Zarządzanie Wiedzą Chronioną WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA - WŁASNOŚĆ PRZEMYSŁOWA

Materiały: 1. Kotarba W., OCHRONA KAPITAŁU INTELEKTUALNEGO ORGANIZACJI, www.kotarba.pl 2. Red. Kotarba W. Ochrona wiedzy a kapitał intelektualny organizacji. PWE Warszawa 2006. 3. Kotarba W.: Ochrona wiedzy w Polsce. Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ". Warszawa 2005. 4. Kotarba W.: Zarządzanie wiedzą chronioną w przedsiębiorstwie. Instytut Organizacji i Zarządzania w Przemyśle "ORGMASZ". Warszawa 2001. 5. Ustawa z dnia 30 czerwca 2000r. Prawo własności przemysłowej. Dz. U. Nr 119 z 2003r., poz. 1117 oraz z 2004 r. Dz. U. Nr 33, poz. 286. 6. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904, z 2001 r. Nr 128, poz. 1402, z 2002 r. Nr 126, poz. 1068, Nr 197, poz. 1662, z 2004 r. Nr 91, poz. 869., z 2004 r. Nr 96, poz. 959. 7. Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, 2004 r. Nr 162, poz. 1693.

Własność intelektualna odpowiada całokształtowi twórczej działalności człowieka i jest zbiorem praw dotyczących wszystkich wytworów ludzkiego umysłu. Od końca XIX w. obejmuje ona dwa nurty: Własność literacką, artystyczną oraz Własnoość przemysłową

Przedmiotem ochrony własności intelektualnej są: Wynalazki Wzory użytkowe i przemysłowe Znaki towarowe i usługowe, nazwy i ozn. handlowe Utwory literackie, artystyczne, naukowe, audiowizualne Interpretacje oraz wykonania artystów, fonogramy, wideogramy, programy radiowe, telewizyjne Programy komputerowe Oznaczenia geograficzne Ochrona przed nieuczciwą konkurencją Ochrona tzw. wiedzy "know-how".

Prawa wyłączne do własności intelektualnej powstają: pośrednio na mocy decyzji urzędów patentowych wydawanych w oparciu o normy prawne bezpośrednio na mocy ustaw krajowych, konwencji i porozumień międzynarodowych PRAWO WYŁĄCZNE TO PRAWO KORZYSTANIA W SPOSÓB ZAROBKOWY LUB ZAWODOWY

Własność przemysłowa stanowi część własności intelektualnej, obejmującą ochronę: - wynalazków, - wzorów użytkowych, - wzorów przemysłowych, - technologii i sekretów przemysłowych, - znaków towarowych i usługowych, - nazw handlowych, - oznaczeń i nazw pochodzenia - topografii układów scalonych - projektów racjonalizatorskich - nowych odmian roślin oraz zwalczanie nieuczciwej konkurencji.

Źródło: W. Kotarba, www.kotarba.pl

Źródłem praw do własności przemysłowej na terytorium Polski są dla: wynalazków wzorów użytkowych wzorów przemysłowych znaków towarowych i usługowych oznaczeń geograficznych topografii układów scalonych decyzje Urzędu Patentowego RP

dla ochrony przed nieuczciwą konkurencją Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji   dla nazw handlowych, firmowych Krajowe normy prawa cywilnego, handlowego, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Konwencja Paryska oraz inne ratyfikowane porozumienia międzynarodowe (np. TRIPS)

Wynalazek Nowe rozwiązanie o charakterze technicznym, które: Posiada poziom wynalazczy Nadaje się do przemysłowego stosowania

Nowość Wynalazek uważa się za nowy, jeśli nie jest częścią stanu techniki światowej, czyli: jeśli przed datą zgłoszenia, nie został udostępniony do wiadomości publicznej, w szczególności przez: publikację, jawne stosowanie lub wystawienie na wystawie publicznej. Wyjątki: Priorytet konwencyjny Pierwszeństwo wynikające z wystawienia

możliwe jest: opatentowanie wynalazku dotyczącego nowego zastosowania substancji stanowiącej część stanu techniki lub jej użycia do uzyskania wytworu o nowym zastosowaniu patentowanie czegoś co jest znane, w szczególności uzyskanie ochrony na lekarstwo, którego skład chemiczny nie jest nowy, ale właściwości terapeutyczne dotąd nieznane.

MOŻLIWOŚĆ/GOTOWOŚĆ DO PRZEMYSŁOWEGO STOSOWANIA wynalazek umożliwia uzyskanie określonego wytworu lub wskazuje sposób możliwy do zastosowania w działalności przemysłowej (także w rolnictwie) gotowość do urzeczywistnienia rozwiązania w sposób powtarzalny wynalazki muszą realizować konkretny praktyczny cel wskazany w zgłoszeniu, co nie oznacza, że muszą być użyteczne czy efektywne ekonomicznie.

