Współczesne systemy administracji publicznej mgr Paweł Dąbrowski

Niemcy Punktem wyjścia dla dalszego rozwoju administracji niemieckiej była absolutna monarchia oświecona; Jasny podział resortowy. Ministrowie zasiadali w organie typu rady ministrów, z silną pozycją kanclerza; Zawodowy charakter administracji; Kontrola administracji wykonywana przez wyspecjalizowane sądy administracyjne;

System polityczny Niemiec http://pl. wikipedia

System polityczny Niemiec cd. Na szczeblu centralnym władza wykonawcza należy do kanclerza, wybieranego przez Bundestag. Prezydent ma funkcje reprezentacyjne oraz ma wpływ na funkcjonowanie sądownictwa. Każdy kraj związkowy posiada swój własny rząd i parlament (zwany landstagiem), które posiadają szerokie kompetencje w tworzeniu prawa i sprawowaniu władzy wykonawczej.

Bundesrat (Rada Federalna) Za pośrednictwem Rady Federalnej kraje współdziałają w ustawodawstwie i administracji Federacji oraz w sprawach Unii Europejskiej. Ustawy uchwalone przez Bundestag wymagają akceptacji Rady, jeśli mają związek z suwerennością kraju związkowego lub jeśli instytucje krajów związkowych mają udział w ich realizacji.

Rząd Najważniejsze decyzje podejmuje kanclerz, który jest wybierany przez Bundestag; Kanclerz określa zakres odpowiedzialności poszczególnych ministrów; Pozycja ministra jest silniejsza niż w innych krajach – cieszy się dużą dozą niezależności;

Rząd cd. Minister miał pierwotnie jednego lub dwóch zastępców – sekretarzy stanu, kierujących aparatem urzędniczym. Następnie dodano parlamentarnego (politycznego) sekretarza stanu, zbliżając się do modelu brytyjskiego; Minister może mieć jednego „prywatnego referenta” o charakterze politycznym. Pewne funkcje polityczne spełnia również Biuro Ministra;

Rząd cd. Struktura rządu jest elastyczna, gdyż ministerstw nie tworzy się w drodze ustawowej, lecz aktem indywidualnym, wydawanym przez kanclerza; Na niższym szczeblu – w landach przeważa zasada ustawowa tworzenia urzędów ministerialnych.

Rząd Angeli Merkel wicekanclerz Niemiec oraz minister spraw zagranicznych szef Urzędu Kanclerskiego, oficjalnie jako minister ds. nadzwyczajnych minister pracy i opieki socjalnej minister spraw wewnętrznych minister obrony minister sprawiedliwości Minister finansów minister gospodarki i technologii minister rolnictwa, polityki żywnościowej i ochrony konsumentów technologii minister rolnictwa, polityki żywnościowej i ochrony konsumentów minister zdrowia minister transportu, budownictwa i odbudowy Niemiec Wschodnich minister ds. rodziny, starszych obywateli, kobiet i młodzieży minister edukacji i nauki minister środowiska minister ds. współpracy gospodarczej i rozwoju

„Ciała okołogabinetowe” Komitety gabinetu – powoływane do wypracowywania stanowisk w problematycznych kwestiach; Rady wyższe – powoływane do celów koordynacji polityki międzyministerialnej; Komisje stałe i niestałe – ciała doradcze

Aparat pomocniczy rządu Urząd Kanclerza Federalnego zajmuje się apolityczną koordynacją działań rządu; Jest to duża jednostka organizacyjna, na której czele stoi osoba o randze ministra Oprócz tego funkcjonuje tzw. „prywatny urząd kanclerza”, gdzie zatrudnieni są jego osobiści dorady; Funkcjonuje także Urząd Prasy i Informacji.

Aparat urzędniczy W najwyższych władzach federalnych należy korzystać z urzędników z wszystkich krajów w odpowiednim stosunku. Osoby zatrudnione w pozostałych władzach federalnych powinny pochodzić z reguły z kraju, w którym działają.

Współczesny podział terytorialny Niemiec RFN jest federacją, składającą się z 16 krajów (landów); Podobnie jak w USA, podział terytorialny niższych szczebli jest zależny od rozwiązań przyjętych w poszczególnych landach; Z reguły kraje dzielą się na powiaty i gminy. W niektórych ponad powiatami występują rejencje

Art. 28 Konstytucji federalnej Porządek konstytucyjny w krajach musi odpowiadać zasadom republikańskiego, demokratycznego i socjalnego państwa prawnego w rozumieniu niniejszej Ustawy Zasadniczej. Gminom musi być zagwarantowane prawo do regulowania na własną odpowiedzialność wszystkich spraw miejscowej społeczności w ramach zakreślonych przez ustawy.

