Polityka spójności UE 2014-2020 Wnioski dla Polski Daniel Baliński Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR 9 grudnia 2011 r., Rzeszów

Pakiet legislacyjny opublikowany przez Komisję Europejską w dn Pakiet legislacyjny opublikowany przez Komisję Europejską w dn. 6 października 2011 r. Rozporządzenie Ogólne Wspólne przepisy dla polityki spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz polityki morskiej i rybołówstwa Wspólne przepisy dla funduszy polityki spójności (EFRR, FS, EFS) Przepisy szczegółowe: przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - EFRR przepisy dotyczące Funduszu Spójności - FSp przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Społecznego - EFS przepisy dotyczące europejskiej współpracy terytorialnej - EWT Rozporządzenia w sprawie europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej (EUWT)

Elementy składowe Ramy finansowe i stawki dofinansowania Podejście strategiczne Warunkowość i wyniki Programowanie Rozwój terytorialny Instrumenty finansowe Monitorowanie, ewaluacja, wskaźniki, informacja i komunikacja Warunki udzielenia pomocy, w tym koszty uproszczone Zarządzanie i kontrola oraz zarządzanie finansami Zakres, koncentracja tematyczna w rozporządzeniach EFRR i FS Zakres, koncentracja tematyczna w rozporządzeniu EFS Europejska współpraca terytorialna Procedura komitologii itp.

Misja i cele Misja unijnej polityki spójności: Cele przyszłej PS: zmniejszanie różnic między europejskimi regionami w celu wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej zgodnie z art. 174 TFUE wkład w unijną strategię na rzecz inteligentnego, zrównoważonego wzrostu Cele przyszłej PS: inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia europejska współpraca terytorialna

Budżet polityki spójności po roku 2013   mld EUR ( w cenach z 2011 r.) Fundusz Spójności* 68,7 Regiony słabiej rozwinięte 162,6 Regiony przejściowe 39,0 Regiony lepiej rozwinięte 53,1 Współpraca terytorialna 11,7 Dodatkowe środki dla regionów najbardziej oddalonych i słabo zaludnionych 0,9 ŁĄCZNIE** 336,0 Instrument „Łącząc Europę” na rzecz transportu, energetyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych 40,0 ŁĄCZNIE 376,0 *W ramach Funduszu Spójności na Instrument „Łącząc Europę” na rzecz transportu, energetyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych przeznaczone zostanie 10 mld EUR **W tym alokacja w wysokości 2,5 mld EUR na żywność dla ubogich

Geograficzny zakres wsparcia Trzy kategorie regionów Regiony słabiej rozwinięte (PKB na mieszkańca < 75% średniej unijnej) Regiony przejściowe (PKB na mieszkańca na poziomie między 75% a 90%) Regiony lepiej rozwinięte (PKB na mieszkańca > 90% średniej unijnej) Nowa kategoria regionów przejściowych ma zastąpić dotychczasowy system mechanizmów phasing-out i phasing-in Dlaczego wprowadzono nową kategorię regionów przejściowych? Bardziej sprawiedliwy system podziału środków dla regionów o podobnym poziomie rozwoju gospodarczego Umożliwienie płynnego przejścia regionu z kategorii słabiej rozwiniętego do lepiej rozwiniętego Siatka bezpieczeństwa (ang. safety net) dla regionów o poziomie PKB na mieszkańca poniżej 75% średniej unijnej w latach 2007-2013

Symulacja kwalifikowalności 2014-2020 PKB na mieszkańca, wskaźnik UE27=100 < 75 (mniej rozwinięte regiony) 75-90 (regiony przejściowe) >= 90 (bardziej rozwinięte regiony)

Wspólne przepisy dla wszystkich funduszy, tj Wspólne przepisy dla wszystkich funduszy, tj. polityki spójności, polityki rozwoju obszarów wiejskich oraz polityki morskiej i rybołówstwa Wzmacnianie partnerstwa i zarządzanie wielopoziomowe Zgodność z prawem unijnym i krajowym Popieranie równości płci i zwalczanie dyskryminacji Promowanie zrównoważonego rozwoju

