Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

REGIONY FIZYCZNOGEOGRAFICZNE POLSKI Justyna Drop

Region fizycznogeograficzny Region fizycznogeograficzny – to umownie wydzielony względnie jednorodny obszar odróżniający się od obszarów sąsiednich charakterystycznymi cechami środowiska przyrodniczego. Podział obszaru na regiony nazywamy regionalizacją. Można go przeprowadzić następującymi sposobami: Przez podział obszaru na mniejsze jednostki, wydzielone na podstawie założonych celów, Przez łączenie niewielkich jednostek w większe, względnie jednorodne, a wyraźnie różniące się od poprzednich. Regiony fizycznogeograficzne wydziela się na podstawie analizy kilku elementów środowiska, z których największe znaczenie ma budowa geologiczna i rzeźba terenu Granice regionów to najczęściej strefy, w których stopniowo zanikają charakterystyczne cechy jednego regionu, a pojawiają się cechy drugiego regionu. W Polskiej regionalizacji stosuje się opracowanie fizycznogeograficzne J. Kondrackiego. Głównym jej założeniem było zróżnicowanie budowy geologicznej i związanej z nią rzeźby terenu. Podział regionalny Polski nawiązuje do podziału Europy i stanowi jego integralną część.

Jednostki podziału fizycznogeograficznego Według uniwersalnej klasyfikacji dziesiętnej Międzynarodowej Federacji Dokumentacyjnej (FDI) wyróżniono: obszary fizycznogeograficzne podobszary prowincje podprowincje makroregiony mezoregiony mikroregiony Na terenie Polski wyróżniono: 1) 2 obszary fizycznogeograficzne (Europa Zachodnia, Europa Wschodnia), 2) 3 podobszary (Pozaalpejska Europa Środkowa, Karpaty, Podkarpacie i kotliny wewnętrzne, Niż Wschodnioeuropejski), 3) 7 prowincji (np.: Niż Środkowoeuropejski, Masyw Czeski, Wyżyna Małopolska, Wyżyny Ukraińskie), 4) 18 podprowincji (np.: Pobrzeża Południowobałtyckie, Niziny Środkowopolskie, Podkarpacie Północne, Polesie), 5) 56 makroregionów (np.: Pobrzeże Szczecińskie, Wał Trzebnicki, Wyżyna Śląska, Beskidy Zachodnie), 6) 318 mezoregionów (np.: Mierzeja Wiślana, Pojezierze Iławskie, Płaskowyż Nałęczowski, Gorce). W regionalizacji fizycznogeograficznej Polski zastosowano układ dziesiętny zgodny z FDI. Jednostki regionalne oznaczono tak, że pierwsza cyfra oznacza podobszar, druga-prowincję, trzecia- podprowincję, czwarta(po kropce)- makroregion, piąta – mezoregion, np. 3 Pozaalpejska Europa Środkowa - podobszar 33 Masyw Czeski - prowincja 332 Sudety i Przedgórze Sudeckie - podprowincja 332.1 Przedgórze Sudeckie - makroregion 331.11 Wzgórza Strzegomskie - mezoregion

Polska-regiony fizycznogeograficzne Pozaalpejska Europa Środkowa Wyżyny Polskie Masyw Czeski Niziny Środkowoeuropejskie Karpaty, Podkarpacie i Nizina Panońska Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Karpaty Wschodnie Niż Wschodnioeuropejski Niziny Wschodniobałtycko - białoruskie Wyżyny Ukraińskie Granice państw Granice podobszarów Granice prowincji Granice podprowincji Granica pomiędzy głównymi jednostkami fizycznogeograficznymi-obszarem Europy Zachodniej i Europy Wschodniej

