i edukacja dla bezpieczeństwa w nowej podstawie programowej Edukacja zdrowotna i edukacja dla bezpieczeństwa w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego Barbara Woynarowska Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania Wydział Pedagogiczny Uniwersytet Warszawski

Cele zajęć Przedstawienie: - statusu i miejsca edukacji zdrowotnej w nowej podstawie programowej - związków między edukacją zdrowotną a edukacją dla bezpieczeństwa - wymagań dotyczących edukacji dla bezpieczeństwa w innych przedmiotach

Edukacja zdrowotna w szkole jest to proces dydaktyczno-wychowawczy, w którym dzieci i młodzież uczą się jak żyć aby: zachować i doskonalić zdrowie własne i innych ludzi, w przypadku choroby (urazu) aktywnie uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie z nią i zmniejszać negatywne skutki

Cele współczesnej edukacji zdrowotnej Pomoc uczniom w: poznawaniu siebie, śledzeniu przebiegu swojego rozwoju, identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowotnych w zrozumieniu czym jest zdrowie, od czego zależy, dlaczego i jak należy je chronić i o nie dbać rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi wzmacnianiu poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości rozwijaniu umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających dobremu samopoczuciu i pozytywnej adaptacji do zadań i wyzwań codziennego życia przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej

Cechy współczesnej edukacji zdrowotnej Uwzględnienie wszystkich aspektów zdrowia i czynników je warunkujących Wykorzystanie różnych okoliczności: formalnych i nieformalnych programów i sytuacji pedagogicznych; korzystanie z różnych możliwości i służb w szkole i poza nią Harmonizowanie informacji pochodzących z różnych źródeł Tworzenie wzorców ze strony pracowników szkoły Tworzenie warunków do praktykowania w szkole zachowań prozdrowotnych Koncentracja na procesie uczenia się – aktywizacja uczniów a nie tylko na nauczaniu

Istotą edukacji zdrowotnej w szkole jest nie tylko przekazywanie wiedzy ale przede wszystkim kształtowanie: właściwych postaw wobec zdrowia umiejętności umożliwiających uczniom (teraz i w przyszłości) dokonywanie wyborów sprzyjających zdrowiu oraz podejmowaniu działań na rzecz zdrowia własnego i innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska

1999 - reforma systemu edukacji Ścieżka edukacyjna – edukacja prozdrowotna 2008 – reforma programowa „Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna, realizowana przez nauczycieli wielu przedmiotów, której celem jest kształtowanie u uczniów umiejętności dbania o zdrowie własne i innych ludzi i tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu” (Preambuła podstawy programowej)

Obecna podstawa programowa w III i IV etapie edukacyjnym jest zgodna z modelem zalecanym przez WHO: Wiodący przedmiot – wychowanie fizyczne Wymagania dotyczące zdrowia włączone do wielu przedmiotów

X Edukacja społeczna Edukacja przyrodnicza Zajęcia komputerowe Przedmiot Szkoła podstawowa Gimnazjum Ponad- gimnazjalne Klasy I-III Klasy IV-VI Edukacja społeczna X Edukacja przyrodnicza Zajęcia komputerowe Zajęcia prakt. Techn. Etyka Wychowanie fizyczne Język polski Język obcy nowożytny Wychowanie do życia w rodzinie Muzyka Przyroda

X Historia i społeczeństwo Przyroda Wiedza o społeczeństwie Biologia Przedmiot Szkoła podstawowa Gimnazjum Ponad- gimnazjalne Klasy I-III Klasy IV-VI Historia i społeczeństwo X Przyroda Wiedza o społeczeństwie Biologia Geografia Chemia Fizyka Informatyka Edukacja dla bezpiecz. Podstawy przedsiębiorczości

o zagadnienia zdrowia psychospołecznego, Rozszerzenie zakresu edukacji zdrowotnej o zagadnienia zdrowia psychospołecznego, w tym umiejętności życiowe (osobiste i społeczne) – dotychczas zaniedbany obszar tej edukacji