Za wynalazki nie uważa się: odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych wytworów o charakterze jedynie estetycznym planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wskazana w świetle powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki programów do maszyn cyfrowych (tylko pośrednio jako element chronionej metody postępowania) przedstawienia informacji

EUP dopuszcza patentowalność Wynalazków wykorzystujących programy komputerowe oraz Programów zdolnych do wywołania efektów technicznych

(z punktu widzenia możliwości ich ochrony). Wynalazki (w potocznym, szerokim rozumieniu) Wynalazki nie spełniające kryteriów zdolności patentowej Wynalazki spełniające kryteria zdolności patentowej Podlegające ochronie Wyłączone z ochrony Rodzaje wynalazków (z punktu widzenia możliwości ich ochrony). Źródło: W Kotarba, www.kotarba.pl

Patentów nie udziela się na: wynalazki, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami (moralność, religijność) odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli sposoby leczenia ludzi i zwierząt oraz sposoby diagnostyki nie dotyczy produktów, substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.

Do 1992 roku Urząd Patentowy odmawiał udzielania patentów na organizmy żywe jako takie. Ustawa z 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej - objęła ochroną patentową wynalazki biotechnologiczne (w ograniczonym zakresie). można uzyskać patent na sekwencje ludzkiego DNA oraz na żywe stworzenia, takie jak genetycznie zmodyfikowane mikroorganizmy. Nie uznaje się za wynalazek i tym samym nie udziela się patentu na: ciało ludzkie w różnych stadiach jego formowania się i rozwoju oraz zwykłe odkrycie jednego z jego elementów (z sekwencją genową lub częścią takiej sekwencji włącznie).

Wyłączone z patentowania są wynalazki biotechnologiczne, które obejmują m.in. sposoby klonowania ludzi; modyfikacje tożsamości genetycznej człowieka; stosowanie embrionów ludzkich dla potrzeb przemysłowych lub handlowych; sposoby modyfikacji genetycznej zwierząt, które mogą powodować u nich cierpienia, nie przynosząc istotnych korzyści medycznych, oraz zwierzęta będące wynikiem zastosowania takich sposobów. Od 1993 roku wprowadzono możliwość patentowania bezpośrednio: środków żywności, środków farmaceutycznych i związków chemicznych oraz produktów przemian jądrowych.

Podmioty praw wyłącznych: Prawa wyłączne do wynalazków, wzorów i topografii przysługują: zasadniczo twórcom rozwiązań wyjątkowo: pracodawcy, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, zamawiającemu, gdy rozwiązanie zostało dokonane w wyniku realizacji umowy podmiotowi określonemu w umowie, gdy rozwiązanie powstało w związku z wykonywaniem tej umowy.

Maksymalny czas trwania praw wyłącznych w Polsce patent na wynalazek: 20 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym prawo ochronne na wzór użytkowy: 10 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym prawo z rejestracji wzoru przemysłowego: 25 lat od daty zgłoszenia w Urzędzie Patentowym

prawo z rejestracji topografii: 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano zgłoszenia do UP RP lub w którym topografia bądź układ scalony ją zawierający był wprowadzony do obrotu prawo ochronne na znak towarowy: bez ograniczeń, przy czym ochrona udzielana jest na okresy 10-letnie i przedłużana na wniosek uprawnionego. prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego: bezterminowe, ochrona od dnia wpisu do rejestru

POSTĘPOWANIE PRZED UP RP www.uprp.pl Urząd Patentowy RP rozpatruje wnioski o udzielenie na terytorium Polski praw wyłącznych na: wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografie układów scalonych. Ze zgłoszeniem do UP RP może występować każda osoba z kraju i z zagranicy uprawniona do uzyskania praw wyłącznych lub ustanowiony przez tę osobę pełnomocnik (rzecznik patentowy)

Źródło: www.uprp.pl

Dokumentacja zgłoszeniowa musi zawierać: dla wynalazków i wzorów użytkowych : podanie (wniosek o udzielenie praw wyłącznych) opis rozwiązania zastrzeżenia (patentowe lub ochronne) rysunki (dla wzorów - konieczne) skrót opisu inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

dla wzorów przemysłowych podanie (wniosek o rejestrację) opis rozwiązania rysunek dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo) dla znaków towarowych podanie (wniosek o rejestrację znaku) z opisem znaku fotografie (odbitki) znaku lub taśmy z nagraniem wykaz towarów/usług, dla których znak jest przeznaczony, ze wskazaniem odpowiadających im klas wg Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, dokument pierwszeństwa, dokument cesji praw)

dla oznaczeń geograficznych wniosek o rejestrację określenie oznaczenia i elementów, z którymi będzie ono używane w obrocie wskazanie towarów, dla których jest przeznaczone określenie granic terenu, do którego się odnosi warunki korzystania z oznaczenia wskazanie przedsiębiorców   dla topografii układów scalonych podanie o zarejestrowanie topografii materiał identyfikujący topografię (rysunki, fotografie, produkt zawierający topografię) inne dodatkowe dokumenty (np. pełnomocnictwo, oświadczenie o dacie wprowadzenia do obrotu, przeniesienie prawa)

Opis wynalazku, wzoru użytkowego Opis wynalazku powinien: przedstawiać wynalazek na tyle jasno i wyczerpująco, aby znawca mógł ten wynalazek urzeczywistnić, zawierać tytuł odpowiadający przedmiotowi wynalazku, określać dziedzinę techniki, której wynalazek dotyczy, określać znany zgłaszającemu stan techniki, przedstawiać w sposób szczegółowy przedmiot rozwiązania, przedstawiać przykłady realizacji bądź stosowania wynalazku.

