Nowa ekonomia polityczna Na podstawie rozdziału 7 pt. „ Ku nowej ekonomii politycznej” autorstwa S. Tsuru w książce „Ekonomia w przyszłości” Piotr Orłowski

Plan Prezentacji Mechanizm rynku konkurencyjnego w teorii podziału Ewolucja ekonomii politycznej Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Podsumowanie

Mechanizm rynku konkurencyjnego w teorii podziału Założenia, jakie powinny być spełnione, żeby żeby mechanizmy rynkowe miały normatywne znaczenie Wiarygodność i adekwatność wskaźników Wskaźniki (ceny, stawki płac itp...) powinny wiernie odzwierciedlać zmiany danych ekonomicznych Suwerenność konsumenta Możność uznania efektów zewnętrznych za nieistotne

Mechanizm rynku konkurencyjnego w teorii podziału Występują sztywności – np. stawek płac Założenie, że konsument wie co jest dla niego najlepsze i zgodnie z tym postępuje Łatwo stwierdzić minimum niezbędne do życia ale.. Odnośnie Artykułów konsumpcji dyskrecjonalnej całą wiedzą i środkami do namawiania dysponują dostawcy Wybór konsumenta ogranicza się do tego co oferują dostawcy Często konsument nie ma jak zgłosić swojego wyboru rynkowi

Mechanizm rynku konkurencyjnego w teorii podziału Nie można uznać efektów zewnętrznych za nieistotne Szybki wzrost gospodarczy i rozwój techniki, prowadzi do niszczenia środowiska, które trzeba uwzględnić w ogólnym bilansie dobrobytu gospodarczego Wprowadzenie internalizacji Internalizacja ex ante lepsza niż ex post, ale wiąże się często ze sporym ryzykiem błędu

Ewolucja ekonomii politycznej Punkt wyjścia: Adam Smith i „niewidzialna ręka rynku”: „...Mając na celu swój własny interes człowiek często popiera interesy społeczeństwa skuteczniej niż wtedy, gdy zamierza służyć im rzeczywiście”, gdyż, „... jakaś niewidzialna ręka kieruje nim tak, aby zdążał do celu, którego wcale nie zamierzał osiągnąć.” Mechanizm rynku konkurencyjnego, jeśli pozostawi go się w spokoju nabiera własnego normatywnego znaczenia

Ewolucja ekonomii politycznej Karol Marks – produkcja i bogactwo opiera się na rozwoju jednostki społecznej „...czas pracy nie będzie [...] miernikiem bogactwa, a wartość wymienna bezwzględnie musi przestać być miarą wartości użytkowej [...]. Załamuje się zatem sposób produkcji, który opiera się na wartości wymiennej.” Wyznaczanie cen czynników zostanie pozbawione obiektywizmu rynkowego

Ewolucja ekonomii politycznej Skutki zawierzania normatywnej funkcji mechanizmu rynkowego w obliczu szybkiego postępu technicznego Ceny czynników będą wyznaczane przez duże prywatne przedsiębiorstwa ( będą administrowane, a nie wyznaczane przez rynek ), w ramach „ sektora planującego” Korporacje mogą włączyć rynek w skład „sektora planującego”, stając się „niewidzialną ręką rynku” Korporacje mogą narzucać swoją wolę społeczeństwu poprzez: ustalanie cen i kosztów, możliwość wpływania na konsumentów, rozwijania strategii pozwalającej na kontrolowanie siły roboczej

Ewolucja ekonomii politycznej Skutki zawierzania normatywnej funkcji mechanizmu rynkowego w obliczu szybkiego postępu technicznego Pierwszorzędne znaczenia nabierają cele technostruktury korporacji ( maksymalizacja własnych dochodów, koncentracja władzy, zapewnienie sobie uznania społecznego ). „Celów tych nie ogranicza rynek. Wykraczają one poza rynek, posługują się nim jako narzędziem. Stają się rydwanem, do którego społeczeństwo jest przywiązane, a może nawet przykute.” J. K. Galbraith

Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Ekonomiści powinni być przygotowani do formułowania sądów normatywnych Powinni rozszerzyć zakres badań tak, aby obejmowały one to co kiedyś uznawano za korzyści i straty zewnętrzne

Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Należy szczegółowo określić procesy za pomocą których można wyprowadzić sądy normatywne „wartości życia nie da się przeważnie sprowadzić do zadowolenia uzyskiwanego ze spożywania wymiennych dóbr i usług” F. H. Knight Najważniejszy obecnie jest problem sprawiedliwego podziału Wymaga pozytywnych rozwiązań w praktyce Coraz większa zgodność co do dezyderatów społecznych

Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Definicja koszyka „minimów obywatelskich” w kategorii podstawowych dóbr konsumpcyjnych i usług Sposób zapewniania: — zagwarantowanie dochodu — świadczenia w naturze

Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Zmierzch stopy wzrostu GNP jako docelowego wskaźnika dobrobytu w krajach rozwiniętych Nowe badania Statystyczne oszacowanie miernika dobrobytu gospodarczego netto W jaki sposób i do jakiego typu działalności ma być kierowane zatrudnienie i inwestycje Oszczędność czasu pracy w procesie produkcji

Kierunki rozwoju ekonomii politycznej Badanie E. F. Schumachera „rzeczywista produkcja” – działalność bezpośrednio produkcyjna w rolnictwie, górnictwie, budownictwie i przemyśle Część „globalnego czasu społecznego” wydatkowanego na „rzeczywistą produkcję” – 3.5 % Wnioski: Człowiek odczuwa zadowolenie tylko poza czasem wydatkowanym na pracę; rzeczywista produkcja zmieniła się w „nieludzką harówkę” „pęd do wydajności”, nie ma sensu, gdyż godziny pracy są poprzez to jeszcze mniej przyjemne, a jednocześnie nie jesteśmy w stanie spożytkować sensownie, pozostałego czasu

Wnioski Uwidacznia się potrzeba stworzenia nowych wskaźników dobrobytu, oraz internalizacji efektów zewnętrznych. Spowodowane jest to głównie szybkim postępem technicznym z czego wynika rozwój sił wytwórczych i przeobrażenia sposobu produkcji. Najistotniejszym problemem jest sformułowanie normatywnej teorii podziału, której narzędziem byłyby pozytywne rozwiązania w praktyce

Dziękuję za uwagę