Funkcjonowanie rynków międzynarodowych

Plan zajęć: Rodzaje rynków międzynarodowych. Dobra handlowe i niehandlowe. Dobra jednorodne i zróżnicowane. Strategiczna polityka handlowa i międzynarodowa. Struktury rynkowe i konkurencja. Konkurencyjność międzynarodowa.

Rynek międzynarodowy Ogół warunków i form organizacyjnych umożliwiających kupno i sprzedaż produktów, usług, czynników produkcji i aktywów finansowych, oferowanych przez podmioty pochodzące z różnych krajów. Transakcje na rynku międzynarodowym – oznaczają przekraczanie granic i księgowane są w bilansach płatniczych poszczególnych krajów. Eksport, import.

Popyt międzynarodowy Ilość dóbr i usług, jaka kraje są skłonne kupić przy różnych poziomach cen. Determinanty popytu międzynarodowego: poziom dochodów (PKB per capita), preferencja popytowe (zapotrzebowanie na różnorodność), elastyczność cenowa i dochodowa popytu, stopień upodabniania się preferencji pomiędzy krajami.

Podaż międzynarodowa Ilość dóbr i usług , jakie kraje są skłonne zaoferować przy różnych cenach. Determinanty podaży międzynarodowej: Możliwości produkcyjne, określone przez zasoby naturalne, czynników produkcji, efekty skali, poziom technologii. elastyczność podaży, Dostęp do specyficznych zasobów, jak: pracownicy o wysokich kwalifikacjach, know-how, zaawansowana organizacja produkcji i dystrybucji, Porozumienia chroniące zasoby naturalne, Względy moralne, obyczajowe, kulturowe ograniczające możliwości handlu.

Równowaga na rynkach międzynarodowych Ceny międzynarodowe Ceny równowagi Konwergencja cenowa – prawo jednej ceny -zrównywanie się cen rynku krajowego z cenami międzynarodowymi. (w gospodarkach o dużym stopniu otwarcia) Dyspersja cenowa – zjawisko odwrotne.

Czynniki określające dyspersję cenową Różnice w poziomie dochodu narodowego na mieszkańca Relacje pomiędzy cenami dóbr handlowych i niehandlowych Wysokość podatków pośrednich Cła i bariery pozataryfowe Zmowy przedsiębiorstw.

Rodzaje rynków międzynarodowych Rynek dóbr Rynek usług Rynek kapitału Rynek pracy Rynek technologii Rynek finansowy: pieniężny i kapitałowy Rynek walutowy

Międzynarodowa Izba Handlowa (Incoterms 2002) Określa niektóre warunki zawierania transakcji handlowych angażujących transport międzynarodowy. Np.: czas i miejsce dostawy, warunki płatności, sytuacje, w których ryzyko straty jest przenoszone z sprzedającego na nabywcę. Formuły Międzynarodowej Izby Handlowej mają albo zastosowanie ogólne, albo odnoszą się tylko do transportu wodnego i morskiego.

Niektóre z formuł Międzynarodowej Izby Handlowej EXW- Ex Works – gdy płatność za transport i ubezpieczenie od miejsca sprzedaży, łącznie z ryzykiem są ponoszone przez kupującego. CPT – gdy ryzyko i koszt ubezpieczenia ponosi nabywca od momentu dostarczenia towaru przez przewoźnika, sprzedający ponosi koszty transportu do miejsca przeznaczenia. CIF – gdy koszty transportu i ubezpieczenia do portu przeznaczenia pokrywa sprzedawca FOB – wszystkie koszty transportu statkiem i ubezpieczenia pokrywa kupujący

Rynek dóbr Dobra handlowe – te, które są przedmiotem wymiany międzynarodowej Dobra niehandlowe – trafiają na rynki lokalne i handlowe wysokie koszty transportu, opłaty celne, duży popyt krajowy, względy kulturowe, tradycja, gusty, popyt ze strony zagranicy Niektóre usługi: fryzjerskie, pralnicze, biura nieruchomości, transport lokalny, administracja publiczna, sądownictwo, policja. Ceny dóbr niehandlowych – efekt Balassy-Samuelsona Podział elastyczny i może ulegać zmianie

Podział dóbr wg kryterium stopnia zróżnicowania Dobra jednorodne – m.in.. Produkty masowe: zboża, kawa, pasze, ropa naftowa, metale żelazne i nieżelazne, itp. Dobra zróżnicowane funkcjonalnie- bliskie substytuty w konsumpcji Obrót niektórymi produktami masowymi regulują organizacje, np.: Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC), Międzynarodowa Organizacja Kawy, Międzynarodowa Organizacja Cukru, Międzynarodowa Organizacja Drewna Tropikalnego, Międzynarodowa Grupa Studyjna ds. Gumy, Międzynarodowa Organizacja Kakao, Międzynarodowa Grupa Studyjna ds. Miedzi.

