ZWALCZANIE TERRORYZMU Wprowadzenie, pojęcia i definicje. Maciej Milczanowski 1

Kryteria zaliczeniowe Aby zdać egzamin student zobowiązany jest znać treść wykładów. Umieć odpowiadać na pytania problemowe. Przeczytać pozycje literatury obowiązkowej i umieć odpowiadać na pytania z tych pozycji: Wojna z terroryzmem w XXI wieku (pod red. Brunona Hołysta, Kuby Jałoszyńskiego, Arkadiusza Letkiewicza) – rozdziały: Przeciwdziałanie finansowaniu terroryzmu – uwarunkowania polskie, Renata Rojek. Systemy bezpieczeństwa – przeciwdziałanie atakom terrorystycznym – Adam Rosiński. Gromadzenie informacji oraz narzędzia operacyjne i rozpoznawcze w systemie przeciwdziałania terroryzmowi – Krzysztof Liedel. Edukacja społeczna jako istotna płaszczyzna prewencji antyterrorystycznej – Jerzy Szafrański.

Literatura przedmiotu Wojna z terroryzmem w XXI wieku / pod red. Brunona Hołysta, Kuby Jałoszyńskiego, Arkadiusza Letkiewicza. - Szczytno : Wydział Wydawnictw i Poligrafii Wyższej Szkoły Policji, 2009. Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w polskiej polityce bezpieczeństwa / Krzysztof Liedel, 2010. Prasa codzienna, tygodniki (m. in.: „Newsweek”, „Przekrój”, „Polityka”) Książki wymienione w literaturze przedmiotu powinny znaleźć się w bibliotece w najbliższym czasie. Szczególnie literatura obowiązkowa tutaj powinno być po kilka egzemplarzy.

Literatura przedmiotu Zwalczanie terroryzmu w ramach operacji wojskowych. Materiały pokonferencyjne, Rzeszów 2011 Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie / Agnieszka Bógdał-Brzezińska, Marcin Florian Gawrycki. - Warszawa : Oficyna Wydaw. ASPRA-JR : Fundacja Studiów Międzynarodowych, 2003. Al-Kaida i korzenie nowoczesności / John Gray ; przeł. Wojciech Madej. - Warszawa : Fundacja "Aletheia", 2006. Ewolucja terroryzmu motywowanego ideologią religijną na przykładzie salafickiego ruchu globalnego dżihadu / Artur Wejkszner. - Poznań : Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2010. Media i terroryści : czy zastraszą nas na śmierć? / Tomasz Goban-Klas. - Kraków : Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009. Dynastia terroru : saga rodu Ben Ladenów / Erich Follath, Georg Mascold.// Forum. - 2005, nr 28, s. 6-15 ONZ wobec terroryzmu międzynarodowego / Marcin Marcinko. - Kraków : Fundacja Instytutu Studiów Strategicznych, 2008. Praktyczne elementy zwalczania przestępczości zorganizowanej i terroryzmu : nowoczesne technologie i praca operacyjna / red. Lech Paprzycki, Zbigniew Rau. - Warszawa ; Kraków : Wolters Kluwer Polska, 2009. Rezolucja 1373 Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie zwalczania terroryzmu międzynarodowego i jej wykonanie / Piotr Ogonowski.// Państwo i Prawo. - 2003, z. 3, s. 71-83 Książki wymienione w literaturze przedmiotu powinny znaleźć się w bibliotece w najbliższym czasie. Szczególnie literatura obowiązkowa tutaj powinno być po kilka egzemplarzy.

Literatura przedmiotu cd. Rosja w walce z terroryzmem / Kazimierz Kraj. - Kraków : Kazimierz Kraj, 2009. Świat i Polska wobec globalnych wyzwań : wybrane problemy / pod red. Ryszarda Żelichowskiego. - Warszawa : Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk : Collegium Civitas, 2009. Terroryzm - dawniej i dziś / Andrzej Maryniarczyk [et al.]. - Lublin : Fundacja "Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej" : Wydawnictwo KUL, 2010. Terroryzm i zamachy samobójcze : muzułmański punkt widzenia : praca zbiorowa / pod red. Ergüna Çapana ; przeł. Jarosław Sander ; [wstęp do pol. wyd. Jerzy Rohoziński]. - Warszawa : Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2007. Terroryzm jako zagrożenie dla bezpieczeństwa cywilizacji zachodniej w XXI wieku / Raul Andrzej Kosta. - Toruń : Wydaw. Adam Marszałek, 2008. Walka z terroryzmem : w świetle prawa międzynarodowego / pod red. Kazimierza Lankosza [et.al]. - Bielsko-Biała : "Sto", 2004. Wojna z terroryzmem w XXI wieku / pod red. Brunona Hołysta, Kuby Jałoszyńskiego, Arkadiusza Letkiewicza. - Szczytno : Wydział Wydawnictw i Poligrafii Wyższej Szkoły Policji, 2009. Współczesny wymiar antyterroryzmu / Kuba Jałoszyński. - Warszawa : Wydawnictwo "Trio" : Collegium Civitas, 2008. Zagadnienia fizycznej walki z zagrożeniami terrorystycznymi : aspekty organizacyjne i prawne / pod red. Kuby Jałoszyńskiego. - Warszawa : Trio, 2010. Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego / Marek Madej ; Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. - Warszawa : Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 2007. Zarządzanie informacją w walce z terroryzmem / Krzysztof Liedel. - Warszawa : Collegium Civitas : Wydawnictwo "Trio", 2010. Zwalczanie terroryzmu międzynarodowego w polskiej polityce bezpieczeństwa / Krzysztof Liedel, 2010. Książki wymienione w literaturze przedmiotu powinny znaleźć się w bibliotece w najbliższym czasie. Szczególnie literatura obowiązkowa tutaj powinno być po kilka egzemplarzy.

