczeń nie daje sobie rady. Zaczyna w różny sposób oszukiwać nauczycieli, np. odpisywać zadania domowe. charakteryzuje się sporadycznym występowaniem ocen niedostatecznych. Dostrzegają to nauczyciele i rodzice. Niewłaściwa forma walki z nimi prowadzi do całkowitej niechęci do szkoły oraz różnych form negacji w pracy szkolnej drugoroczność czyli oficjalne stwierdzenie niepowodzenia ucznia w nauce. Często takie pozostawienie ucznia w tej samej klasie jest początkiem wykolejenia się, ale przede wszystkim zachwiania jego równowagi życiowej. Drugim obok drugoroczności stwierdzeniem niepowodzenia w nauce jest odsiew szkolny, a więc zjawisko całkowitego przerwania nauki przed ukończeniem szkoły.

Jak zapobiegać drugoroczności? Dyrektorzy Pedagodzy Nauczyciele uczniowie organizowanie zespołów wyrównawczych indywidualna pomoc nauczycieli dla uczniów zagrożonych drugorocznością pomoc koleżeńska współpraca z rodzicami współpraca z poradnią psychologiczno- pedagogiczną dodatkowe sprawdziany pomoc pedagoga szkolnego dodatkowe terminy zaliczeń zróżnicowanie prac domowych indywidualizacja pracy na lekcjach spotkania zespołu wychowawczego dodatkowe terminy zaliczania poszczególnych przedmiotów dodatkowe sprawdziany indywidualne formy pracy nauczyciela z uczniami zespoły wyrównawcze zajęcia terapeutyczne naukę w zespołach wyrównawczych indywidualne spotkania z nauczycielem przedmiotu, z którego uczeń był zagrożony pomoc koleżeńską, zajęcia prowadzone przez poradnię psychologiczno- pedagogiczną oraz zajęcia organizowane przez pedagoga szkolnego udział w zajęciach wyrównawczych indywidualne spotkania z nauczycielami przedmiotów, z których byli zagrożeni zajęcia prowadzone przez poradnię psychologiczno- pedagogiczną oraz zajęcia organizowane przez pedagoga szkolnego.

Reasumując można stwierdzić, że: Z badań prowadzonych przez GUS prawie połowa uczniów nie uczestniczy zajęciach, na które zostali skierowani. Najczęstsze wyjaśnienia absencji na tych zajęciach, to: „nie chciało mi się”, „zajęcia były rano albo za późno”, „wolałem spędzić czas w towarzystwie kolegów”. Reasumując można stwierdzić, że: Dotychczasowy poziom drugoroczności w gimnazjach nie zawsze bywa bodźcem do refleksji nad możliwością usprawnienia działań szkoły. Winą za niepowodzenia szkolne niejednokrotnie obarcza się uczniów i ich rodziców. Uczniowie, którzy powtarzają klasę wyrazili przekonanie, że sami spowodowali sytuację, której się znaleźli (a inni drugoroczni, ich zdaniem, również są „sami sobie winni”). W kontekście wypowiedzi wszystkich badanych grup niepokojąco przedstawia się organizacja pomocy uczniom zagrożonym drugorocznością. Pomoc ta jest oferowana połowie spośród tych uczniów i podejmowana późno (najczęściej w drugim semestrze).

Zadania szkoły Wczesne wykrycie przez szkołę opóźnienia oraz podjęcie środków mających na celu jego zlikwidowanie to zabiegi, dzięki którym można uchronić ucznia przed powtarzaniem klasy. Opracowanie programu stworzonego na potrzeby uczniów drugorocznych oraz zagrożonych drugorocznością.

Cele programu: wzbudzenie motywacji i zainteresowania nauką budowanie poczucia własnej wartości uświadomienie uczniowi jego mocnych stron i nauczenie bazowania na nich wzmocnienie wiary we własne siły wskazanie możliwości sukcesu uzyskanie przez ucznia promocji

Procedura postępowania kwalifikacja ucznia do programu od początku roku szkolnego - uczniowie drugoroczni po I semestrze - uczniowie z trzema lub więcej ocenami niedostatecznymi analiza wyników nauczania z poszczególnych przedmiotów oraz frekwencji ucznia na podstawie dziennika lekcyjnego rozmowa z wychowawcą i nauczycielami przedmiotów, sformułowanie na tej podstawie wstępnej diagnozy sytuacji ucznia rozmowa z uczniem wyjaśnienie mu powodów zaproszenia na tę rozmowę przedstawienie mu swojej dotychczasowej wiedzy na jego temat poznanie jego zdania o przyczynach powtarzania przez niego klasy lub uzyskania ocen niedostatecznych ( I semestr) rozmowa na temat jego funkcjonowania na lekcjach przedmiotów ścisłych i humanist. propozycja regularnych spotkań w celu wspierania go wspólne sformułowanie zasad współpracy nawiązanie współpracy z rodzicami ucznia opracowanie wspólnie z nauczycielami indywidualnych kryteriów oceniania, dostosowanych do diagnozy poradni psychologiczno-pedagogicznej i zawartych w niej wskazówek i zaleceń zwrócenie uwagi na znaczenie pochwał w pracy z uczniem obserwowanie jak uczeń przeżywa porażki, a jak sukcesy wspieranie ucznia w radzeniu sobie z trudnościami organizowanie pomocy koleżeńskiej

W procesie podnoszenia jakości kształcenia ważne jest indywidualne podejście do ucznia oraz reagowanie na jego potrzeby związane z indywidualnym rozwojem. Doprecyzowanie sposobu realizacji oraz rozliczania części godzin (ustawa nowelizująca z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 1, określająca sposób realizacji oraz rozliczania części godzin, o których mowa w art. 42 ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela) pozwala na zwiększenie liczby godzin przeznaczonych na opiekę i organizację dodatkowych zajęć dla uczniów w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. W ramach tygodniowego, 40- godzinnego czasu pracy oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować m.in. zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.

dyrektor Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino w Złocieńcu Dziękuję za uwagę Małgorzata Głodek dyrektor Gimnazjum nr 1 im. Bohaterów Monte Cassino w Złocieńcu