POBRZEŻA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE Region Pobrzeży Południowobałtyckich (313) należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji :Niż Środkowoeuropejski. Rozciąga się szerokim na kilka - kilkunaście kilometrów pasem wzdłuż południowych wybrzeży Bałtyku. Biegnie od Wyspy Uznam aż po Zalew Wiślany. Nadmorskie krajobrazy tego pasa dzielą się na: wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny, i klifowy (nadmorskie urwiska). Poza krajobrazami nadmorskimi region obejmuje również, pocięte siecią pradolin, równiny morenowe, położone poniżej 100 m n.p.m., z nielicznymi wzgórzami. Klimat kształtują masy napływające znad M. Bałtyckiego i Oceanu Atlantyckiego. Zimy są łagodne, lata niezbyt upalne. Średnie roczne sumy opadów wahają się od 600-700 mm. Wśród gleb przewagę mają bielice, g. bagienne i brunatne, jedynie na Żuławach występują żyzne mady W zbiorowiskach roślinnych dominują lasy sosnowe oraz roślinność torfowiskowa i bagienna. Pobrzeża Południowobałtyckie zajmują w granicach Polski 19 tys. km2 i dzielą się na trzy makroregiony: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie i Pobrzeże Gdańskie.

POJEZIERZA POŁUDNIOWOBAŁTYCKIE Pojezierza Południowobałtyckie (314-316) – należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji :Niż Środkowoeuropejski. Pojezierza w północnej Polsce; rozciągają się od Pobrzeży Południowobałtyckich na północy po Niziny Środkowopolskie na południu, od Odry na zachodzie po Pasłękę na wschodzie; Krajobraz młodoglacjalny z dużą liczbą jezior. Do największych należą: Jeziorak, Gopło, Koronowskie, Wdzydze, Charzykowskie. Dominuje tu pagórkowata rzeźba wysoczyzn morenowych, porozcinanych dolinami licznych rzek. Na południowych krańcach regionu wyraźnie rysują się w rzeźbie urozmaicone powierzchnie żwirowo-piaszczystych sandrów. Na glinach morenowych powstały gleby brunatne, a na piaskach sandrowych – bielice. Równiny sandrowe i pola wydmowe porastają bory sosnowe. Roślinność naturalna to bory mieszane i buczyny. Najwyższymi wzniesieniami są wzgórza moreny czołowej: Wieżyca (329 m n.p.m). Klimat Pojezierzy Polskich, ze względu na znaczną rozciągłość tej krainy z zachodu na wschód jest zróżnicowany. Na Pojezierzu Wielkopolskim i Kaszubskim klimat posiada cechy morskie, Pojezierza te zajmują 77 tys.km2, tj.25 % powierzchni Polski. W obrębie podprowincji wydzielono makroregiony: Pojezierza Zachodniopomorskie, Pojezierza Wschodniopomorskie, Pojezierza Południowopomorskie , Dolina Dolnej Wisły, Pojezierze Iławskie, Pojezierze Chełmińsko- Dobrzyńskie, Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka, Pojezierze Wielkopolsko-Kujawskie, Pradolina Warciańsko-Odrzańska, Pojezierze Leszczyńskie, Wzniesienia Zielonogórskie Jezioro Jeziorak Wieżyca

NIZINY ŚRODKOWOPOLSKIE Niziny Środkowopolskie (318) należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji :Niż Środkowoeuropejski, Rozciąga się między Pojezierzami Południowobałtyckimi a Przedgórzem Sudeckim i Wyżynami Polskimi. Region stanowi głównie system bezjeziornych równin erozyjno- denudacyjnych o wysokościach 100-200 (maksymalnie 250) m n.p.m. Są to najczęściej wzniesienia moren czołowych, przykładem jest Wał Trzebnicki, ciągnący się ok. 200 km. Przeważają gleby bielicowe, płowe i brunatne. Na południe od Wrocławia i Sochaczewa występują czarne ziemie, a w dolinach dużych rzek-mady. W zachodniej części występuje klimat o cechach oceanicznych, a we wschodniej - o cechach kontynentalnych. Średnia roczna suma opadów jest niewielka i wynosi 450-600 mm. Największe kompleksy leśne to m.in: Bory Dolnośląskie, Puszcza Kampinoska oraz Puszcza Białowieska Niziny Środkowopolskie dzielą się na 8 makroregionów: Nizina Południowowielkopolska , Obniżenie Milicko- Głogowskie, Wał Trzebnicki, Nizina Śląska, Nizina Północnomazowiecka, Nizina Środkowomazowiecka, Wzniesienia Południowomazowieckie, Nizina Południowopodlaska

