Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Największe religie świata Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Poznań A. D. 2012

Religia Od zarania dziejów grzebano zmarłych z bronią, ozdobami, przedmiotami codziennego użytku – jakby miały im się przydać w przyszłym życiu. Od zarania dziejów człowiek chciał wyjaśnić takie tajemnice, jak narodziny, śmierć, pochodzenie świata widzialnego, zjawiska, nad którymi nie mógł zapanować (pioruny, grzmoty, wiatr, dzień/noc, pory roku), szukając uzasadnienia w świecie nadrzędnym, niewidzialnym, wierząc w „coś”. Od zarania dziejów człowiek chciał oswoić bóstwa, w które wierzył, aby zyskać ich przychylność – tak powstał kult i modlitwa

Religia Religia – zbiór wierzeń przekazywanych ustnie lub pisemnie co do świata nadprzyrodzonego i boga/Boga/bogów, którzy są poza zwykłym, widzialnym światem. - Politeiści wierzą w wielu bogów, choć uznają, że na początku był jeden główny bóg. - Monoteiści wierzą w jednego Boga, który zwraca się do nich bezpośrednio – są to religie objawione. Wyznawcy danej religii dokonują określonych aktów, których według nich oczekuje bóstwo/Bóg – jest to kult, czyli oddawanie czci, sprawowanie jakichś ceremonii, modlitwa. Największymi, najważniejszymi religiami świata są: hinduizm, buddyzm, judaizm, islam i chrześcijaństwo. Religie mogą się różnić wewnątrz siebie. Mówimy wtedy o wyznaniach.

Religie świata

Religie i wyznania w świecie

Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Największe religie świata Hinduizm Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Poznań A. D. 2012

Wprowadzenie Hinduizm to najbardziej elastyczna i chłonna religia, łącząca różne sprzeczności. Brak w niej ustalonej hierarchii lub kanonu zasad moralnych, brak jednolitego kultu, dogmatów lub założyciela. Wielobóstwo funkcjonuje obok wiary w jeden Absolut. Jest jedną z najstarszych religii świata. Powstał ok. 2000 r. przed Chrystusem w Indiach, gdzie nadal wyznaje go większość mieszkańców. Jego wyznawców nazywa się hinduistami. Religia opiera się na świętych tekstach. Wyznaje ją ok. 950 milionów ludzi na całym świecie, głównie w Indiach (religia ta nigdy nie dążyła do nawracania innych ludzi, a dziś nawrócenia są skutkiem fascynacji np. guru – mistrzami duchowymi).

Hinduizm na świecie

Symbole Om (także Aum) – najświętsza sylaba w hinduizmie. Wedy (święte księgi hinduizmu) mówią, że była to pierwsza sylaba nowego świata. Powtarzanie tej sylaby pomaga w harmonijnym opanowaniu umysłu z najwyższą wibracją Brahmana – Najwyższego Absolutu. Garuda – mityczny ptak boga Wisznu.

Symbole Święta Krowa – pierwszy święty znak hinduizmu; jest symbolem „karmicielki – Matki Ziemi”, dlatego hindusi (nie czczą, lecz) chronią krowy, nie jedzą wołowiny; przejawia się tu szacunek dla wszystkich istot żywych. Lotos – święta roślina hinduizmu; Wedy głoszą, że z wyrastającego z pępka śpiącego Wisznu kwiatu lotosu rodzi się Brahma – pan jednego, określonego wszechświata; po jego narodzinach Wisznu się budzi, by otoczyć „noworodka” opieką, aż do momentu zniszczenia go przez Śiwę.

Święte pisma Są bardzo obszerne. To „oddech” Brahmana – (Absolutu). Myśli w nich zawarte interpretują i dostosowują do aktualnego świata bramini, którzy tworzą najwyższą kastę w społeczeństwie. Poznanie pism, poszukiwanie Absolutnej Prawdy jest konieczne, by uwolnić się od cierpienia. Niewiedza jest przeszkodą w uzyskaniu szczęścia. Świętymi pismami hinduizmu są Wedy (znaczy wiedza) i Upaniszady (komentarze braminów do Wed) oraz wiele epopej, zawierających hinduską mitologię i opisy powstania świata. Spisane są w sanskrycie.

Święte pisma Są bardzo obszerne. To „oddech” Brahmana – (Absolutu). Myśli w nich zawarte interpretują i dostosowują do aktualnego świata bramini, którzy tworzą najwyższą kastę w społeczeństwie. Poznanie pism, poszukiwanie Absolutnej Prawdy jest konieczne, by uwolnić się od cierpienia. Niewiedza jest przeszkodą w uzyskaniu szczęścia. Świętymi pismami hinduizmu są Wedy (znaczy wiedza) i Upaniszady (komentarze braminów do Wed) oraz wiele epopej, zawierających hinduską mitologię i opisy powstania świata. Spisane są w sanskrycie.

