Ku nowej ekonomii politycznej Shigeto Tsuru Monika Majda.

Prezentacja na temat: "Ku nowej ekonomii politycznej Shigeto Tsuru Monika Majda."— Zapis prezentacji:

1 Ku nowej ekonomii politycznej Shigeto Tsuru Monika Majda

2 Plan 1. Warunki efektywnego działania rynku konkurencyjnego oraz ich zawodność. 2. Podejście Karola Marksa 3. Rozszerzenie badań ekonomicznych 4. Problem sprawiedliwego podziału 5. Treść GNP 6. Pytania do dyskusji

3 Mechanizm rynku konkurencyjnego ma normatywne znaczenie jeżeli spełnia warunki: 1. Barometryczne wskaźniki tj. ceny, płace, stopy procentowe wiernie odzwierciedlają zmiany danych ekonomicznych 2. Suwerenność konsumenta 3. Możliwość uznania efektów zewnętrznych za nieistotne

4 Barometryczne wskaźniki Sztywność stawek płac i stóp procentowych Ceny administrowane …można by sprawić, aby system cen był w gospodarce planowanej bardziej wszechstronny niż w kapitalizmie i wykorzystywany jako narzędzie planowania efektywnej alokacji zasobów, a jednocześnie oddzielony od bezpośrednich konsekwencji w zakresie podziału (O. Lange 1973)

5 Suwerenność konsumenta Każdy pojedynczy konsument wie – kierując się własnym osądem – co jest dla niego najlepsze, i zgodnie z tym postępuje. ??? Każde działanie człowieka spełnia ten warunek

6 Suwerenność konsumenta Czy konsument zawsze wie co jest dla niego najlepsze? Podstawowe artykuły konsumpcyjne – TAK Artykuły konsumpcji dyskrecjonalnej – NIE Środki służące do namawiania konsumentów Asymetria informacji o tych artykułach Brak możliwości zgłoszenia zapotrzebowania popytu na pewne dobro

7 Efekty zewnętrzne Internalizacja efektów zewnętrznych jako koszt ex ante lub ex post w ramach rachunku ekonomicznego Efekty zewnętrzne o charakterze ujemnym wykraczające poza typ rachunku ekonomicznego symulującego rachunek transakcji rynkowych (np. wytwarzanie na wielką skalę energii jądrowej)

8 Sztywność wskaźników Brak suwerenności Problem z efektami zewnętrznymi niewidzialna ręka nie działa, ktoś musi wziąć na siebie zadanie kierowania gospodarki ku pewnym szczególnym normatywnym celom Ekonomia musi się znowu stać ekonomią polityczną

9 Podejście K. Marksa do barometrów mechanizmu rynkowego Rozwój jednostki społecznej – produkcja i bogactwo nie opiera się już na bezpośredniej pracy człowieka, ale na jego wiedzy i opanowaniu przyrody dzięki jego społecznemu bytowi Czas pracy musi przestać być miernikiem bogactwa Wartość wymienna musi przestać być miarą wartości użytkowej

10 Wyznaczanie cen czynników pozbawione obiektywizmu rynkowego – stanie się wynikiem stosunków władzy Wykorzystywanie rynku jako narzędzia do wywierania wpływu na postawy społeczeństwa i działania państwa nowa ekonomia polityczna

11 Rozszerzenie badań ekonomicznych 1. Ekonomiści powinni być przygotowani do formułowania sądów normatywnych: szczegółowe określenie procesów, za pomocą których można wyprowadzić sądy normatywne ze społecznej zgodności 2. Ekonomiści powinni rozszerzyć zakres badań tak, aby obejmowały one to, co kiedyś uznawano za korzyści i straty zewnętrzne Ekonomia jako nauka otwarta, pozostająca w symbiotycznych kontaktach z sąsiadującymi dyscyplinami

12 Problem sprawiedliwego podziału Zadanie naglące, wymagające pozytywnych rozwiązań w praktyce Określenie koszyka minimów konsumpcyjnych różnych dla różnych krajów. Dwa sposoby: 1. Zagwarantowanie dochodu 2. Świadczenia w naturze

13 Treść GNP Miernik zagregowanych działań gospodarczych danego kraju, zawierający bieżąco wytwarzane dobra i usługi Problem szkód i antyszkód

14 GNP jako wskaźnik dobrobytu a stopień rozwinięcia kraju Zachęcanie do szybkiego wzrostu GNP w najsłabiej rozwiniętych rejonach świata W rozwiniętych krajach kapitalistycznych wzrost GNP nie jest docelowym wskaźnikiem dobrobytu globalny czas społeczny poświęcany na produkcję wg E.F. Schumachera = 3,5% pęd do wydajności i jego konsekwencje praca i robota

15 Pytania do dyskusji: Czy faktycznie żaden z 3 warunków efektywnego działania mechanizmu rynku konkurencyjnego w dzisiejszych czasach nie jest spełniony? Czy określenie koszyka minimów konsumpcyjnych jest dobrym rozwiązaniem i czy powinien on być taki sam czy różny dla różnych regionów świata? Czy wskaźnik GNP jest faktycznie złym miernikiem dobrobytu w krajach rozwiniętych?

16 Dziękuję za uwagę