Opłaty:

Łącznie za 20 lat ochrony ok. 16 tys PLN

Jak uzyskać patent europejski Zgłoszenie w UPRP, który w ciągu 6 mcy przekazuje je do EUP w Monachium. Zgłoszenie jednocześnie w jęz. polskim i tłumaczenie na jeden z jęz. urzędowych (ang, niem, fr) Po przyznaniu daty zgłoszenia, EUP sprawdza czy została uiszczona opłata za zgłoszenie (min 100 euro) oraz opłata za poszukiwanie europejskie (1550 euro)

Badanie formalne oraz poszukiwanie w stanie techniki – sprawozdanie z poszukiwań w ciągu 16 mcy W 18 mcy od zgłoszenia następuje publikacja zgłoszenia - ochrona tymczasowa. Jeśli wynalazek spełnia wymogi Konwencji – warunkowa decyzja o udzieleniu patentu – kolejne opłaty. Patent europejski staje się wiązką patentów krajowych – (tylko) krajów wyznaczonych w zgłoszeniu (walidacja w krajach). Sprzeciw: 9 mcy od publikacji decyzji o udzieleniu

Opłaty w procedurze EUP Opłata krajowa za przekazanie (UPRP) Zgłoszenie Poszukiwanie Badanie Wyznaczenie 1 kraju Wyznaczenie wszystkich krajów Udzielenie patentu 300 PLN 180 EUR 1050 EUR 1405 EUR 85 EUR 500 EUR 790 EUR Utrzymanie ochrony: 1-3 rok: 400, 4. – 500, 5. – 700 EUR

Przeciętny koszt ochrony patentowej uzyskanej w EUP w ośmiu krajach na 10 lat wynosi ok. 30 tys. euro. 14% na rzecz EUP 18% koszty pełnomocnictwa 39% koszty tłumaczeń opisów patentowych 29% na rzecz krajowych UP

ROZMIAR WIEDZY JAWNEJ CHRONIONEJ W ŚWIECIE ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WYNALAZKÓW: 1,6 mln CZYNNE PATENTY - 3,5 mln., z tego: USA - 1,2 mln Japonia - 0,7 mln. Niemcy, Francja, W. Brytania, po ok. 0,3 mln. Polska - 13 800 w roku 2002 a 12 450 na koniec 2003 ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WZORÓW UŻYTKOWYCH: 150 000 CZYNNYCH PRAW: 0, 7 mln. ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ WZORÓW PRZEMYSŁOWYCH: 200 000 ROCZNA ILOŚĆ ZGŁOSZEŃ ZNAKÓW TOWAROWYCH I USŁUGOWYCH: 0, 8 mln. CZYNNYCH PRAW: 15 mln.

PATENTY NA WYNALAZKI

coś co nosi znamiona nowości, oryginalności DEFINICJA PATENTU Potocznie PATENT to: coś co nosi znamiona nowości, oryginalności możliwe do uzyskania rozwiązanie dowolnego problemu Ściślej patent to: prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium danego kraju = prawo do wyłączności = monopol korzystania z rozwiązania = ograniczona w czasie własność wynalazku

Prawo do patentu trwa 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku w UP. Jego zakres przedmiotowy określają zastrzeżenia patentowe zawarte w opisie patentowym. Prawo to jest zbywalne, i dziedziczne.

Istota ochrony patentowej Wyłączność korzystania z rozwiązania poprzez możliwość zakazania: wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania dla tych celów produktu wg wynalazku stosowania sposobu będącego przedmiotem wynalazku oraz wytwarzania, używania, oferowania, wprowadzania do obrotu lub importowania dla tych celów produktów otrzymanych tym sposobem

Po co jest patent? Dla producenta: ochrona zysku, zabezpieczenie przed naśladownictwem, zwrot kosztów poniesionych na badania, rozwój, wdrożenie, tworzenie nowych zasobów technologicznych, zapewniających trwałe istnienie przedsiębiorstwa na rynku.

W jakim celu przedsiębiorstwa chronią wiedzę patentem W jakim celu przedsiębiorstwa chronią wiedzę patentem ? (wyniki badań EUP, www.epo.org): 63% - utrzymanie wiodącej pozycji w technice, 54% - chronienie zagranicznych rynków zbytu, 45% - ochrona nowych inwestycji, 43% - tworzenie podstaw dla udzielania licencji, 34% - sprzyjanie sprzedaży produktów i marketingowi.

Po co jest patent? Dla Uczelni: publikacja rozpowszechniana w większości krajów świata, potwierdzająca poziom naukowy Uczelni, zdolności i potencjał twórczy; wymierny wskaźnik oceny badań; wspomaga uzyskiwanie grantów, zleceń, nawiązywanie kontaktów naukowych, przy "trafieniu" w potrzeby rynku pozwala na sprzedaż (nawet wielokrotną) rozwiązania i uzyskanie wpływów z opłat licencyjnych wspomaga finansowanie własnych prac badawczych.

