Perspektywy rozwoju polskiego systemu rozliczeniowego w SEPA w kontekście aktualnych uwarunkowań w sektorze bankowym Tomasz Jończyk Dyrektor Departamentu Rozliczeń Warszawa, 8 maja 2009 r.

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Agenda Systemy rozliczeniowe KIR S.A. w w okresie dekoniunktury gospodarczej – dane liczbowe SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Rozwój systemów rozliczeniowych w Polsce SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR EACHA – alternatywa dla systemu STEP2 Rozrachunek systemu EuroELIXIR na platformie TARGET2

SEPA a KIR S.A. Cel podstawowy KIR S.A.: Umożliwienie bankom działającym w Polsce wykorzystywania instrumentów płatniczych SEPA poprzez ciągłe dostosowywanie systemu EuroELIXIR do wymagań SEPA Cel uzupełniający: Ułatwianie uczestnikom systemu EuroELIXIR uzyskania zdolności obsługi paneuropejskich instrumentów płatniczych poprzez oferowanie dodatkowych produktów wspomagających: mechanizm konwersji mechanizm ułatwiającego obsługę zgód konsultacje i wsparcie merytoryczne, testy

Systemy rozliczeniowe KIR S.A. dane liczbowe

System ELIXIR® Miesięczne wolumeny transakcji w systemie ELIXIR® w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach (w milionach) 19 dni Trendy zachowane – w marcu 2009 nawet lepiej niż rok wcześniej. Brak oznak kryzysu. Odrobinę ostrzejszy spadek w listopadzie 2008 w odniesieniu do 2007 roku to kwestia różnicy dni rozliczeniowych. 21 dni

System ELIXIR® Średnia dzienna liczba transakcji w systemie ELIXIR® w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach (w tysiącach)

System EuroELIXIR Miesięczne wolumeny transakcji w systemie EuroELIXIR w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach (w tysiącach) 20 dni 22 dni W październiku wzrost, w listopadzie spadek, ale już od grudnia 2008 do marca 2009 niezmiennie wzrost. I ponad standard. Spadek w listopadzie wynikał jednak z mniejszej liczby dni rozliczeniowych – nie ma oznak kryzysu.

System EuroELIXIR Średnia dzienna liczba transakcji w systemie EuroELIXIR w latach 2007 – 2009 w poszczególnych miesiącach (w tysiącach) Na średnich dziennych widać wyraźnie utrzymujący się trend wzrostowy.

Dynamika rozwoju systemów – liczba płatności ELIXIR® Dynamika (analogiczny miesiąc roku poprzedniego =100%) 2008/2007 2009/2008 Styczeń 106,4% 105,0% Luty 112,7% 107,3% Marzec 116,8% Kwiecień 112,8%   Maj 106,3% Czerwiec 111,9% Lipiec 113,1% Sierpień 103,8% Wrzesień 118,9% Październik Listopad 104,6% Grudzień 119,6% System EuroELIXIR Dynamika (analogiczny miesiąc roku poprzedniego =100%) 2008/2007 2009/2008 Styczeń 136,3% 148,0% Luty 151,5% 141,5% Marzec 130,3% 153,9% Kwiecień 168,6% Maj 147,7% Czerwiec 156,1% Lipiec 169,1% Sierpień 152,8% Wrzesień 176,3% Październik 160,6% Listopad 149,8% Grudzień 174,3%

Dynamika rozwoju systemów – średnia dzienna ELIXIR® Dynamika (analogiczny miesiąc roku poprzedniego =100%) 2008/2007 2009/2008 Styczeń 106,4% 110,0% Luty 107,3% 112,7% Marzec 117,1% 106,2% Kwiecień 102,6% Maj 111,6% Czerwiec 106,6% Lipiec 108,2% Sierpień 114,1% Wrzesień 108,1% Październik Listopad 115,6% Grudzień System EuroELIXIR Dynamika (analogiczny miesiąc roku poprzedniego =100%) 2008/2007 2009/2008 Styczeń 136,3% 155,0% Luty 144,2% 148,6% Marzec 150,9% 132,9% Kwiecień 145,6% Maj 154,7% Czerwiec 156,1% Lipiec 161,7% Sierpień 167,3% Wrzesień 160,3% Październik 160,6% Listopad 164,8% Grudzień 157,7%