Cele tematyczne na rzecz realizacji strategii Europa 2020 Wspieranie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych Podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora rybołówstwa i akwakultury (w odniesieniu do EFMR) Wspieranie przejścia na gospodarką niskoemisyjną we wszystkich sektorach Promowanie dostosowania do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem Ochrona środowiska naturalnego i wspieranie efektywności wykorzystywania zasobów Promocja zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktur sieciowych Promocja zatrudnienia i mobilności pracowników Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem Inwestycje w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej

Wzmacnianie podejścia strategicznego Wspólne Ramy Strategiczne Umowa partnerska Programy operacyjne

Wzmacnianie programowania zintegrowanego Zintegrowane podejście programowe Wspólne Ramy Strategiczne na szczeblu unijnym oraz umowa partnerska na szczeblu krajowym obejmują wszystkie fundusze WRS. Istnieje możliwość przygotowania i wdrożenia przez państwa członkowskie programów wielofunduszowych łączących EFRR, EFS i Fundusz Spójności.

Wspólne Ramy Strategiczne Rola: transpozycja celów 2020 na fundusze ERDF, ESF, CF oraz EAFRD, EMFF (dalej fundusze WRS). Zawartość: ‘key actions’ dla każdego celu; kluczowe wyzwania terytorialne; priorytety dla działań z zakresu współpracy terytorialnej; mechanizmy koordynacji funduszy WRS; mechanizmy gwarantujące ‘coherence and consistency’ między programowaniem funduszy WRS a zintegrowanymi wytycznymi UE dla polityki gospodarczej i zatrudnienia oraz country-specific recommendations. Przyjęcie i przegląd: KE przyjmuje WRS via delegated act. W razie znacznych zmian strategii UE, KE dokonuje przeglądu WRS i przedstawia propozycję zmian PE i Radzie do ich zatwierdzenia. W ciągu 6 mieś. od przyjęcia zmian WRS, PC zobowiązane do zaproponowania - w razie konieczności - zmian w Kontrakcie partnerstwa oraz programach. 2017-03-26 12

Kontrakt Partnerstwa Zawartość: (a) rozwiązania na rzecz ‘alignment’ ze strategią UE (analizę zróżnicowań oraz potrzeb rozwojowych; podsumowanie ewaluacji ex ante PO; podsumowanie głównych oczekiwanych rezultatów; szacunkową alokację wsparcia UE; główne priorytety współpracy terytorialnej; listę programów); (b) zintegrowane podejście do rozwoju terytorialnego; (c) zintegrowane podejście do grup dotkniętych ubóstwem, dyskryminacją, wykluczeniem; (d) rozwiązania na rzecz skutecznego i efektywnego wdrażania Przyjęcie i zmiany: KE sporządza uwagi nt. zgodności projektu KP z rozporządzeniem, WRS, rekomendacjami krajowymi – tzw.‘country-specific recommendations’. Gdy jest to wskazane, PC dokonuje przeglądu KP i informuje o dokonanych zmianach w projekcie KP. KE zatwierdza KP via ‘implementing act’. Gdy PC wnioskuje o zmianę KP, KE przeprowadza ocenę jej zgodności z rozporządzeniem ogólnym, WRS oraz ‘country-specific recommendations’ oraz - w uzasadnionych przypadkach - zatwierdza zmiany KP (a) rozwiązania na rzecz alignment ze strategią UE (analiza zróżnicowań oraz potrzeb rozwojowych; podsumowanie ewaluacji ex ante PO; podsumowanie głównych oczekiwanych rezultatów w odniesieniu do CT; szacunkową alokację wsparcia UE; obszary priorytetowe dla współpracy terytorialnej; listę programów). (b) zintegrowane podejście do rozwoju terytorialnego (urban, rural, coastal areas …); (c) zintegrowane podejście do grup dotkniętych ubóstwem, dyskryminacją, wykluczeniem; (d) rozwiązania na rzecz skutecznego wdrażania; (e) rozwiązania na rzecz efektywnego wdrażania funduszy WRS. 2017-03-26 13

