Transport publiczny i otwartość komunikacyjna jako warunek konieczny rozwoju gospodarczego i jakości życia mieszkańców miast Wstęp do dyskusji panelowej Rafał Antczak Deloitte Europejski Kongres Gospodarczy Katowice, maja 2011 r.

© 2011 Deloitte Polska Rozwój aglomeracji źródłem wzrostu gospodarczego  Już obecnie ponad połowa światowej populacji żyje w miastach i na przedmieściach obszarów metropolitalnych. Do 2050 r. 66 proc. ludności świata będzie żyło w miastach. Problemy miast stają się więc problemami gospodarczymi regionu i całego kraju.  W Polsce już w 2009 r. 60 proc. ludności mieszkało w miastach, a wskaźnik ten byłby jeszcze wyższy gdyby uwzględnić obszary metropolitalne.  Wraz z migracją ludności powodowaną czynnikami ekonomicznymi i społecznymi miasta się rozrastają i stają się metropoliami, które zaczynają żyć własnymi problemami. Opieka zdrowotna, edukacja, atrakcyjna przestrzeń publiczna są ważnymi składnikami jakości życia w mieście.  Jednak na pierwszym miejscu wśród czynników kluczowych dla rozwoju miast i metropolii jest transport.  Dostępność funduszy unijnych i zainteresowanie rynków finansowych projektami infrastrukturalnymi tworzą dla polskich metropolii unikalną szansę nadrobienia zapóźnień i wejścia na ścieżkę ekspansji.  Miejsca pracy w Polsce powstają i będą powstawać w metropoliach. Dlatego też szybka, ale i ekonomicznie efektywny rozwój metropolii powinien być priorytetem polityki gospodarczej rządu centralnego i władz lokalnych. 2Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice maja 2011 r.

© 2011 Deloitte Polska Transport w miastach Koszty a korki 3Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice maja 2011 r. Źródło: Deloitte, Raport o korkach w 7 największych miastach Polski

© 2011 Deloitte Polska Transport publiczny w miastach Europy Odsetek osób korzystających 4Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice maja 2011 r. Źródło: European Green City Index, Siemens AG&EIU Deloitte, Raport o korkach w 7 największych miastach Polski Polska Europa Średnia europejska

© 2011 Deloitte Polska 5 Efekt cenowy liberalizacji transportu publicznego Cena Proces transformacji Finlandia Szwecja W.B. Francja Włochy Niemcy Hiszpania Portugalia Dania Holandia regiony Holandia miasta Liberalizacja Konsolidacja Monopol Reforma System rynkowy z ograniczeniami System wolnorynkowy Czas

© 2011 Deloitte Polska Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce? © 2011 Deloitte Polska i Centrum PPP W znacząco rosły zadłużenie i deficyt JST 6 Dochody i wydatki JSTUdział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem Wyniki, jakimi zamknęły się budżety JSTŁączne zobowiązania JST Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetów JST, Q *Estymacja na podstawie danych z Q1-Q3 z uwzględnieniem sezonowości

© 2011 Deloitte Polska Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce? © 2011 Deloitte Polska i Centrum PPP Metody finansowania infrastruktury publicznej Źródło: Opracowanie własne Deloitte. 7 Zaangażowanie sektora prywatnego Zaangażowanie sektora publicznego Finansowanie wyłącznie ze środków budżetowych Partnerstwo Publiczno – Prywatne Model tradycyjny wspierany finansowaniem z banków i/lub międzynarodowych instytucji finansowych Model tradycyjny wspierany funduszami z UE Prywatyzacja Możliwość łączenia z funduszami UE Cele inwestycji infrastrukturalnych Zwiększenie zdolności wytwórczych oraz konkurencyjności gospodarki Zapewnienie dostępności usług publicznych Zagwarantowanie rozwoju ekonomicznego i podniesienie standardu życia społeczeństwa

© 2011 Deloitte Polska Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce? © 2011 Deloitte Polska i Centrum PPP 8 Zaawansowanie projektów w Polsce W Polsce rozważanych jest około 120 potencjalnych projektów PPP Udział liczby rozważanych projektów PPP wg sektorówLiczba rozważanych projektów PPP wg województw Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Liczba rozważanych projektów PPP wg sektorów Źródło: Baza Danych Centrum PPP. Podsumowanie planów realizacji projektów Obecnie sektor publiczny rozważa potencjalną realizację około 120 projektów w formule PPP (na podstawie ustawy o PPP albo ustawy o KNRBLU), dla których nie zostało jeszcze wszczęte postępowanie przetargowe. Projekty dotyczą przede wszystkim infrastruktury sportowo- rekreacyjnej i komunalnej oraz związanej z transportem (w tym parkingów). W porównaniu do Europy stosunkowo niewiele jest projektów z sektora edukacji i ochrony środowiska. Najbardziej aktywnymi są samorządy z największych miast w Polsce: Aglomeracji Śląskiej, Krakowa, Warszawy, Trójmiasta, Wrocławia i Łodzi.

© 2011 Deloitte Polska Ile lat potrzeba na rozwój rynku PPP w Polsce? © 2011 Deloitte Polska i Centrum PPP W ciągu ostatnich 15 lat liczba i wartość projektów realizowanych w formule PPP w Europie systematycznie rosła. Trend wzrostowy został zatrzymany w ostatnich latach w związku z kryzysem finansowym, jednak w większym stopniu wpłynął on na wartość projektów niż na ich ilość. Polska jest na początkowym etapie rozwoju rynku PPP realizując projekty, których wartość stanowiła 1,7% ogólnej wartości projektów PPP w Europie w latach Wśród projektów realizowanych w Europie najwięcej jest z sektora transportowego i ochrony środowiska, natomiast obserwowany jest wzrost liczby projektów z zakresu edukacji i ochrony zdrowia. PPP w Europie Rozwój rynku PPP w Europie spowolniony przez kryzys finansowy 9 Projekty PPP zrealizowane w Europie Liczba realizowanych projektów PPP wg sektorów Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July Polski rynek PPP na tle krajów EuropyUdział krajów w skumulowanej wartości projektów Źródło: EIB - Public-Private Partnerships in Europe - Before and during the recent Financial Crisis, July 2010.

© 2011 Deloitte Polska Tezy do dyskusji panelowej  Łatwość przemieszczania się wewnątrz aglomeracji o Transport krwiobiegiem aglomeracji, a rozwój aglomeracji racją stanu Polski o Transport publiczny i czy lub transport indywidualny?  Perspektywy powiązania transportu kolejowego z lotniskiem o Koleją, czy samolotem? Usługa substytucyjna, czy komplementarna? o Rozwój sieci kolejowej a lotniska regionalne  Szanse utworzenia Linii Wysokich Prędkości o Możliwości finansowe rządu, samorządów, PPP  Tabor proekologiczny o Możliwości technologiczne na dziś i jutro o Stopa zwrotu z inwestycji w rachunku prostym oraz ciągnionym  Szanse rozwoju dróg wodnych i lotniczych o Czy jest jeszcze szansa na inne drogi transportowe? 10 Europejski Kongres Gospodarczy, Katowice maja 2011 r.