Holistyczny model zdrowia – Simovska i wsp. 2006

Umiejętności uwzględnione w podstawie programowej: Umiejętności życiowe (psychospołeczne) sprzyjają pozytywnym zachowaniom przystosowawczym, dzięki którym możemy radzić sobie z zadaniami i wyzwaniami codziennego życia. Umiejętności uwzględnione w podstawie programowej: - pozytywne myślenie, budowanie poczucia własnej wartości, wiary w siebie - podejmowanie decyzji - utrzymywanie dobrych relacji z innymi, dawanie i przyjmowanie wsparcia - rozwiązywanie problemów - gospodarowanie czasem - radzenie sobie z presją, krytyką, negatywnymi emocjami, stresem

Blok tematyczny „edukacja zdrowotna” w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych - jeden semestr, ok. 30 godzin – z puli zajęć fakultatywnych WF „Wysycenie” podstawy programowej WF zagadnieniami dotyczącymi różnych aspektów zdrowia –

Przedmiot „edukacja dla bezpieczeństwa” Cele kształcenia: II. Uczeń zna zasady prawidłowego działania w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia III. Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach

Safety education – edukacja do bezpieczeństwa – Termin „wychowanie do bezpieczeństwa” w Polsce zaproponował prof. Maciej Demel w 1968 r. traktując je jako ważny element wychowania zdrowotnego – „Młodzieży nie da się izolować od źródeł niebezpieczeństwa. Trzeba ją uodpornić i wychować” Safety education – edukacja do bezpieczeństwa – proces, w którym ludzie uczą się: - jak postępować aby zachować bezpieczeństwo własne i innych ludzi, - jak postępować w przypadku doznania urazu przez siebie i innych .

Cele edukacji do bezpieczeństwa uświadomienie uczniom związków między ich zachowaniami a bezpieczeństwem kształtowanie specyficznych umiejętności: oceny i podejmowania ryzyka, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, kontroli impulsywności, radzenia sobie ze złością, stresem kształtowanie postaw, umiejętności i bezpiecznych zachowań umożliwienie praktykowania pod nadzorem dorosłych zachowań bezpiecznych oraz w sytuacjach zagrożenia kształtowanie umiejętności w przypadku doznania urazu, w tym udzielania pierwszej pomocy, także resuscytacji

Promocja bezpieczeństwa – safety promotion Nowa koncepcja – nawiązująca do założeń promocji zdrowia:  eksponuje aspekty pozytywne, procesy społeczne, i polityczne, które umożliwiają osiągnięcie zmian i poprawę bezpieczeństwa  działania ukierunkowane są na: - zmiany zachowań ludzi – zależy to od ich świadomości i potrzeby życia w bezpiecznym otoczeniu, które sami chcą tworzyć - zmiany w środowisku, podejmowane przez grupy i społeczności

Promocja bezpieczeństwa Jest to proces kształtowania i utrzymania bezpieczeństwa na poziomie lokalnym, krajowym, międzynarodowym przez jednostki, społeczności , rządy i inne podmioty Obejmuje wszystkie, wspólnie uzgodnione wysiłki, w celu zmian w środowisku fizycznym, społecznym i ekonomicznym, a także postaw i zachowań związanych z bezpieczeństwem WHO, 1998

Nowe inicjatywy międzynarodowe Europejski Sojusz na Rzecz Bezpieczeństwa Dzieci (European Child Safety Alliance www.childsafetyeurope.org ) Bezpieczna Społeczność (Safe Communities) Międzynarodowy Ruch Bezpiecznych Szkół – bezpieczna szkoła w bezpiecznej społeczności (International Safe School Movement www.peacefulresources.org/InternationalSafeSchools)

Czy istnieje szansa wykorzystania przykładów dobrej praktyki w Europie w realizacji przedmiotu „edukacja dla bezpieczeństwa”? W jaki sposób wykorzystać liczne oferty organizacji pozarządowych w zakresie uczenia pierwszej pomocy?