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Elektroniki, 18% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 9% Wydział Mechaniczny 11% Wydział Podst. Problemów Techniki 9% Łącznie: 47 zgłoszeń patentowych, 26 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Mechaniczny 34% Łącznie: 38 zgłoszeń patentowych, 21 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 41% Wydział Elektroniki, 8% Wydział Elektryczny 11% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 9% Wydział Mechaniczny 8% Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki 13% Łącznie: 53 zgłoszenia patentowe, 19 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 39% Wydział Elektroniki 11% Wydział Elektryczny 17% Wydział Inżynierii Środowiska 6% Wydział Mechaniczny 15% Łącznie: 66 zgłoszeń patentowych, 30 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Elektroniki 11% Wydział Informatyki i Zarządzania 7% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 11% Wydział Mechaniczny 16% Wydział Podst. Problemów Techniki 7% Łącznie: 83 zgłoszeń patentowych, 38 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 45% Wydział Elektroniki 15% Wydział Elektryczny 9% Wydział Mechaniczny 26% Łącznie: 82 zgłoszenia patentowe, 31 udzielonych patentów

Patenty: Politechnika Wrocławska Wydział Chemiczny 42% Wydział Elektroniki 16% Wydział Mechaniczno-Energetyczny 8% Wydział Mechaniczny 16% Łącznie: 97 zgłoszeń patentowych, 43 udzielone patenty

Patenty: Politechnika Wrocławska Największą liczbę zgłoszeń patentowych w latach 2000-2006 dokonali pracownicy: Wydziału Chemiczego (W3) - 207 zgłoszeń Wydziału Mechanicznego (W10) - 82 zgłoszenia Wydziału Elektroniki (W-4) - 59 zgłoszeń Wydziału Elektrycznego (W-5) i Mechaniczno-Energetycznego (W-9) - po 32 zgłoszenia Całkowita liczba dokonanych w tym czasie zgłoszeń patentowych na PWr wynosi 466.

Patenty: Politechnika Wrocławska

Patenty: Politechnika Wrocławska

Politechnika Wrocławska a inne Uczelnie

Wynalazczość na PWr 1. Politechnika Wrocławska otrzymuje rokrocznie wyróżnienia ZA ZASŁUGI DLA WYNALAZCZOŚCI: - od 2003 r. zajmuje miejsce I wśród najbardziej aktywnych w patentowaniu Uczelni w Polsce

PWr – Region- Świat W 2005 r. zgłoszono w UPRP 222 wynalazki do ochrony z regionu Dolnego Śląska - 82 zgłoszenia PWr! UPRP udzielił w 2002 r. 834 patenty na wynalazki polskie, w 2003 r.– 613. W EPO na ok. 80 tys. zgłoszeń: 10 polskich patentów w 2002 r., 15 – w 2005 r. W USA na 200 tys. zgłaszanych rocznie wynalazków – kilka do kilkunastu polskich wynalazków uzyskuje patent, w 2000 r. - 13, w 2001 r. – 16 (Hiszpania odpowiednio: 318 i 340 patentów). PL zgłoszenia do EPO: 93 w 2004, 111 w 2005, 122 w 2006.

Ograniczenia patentu czasowe, terytorialne (wyczerpanie patentu), działania nie powodujące naruszenia patentu: korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które czasowo znajdują się na terenie RP korzystanie z wynalazku dla celów państwowych, stosowania wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania, korzystania z wynalazku dla uzyskania rejestracji bądź zezwolenia wymaganego do dopuszczenia produktu do obrotu (farmaceutyki), wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty, korzystania w chwili stanowiącej o pierwszeństwie, zakaz nadużywania patentu. Źródło: W. Kotarba, Wykłady:www.kotarba.pl

WYCZERPANIE PATENTU Jeżeli wyrób został wprowadzony do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Unia + EFTA – Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria) PATENT nie rozciąga się na: oferowanie wyrobu do sprzedaży dalsze wprowadzanie wyrobu do obrotu import wyrobu Źródło: W. Kotarba, Wykłady:www.kotarba.pl

UWAGA! Wyłączność = PATENT przyznaje się w zamian za ujawnienie istoty wynalazku, rozwijające stan wiedzy.

OCHRONA ULEPSZEŃ Ujawnienie istoty wynalazków opatentowanych stwarza możliwości ciągłego ich doskonalenia i patentowania ulepszeń przez innych. Ulepszenia zwiększają efektywność wynalazków podstawowych jeśli zostaną opatentowane, właściciel wynalazku głównego może je wykorzystać tylko za zgodą właścicieli wynalazków dodatkowych (lub zależnych), i vice versa (licencje krzyżowe).

Patent dodatkowy traci moc razem z głównym. Uprawniony z patentu może uzyskać patent na ulepszenie lub uzupełnienie wynalazku, które posiada cechy wynalazku, a nie może być stosowane samoistnie. Patent dodatkowy można również uzyskać do już uzyskanego patentu dodatkowego. Patent dodatkowy traci moc razem z głównym.

PATENT ZALEŻNY Na wynalazek, z którego korzystanie wkracza w zakres wcześniej udzielonego patentu, można uzyskać patent zależny. Patent zależny staje się niezależnym w momencie wygaśnięcia patentu wcześniejszego.