Program Operacyjny Programy podzielone są na priorytety Oś priorytetowa obowiązkowo jedno-funduszowa (nawet w przypadku wielo-funduszowego programu): ERDF: 1 oś priorytetowa = 1 lub kilka inwestycji priorytetowych = 1 cel tematyczny ESF: 1 oś priorytetowa = 1 lub kilka inwestycji priorytetowych = 1 lub kilka celów tematycznych ‘Cross-financing’ EFRR-EFS w granicach 5 % wsparcia UE na poziomie osi priorytetowej Dla każdej osi priorytetowej należy przypisać kategorie interwencji i ustanowić wskaźniki finansowe, wskaźniki produktu i rezultatu. Wspólne wskaźniki określone w rozporządzeniach funduszowych. Określone zostały kamienie milowe i cele do osiągnięcia w ramach priorytetów programowych na rok 2016, 2018 i 2022 Na początku okresu programowania odkładana jest rezerwa wykonania na poziomie 5% (wyłączając EWT) dla każdego funduszu WRS, każdego państwa członkowskiego i każdej kategorii regionu, przyznawana po ocenie wykonania w 2019 r. (a) rozwiązania na rzecz alignment ze strategią UE (analiza zróżnicowań oraz potrzeb rozwojowych; podsumowanie ewaluacji ex ante PO; podsumowanie głównych oczekiwanych rezultatów w odniesieniu do CT; szacunkową alokację wsparcia UE; obszary priorytetowe dla współpracy terytorialnej; listę programów). (b) zintegrowane podejście do rozwoju terytorialnego (urban, rural, coastal areas …); (c) zintegrowane podejście do grup dotkniętych ubóstwem, dyskryminacją, wykluczeniem; (d) rozwiązania na rzecz skutecznego wdrażania; (e) rozwiązania na rzecz efektywnego wdrażania funduszy WRS. 2017-03-26 14

Koncentracja tematyczna PC zobowiązane do koncentracji wsparcia na interwencjach przynoszących najwyższą wartość dodaną w stosunku do priorytetów strategii UE uwzględniając przy tym rekomendacji krajowych, tzw. country- specific recommendations; Stawki współfinansowania osi priorytetowej kształtowana z uwzględnieniem: (1) znaczenia osi priorytetowej dla realizacji strategii UE; (2) zasady „zanieczyszczający płaci”; (3) stopy udziału prywatnych źródeł finansowania; (4) objęcia obszarów o poważnych i trwałych niekorzystnych warunkach przyrodniczych lub demograficznych. (a) rozwiązania na rzecz alignment ze strategią UE (analiza zróżnicowań oraz potrzeb rozwojowych; podsumowanie ewaluacji ex ante PO; podsumowanie głównych oczekiwanych rezultatów w odniesieniu do CT; szacunkową alokację wsparcia UE; obszary priorytetowe dla współpracy terytorialnej; listę programów). (b) zintegrowane podejście do rozwoju terytorialnego (urban, rural, coastal areas …); (c) zintegrowane podejście do grup dotkniętych ubóstwem, dyskryminacją, wykluczeniem; (d) rozwiązania na rzecz skutecznego wdrażania; (e) rozwiązania na rzecz efektywnego wdrażania funduszy WRS. 2017-03-26 15

Wsparcie finansowe z funduszy Maksymalne stawki dofinansowania na poziomie osi priorytetowych: 85% w przypadku Funduszu Spójności 85% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych, których PKB na mieszkańca za okres 2007-2009 wyniósł poniżej 85% średniej dla UE-27 w tym samym okresie oraz w przypadku regionów najbardziej oddalonych 80% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych kwalifikujących się do stosowania systemu przejściowego Funduszy Spójności w dniu 1 stycznia 2014 r. 75% w przypadku regionów słabiej rozwiniętych innych niż te wskazane powyżej 75% w przypadku wszystkich regionów, których PKB na mieszkańca za okres 2007-2013 wyniósł mniej niż 75% średniej dla UE-25 za okres referencyjny, których PKB na mieszkańca wynosi jednak więcej niż 75% średni PKB w UE-27 60% w przypadku pozostałych regionów przejściowych 50% w przypadku lepiej rozwiniętych regionów (poza tymi, których PKB na mieszkańca wyniósł mniej niż 75% średniej unijnej w latach 2007-2013) 75% w przypadku europejskiej współpracy terytorialnej