Rozwój systemu EuroELIXIR w warunkach SEPA SEPA Credit Transfer

> 130 tys. transakcji SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Miesięczne wolumeny transakcji SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR w latach 2008 – 2009 (w tysiącach) > 130 tys. transakcji

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Transakcje międzysystemowe SCT EuroELIXIR styczeń 2008 – marzec 2009 (w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Transakcje wewnątrzsystemowe SCT EuroELIXIR styczeń 2008 – marzec 2009 (w tysiącach)

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Rozliczenia SEPA a MT w systemie EuroELIXIR Komunikaty wysłane (wewnątrzsystemowe i międzysystemowe) (w tysiącach) Niemal zrównanie liczby transakcji wysyłanych przez uczestników systemu EuroELIXIR do rozliczeń międzysystemowych  pokazuje preferencje banków.

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR System EuroELIXIR (marzec 2009) Ponad 130 tys. płatności rozliczonych w standardzie SEPA  89 tys. – płatności międzysystemowe otrzymane  39 tys. – płatności międzysystemowe wysłane  2 tys. – płatności wewnątrzsystemowe Ponad 40 tys. płatności jest prezentowanych w standardzie SEPA - co stanowi ponad 30 % ogółu transakcji skierowanych do rozliczeń w euro Kontekst europejski Kraje SEPA – transakcje SEPA stanowią obecnie ok. 2 % wszystkich transakcji kierowanych do systemów rozliczeniowych

Uczestnicy SCT EuroELIXIR Narodowy Bank Polski PKO Bank Polski S.A. Bank BPH S.A. Bank Pekao S.A. ING Bank Śląski S.A. Bank Millennium S.A. Mazowiecki Bank Regionalny S.A. Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. – od marca 2009 r. 1 bank - przeszedł pomyślnie testy i oczekuje na wdrożenie 1 bank - w trakcie testów

SEPA Credit Transfer w systemie EuroELIXIR Rok 2009 Luty – dostosowanie do zmiany standardu SEPA m.in. Dodatkowe pola: „”, „Kategoria typu zlecenia”, „Kod typu zlecenia” Oznaczenie „Pierwotnego Zleceniodawcy” i „Finalnego Beneficjenta” Kontrola zgodności kwoty zwrotu z transakcją pierwotną Dodatkowe kody przyczyny zwrotu: AG02, MD03, RC01 and TM01 Czerwiec – uruchomienie pełnej obsługi obydwu sesji rozliczeniowych SEPA w systemie STEP2 Rok 2010 Listopad – zmiana standardu SEPA na poziomie Europejskiej Rady ds. Płatności (EPC)  zakres zostanie ustalony w tym roku (zmiana standardu ISO20022 „v2007” na wersję „v2009”)

Rozwój systemu EuroELIXIR w warunkach SEPA Przyszłość SEPA Direct Debit

SEPA Direct Debit SEPA Direct Debit - instrument do obsługi transakcji obciążeniowych w EUR w obszarze SEPA Założenia EPC Dematerializacja zgody na poziomie Wierzyciela; Dane zgody w każdym komunikacie obciążeniowym; Dwa rodzaje dystrybucji zgody: poprzez wierzyciela (CMF) lub poprzez Bank Dłużnika (DMF) Brak ograniczenia kwoty pojedynczego zlecenia; Możliwość odrzucenia/odwołania/anulowania zleceń przed i po przeprowadzeniu rozrachunku – zestaw tzw. R-messages Baza prawna funkcjonowania SDD w relacjach transgranicznych – zapisy Payment Services Directive Dwa warianty SDD – bazowy (Core) i biznesowy (B2B)

Business to Business SDD Schemat bazowy a B2B Business to Business SDD Brak Request for Refund dla transakcji autoryzowanych Dłużnik musi zaakceptować dane zgody zanim bank dłużnika dokona obciążenia jego rachunku Bank dłużnika archiwizuje potwierdzone przez dłużnika dane zgody Dłużnik zobowiązany jest do poinformowania swojego banku o cofnięciu zgody Max. data wysyłki transakcji SDD Core SDD B2B SDD Pierwsze i jednorazowe SDD 5 1 Kolejne SDD 2 Zwrot (return)

SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR Założenia funkcjonalne (1) implementacja wg standardu bazowego EPC - SEPA Core Direct Debit Scheme odrębny względem SEPA Credit Transfer tryb rozliczeń w systemie EuroELIXIR połączenie z systemem SEPA Direct Debit STEP2 osobne tabele routingu (dostępności banków) Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR Założenia funkcjonalne (2) rozrachunek w systemie TARGET2 uczestnictwo NBP w SEPA STEP2 model funkcjonowania rozliczeń międzysystemowych uzależniony od decyzji NBP o przystąpieniu do SEPA Direct Debit w systemie STEP2 Planowany termin implementacji: maj 2010 rok Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR Uwarunkowania wdrożenia - krajowe data zakończenia transpozycji zapisów dyrektywy o usługach płatniczych (PSD) do polskiego systemu prawa ostateczna decyzja NBP w zakresie modelu rozliczeń SDD w relacjach z systemem STEP2 zainteresowanie banków udziałem w rozliczeniach SDD termin wejścia Polski do Strefy Euro Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

SEPA Direct Debit w systemie EuroELIXIR Uwarunkowania wdrożenia - paneuropejskie zakończenie prac EPC nad schematem funkcjonalnym SDD upowszechnienie SDD w krajach SEPA (głównie w strefie Euro) „Multilateral interchange fee” lub „Multilateral balancing payment” ? Migration end-date ? French case ? Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

Obsługa zgód polecenia zapłaty Obsługa zgód na stosowanie Polecenia Zapłaty to usługa obejmująca skanowanie, archiwizowanie i udostępnianie elektronicznych obrazów papierowych zgód KIR S.A. występuje jako zaufana strona trzecia gwarantująca, że obraz dokumentu jest wiernym odwzorowaniem papierowego oryginału dostarczonego przez Wierzyciela Usługa oparta o eArchiwum i moduł elektronizacji zgód w OGNIVO Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

Obsługa zgód polecenia zapłaty Planowane dostosowanie modułu do obsługi SEPA Direct Debit Wymóg SEPA dematerializacji zgody na poziomie Wierzyciela Moduł elektronizacji zgód został udostępniony w OGNIVO we wrześniu 2008 r. dla krajowego polecenia zapłaty Odrębność od SCT bierze się z przyjętej odrębności w STEP2.

Rozwój systemu EuroELIXIR w warunkach SEPA European Automated Clearing House Association

EACHA Stowarzyszenie europejskich izb rozliczeniowych Powołanie: 28 września 2006 r. nieformalnie działa od 10 lat Sygnatariusze: Banca d'Italia, BBS, BGC, CEC, Deutsche BundesBank, DIAS, Equens, FINA, GIRO, Iberpay, KIR S.A., PBS, SIA, SIBS, SIC AG, SBB, STET, VocaLink Koncepcja stworzenia przeciwwagi dla izby paneuropejskiej Zgodność ze standardami SEPA Brak opłat za transfer transakcji w relacji izba-izba Standard Interoperability dla SCT i SDD Baza infrastrukturalna: TARGET2 i lokalne izby rozliczeniowe

Pierwsze połączenia w trybie produkcyjnym EACHA - połączenia Pierwsze połączenia w trybie produkcyjnym  Equens + Iberpay + SECETI (kwiecień 2008 r.)  Equens + VocaLink (wrzesień 2008 r.) Planowane połączenie z DIAS  konieczność uzyskania pełnego pokrycia Stan obecny Izby EACHA nadal utrzymują połączenia ze STEP2 KIR S.A. rozważa ustanowienie połączenia w ramach EACHA po przeniesieniu rozrachunku systemu EuroELIXIR na platformę TARGET2

Rozwój systemu EuroELIXIR w warunkach SEPA Rozrachunek systemu EuroELIXIR na platformie systemu TARGET2

System EuroELIXIR w TARGET2 Założenia podstawowe Przeniesienie rozrachunku systemu EuroELIXIR w ramach polskiego obszaru płatniczego  w ramach komponentu TARGET2-NBP System EuroELIXIR jako Ancillary System  system zewnętrzny Procedura rozrachunku nr 6 intefaced  rozrachunek na dedykowanych rachunkach (subkontach). Termin uruchomienia rozrachunku w systemie TARGET2  8 czerwca 2009 roku