Przykład: czytnik kodów Jerome Lemelson zgłaszał przez 30 lat serię ulepszeń (kontynuacji) do swojego wynalazku: czytnik kodów kreskowych, uzyskując bardzo szeroką i mocną ochronę (ogromne zyski z licencji, gdy czytniki stały się powszechnie stosowane).

Wynalazek tajny Wynalazek, który dotyczy obronności lub bezpieczeństwa państwa Nowe rodzaje broni Sprzęt wojskowy Sposoby walki Środki techniczne, wyposażenie i sprzęt stosowane przez służby państwowe Wpis do tajnej części rejestru patentowego Stanowi tajemnicę państwową

Wynalazki biotechnologiczne – patentowanie życia....... W Polsce rozwój systemu patentowego dotyczący wynalazków biotechnologicznych rozpoczął się w 1992 r. nowelizacją ustawy o wynalazczości z 1972 r.

Uchylenie zakazu patentowania związków chemicznych, środków farmaceutycznych i środków żywności stworzyło możliwość patentowania mikroorganizmów takich jak: bakterie, komórki roślinne i zwierzęce, grzyby (drożdże), glony, pierwotniaki, hybrydoma, organizmy nietkankowe posiadające zdolność do samopowielania się w organizmach żywych jak: wirusy, plazmidy oraz fagi.

Patent może być udzielony na mikrobiologiczne sposoby hodowli roślin lub zwierząt oraz na wytwory uzyskane takim sposobem. Rozszerzono zakres stosowania ustawy na materiał biologiczny. Ustawa definiuje pojęcie wynalazku biotechnologicznego, materiału biologicznego oraz pojęcie czysto biologicznych sposobów hodowli roślin i zwierząt, na które nie udziela się patentów. Sposób hodowli roślin lub zwierząt jest czysto biologiczny, jeżeli w całości składa się ze zjawisk naturalnych (krzyżowanie, selekcjonowanie). czysto biologiczny - metoda nietechniczna, nie podlegającą patentowaniu, oraz mikrobiologiczny - metoda techniczna, podlegająca patentowaniu.

WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE wynalazek biotechnologiczny - wytwór składający się z materiału biologicznego albo sposób wytwarzania, przetwarzania lub wykorzystywania materiału biologicznego materiał biologiczny - materiał zawierający informację genetyczną, zdolny do samoreprodukcji, nadający się do reprodukcji w systemie biologicznym sposób mikrobiologiczny - sposób w którym bierze udział lub który został dokonany na materiale biologicznym albo wynikiem którego jest ten materiał Źródło: W. Kotarba, Wykłady:www.kotarba.pl

WYNALAZKI BIOTECHNOLOGICZNE WYŁĄCZONE Z OCHRONY ciało ludzkie w różnych jego stadiach formowania się i rozwoju oraz zwykłe odkrycie jednego z jednych jego elementów, włącznie z sekwencją lub częściową sekwencją genu sprzeczne z porządkiem publicznym, dobrymi obyczajami, moralnością: klonowanie ludzi modyfikacje tożsamości genetycznej linii zarodkowej człowieka stosowanie embrionów ludzkich do celów przemysłowych i handlowych modyfikacje tożsamości genetycznej zwierząt mogące powodować u nich cierpienia nie przynosząc istotnych korzyści medycznych zwierzęta powstałe w wyniku modyfikacji tożsamości genetycznej Źródło: W. Kotarba, Wykłady:www.kotarba.pl

Biotechnologia 1863 r. - w Finlandii opatentowano nowy sposób hodowli drożdży. 1873 r. - o patent na drożdże winne stosowane przez winiarzy francuskich starał się w USA L. Pasteur, patentu jednak nie otrzymał („nie można patentować ogólnie znanych, żywych organizmów”) 1980 r. – przełom - w USA udzielono patent na organizm – genetycznie zmodyfikowana bakteria rozkładająca zanieczyszczenia. 1995 - naukowcy z Narodowego Instytutu Zdrowia w USA opatentowali linię komórek zarażonych zmutowanym wirusem żółtaczki, które namnożono z komórek pobranych od mieszkańców Nowej Gwinei. Patentowanie genów ruszyło pełną parą po rozszyfrowaniu ludzkiego genomu. Firma Incyte Genomics z Kaliforni ma już ok. 500 patentów. Korporacja Celera złożyła podania o 6000 patentów. Chodzi w większości o geny związane z chorobami, np. z rakiem. W Europie przyznano 150 patentów na geny ludzkie i zwierzęce oraz 50 patentów na nasiona roślin. Ł. Kaniewski Licencja na życie „Rzeczpospolita” 09. 07. 2002, w: www.kotarba.pl.

Patentuje się transgeniczne zboża odporne na środki chwastobójcze i szkodniki. UPRP odrzucił wniosek o patent na transgeniczną krowę, dającą ludzkie mleko. - EUP unieważnił patent EP 695351 w grudniu 1999r. na pozyskiwanie komórek z ludzkich i zwierzęcych embrionów – czyli w praktyce na hodowanie embrionów oraz kreowanie zmienionych genetycznie ludzi i zwierząt.

produkty powszechnego użytku: Patenty to nie tylko rewolucyjne rozwiązania ale przede wszystkim rozwiązania dotyczące usprawnień spełniających wymogi nowości,poziomu wynalazczego i stosowalności, produkty powszechnego użytku: Szczotka Pułapka na myszy Otwieracz do puszek

Wiele z opatentowanych wynalazków nie znajduje nigdy zastosowania Duża ich część ma nikłe znaczenie ekonomiczne Pewna ilość wynalazków i patentów służy jedynie temu by wprowadzić w błąd (np. co do renomy lub kierunku badań firmy), bądź w celu odciągnięcia uwagi od faktycznie realizowanych zamierzeń.

