Kształtowanie kompetencji czytelniczych- Lektury w szkole podstawowej i gimnazjum Teza 20

Musimy pamiętać, że czytanie książek: Nie jest już jedyną i prymarną formą docierania do informacji. Coraz rzadziej jest źródłem przeżyć estetycznych. Wymaga podjęcia wysiłku lekturowego- co sprawia, że na przestrzeni innych źródeł informacji, książka niestety nie jest autorytetem.

W celu uzyskania korzyści uzyskanych z podjęciem owego wysiłku lekturowego, nauczyciel musi uczyć świadomego dialogu z dziełem literackim, jako źródłem zdobywania informacji, które przydają się w życiu, oraz przedmiotem estetycznych i emocjonalnych doznań. Zadaniem nauczyciela jest także wprowadzenie działań dydaktycznych, mających na celu inicjatywę kulturową ucznia w świat utworów literackich.

Przykłady możliwych działań (rozwiązań) dydaktycznych: gry i zabawy związane z czytaniem tekstów literackich. Praca z fragmentem tekstu, w celu zachęcenia uczniów do sięgnięcia po całość utworu. Stała współpraca z nauczycielem bibliotekarzem. Wykorzystywanie nowości księgarskich. Praca z tekstem literackim w oparciu o środki audiowizualne. Korzystanie z wydań hipertekstowych lektur szkolnych: www.wolnepodręczniki.pl Czytanie i oglądanie (lekcje porównawcze) Praca z rodzicami- projekty edukacyjne związane z czytelnictwem, w które zaangażowani są rodzice.

W związku z ogromną liczbą możliwych źródeł informacji: Szkoła musi być instytucją, która znajduje swoje miejsce pośród innych.

Szkolny spis lektur w swojej istocie nie jest kanonem. To bardziej propozycja hierarchizacji, niż gotowa hierarchia. Należy w jak największym stopniu dopuścić możliwość wyboru poszczególnych pozycji przez nauczyciela, lub (w starszych klasach) przez nauczyciela wespół z uczniami.

Lektura: Inteligentna Otwarta na różne interpretacje. Świadoma granic dowolności interpretacyjnej.

W podstawie programowej zakładana jest podmiotowość nauczyciela, tzn W podstawie programowej zakładana jest podmiotowość nauczyciela, tzn. że to on otrzymuje prawo ostatecznego wyboru lektury. Jest wyznaczony kanon szkolny- tzw. „serce literatury polskiej”, pozostałe tytuły są propozycją dla nauczyciela, który spośród nich wybiera określoną liczbę i tworzy swój własny kanon.

Kryteria doboru utworów literackich: Pragmatyczne- zakłada, że zalecone teksty będą naprawdę rzetelnie omówione ( w szkole podstawowej- przynajmniej 4 pozycje, w gimnazjum- 5) Estetyczne- w szkole podstawowej powinny być czytane przede wszystkim lektury atrakcyjne dla ucznia ( nie ma innego sposobu wykształcenia w uczniu nawyku czytania, niż poprzez książki, które mu się podobają); w gimnazjum powoli powinny być wprowadzane arcydzieła literatury polskiej i światowej, a oprócz nich pozycje bliskie upodobaniom ucznia. Poznawcze- wskazuje teksty służące przekazaniu wiedzy o kulturze.

Dobór lektur w podstawie został dokonany wedle następujących zasad: Dla klas I- III szkoły podstawowej- nie wskazuje się jakichkolwiek tytułów, gdyż sam nauczyciel zna swoich uczniów i wie jakie teksty będą chętnie czytać i o jakich lekturach będą chcieli rozmawiać. Dla klas IV- VI szkoły podstawowej- przedstawiono liczbę proponowanych lektur, spośród których nauczyciel ma wybrać pozycje (może tez wskazać teksty nieobecne na liście). Są to w przeważającej części klasyczne pozycje lit. Młodzieżowej, uzupełnione przez kilka młodszych tytułów- w większości tych, które sprawdziły się jako lektury.

W Gimnazjum- kategorie lektur z literatury młodzieżowej i popularnej do wyboru oraz arcydzieła z klasyki ( np. Romeo i Julia czy Zemsta). Celem wprowadzenia takiego zróżnicowania jest ukazanie uczniom rozmaitych form literackich.

Bibliografia: Komentarze do podstawy programowej do przedmiotu język polski. Koncepcja podstawy programowej z języka polskiego (Sławomir J. Żurek). Anna Janus- Sitarz, Doskonalenie warsztatu nauczyciela polonisty, Kraków 2005. Sławomir J. Żurek, Kształcenie kulturowo literackie (warsztaty).