Nauczyciel Zadaniem nauczyciela jest prowadzenie wiernych do poznania i zrozumienia świętych pism. Bramini – znający je i sprawujący kult – stali się uprzywilejowaną klasą społeczną. Są wybrani do tej roli od powstania wszechświata, dlatego przypisuje się im szczególne zdolności, np. przepowiadanie przyszłości, co sprzyja powstawaniu horoskopów, wróżb z gwiazd, itd.

Nauczyciel Guru jest przewodnikiem duchowym i nauczycielem, czasem czczony jako wcielone bóstwo. Prowadzi z ciemności do światła. Prawdziwy guru ma wpływ na swego ucznia, ale nie wykorzystuje przewagi i władzy nad nim. Zerwanie kontaktu z guru jest szkodliwe, a wręcz zakazane. Guru uczy np. medytacji.

ABC wiary Najwyższa Świadomość, Absolut to Brahman. Ma on swoje awatary – wcielenia, sam jest bezosobowy. Wisznu – najpopularniejsze bóstwo, odpowiada za prawa natury i podtrzymywanie świata. Ma swoje awatary, np. Rama, Budda, Kriszna.

ABC wiary Śiwa – bóg niszczycielski, którego zadaniem jest niszczyć wszystko, by mogło się odrodzić w kolejnym wcieleniu. Brahma – bóg, którego najmniej otacza się czcią, na skutek zemsty żony; stworzył świat; ma cztery twarze i pary ramion – może wszędzie widzieć i działać.

ABC wiary Podstawą myśli religijnej jest wyjaśnienie procesu powstawania świata. Najwyższy (Brahman) od niechcenia, jednym westchnieniem, może z nudy lub z przypływu mocy stwórczej dokonał stworzenia wielu współistniejących wszechświatów. Brahman – tworzy wraz ze swoimi wcieleniami (awatarami): Brahmą, Wisznu i Śiwą – Trimurti, jakby boską trójcę. Każdy wszechświat ma swojego Brahmę, a jest ich tylu, ile mieści się w dużym palcu Wisznu, którego Brahman wybrał na pana wszystkich wszechświatów. Opiekuje się nimi, bo z jego pępka rodzą się kolejni panowie wszechświatów. Wiara w istnienie we wszechświecie rozproszonych pierwiastków boskich – cząstek Brahmana – powoduje szacunek do życia i wszystkiego, co nas otacza.

ABC wiary Hinduizm opiera się na pojęciu Dharmy – drogi życia i myślenia. Jej podstawą jest karma-marga, czyli droga uczynków, dzięki której przez ofiarę i przemianę moralną można zapewnić sobie szczęście, zdrowie oraz dobry byt po śmierci. Droga poznania (czytanie świętych pism) jest obowiązkowe. Droga uczynków i droga poznania prowadzą dopiero do uwolnienia od cierpienia, którego powodem jest niewiedza i cykl samsary, czyli odradzanie się duszy w różnych formach – reinkarnacja. Cykl samsary można przerwać wyzbywając się „ja” i „moje”, osiągając w kolejnym wcieleniu coraz lepszą pozycję społeczną, aż do osiągnięcia stanu nirwany. Jest to prawo karmy, wedle którego życie jest tylko ogniwem w cyklu reinkarnacji.

ABC wiary Hinduizm opiera się na pojęciu Dharmy – drogi życia i myślenia. Jej podstawą jest karma-marga, czyli droga uczynków, dzięki której przez ofiarę i przemianę moralną można zapewnić sobie szczęście, zdrowie oraz dobry byt po śmierci. Droga poznania (czytanie świętych pism) jest obowiązkowe. Droga uczynków i droga poznania prowadzą dopiero do uwolnienia od cierpienia, którego powodem jest niewiedza i cykl samsary, czyli odradzanie się duszy w różnych formach – reinkarnacja. Cykl samsary można przerwać wyzbywając się „ja” i „moje”, osiągając w kolejnym wcieleniu coraz lepszą pozycję społeczną, aż do osiągnięcia stanu nirwany. Jest to prawo karmy, wedle którego życie jest tylko ogniwem w cyklu reinkarnacji.