Art. 30 Konstytucji federalnej Wykonywanie kompetencji państwowych i wypełnianie zadań państwowych jest sprawą krajów, o ile niniejsza Ustawa Zasadnicza nie zawiera lub nie dopuszcza innego uregulowania. Np. art. 32 Konstytucji stanowi, że stosunki zagraniczne są sprawą Federacji. Wykonywanie ustaw federalnych jest sprawą krajów, o ile niniejsza Ustawa zasadnicza nie postanawia lub nie dopuszcza inaczej.

Zadania wspólne Niektóre zadania przynależne władzom krajowym są wykonywane przy współdziałaniu władz federalnych, „jeśli te zdania są znaczące dla ogółu i współdziałanie Federacji jest konieczne dla polepszenia warunków bytu (zadania wspólne)”. Są to: rozbudowa i budowa szkół wyższych, łącznie z klinikami szkół wyższych; polepszenie regionalnej struktury gospodarczej; polepszenie struktury agrarnej i ochrony wybrzeża

Nadzór federalny Jeśli wykonywanie ustaw federalnych jest sprawą krajów, regulują one organizację władz oraz postępowanie administracyjne, o ile ustawy federalne za zgodą Rady Federalnej nie stanowią inaczej; Rząd Federalny może za zgodą Rady Federalnej wydawać powszechne przepisy administracyjne; Rząd Federalny sprawuje nadzór nad zgodnym z obowiązującym prawem wykonywaniem ustaw federalnych przez kraje.

Nadzór federalny cd. Jeśli braki, które Rząd Federalny stwierdzi przy wykonywaniu ustaw federalnych w krajach, nie zostaną usunięte, wówczas Rada Federalna na wniosek Rządu Federalnego lub kraju ustala, czy dany kraj naruszył prawo. Od uchwały Rady Federalnej przysługuje odwołanie do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. W celu wykonania ustaw federalnych Rząd Federalny może zostać upoważniony przez ustawę federalną, wymagającą zgody Rady Federalnej, do wydawania w specjalnych przypadkach konkretnych instrukcji.

Art. 31 i 37 Konstytucji Prawo federalne ma pierwszeństwo przed prawem krajowym. Jeśli kraj nie wypełnia ciążących na nim z mocy Ustawy Zasadniczej albo innej ustawy federalnej obowiązków federalnych, to Rząd Federalny może za zgodą Rady Federalnej przedsięwziąć konieczne środki, aby w drodze przymusu federalnego skłonić dany kraj do wypełniania swoich obowiązków. Dla realizacji przymusu federalnego Rząd Federalny lub jego pełnomocnik posiada prawo wydawania poleceń krajom i ich władzom.

Powiaty i gminy Powiaty mają charakter jednostek jednocześnie zarówno samorządowych, jak i rządowych. Na czele każdego stoi starosta; W gminach organem legislacyjnym są rady pochodzące z wyborów powszechnych. Na czele rady w gminie stoi burmistrz; W Niemczech północnych burmistrz jest jednocześnie przewodniczącym rady, wybieranym przez nią. Natomiast w Niemczech południowych burmistrz wybierany jest przez obywateli, tam nie stoi on na czele rady. W przypadku gmin miejskich bywa kilku burmistrzów, najważniejszy z nich nosi tytuł nadburmistrza

Organizacja administracji terenowej Dualistyczna konstrukcja administracji terenowej – współistnienie reprezentanta rządu i organów reprezentujących obywateli (Niemcy, Polska).

Rozwój sądownictwa administracyjnego w krajach niemieckich 1863 – wyspecjalizowane sądownictwo w Badenii; 1872 – 1883 – wprowadzenie wyspecjalizowanego, trójinstancyjnego sądownictwa administracyjnego w Prusach; 1875 – wprowadzenie Trybunału Administracyjnego w Austrii.

Współczesne sądownictwo administracyjne Sądy administracyjne składają się z sądów: lokalnych, apelacyjnych i Federalnego Sądu Administracyjnego

Kontrola administracji Federalny Trybunał Konstytucyjny – można do niego złożyć skargę na wynik postępowania (w tym przed sądami administracyjnymi) powołując się na naruszenie Konstytucji; Nie ma federalnego rzecznika praw obywatelskich (jest w niektórych landach).

Pytania egzaminacyjne Proszę opisać system niemieckiej administracji federalnej; Proszę wyjaśnić, na czym polega tworzenie urzędów ministerialnych w drodze indywidualnego aktu; Proszę opisać aparat pomocniczy rządu niemieckiego; Proszę scharakteryzować niemiecki podział terytorialny; Proszę scharakteryzować relację między administracją federalną a krajową w Niemczech.