Koncentracja tematyczna & wydzielone środki minimalne … 2017-03-26 17

Ex-ante warunkowość Cel warunkowości: zapewnienie warunków ramowych dla skutecznego wykorzystania wsparcia unijnego Typologia warunków: warunki tematyczne (dyrektywy, Zintegrowane Wytyczne, „strategiczne”) oraz warunki ogólne Sposób definiowania: warunek wstępny wskazany przez KE w załączniku IV musi zostać spełniony, jeżeli PC chce wspierać dany obszar tematyczny Proces oceny i jego skutki dla wdrażania PO: PO musi zawierać plan działań na rzecz spełnienia warunku w trakcie dwóch lat (albo do końca 2016 r.), KE może zawiesić płatności. 2017-03-26 18

Ex-post warunkowość Cel warunkowości: ukierunkowanie PS na rezultaty, regularne monitorowanie postępów i nagroda za dobre wyniki w postaci rezerwy krajowej Konstrukcja performance framework: dla każdego priorytetu wyznaczone są cele pośrednie dla lat 2016 i 2018 i cel końcowy dla 2022 roku. Proces oceny i jego skutki dla wdrażania PO: przeglądy postępów w 2017 i 2019 roku, w 2017 r. rekomendacje, w 2019 roku alokacja rezerwy między priorytety, które odniosły sukces Możliwe sankcje: zawieszenie części lub całości płatności na rzecz priorytetu w wyniku przeglądu 2017 lub 2019 roku, korekta netto za poważne niepowodzenie w osiąganiu celów wykazane w raporcie końcowym 2017-03-26 19

Warunkowość makro Cel warunkowości: z jednej strony zapewnienie sprzyjającego środowiska makroekonomicznego, z drugiej wykorzystanie środków unijnych do przywrócenia równowagi makroekonomicznej Na czym polega: KE może zażądać zmiany KP i PO zgodnie z Rekomendacjami krajowymi, a nawet sama je dokonać, gdy dane PC otrzymuje unijne wsparcie antykryzysowe Kiedy pojawia się sankcja: gdy PC nie odpowiada w sposób satysfakcjonujący na żądania KE, KE może zawiesić część lub całość płatności. W sytuacjach szczególnych – również zobowiązania. 2017-03-26 20

Wzmacnianie spójności terytorialnej Nacisk na zrównoważony rozwój obszarów miejskich Przynajmniej 5% środków z EFRR ma być przeznaczona na działania zintegrowane na rzecz zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Utworzenie platformy rozwoju miejskiego w celu promowania budowania potencjału i tworzenia sieci między miastami oraz w celu wymiany doświadczeń w zakresie polityki miejskiej na szczeblu unijnym przyjęcie listy miast, które mają uczestniczyć w platformie Wsparcie na rzecz innowacyjnych działań w dziedzinie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich – przy uwzględnieniu pułapu rzędu 0,2% rocznego finansowania Zintegrowane inwestycje terytorialne (ang. Integrated Territorial Investment) Inwestycje w ramach jednego lub kilku programów operacyjnych mogą mieć postać zintegrowanych inwestycji terytorialnych. Uwzględnienie określonych potrzeb obszarów geograficznych w największym stopniu doświadczających ubóstwa lub grup docelowych najbardziej zagrożonych dyskryminacją bądź wykluczeniem przy szczególnym uwzględnieniu społeczności zmarginalizowanych – wkład podkreślony w treści każdego PO

Wybrane kwestie wdrożeniowe Rok obrachunkowy = 1 lipca – 30 czerwca Zasada n+2 Wspólne wskaźniki dotyczące określonych funduszy: wspólne wskaźniki produktu i wyników w stosownych przypadkach przepisy dla określonych funduszy, dotyczące wartości wyjściowych, celów oraz sprawozdawczości Wskaźniki dla konkretnych programów wskaźniki produktu (w stosownych przypadkach) wskaźniki wyników dotyczące osi priorytetowej Mniejsze sprawozdania roczne z wdrażania Rzetelne informacje i analizy wszystkich elementów PO wymagane wyłącznie w roku 2017, 2019 i w przypadku sprawozdania końcowego Zmiany w zasadach kwalifikowalności, np.. podatek VAT z zasady nie podlega zwrotowi System akredytacji

Dziękuję za uwagę