Przykłady wynalazków, nadających się do zrealizowania w sensie technicznym, które nie mogły być zastosowane ze względu na warunki ekonomiczne:

Historia samochodu osobowego: XIX w. – wiele projektów silników samochod.: Silniki parowe Silniki wewnętrznego spalania Silniki napędzane gorącym powietrzem z cylindra zewnętrznego spalającego gaz Zużywały zbyt dużo paliwa Silniki na benzynę, parę i elektryczność Najbardziej ekonomiczne okazały się silniki Daimlera i Benza W XIX w. nie rozwinął się jednak przemysł samochodowy: Przy istniejącym poziomie technicznym produkcja samochodów była kosztowna, niskie dochody ludności nie gwarantowały zbytu.

Wagon aerodynamiczny Pierwszy projekt aerodynamicznego wagonu kolejowego opatentowano już w 1865 r Kolejny patent w 1893r. Nie znalazły praktycznego zastosowania gdyż prędkość pociągów była zbyt mała Praktyczne zastosowanie dopiero w latach 30-tych XXw.

Przez długi czas wynalazek turbiny gazowej i silnika odrzutowego nie mógł być wykorzystany ekonomicznie, ponieważ nie znano odpowiednich stopów odpornych na wysoką temperaturę. Długo nie była możliwa produkcja energii atomowej na skutek braku odpowiedniego paliwa.

WYNALAZKI SĄ KOŁEM ZAMACHOWYM ŚWIATA Thomas Edison Gdzie bylibyśmy dziś, gdyby nie budowniczowie piramid, odkrywcy nowych lądów, Mikołaj Kopernik, Isaac Newton czy Albert Einstein?

Lista Patentów Einsteina:

US 2,058,562 Light intensity self-adjusting camera

Rysunki:

US 1,781,541 Refrigeration

Dokumenty patentowe Opisy zgłoszeniowe wynalazków (tzn. opisy rozwiązań zgłoszonych do ochrony) Opisy patentowe (tzn. opisy wynalazków, na które została udzielona ochrona). Każdy opis patentowy oraz opis zgłoszeniowy składa się z podstawowych elementów, wspólnych dla dokumentów z urzędów patentowych całego świata:

Strony tytułowej zawierającej dane bibliograficzne: datę i numery pierwszeństwa, zgłoszenia, publikacji; dane twórcy, zgłaszającego, symbole klasyfikacyjne itp. oraz skrót opisu i najbardziej reprezentatywny rysunek.

Opisu służącego dokładnemu wyjaśnieniu istoty wynalazku i zawierającego: tytuł wynalazku, dziedzinę techniki, której rozwiązanie dotyczy, informacje o dotychczasowym stanie techniki w tej dziedzinie, stanowiącym bazę dla powstałego wynalazku, informacje krytyczne dotyczące wad, braków, ryzyka, niedostatków związanych z dotychczasowym stanem techniki, zwięzły opis istoty rozwiązania - główne założenia i funkcje opisywanego wynalazku (wyjaśnienie założeń dokonanego rozwiązania, przedstawienie przykładów jego zastosowania), szczegółowy opis przykładowej realizacji wraz z opisem działania, parametrami procesów, pomiarów, efektami itp.

Zastrzeżeń patentowych, tj Zastrzeżeń patentowych, tj. sformułowań zakresu żądanej lub udzielonej ochrony, zawierających wszystkie cechy techniczne rozwiązania. Stanowią one najważniejszą część dokumentu patentowego. Powinny być tak sformułowane, by osiągnąć możliwie najszerszy i największy zakres ochrony danego rozwiązania, co wiąże się ze stosowaniem często abstrakcyjnych, opisowych wyrażeń dla opisu istoty rozwiązania technicznego.

Rysunków służących wyraźniejszemu przedstawieniu, objaśnieniu istoty wynalazku.

Cechy dokumentów patentowych 1. Dobrze usystematyzowane – wspólne standardy dotyczące publikacji, klasyfikacji, kodowania opisów patentowych. 2. Każdy opis patentowy posiada swój numer, symbole klasyfikacyjne, odnośniki do innych dokumentów, bliskich tematycznie. 3. Szybkość przenoszenia informacji - opis patentowy to zwykle pierwsza opublikowana informacja o danym rozwiązaniu.

Klasyfikacja Patentowa DZIAŁY MKP (1954 r.) A Podstawowe potrzeby ludzkie B Różne procesy przemysłowe; transport C Chemia i metalurgia D Włókiennictwo i papiernictwo E Budownictwo, Górnictwo; Konstrukcje zespolone F Mechanika; Oświetlenie; Ogrzewanie; Uzbrojenie; Technika Minerska G Fizyka H Elektrotechnika

Przykład MKP

Najpowszechniej stosowane są następujące klasyfikacje patentowe: Międzynarodowa Klasyfikacja Patentowa (International Patent Classification IPC) – stosują ją wszystkie kraje członkowskie Konwencji Paryskiej. Europejska Klasyfikacja Patentowa (European Patent Classification ECLA) wzorowana na IPC. Amerykańska Klasyfikacja Patentowa (US Patent Office Classification USPOC).

