Polityka rynku pracy Pleszew 15.01.2011

Zagadnienia Rynek pracy i gospodarka. Rynek pracy i jego specyficzne cechy. Pojęcie zasobów siły roboczej, podaży pracy, popytu na pracę i zatrudnienia. Lokalny rynek pracy –kryteria delimitacji. Cechy lokalnych rynków pracy. Regionalna i lokalna polityka rynku pracy. Konsekwencje ekonomiczne i społeczne. Unijna polityka rynku pracy i polityka społeczna. Pojęcie. Przesłanki ekonomiczne i społeczne. Cele i podstawowe zasady. Regionalne zróżnicowanie rynku pracy w Polsce oraz jego przyczyny.

Klasyfikacja rodzajów rynków Przedmiot obrotu: rynek dóbr i usług konsumpcyjnych rynek czynników produkcji Zasięg geograficzny: Rynek lokalny Rynek regionalny Rynek krajowy Rynek międzynarodowy Rynek światowy

c.d. Sytuacja rynkowa rynek sprzedawcy – długotrwała przewaga popytu i podaży rynek nabywcy – długotrwała przewaga podaży nad popytem Stopień jednorodności rynek homogeniczny, ropy naftowej, pszenicy rynek heterogeniczny – rynek pracy o wysokim stopniu segmentacji Stopień wyrównania cen rynek doskonały: przejrzysty, racjonalny, jednorodny rynek niedoskonały Stopień ingerencji państwa Rynek wolnokonkurencyjny; brak ingerencji, dominacja MSP Rynek oligopolistyczny i monopolistyczny; z ingerencją, duże firmy kształtujące stosunki rynkowe

c.d. Stopień ingerencji państwa Ułomny; pełna ingerencja, przedsiębiorstwa państwowe Rynek o zróżnicowanym poziomie interwencjonizmu

Rynek pracy - specyficzny rynek Praca człowieka, zasoby pracy = towar Zasób pracy ma własną wolę - może porzucić maszynę Wyrazem wartości pracy jest płaca (popyt i podaż na pracę) Stosunek pracy długo lub krótkookresowy Podlega regułom prawnym i zwyczajowym

Rynek pracy - specyficzny rynek Podlega interwencji państwa Rynek nierównowagi – bezrobocie Występują cząstkowe rynki: płeć, wiek, wykształcenie

Pozycja rynku pracy w gospodarce rynkowej Cena Rynek produktów Popyt na towary Podaż towarów Ilość towaru Gospodarstwa domowe Przedsiębiorstwa Płaca Podaż pracy Popyt na siłę roboczą Rynek pracy Ilość pracy

Rynek pracy Podaż pracy = zasoby pracy , tworzą je osoby zdolne do pracy i wyrażające chęć jej podjęcia, które zamieszkują obszar rynku pracy, Popyt na pracę = zapotrzebowanie na pracę w sensie ilościowym i jakościowym, wyrażane oferowanym miejscem pracy Płaca; nominalna, realna, równowagi, NAIRU Efekt sybstytucyjny i dochodowy Krańcowy produkt z pracy

Konkurencja na rynku pracy Lepkie płace, lepkie ceny

Jakie bezrobocie? Organizacyjne Dobrowolne Przymusowe Sezonowe Ukryte 14 Sezonowe Ukryte Organizacyjne Technologiczne Koniunkturalne Frykcyjne Strukturalne

Generalnie na świecie obecnie ludzie pozostają bez pracy na skutek: likwidacji niektórych gałęzi przemysłu; ograniczenia produkcji w przedsiębiorstwach; braku informacji o aktualnych lub nowych miejscach pracy; braku mobilności; przeniesienia przedsiębiorstwa do innego rejonu; niedostosowania potrzeb panujących na rynku do wykształcenia pracowników; zmiany w technologiach – maszyny zastępują pracę człowieka; wysokich obciążeń fiskalnych.

Konsekwencje ekonomiczne i społeczne bezrobocia Ogólne straty dobrobytu społecznego wyrażone stratą produktu krajowego brutto. Do alternatywnych kosztów bezrobocia zalicza się: koszty ekonomiczne, koszty indywidualne, koszty społeczne.

Co to jest lokalny rynek pracy? ...oznacza że w skali lokalnej występują czynniki kształtujące strukturę i dynamikę aktywności zawodowej oraz czynniki kształtujące strukturę i dynamikę zapotrzebowania na pracowników.

Delimitacja lokalnego rynku pracy KRYTERIA Zasięg życia codziennego; kryterium = dojazdy, Możliwość zatrudnienia bez zmiany miejsca zamieszkania

Układ lokalnego rynku pracy Migracje, napływ Przyjazdy do pracy Zasoby pracy Nierównowaga popytowa Wolne miejsca pracy Nierównowaga podażowa Bezrobocie Równowaga Popyt na pracę Wyjazdy do pracy Migracje, odpływ

Specyfika lokalnego układu czasowa niezgodność okresu wzrostu aktywności zawodowej oraz wzrostu liczby oferowanych miejsc pracy, b) opóźnienia występujące w cyklach nauczania, oraz realizacji procedur wsparcia zatrudnienia, które znacznie utrudnia płynne dostosowanie podaży pracy do popytu na pracę, c) różnica tempa; istotnym zjawiskiem lokalnych rynków pracy jest tempo zmian w gospodarce układu lokalnego. Wobec losowych zjawisk spadku zatrudnienia, wywołanych zjawiskami pogodowymi czy reakcją przedsiębiorstw na ogólny spadek aktywności gospodarczej, zatrudnienie w układzie lokalnym obniża się szybko. Natomiast odbudowanie potencjału poprzez nowe przedsiębiorstwa, mogące stanowić miejsce zatrudnienia dla osób następuje wolno, d) brak zbilansowania przepływów; lokalny układ terytorialny charakteryzuje niski stopień zbilansowania rozmiarów i struktury zapotrzebowania miejscowej ludności na pracę zarobkową z rozmiarami i strukturą zapotrzebowania gospodarki tego układu na siłę roboczą.