SUDETY I PRZEDGÓRZE SUDECKIE Sudety (332) należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji Masyw Czeski, Sudety to góry o zróżnicowanej budowie geologicznej. Można w nich wyróżnić m.in. Prekambryjskie utwory krystaliczne, rozległe intruzje granitowe wieku paleozoicznego czy płytowo zalegające piaskowce kredowe i permskie melafiry. Rzeźba Sudetów jest bardzo urozmaicona. Pasmo górskie zostało rozcięte dużymi kotlinami: Kłodzką oraz Jeleniogórską. Przedgórze Sudeckie jest obszarem równinnym i falistym, urozmaiconym wzniesieniami zbudowanymi ze starych skał krystalicznych: granitów, gabra (Wzgórza Strzegomskie, Wzgórza Strzelińskie, Masyw Ślęży). W Sudetach występują gleby górskie; jedynie w kotlinach i dolinach większych rzek powstały gleby brunatne i mady. Na Przedgórzu Sudeckim występują gleby lepsze niż w Sudetach, głównie g. brunatne i płowe. Roślinność w Sudetach tworzy wyraźne piętra. Ich granice znajdują się znacznie niżej niż w Karpatach. Duże powierzchnie porastają monokultury świerkowe. Klimat typowo górski - chłodny i wilgotny. W obrębie tej prowincji wydzielono: Sudety Zachodnie, Sudety Środkowe, Sudety Wschodnie, Przedgórze Sudeckie, Przedgórze Zachodniosudeckie Sudety Środkowe - Wzgórza Włodzickie, Góry Bardzkie, Góry Sowie Śnieżka – najwyższy szczyt 1602 m n.p.m

WYŻYNA ŚLĄSKO-KRAKOWSKA Wyżyna Śląsko-Krakowska (Zachodniomałopolska) (341) należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie Leży w północno-zachodniej części Małopolski i zajmuje obszar 7.535 km². Zbudowana jest z osadów paleozoicznych i mezozoicznych; charakteryzuje ją zróżnicowana budowa terenu. Wyżyna obniża się ku północy a starsze formacje geologiczne pokryte są miejscami osadami plejstoceńskimi. Pod względem ukształtowania powierzchni szczególnie silnie jest urozmaicona wschodnia część wyżyny – Wyżyna Krakowsko –Częstochowska o krajobrazie krasowym. Gleby to najczęściej bielice, gleby płowe i rędziny. Klimat cechują stosunkowo duże opady ( 700-800 mm), średnia roczna temp powietrza wynosi 10oC. Ze względu na znaczne różnice w budowie geologicznej wyróżniono 3 makroregiony: Wyżynę Śląską, Wyżynę Woźnicko-Wieluńską i Wyżynę Krakowsko - Częstochowską Wyżyna Krakowsko –Częstochowska, ruiny zamku w Ogrodzieńcu Góra Św. Anny

WYŻYNA MAŁOPOLSKA Wyżyna Małopolska (342) należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie Jest to region bardzo zróżnicowany pod względem budowy geologicznej i rzeźby terenu. Składa się z wyniesień i obniżeń zbudowanych ze skał kredowych, jurajskich i trzeciorzędowych. W części południowej znajdują się wapienie będące efektem transgresji morskiej, na których zalega znacznej miąższości warstwa lessowa. Tutaj też zachodzą zjawiska krasowe. Północną część pokrywają utwory czwartorzędowe (piaski i gliny). Na całym obszarze dominują wysokości 200-300 m n.p.m., jedynie w obrębie Gór Świętokrzyskich kulminacje przekraczają 600 m (Pasmo Łysicy – 612 m). Gleby są żyzne, głównie czarnoziemy, g. brunatne i rędziny. Naturalna roślinność została przekształcona przez człowieka, obecnie dominują grądy i dąbrowy, Klimat Wyżyny Małopolskiej jest zróżnicowany, nieco chłodniejszy i wilgotniejszy w obrębie Gór Świętokrzyskich. Przy średniej rocznej temperaturze regionu 7,5°C, Opady dochodzą do 800 mm w Górach Świętokrzyskich, spadając do 550 mm w Niecce Nidziańskiej. Wyżyna Małopolska dzieli się na 3 makroregiony: Wyżynę Przedborską, Wyżynę Kielecką i Nieckę Nidziańską Góry Świętokrzyskie – Wyżyna Kielecka Wyżyna Miechowska – Niecka Nidziańska