(11) Numer patentu (19) Oznaczenie kraju lub instytucji publikującej patent (21) Numer zgłoszenia (22) Data zgłoszenia (30) Dane dotyczące zgłoszenia priorytetowego (45) Data publikacji patentu (51) Numery MKP (52) Numery narodowej klasyfikacji patentowej (54) Nazwa (tytuł) wynalazku (56) Lista dokumentów (patentowych i literatury nie patentowej) wyszukanych podczas badania zgłoszenia (57) Skrót opisu wynalazku lub zastrzeżenia patentowe (72) Nazwiska twórców wynalazku (73) Nazwisko lub nazwa właściciela patentu

Informacja o patentach Urzędy patentowe Regionalne ośrodki i biblioteki informacji patentowej Bazy patentowe Patentowe bazy danych Bazy na dyskach CD-ROM/DVD Bazy ON-LINE Komercyjne Darmowe Bibliograficzne Pełnotekstowe Krajowe Regionalne Międzynarodowe Bazy zgłoszeń patentowych Bazy udzielonych patentów

Źródło: Materiały UPRP

Projekty racjonalizatorskie Uznane przez podmiot gospodarczy rozwiązanie, zgłoszone przez twórcę, nadające się do zastosowania. Podmiot gosp. ustala wg własnego uznania regulamin określający wymagania, jakie powinien spełniać projekt racjonalizatorski.

Projekty racjonalizatorskie Dokładnie określają istotę propozycji zmian w przedsiębiorstwie (przedmiot, metodę oraz miejsce) Stanowią rozwiązanie nowe w skali przedsiębiorstwa, możliwe do wykorzystania Wynikają zwykle z dodatkowego wkładu pracy twórcy, a nie z obowiązków określonych w umowie o pracę Mogą być objęte klauzulą tajności

Wzory użytkowe

Wzorem użytkowym jest: nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczy kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. rozwiązanie jest użyteczne, jeżeli pozwala na osiągnięcie celu, mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów

Na wzory użytkowe udzielane są prawa ochronne. Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Istota prawa ochronnego na wzór użytkowy: możliwość zakazania: wytwarzania, używania, oferowania do sprzedaży, sprzedawania lub importowania dla tych celów produktów zawierających wzór użytkowy. Czas ochrony 10 lat Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Ograniczenia prawa ochronnego na wzór użytkowy czasowe, terytorialne (wyczerpanie), działania nie powodujące naruszenia: korzystanie z wzoru dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, korzystanie z wzoru dla celów państwowych, stosowania wzoru do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania, korzystanie w chwili stanowiącej o pierwszeństwie, zakaz nadużywania prawa Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

WYCZERPANIE PRAWA OCHRONNEGO NA WZÓR UŻYTKOWY Jeżeli wyrób został wprowadzony do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego PRAWO OCHRONNE nie rozciąga się na: oferowanie wyrobu do sprzedaży dalsze wprowadzanie wyrobu do obrotu import wyrobu Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Wzory przemysłowe

Co to jest wzór przemysłowy ? Nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez: cechy linii, konturów, kształów kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz jego ornamentację. Art.102 ustawy z dn. 30.06.200 PWP

Wzór przemysłowy charakteryzują: kształt produktu, ornamentacja, kolorystyka, układ linii, struktura i materiał wytworu lub kombinacje powyższych. Przykłady: Kształt buta Wzór kolczyka Zdobienia na filiżance Ikony na ekranie komp. Kroje pisma i symbole graficzne w komp. lub komórkach itp Zarejestrowane wzory przemysłowe. Źródło: UPRP

Wzorem przemysłowym może być: wytwór - każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, w tym: złożony (z wymienialnych części) część składowa widoczna w wytworze złożonym część składowa - jako przedmiot samodzielnego obrotu obejmujący w szczególności: opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, ( z wyłączeniem programów komputerowych.) Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

INDYWIDUALNY CHARAKTER WZORU PRZEMYSŁOWEGO jeżeli OGÓLNE WRAŻENIE, jakie wzór wywołuje NA ZORIENTOWANYM UŻYTKOWNIKU, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą pierwszeństwa (6 m-cy) przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowaniu wzoru Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

