Żandarmeria Wojskowa jako wyspecjalizowany organ państwowy w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego
Pojęcie Żandarmerii Wojskowej Żandarmeria Wojskowa (ŻW) to wyodrębniona i wyspecjalizowana służba Sił Zbrojnych RP, której działalność polega na zapewnieniu przestrzegania dyscypliny wojskowej oraz ochranianie porządku publicznego i zapobieganiu popełnianiu przestępstw na terenach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych.
Symbole ŻW Znakiem ŻW jest emblemat przedstawiający nałożone na siebie litery "ŻW", umieszczone wewnątrz koła otoczonego wieńcem laurowym. Kropka nad literą "Ż" jest w kształcie czary znicza z płomieniem, wnętrze znaku jest szkarłatne, a płomień znicza żółty.
Symbole ŻW cd. Żołnierze ŻW noszą szkarłatne berety. ;-)
Aktualnie Żandarmerię Wojskową tworzą: Komenda Główna ŻW w Warszawie, 3 Oddziały Specjalne ŻW - w Warszawie, Mińsku Mazowieckim i Gliwicach, 10 Oddziałów ŻW - w Bydgoszczy, Elblągu, Gdyni, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu i Żaganiu, Oddział Zabezpieczenia Żandarmerii Wojskowej, Centrum Szkolenia ŻW w Mińsku Mazowieckim.
Uprawnienia ŻW żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową; Żandarmeria Wojskowa jest uprawniona do wykonywania zadań należących do jej zakresu działania w stosunku do: żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową; żołnierzy nie będących w czynnej służbie wojskowej w czasie noszenia przez nich mundurów oraz odznak i oznak wojskowych; pracowników zatrudnionych w jednostkach wojskowych w związku z ich zachowaniem się podczas pracy w tych jednostkach lub popełnieniem przez nich czynu zabronionego przez ustawę pod groźbą kary, wiążącego się z tym zatrudnieniem;
Uprawnienia ŻW cd. osób przebywających na terenach lub w obiektach wojskowych; innych osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych; osób nie będących żołnierzami, jeżeli współdziałają z osobami wyżej wymienionymi, w popełnieniu czynu zabronionego przez ustawę pod groźbą kary albo tez jeżeli dokonują czynów zagrażających dyscyplinie wojskowej albo czynów przeciwko zdrowiu lub życiu żołnierza albo mieniu wojskowemu; żołnierzy sił zbrojnych państw obcych przebywających na terytorium RP oraz członków ich personelu cywilnego, jeżeli pozostają w związku z pełnieniem obowiązków służbowych.
Zadania ŻW W sierpniu 2001 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił Ustawę o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych, w której szczegółowo określono właściwość, zadania oraz obowiązki i uprawnienia Żandarmerii Wojskowej w Siłach Zbrojnych RP.
ŻW, realizując funkcje policji wojskowej w ramach Sił Zbrojnych RP oraz wobec osób cywilnych działających na terenie jednostek wojskowych, zadania związane w szczególności z: Zapewnianiem przestrzegania dyscypliny wojskowej, Ochroną życia i zdrowia oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, Ochroną porządku publicznego na terenach i obiektach jednostek wojskowych oraz w miejscach publicznych, Wykrywaniem przestępstw, ujawnianiem i ściganiem ich sprawców oraz wykrywaniem i ujawnianiem dowodów tych przestępstw, Zapobieganiem popełnianiu przestępstw / wykroczeń oraz innym zjawiskom patologicznym, a w szczególności alkoholizmowi i narkomanii w Siłach Zbrojnych, Współdziałaniem z polskimi i zagranicznymi organami i służbami właściwymi w sprawach bezp. i porządku publicznego oraz policjami wojskowymi, Zwalczaniem klęsk żywiołowych oraz ich skutków oraz czynne uczestnictwo w akcjach poszukiwawczych, ratowniczych i humanitarnych.
Oddziały specjalne ŻW Na podstawie zarządzenia MON utworzono 3 oddziały specjalne ŻW stacjonujące w Mińsku Mazowieckim, Gliwicach i w Warszawie. Oddziały te są szkolone i wyposażone zgodnie z wymaganiami określonymi dla sił policji wojskowych wykorzystywanych w połączonych operacjach NATO. Oddziały specjalne liczą ok. 1200 żołnierzy zawodowych, co stanowi w przybliżeniu 1/3 całego potencjału osobowego ŻW. W 2004 r. sformowano oddział specjalny przeznaczony do działań antyterrorystycznych (w tym fizycznego zwalczania terroryzmu) oraz do zadań ochronnych VIP.
Oddziały specjalne ŻW zajmują się poza zadaniami podstawowymi: zapewnieniem wsparcia policyjnego jednostkom Sił Zbrojnych RP biorącym udział w misjach i operacjach poza granicami kraju jak również prowadzeniem samodzielnych działań operacyjnych, realizowaniem zadań wsparcia oddziałów Sił Zbrojnych RP i sił MSWiA dotyczących działań przeciwko terroryzmowi, a także związanych z ochroną obiektów i instalacji ważnych dla bezpieczeństwa Państwa oraz zapobieganiem klęskom żywiołowym i likwidacją ich skutków w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, zapewnieniem wsparcia policyjnego wojsk sojuszniczym na terytorium RP w ramach HNS (WSPARCIE POBYTU I DZIAŁAŃ WOJSK SOJUSZNICZYCH NA TERYTORIUM KRAJU GOSPODARZA) realizacją zadań wynikających z Celów Sił Zbrojnych NATO i Wymagań Długoterminowych dla RP.
Misje zagraniczne – pokojowe i stabilizacyjne Od czasu powstania Żandarmerii Wojskowej w 1990 roku żandarmi nieprzerwanie pełnią służbę w misjach i operacjach poza granicami państwa - początkowo pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych, później NATO i Unii Europejskiej.
Misje zagraniczne – pokojowe i stabilizacyjne Obecnie żołnierze Żandarmerii Wojskowej uczestniczą w następujących misjach i operacjach poza granicami państwa: 1. Misje NATO Islamskie Państwo Afganistanu Kosowo 2. Misje Unii Europejskiej Bośnia i Hercegowina
Tak więc ŻW jest wyspecjalizowaną służbą wojskową odpowiedzialną za porządek i bezpieczeństwo na terenie jednostek wojskowych na terytorium RP oraz za granicą w stosunku do żołnierzy polskich oraz do pracowników zatrudnionych za granicą w polskich jednostkach wojskowych, przedstawicielstwach wojskowych i misjach wojskowych.