Lokalny rynek pracy Zasoby (?) 1. mieszkańcy danego układu lokalnego którzy oferują swą siłę roboczą i są zatrudnieni w obszarze danego układu, 2. mieszkańcy danego układu lokalnego, którzy oferują swą siłę roboczą i są zatrudnieni poza obszarem danego układu, 3. mieszkańcy innego układu lokalnego, którzy oferują swą siłę roboczą i są zatrudnieni w obszarze danego układu.

Uporządkowanie relacji przestrzennych Układ społeczno-gospodarczy Mieszkańcy danego układu lokalnego Czynniki zewnętrzne Otoczenie układu społeczno-gospodarczego

Lokalne instytucje na rynku pracy

POLSKI RYNEK PRACY W LATACH 2004-2008

Rynek pracy w Polsce

Liczba osób aktywnych zawodowo Liczba osób biernych zawodowo   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Liczba osób aktywnych zawodowo 15 885 000 15 663 700 15 529 000 15 172 600 16 885 000 Liczba osób biernych zawodowo 14 057 000 14 051 000 14 394 000 14 416 000 14 445 000

Współczynnik aktywności zawodowej   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Współczynnik aktywności zawodowej 64% 54,9% 54% 53,7% 53,9%

Liczba pracujących ogółem   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Liczba pracujących ogółem 12 720 000 12 890 700 13 220 000 13 553 600 15 689 000 Liczba bezrobotnych 3 165 000 2 773 000 2 309 000 1 619 000 1 196 000

2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Stopa bezrobocia 18,8% 17,6% 14,9%   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Stopa bezrobocia 18,8% 17,6% 14,9% 11,4% 9,6%

Wskaźnik zatrudnienia   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Wskaźnik zatrudnienia 51,7% 45,2% 46,5% 48,5% 50,1%

Średnie miesięczne wynagrodzenie   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Średnie miesięczne wynagrodzenie 2 289 zł 2 380 zł 2 477 zł 2 691 zł 2 951 zł

Zatrudnieni w rolnictwie 18,2% 17,2% 16% 15,7% 15%   2004 2005 2006 2007 2008 II kw. Zatrudnieni w rolnictwie 18,2% 17,2% 16% 15,7% 15% Zatrudnieni w przemyśle 28,8% 29% 29,8% 29,9% 30% Zatrudnieni w usługach 53% 53,8% 54,2% 54,4% 55%

PORÓWNANIE WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW RYNKU PRACY W POLSCE I W TRZECH WYBRANYCH KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

  2004 2005 2006 2007 NIEMCY 65% 66% 67,5% 69,5% CZECHY 64,2% 64,8% 65,3% 66,1% RUMUNIA 57,7% 57,6% 58,8% POLSKA  51,7%  45,2% 46,5% 48,5%

  2004 2005 2006 2007 NIEMCY 9,8% 10,7% 8,4% CZECHY 8,3% 7,9% 7,2% 5,3% RUMUNIA 8,1% 7,3% 6,4% POLSKA 18,8% 17,6% 14,9% 11,4%

17,2% 29% 53,8% ROLNICTWO PRZEMYSŁ USŁUGI NIEMCY 2,8% 33,4% 63,8%   ROLNICTWO PRZEMYSŁ USŁUGI NIEMCY 2,8% 33,4% 63,8% CZECHY 3,4% 39,3% 57,3% RUMUNIA 31,6% 30,7% 37,7% POLSKA 17,2% 29% 53,8%

POLSKA – WSKAŹNIKI RYNKU PRACY 2008   Liczba osób pracujących: 15 689 000 Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw: 5 391 000 Przeciętne zatrudnienie w przemyśle: 2 631 000 Przeciętne zatrudnienie w budownictwie: 391 000 Przeciętne zatrudnienie w handlu: 1 033 000 Wskaźnik zatrudnienia: 50,1% Wskaźnik zatrudnienia kobiet: 42,6% Wskaźnik zatrudnienia osób z wyższym wykształceniem: 76,8% Liczba nieaktywnych zawodowo: 14 445 000 Współczynnik aktywności zawodowej: 53,9% Współczynnik aktywności zawodowej osób między 15 a 24 rokiem życia: 32,2% Liczba osób bezrobotnych: 1 196 000 Stopa bezrobocia: 7,1% Stopa bezrobocia kobiet: 7,7% Stopa bezrobocia rejestrowanego: 9,6% Średnia miesięczna płaca: 2 951,36 zł Średnia miesięczna płaca w sektorze przedsiębiorstw: 3 215,32 zł Średnia miesięczna płaca w przemyśle: 3 261,50 zł Średnia miesięczna płaca w budownictwie: 3 341,26 zł Średnia miesięczna płaca w handlu: 2 956,49 zł