CECHY WZORU PRZEMYSŁOWEGO POSTAĆ WYTWORU nowa o indywidualnym odtwarzalna charakterze (w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy) nieujawniona twórcza Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Wzory przemysłowe wyłączone z ochrony Wyłączenia bezwzględne: wzory sprzeczne z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami naruszają prawa osobiste lub majątkowe innych osób zawierają elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub kulturowym, w zakresie w jakim obrażałoby to uczucia religijne, poczucie patriotyzmu lub tradycję narodową, zawierające wyłącznie cechy wynikające z funkcji technicznej wzoru Wyłączenia względne (m. in.): Wzory zawierające nazwy lub herby miast, reprodukcje orderów, odznaczeń bądź innych oficjalnych lub powszechnie używanych odznaczeń i odznak, zawierające urzędowo uznane oznaczenia. Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego ISTOTA: możliwość zakazania przez właściciela prawa z rejestracji: wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany lub składowania takiego wytworu dla takich celów Czas ochrony: 5 x 5 lat Problem: wzór przemysłowy a utwór Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Ograniczenia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego prawo nie obejmuje cech wynikających wyłącznie z funkcji technicznych oraz cech, które muszą być odtworzone w celu współdziałania wzoru z innym wytworem Nie można zakazać korzystania z wzoru: do użytku osobistego w celu doświadczalnym, cytowania, nauczania Przywilej komunikacyjny Wykonanie wzoru na indywidualne zamówienie Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

WYCZERPANIE PRAWA Z REJESTRACJI WZORU Jeżeli wyrób został wprowadzony do obrotu przez uprawnionego lub za jego zgodą na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego to PRAWO nie rozciąga się na: oferowanie wyrobu do sprzedaży dalsze wprowadzanie wyrobu do obrotu import wyrobu Źródło: W. Kotarba www.kotarba.pl

Na terytorium PL chronione są również WSPÓLNOTOWE WZORY PRZEMYSŁOWE, Ochrona na terytorium UE na podstawie jednego prawa udzielanego przez OHIM (Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego, Alicante) Na terenie UE można uzyskać ochronę na NIEREJESTROWANY WZÓR WSPÓLNOTOWY – na okres 3 lat od daty ujawnienia wzoru w UE Umożliwia przetestowanie produktów na rynku przed rejestracją Alternatywa dla produktów o krótkim okresie życia na rynku (np.odzież) Od chwili powszechnego udostępnienia wzoru 12 mcy na rejestrację

Wzornictwo przemysłowe W latach 90-tych mówiąc o innowacjach miało się na myśli wyłącznie technologię. Obecnie kładzie się coraz większy nacisk na wzornictwo jako czynnik stałego wzrostu przychodów firmy. Korporacje globalne konkurują pod względem umiejętności wzorniczych.

Wzornictwo wykorzystano do: Wiele nagród przyznano wzorom, które pozwoliły rozwiązać złożone problemy. Wzornictwo wykorzystano do: Nadania nowych kształtów starym kategoriom produktów Odświeżenia wyeksploatowanych marek Uproszczenia skomplikowanych wyrobów

INDUSTRIAL DESIGN EXCELLENCE AWARDS (IDEAS) 2005 Do konkursu zgłoszono 1380 produktów 991 z firm i studiów projektowych USA 423 wyrobów z 29 innych krajów Spośród 148 przyznanych nagród: 38 to złote 59 srebrne 51 brązowe medale Największą liczbę medali zdobyły (wśród firm USA): Hewlett-Pacard (5) Nike (4) Apple Computer (3)

Liderzy wzornictwa przemysłowego Zwycięzcy w kategorii badań nad wzornictwem przemysłowym: koncerny japońskie:Toshiba, Panasonic, Hitachi, Mitsubishi, Toyota Europejskie: Phillips Electronics Złota nagroda za badania nad zwyczajami ludzi: Design Continuum – rewolucyjna głowica prysznicowa dla firmy Moen Inc. Firma BenQ, Samsung

INDUSTRIAL DESIGN EXCELLENCE AWARDS (IDEAS) 2006

Publikacje PARP, UPRP

Alternatywne sposoby ochrony Prawo autorskie Wzory jako utwory sztuki użytkowej Jako znak towarowy Najczęściej trójwymiarowy (kształt produktu lub opakowanie) Przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Konkurencyjność wzoru Dostosowanie produktu do oczekiwań określonych grup klientów Tworzenie nowej niszy rynkowej Podnoszenie renomy znaku towarowego

„mały wynalazek” Alina Domańska-Baer, http://www.wpi.poznan.pl/

Nowe odmiany roślin Wyłączne prawo hodowcy do odmiany, przyznawane jest przez dyrektora COBORU, obowiązuje tylko na terytorium Polski (ochrona na poziomie krajowym).  Wyłączne prawo odnosi się do odmian wszystkich rodzajów i gatunków roślin.  przyznaje się je na wniosek hodowcy albo jego pełnomocnika - jeżeli odmiana: jest odrębna, wyrównana i trwała odpowiada kryterium nowości posiada nazwę odpowiadającą obowiązującym wymogom spełnia wymogi formalno-prawne, a hodowca uiścił odpowiednie opłaty

Czas trwania ochrony Wyłączne prawo obowiązuje od dnia wydania decyzji o jego przyznaniu i trwa: 30 lat - w odniesieniu do odmian winorośli, drzew oraz ziemniaka 25 lat - w odniesieniu do odmian pozostałych gatunków

Zakres wyłącznego prawa do odmiany Komercyjne wykorzystanie materiału siewnego chronionej odmiany podlega autoryzacji ze strony hodowcy:    wytwarzanie i rozmnażanie przygotowanie do rozmnażania oferowanie do sprzedaży sprzedaż lub inne formy zbywania eksport import przechowywanie materiału siewnego chronionej odmiany