ABC wiary Brahma – stwórca świata – dał podział społeczeństwa na cztery kasty: Kasta: braminów-zgłębiający święte teksty, szczyt społeczeństwa, pochodzą od ust Brahmy, Kasta: szlachetnie urodzeni wojownicy-od rąk Brahmy, Kasta: kupcy-bankierzy-od ud Brahmy, Kasta: niewolnicy innych kast-ze stóp Brahmy. Ludzie spoza kast są nieczyści (pariasi-nietykalni). Niesprawiedliwy system kastowy został zniesiony w Indiach w 1947 roku przez Mahatmę Ghandiego, choć w niektórych regionach funkcjonuje do dziś.

Kult Bhakti to osobista miłość do bóstwa. Wyraża się przez uznawanie boga, głoszenie jego chwały, śpiew hymnów, poznawanie go z świętych pism lub z nauczania guru. Hinduska świątynia to mandir. Odprawia się w niej rytualne nabożeństwa – pudża.

Kult W domowych ołtarzykach również składa się cześć bogom, składa się ofiary (owoce, kwiaty, specjalne, święte produkty, np. ghi-masło), wszyscy domownicy odmawiają modlitwy, paląc laski kadzidła na cześć bóstwa, opiekującego się rodziną.

Kult Podczas modlitw pali się kadzidło, które ma oczyścić powietrze. Pudża jest modlitwą raczej błagalną, niż dziękczynną – ma wyjednać przychylność bóstwa. Miłe bogom są rytualne oczyszczenia, np. obmycia w Gangesie.

Kult Ważne jest powtarzanie modlitw – mantr – które są kombinajcą sylaby Om. Otrzymuje się je osobiście od guru i pozwala zbliżyć się do pierwotnej, boskiej wibracji. Pomocna w modlitwie jest mala – rodzaj sznuru modlitewnego.

Święta Nie ma stałych terminów świąt. Są jednak święta wspólne: - Diwali – Święto Światła na cześć Lakszmi-żony Wisznu, symbolizujące zwycięstwo nad złem, nazywane też świętem Nowego Początku. W czasie tego święta oświetla się domy i brzegi rzek tysiącami lampek oliwnych. Wszyscy tworzą jedną wielką iluminację. - Holi – Święto Wiosny obchodzone w atmosferze radości, w czasie którego ludzie obsypują się kolorowym proszkiem i polewają wodą. - Pierwszy Ryż – rodzinne święto z racji otrzymania przez niemowlę około trzeciego miesiąca życia pierwszego stałego pokarmu. Świętuje rodzina, bliscy i sąsiedzi. Święto jest prośbą o pomyślność dziecka. - Urodziny Kryszny – obowiązuje wtedy post, a na końcu dnia jest uczta, w czasie której wspomina się podania z Wed o narodzinach tego boga. - także uroczystości rodzinne (np. ślub).

Pielgrzymki Pielgrzymuje się do wielu miejsc związanych ze świętą rzeką Gangesem. Najsłynniejsza pielgrzymka Kumb Mela odbywa się co 12 lat do ustalonego miejsca nad Gangesem. Kulminacją jest rytualna kąpiel w rzece.

Pielgrzymki W Pushkar jest jedyna świątynia Brahmy, który tam chciał dokonać aktu samozniszczenia, w którym miała mu towarzyszyć żona. Ta się jednak spóźniła, a Brahma zmienił plany i poślubił inną kobietę. Spóźniona żona w akcie zemsty rzuciła przekleństwo na Brahmę – miał być czczony tylko w tym jednym miejscu, w jednej świątyni. Puri – święte miasto hinduizmu, w którym na pamiątkę podróży Kriszny odbywa się festiwal wozów. Inne ważne miejsca: Tadż Mahal w Agrze, forty Radżastanu, Kadżuraho.

Zadanie domowe Odpowiedz pisemnie w zeszycie pełnymi zdaniami na pytania: Jak nazywa się hinduska idea cyklicznego istnienia w różnych wcieleniach, w wędrówce ku wyzwoleniu z cielesności? Jak nazywają się święte księgi hinduizmu? Jak nazywają się bóstwa w hinduizmie?

Bibliografia Encyklopedia szkolna. Religie świata, red. C. Naudin, M.-L. Cuq, wyd. Delta W-Z. M. Kuźmińska, Wielkie religie świata, wyd. Egmont, Warszawa 2007. Religie świata, red. H. Tinq, wyd. Larousse, Wrocław 2007. Ilustracje, mapy i wykresy pochodzą z: www.wikipedia.pl, www.ekai.pl, www.opoka.org.pl i inne.

Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Największe religie świata dk. Grzegorz Konieczny Publiczne Gimnazjum Katolickie im. św. Stanisława Kostki Poznań A. D. 2012