Organizacja Krajów eksportujących Ropę Naftową (OPEC), Powstała w 1960 r. podczas konferencji międzynarodowej w Bagdadzie, siedziba we Wiedniu. Celem organizacji jest kontrolowanie światowego wydobycia ropy, poziomu cen i opłat eksploatacyjnych. Wzrost znaczenia OPEC przypada na okres kryzysu naftowego lat 1973-1974 kiedy to organizacja wielokrotnie podwyższała światowe ceny ropy naftowej Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat

Kraje członkowskie OPEC

Kraje członkowskie OPEC Algieria (1969), Angola (2007), Arabia Saudyjska (1960), Ekwador (1973-1992 i ponownie od 24 października 2007[1]), Indonezja (1962), Irak (1960), Iran (1960), Katar (1961), Kuwejt (1960), Libia (1962), Nigeria (1971), Wenezuela (1960), Zjednoczone Emiraty Arabskie (1967), Do OPEC należał również: Gabon (1975-1994)

Międzynarodowa Organizacja Kawy (International Coffee Organisation - ICO) Zrzesza kraje produkujące i konsumujące kawę, promując współpracę międzynarodową, która prowadzić ma do poprawy sektora kawowego. Prowadzi spotkania z głównymi przedstawicielami krajów eksportujących i importujących kawę. Przyczynia się także do polepszania standardów życia w krajach rozwijających się. Prowadzi raporty z rynku, tworzy modele ekonometryczne oraz szczegółowe analizy ekonomiczne. Prowadzi bazę statystyczną obejmującą szeroki zakresu informacji dotyczących światowego rynku kawy. Prowadzone są także różnego rodzaju projekty rozwojowe, które mają na celu poprawę jakości kawy i zwalczenie chorób plantacyjnych. Polska  stała się członkiem Międzynarodowej Organizacji Kawy z dniem 15 września 2006 roku.

Międzynarodowa Organizacja Kawy (International Coffee Organisation - ICO) Międzynarodowa Umowa w sprawie Kawy z 2001 roku została zawarta przez Wspólnotę Europejską Decyzją Rady w 2001 roku. Siedziba Międzynarodowej Organizacji Kawy mieści się w Londynie. Posiedzenia Rady ICO odbywają się dwa razy do roku – zazwyczaj w maju i wrześniu. W posiedzeniach tych biorą udział przedstawiciele Rządów krajów członkowskich oraz przedstawiciele przemysłu światowego sektora kawy. Resortem odpowiedzialnym za obsługę bieżących prac tej Organizacji jest Ministerstwo Gospodarki.

Podział dóbr wg kryterium udziału w handlu światowym Dobra przemysłowe – podstawowe dobra w handlu między krajami wysoko rozwiniętymi. Dobra nisko przetworzone – w tym surowce i produkty rolne. Stawki celne na poszczególne produkty określa Światowa Organizacja Handlu (WTO)

Światowa Organizacja Handlu (WTO) Siedziba – Genewa WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) Została powołana w 1994 r. w Marakeszu w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT. Polska była jednym z państw założycielskich – stosowne porozumienie ratyfikowała w roku 1995. Organizacja, liczy 151 członków. Ostatnim państwem przyjętym w szeregi organizacji jest Tonga.

Główne zadania liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym.

Członkowie Światowej Organizacji Handlu

Specjalizacja międzynarodowa Oznacza, że w krajach uczestniczących w międzynarodowej wymianie handlowej podejmowana jest bardziej intensywna produkcja w pewnych określonych dziedzinach w relacji do dziedzin pozostałych. Konsekwencje: alokacja zasobów, eksport, import.

Determinanty kierunków specjalizacji Wyposażenie w zasoby wytwórcze Siła aglomeracji – przy dużej skali – silniejsza specjalizacja

Podział specjalizacji międzynarodowej Specjalizacja międzygałęziowa – przesuwanie zasobów dokonuje się między wyraźnie wyodrębnionymi gałęziami produkcji – np. między przemysłem tekstylnym a maszynowym. Specjalizacje wewnątrzgałęziowa – zasoby przesuwane są w ramach gałęzi między różnymi modelami czy odmianami produktu – np.. W ramach przemysłu tekstylnego – między produkcja tkanin wełnianych a sztucznych.

Podsumowanie – film!