WYŻYNA LUBELSKO - LWOWSKA Wyżyna Lubelsko-Lwowska (343)- należy do megaregionu: Pozaalpejska Europa Środkowa i prowincji Wyżyny Polskie, Wyżyna Lubelsko-Lwowska zajmuje 9,4 tys km2 (3% powierzchni Polski). Jest niecką zbudowaną z warstw kredowych, ale podniesioną przez metakarpackie ruchy tektoniczne od 200 do prawie 400 m n.p.m. w części południowo- wschodniej i obciętą uskokami ku zapadlisku podkarpackiemu. Wyżyna jest pochylona ku północy i rozczłonkowana erozyjnie na łagodne garby. Ponadto cechą charakterystyczną wyżyny jest występowanie płatów lessu. Na lessie rozwinęły się czarnoziemy. Pozostałe gleby to bielice, rędziny i g. brunatne, Klimat ma cechy kontynentalne: opady ok. 600 mm oraz znaczną roczną amplitudę temperatury powietrza przekraczającą 22oC. Wyżynę kiedyś porastały grądy, dąbrowy i bory mieszane, obecnie bory sosnowe oraz kępy lasów jodłowych i bukowych Ze względu na ukształtowanie powierzchni wyróżnia się dwa makroregiony: Wyżynę Lubelską i Roztocze Równina Bełżycka – Wyżyna Lubelska Roztocze

PÓŁNOCNE PODKARPACIE Kotlina Sandomierska Puszcza Sandomierska Podkarpacie Północne (512) należy do megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym, Północne Podkarpacie zajmuje obszar o powierzchni 16 tys. km2 (tj. 5% terytorium Polski). Jednostka ta położona jest w środkowej części Polski, granicząc z Karpatami Zachodnimi od strony południowej, a od północy z Wyżynami Polskimi. Jest zapadliskiem tektonicznym wypełnionym osadami mioceńskimi. W plejstocenie obszar ten pokryty był lądolodem, który pozostawił piaski, iły i gliny morenowe. Karpackie dopływy Wisły rozcięły te osady tworząc między dolinami płaskowyże. Na obszarach pokrytych piaskami powstały wydmy śródlądowe. Na Podkarpaciu dominują gleby bielicowe, brunatne i płowe. U podnóża Karpat wystepują czarnoziemy, w dolinach rzek wystepują mady. Panuje tu łagodny klimat ze średnią temperaturą powietrza w styczniu -4 stopnie i 19 stopni w lipcu oraz opadami 600- 800 mm. Z zachodu na wschód wzrasta kontynentalizm klimatu. Kiedyś tereny te porastały puszcze, dziś pozostałościami są: Puszcza: Sandomierska, Niepołomicka i Solska;znaczną powierzchnię zajmują łąki. Podprowincja dzieli się na 4 makroregiony: Kotlinę Ostrawską, Kotlinę Oświęcimską, Bramę Krakowską i Kotlinę Sandomierską. Kotlina Sandomierska Puszcza Sandomierska

ZEWNĘTRZE KARPATY ZACHODNIE Zewnętrzne Karpaty Zachodnie (513) należy do megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie, Zewnętrzne Karpaty Zachodnie zajmują w granicach Polski obszar o powierzchni 16 tys. km2 (5 % terytorium kraju). Położone są na zachodnim łuku Karpat, granicząc z Kotlinami Podkarpackimi od północy, a Karpatami Wewnętrznymi od południa Region zbudowany jest z naprzemianległych łupków, piaskowców i zlepieńców zwanych fliszem karpackim. Składa się z pasma Pogórzy mających postać licznych, zaokrąglonych, często spłaszczonych garbów oddzielonych głębokimi dolinami rzek o wysokościach od 250 do 400 m n.p.m. oraz pasma Beskidów o rzeźbie gór średnich oraz zaokrąglonych grzbietach i wysokościach przekraczających na obszarze Beskidu Żywieckiego 1500 m n.p.m. (Babia Góra – 1725 m i Pilsko – 1557 m). Wyróżniamy tutaj od jednego do pięciu pięter krajobrazowych ze średnią temperaturą roczną obniżającą się w raz z wysokością w granicach od -2°C w rejonie Babiej Góry do +8°C na obszarze Pogórzy. Roczna suma opadów wynosi od 800-1300 mm. W części zachodniej występują znaczne wpływy oceanu, a we wschodniej przewaga kontynentu, z czym związane są dłuższe zimy. Flora Karpat Zewnętrznych reprezentowana jest przez bory mieszane i grądy, a w Beskidach przeważają bory świerkowe W granicach Polski Zewnętrzne Karpaty Zachodnie dzielą się na kilka makroregionów: Pogórze Zachodniobeskidzkie, Beskidy Zachodnie, Pogórze Środkowobeskidzkie, Beskidy Środkowe (inaczej Beskid Niski). Barania Góra – Beskidy Zachodnie Beskidy Środkowe