Stan obecny Po przejściu System EuroELIXIR na SSP TARGET Podstawowe założenia Rozrachunek systemu EuroELIXIR Stan obecny rozliczenia wewnątrzsystemowe – SORBNET-Euro rozliczenia międzysystemowe – TARGET2 za pośrednictwem SORBNET-Euro Po przejściu rozliczenia wewnątrzsystemowe – TARGET2 rozliczenia międzysystemowe – TARGET2 Przeniesienie rozrachunku wszystkich płatności w euro bezpośrednio do systemu TARGET2 ASI pozwala na stosowanie dedykowanych procedur rozrachunku i otwierania dedykowanych typów rachunków

Procedury rozrachunku 6, wariant interfaced Fazy procedury rozrachunku Start procedury rozrachunku Realizacja zleceń stałych Dostosowanie płynności Cykl rozrachunkowy 1. Start cyklu rozrachunkowego 2. Blokowanie środków 3. Rozrachunek 4. Koniec cyklu rozrachunkowego Koniec procedury

Procedury rozrachunku 6, wariant interfaced Fazy procedury rozrachunku Start procedury Dostosowanie płynności Cykl Rozrachunkowy Koniec procedury Blokowanie środków na subkontach; Transfer środków z subkont na rachunek techniczny Izby i z rachunku technicznego Izby na subkonta banków; Rozliczenie zleceń wewnątrzsystemowych i międzysystemowych; Obsługa dwóch sesji STEP2 SEPA Credit Transfer; Gwarancja rozrachunku. Transfer środków z rachunków RTGS na subkonta; Zasilanie subkont: zlecenia bieżące z inicjatywy banku rozrachunkowego – poprzez ICM z inicjatywy systemu zewnętrznego – poprzez ASI W ramach godzin operacyjnych systemu TARGET2 Zlecenia stałe Transfer środków z rachunku RTGS na subkonto z inicjatywy banku rozrachunkowego Otwarcie procedury uruchamia je automatycznie Nie są uwzględniane w dostosowywaniu płynności Środki zgromadzone na subkontach automatycznie przenoszone są na powiązane rachunki RTGS banków rozrachunkowych.

Procedura rozrachunku – harmonogram Dwukrotne uruchomienie procedury rozrachunku w ciągu dnia Procedura poranna Start ok. 11:00 Koniec ok. 12:30 Rozrachunek obejmuje płatności: wewnątrzsystemowe międzysystemowe SEPA Procedura popołudniowa Start ok. 16:30 Koniec ok. 17:30 międzysystemowe SEPA i Credeuro (MT)

Procedura rozrachunku – harmonogram Dwukrotne uruchomienie procedury rozrachunku w ciągu dnia procedura poranna procedura popołudniowa 11.00-11.30 16.30-16.50 11.00 12.30 16.30 17.40 Start procedury Dostosowanie płynności Cykl rozrachunkowy Koniec procedury Start procedury Dostosowanie płynności Cykl rozrachunkowy Koniec procedury Start cyklu Koniec cyklu Start cyklu Koniec cyklu Blokowanie Rozrachunek Blokowanie Rozrachunek 11.30 12.20 16.50 17.35

Przyspieszenie czasu realizacji płatności Korzyści dla banków Przyspieszenie czasu realizacji płatności  pełna obsługa dwóch cykli SCT w STEP2. Dostęp do dodatkowych opcji przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowych funkcjonalności systemu EuroELIXIR. Dostosowanie do zasad rozrachunków, jakie będą obowiązywać po przejściu Polski do strefy euro, a tym samym do przyszłej konkurencji na rynku europejskim. Brak konieczności dokonywania dużych zmian po wejściu Polski do Strefy Euro.

Harmonogram prac w KIR S.A. Harmonogram prac na 2009 rok Styczeń - wypracowanie ostatecznej koncepcji z NBP Luty – marzec - testy wewnętrzne Testy łączności - connectivity Testy interoperacyjności - interoperability Marzec - Kwiecień – publikacja dokumentacji technicznej i aneksów do umów uczestnictwa Kwiecień - Maj – testy zewnętrzne Testy z bankami – business-day 8 czerwca – uruchomienie rozrachunku w trybie produkcyjnym.

Dziękuję za uwagę dr Tomasz Jończyk Dyrektor Departamentu Rozliczeń tel. (22) 546 0335, (0)695 193 035 tomasz.jonczyk@kir.com.pl