CENTRALNE KARPATY ZACHODNIE Centralne Karpaty Zachodnie (514-515) należy do megaregionu: Region Karpacki i Prowincji Karpaty Zachodnie, Centralne Karpaty Zachodnie obejmują powierzchnię około 1,1 tys. km2 co stanowi 0,3% terytorium kraju i 7% całego obszaru położonego w znacznej części w granicach Słowacji. Od strony północnej sąsiadują z różniącymi się od nich pod względem budowy i wysokości n.p.m. Zewnętrznymi Karpatami Zachodnimi. Region składa się z łańcuchów górskich zbudowanych ze skał magmowych i metamorficznych oraz zalegających na nich pokrywach ze skał osadowych z przewagą wapieni, a także oddzielających je kotlin pokrytych fliszem podhalańskim (łupki ilaste wraz z piaskowcami i mułowcami) Rzeźba terenu jest silnie urozmaicona. W Tatrach Wysokich dominuje krajobraz wysokogórski a w Tatrach Zachodnich rzeźba krasowa Przez Centralne Karpaty Zachodnie przebiega europejski dział wód oddzielający zlewisko Morza Bałtyckiego od zlewiska Morza Czarnego. Występują tutaj wyraźne piętra klimatyczne cechujące się spadkiem temperatury i wzrostem ilości opadów wraz z wysokością. Lata są ciepłe, a zimy chłodne. Najintensywniejsze opady przypadają na miesiące letnie (czerwiec i lipiec) – do 1500 mm w Tatrach. Powszechne jest występowanie ciepłego i porywistego wiatru „halnego” opadającego ze szczytów Tatr ku dolinom oraz „morza mgieł” W Tatrach panuje najsurowszy klimat Polski. Wystepują tu gleby górskie, rędziny i mady Obniżenia Orawsko-Podhalańskiego i Łańcucha Tatrzańskiego. Zakopane i Tatry Rysy

WSCHODNIE PODKARPACIE Wschodnie Podkarpacie (521) należy do megaregionu: Region Karpacki i Prowincji: Karpaty Wschodnie, Wschodnie Podkarpacie to region prawie w całości położony na Ukrainie i tylko mały fragment makroregionu Płaskowyżu Sańsko-Dniestrzańskiego na południe od Przemyśla, o powierzchni niespełna 0,1 tys. km2, leży w granicach Polski. Jest to część dorzecza Wiaru, prawego dopływu Sanu. Jest to mały fragment całego regionu, położony nad dolnym Wiarem i ograniczony od zachodu progiem Pogórza Przemyskiego. Prowincja ta oddziela od siebie Kotlinę Sandomierską i Kotlinę Górnego Dniestru. Powierzchnia tej wysoczyzny pokryta jest lessem. W plejstocenie, w okresie zlodowacenia południowopolskiego, przelewały się tędy z zachodu na wschód wody pochodzące z topniejącego lądolodu i spływające z Karpat, których naturalny odpływ na północy został zatrzymany przez zlodowacenie. Przez region ten przebiega bałtycko- czarnomorski dział wodny. Północną granicę tego regionu stanowi dopływ Sanu – Wiszenia, natomiast wschodnią dolina Wereszycy – dopływu Dniestru. Region Wschodniego Podkarpacia jest krainą rolniczą, gęsto zaludnioną.

BESKIDY WSCHODNIE Halicz Beskidy Wschodnie (522) należą do Megaregionu: Region Karpacki, Prowincji: Karpaty Wschodnie i Podprowincjai Zewnętrzne Karpaty Wschodnie, Beskidy Wschodnie są przedłużeniem Zewnętrznych Karpat Zachodnich i pierwszym członem Zewnętrznych Karpat Wschodnich Cechą tej części Karpat jest brak progu podgórskiego i bezpośredni kontakt gór z Podkarpaciem Wschodnim, zanurzanie się zewnętrznych fałdów fliszu pod osady mioceńskie oraz objęcie ruchami fałdowymi osadów neogeńskich. Budowa geologiczna ma swoje odbicie w podziale Beskidów Wschodnich na dwa podłużne pasy krajobrazowe: zewnętrzny, niższy, nazywany Beskidami Lesistymi i wewnętrzny, wyższy, nazywany Beskidami Połonińskimi. W granicach Polski znajduje się część makroregionu Beskidów Lesistych, w którego skład wchodzą Bieszczady Zachodnie i Góry Sanocko- Turczańskie. Łączna ich powierzchnia to 2,5 tys. km2 (0,8% terytorium Polski) Przeważają słabe gleby górskie. Zaznacza się tu znaczny kontynentalizm klimatu. Lata są krótsze jak w Karpatach Zachodnich a zimy dłuższe. Wystepują piętra roślinne: podgórskie do 600 m n.p.m, dolnoreglowe do 1200 m n.p.m, i bezleśne subalpejskie (połoniny). Brakuje piętra górnoreglowego z lasami świerkowymi i kosodrzewiny Halicz

POBRZEŻA WSCHODNIOBAŁTYCKIE Pobrzeża Wschodniobałtyckie (841) należą do Megaregionu: Niż Wschodnioeuropejski i Prowincji: Niż Wschodniobałtycko-Białoruski, Pobrzeża Wschodniobałtyckie rozciągają się od Zatoki Gdańskiej po Zatokę Fińską. Na terenie Polski region ten zajmuje obszar około 2,7 tys. km2 (ok. 0,8% terytorium kraju). Dominuje tu krajobraz polodowcowy o urozmaiconej rzeźbie, Region ten w odróżnieniu od sąsiadujących z nim od południa Pojezierzy Mazurskich jest prawie zupełnie pozbawiona jezior i ma dobrze rozwinięty system dolin. Charakterystyczną cechą tego obszaru jest również mała liczba moren czołowych. Przeważają gleby bielicowe i brunatne, Klimat jest kształtowany przez morskie masy powietrza. Zimy trwają dłużej i są mroźniejsze jak na Pobrzeżach Południowobałtyckich, Roślinność tworzą rzadkie bory mieszane, W granicach Polski znajduje się tylko południowa część Niziny Staropruskiej Równina Sępopolska-część Niziny Staropruskiej Wzniesienia Górowskie

POJEZIERZA WSCHODNIOBAŁTYCKIE Pojezierza Wschodniobałtyckie (842) należą do megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż Wschodniobałtycko-Białoruski, Region Pojezierza Wschodniobałtyckie jest przedłużeniem Pobrzeży Południowobałyckich. Podobnie jak Pobrzeża Wschodniobałtyckie jest zaliczony do Europy Wschodniej, ze względu na położenie w obrębie odrębnej struktury geologicznej jaką jest platforma wschodnioeuropejska i odmienności klimatycznej i roślinnej. Rysem charakterystycznym regionu jest rzeźba młodoglacjalna ukształtowana w wyniku północnopolskiego najmłodszego zlodowacenia w Polsce. Rzeźba terenu jest pagórkowata, liczne są wielkopromienne pagóry morenowe rozdzielone szerokimi obniżeniami często wypełnionymi jeziorami. Typowe formy rzeźby to ciągi moren, którym towarzyszą rozległe równiny sandrowe. Kulminacje przekraczają 150-200 m n.p.m., a w kilku miejscach ponad 300 metrów (Szeska Góra – 309 m, Tatarska Góra – 301 m). Przeważają gleby brunatne i płowe, Region jest znacznie zalesiony, lasy mają charakter wybitnie kontynentalny, a obecność roślin typowych dla tundry świadczy o przewadze klimatu kontynentalnego. Natomiast w zachodniej części podprowincji panuje klimat oceaniczny , W granicach Polski znajdują się: Pojezierze Mazurskie i południowo – zachodnia część Pojezierza Litewskiego Fragment Pojezierza Mazurskiego Szeskie Wzgórza

WYSOCZYZNY PODLASKO - BIAŁORUSKIE Wysoczyzny Podlasko-Białoruskie (843) należą do megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż Wschodniobałtycko-Białoruski, Wysoczyzny Podlasko - Białoruskie znajdują się w zasięgu zlodowacenia warciańskiego i tworzą pas od środkowego Bugu po okolice białoruskiego Mińska. W części wschodniej pas wysoczyzn przekracza 300m. Całą prowincję cechuje brak jezior i występowanie rozległych, zabagnionych obniżeń. Kontynentalne cechy klimatu regionu charakteryzują się długimi i mroźnymi zimami oraz wysokimi temperaturami w okresie letnim. Średnie sumy opadów w roku wahają się w granicach 550 mm. Na terytorium Polski znajduje się tylko jeden makroregion, Nizina Północnopodlaska, który zajmuje powierzchnię 16 tys. km2. We wschodniej części krainę tą wyróżniają wysoczyzny o falistym charakterze rzeźby przechodzące w ciąg pagórków morenowych, kemów i ozów w części zachodniej. Są porozcinane licznymi dolinami rzecznymi.  Wysokości wysoczyzn dochodzą do 238 m n.p.m. we Wzgórzach Sokólskich. Szczególną wartość przyrodniczą posiada roślinność torfowo-bagienna zajmująca rozległą strefę obszarów zabagnionych wzdłuż Biebrzy oraz kompleks leśny Puszczy Białowieskiej. Dolina Biebrzy Puszcza Białowieska

POLESIE Poleski Park Narodowy Polesie Zachodnie Polesie (845) należy do megaregionu Niż Wschodnioeuropejski i prowincji Niż Wschodniobałtycko-Białoruski, Region ten charakteryzuje się pod względem krajobrazowym równinnością, małym nachyleniem powierzchni i zabagnieniem. Polesie zaczyna się na terytorium Polski i rozszerza się w kierunku wschodnim, sięgając poza Dniepr. Zachodnia część regionu znajduje się w dorzeczu Bugu-Wisły. Gleby reprezentowane są przez bielice, gleby bagienne i mady, Klimat cechuje suche i ciepłe lato oraz długie i chłodne zimy, Przeważają łąki powstałe na zmeliorowanych terenach, roślinność naturalną tworzą resztki borów mieszanych i lasów liściastych typu grądów W granicach Polski znajdują się części dwóch makroregionów: Polesia Zachodniego i Polesia Wołyńskiego, łącznej powierzchni 6,8 tys. km2 (ok. 2% terytorium Polski). Poleski Park Narodowy Polesie Zachodnie

WYŻYNA WOŁYŃSKO PODOLSKA Wyżyna Wołyńsko-Podolska (851) – należy do Megaregionu: Niż Wschodnioeuropejski i Prowincji: Wyżyny Ukraińskie, Wyżyna Wołyńska tworzy szeroki płaskowyż okryty glinami, piaskami i lessami. U podnóża krawędzi oddzielającej ją od Wyżyny Podolskiej występują liczne podmokłości i bagniska. Region ten ma powierzchnię pagórkowatą o wysokościach dochodzących do 409 m n.p.m., porozcinaną licznymi dolinami rzek (Bug, Styr, Horyń, Słucz) i wąwozami na garby i grzędy. Klimat regionu jest umiarkowany ciepły, pod wpływem klimatu kontynentalnego. Suche i ciepłe lata oraz długie mroźne zimy, Roślinność naturalną tworzą lasy liściaste typu grądów oraz zbiorowiska roślinności zielnej W granicach Polski znajduje się tylko niewielki fragment podprowincji – Wyżyny Wołyńskiej Kotlina Hrubieszowska Grzęda Sokalska