TEMATY ZAJĘĆ Pojęcia i definicje. Organizacje terrorystyczne w XXI wieku. Sylwetki najważniejszych terrorystów współczesnego świata. Cyberterroryzm, bioterroryzm, ekoterroryzm, terroryzm chemiczny i nuklearny. Konflikt izraelsko-palestyński jako źródło terroryzmu Zwalczanie terroryzmu w krajach Unii Europejskiej Wyzwania i perspektywy w walce z terroryzmem

Problemy z przyjęciem definicji. Wielość definicji. Definicja terroryzmu. Typy działań terrorystycznych.

Przeszkody w przyjęciu Kompleksowej Konwencji ws. Zwalczania Terroryzmu definicja terroryzmu, umieszczenie w dokumencie odniesień do terroryzmu państwowego, ocena źródeł terroryzmu odróżnienie prawa narodów do samostanowienia od działań terrorystycznych (np. stanowisko Organizacji Konferencji Islamskiej - The Organization of the Islamic Conference (OIC).

„Ktokolwiek broni słusznej sprawy, walczy o wolność i wyzwolenie swego kraju od najeźdźców, osadników kolonialistów, nie może być nazwany terrorystą” wypowiedź Jassera Arafata na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ w listopadzie 1974

DEFINIOWANIE TERRORYZMU

ISTOTA TERRORYZMU? PRZEMOC – JAKO UZEWNĘTRZNIENIE MROCZNEJ STRONY NATURY LUDZKIEJ. DLATEGO TAK ISTOTNE JEST SKONCENTROWANIE SIĘ NA ZWALCZANIU PRZEMOCY, W KONSEKWENCJI ZJAWISKA TERRORYZMU. CZYNNIK PSYCHOLOGICZNY WZMACNIANY UWARUNKOWANIAMI SPOŁECZNYMI – BIEDA, POCZUCIE NIESPRAWIEDLIWOŚCI POLITYCZNO – SPOŁECZNEJ.

DEFINICJE – PRZYKŁADY Liga Narodów: Wszelkie działanie przestępcze skierowane przeciwko państwom, których celem jest wytworzenie stanu terroru w umysłach ludzi, grup osób lub społeczeństwa. Leksykon Historii XX wieku: Metoda walki politycznej polegająca na używaniu przemocy wobec poszczególnych jednostek lub grup ludzi.

DEFINICJE – PRZYKŁADY A. B. Schmidt: Akt terroru – przestępstwo wojenne popełnione w czasie pokoju. C. Marighella: Działania, z reguły z użyciem bomb, które powodują straty nie do naprawienia. Encyklopedia spraw międzynarodowych i ONZ: Stosowanie gwałtu dla osiągnięcia celów politycznych lub ekonomicznych w stosunkach międzynarodowych. Forma interwencji przemocą dokonywanej przez specjalne oddziały wojskowe lub policyjne, albo przez organizacje terrorystyczne.

DEFINICJE – PRZYKŁADY Nowa Encyklopedia Powszechna PWN (1997): Różnie umotywowane ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup, skutkujące naruszeniem istniejącego porządku prawnego, podjęte w celu wymuszenia od władz państwowych i społeczeństwa określonych zachowań, często naruszające dobra osób postronnych. Działania te są realizowane z całą bezwzględnością, za pomocą różnych środków (naciski psychiczne, przemoc fizyczna, użycie broni i ładunków wybuchowych), w warunkach specjalnie nadanego im rozgłosu i celowo wytworzonego w społeczeństwie lęku.

DEFINICJE – PRZYKŁADY A. Pawłowski: Stosowanie gwałtu przez jednostki lub grupy osób, w celu wywarcia wpływu na rząd lub opinię publiczną, jak i na grupy osób i poszczególne osoby. L. T. Szmidt: Indywidualne działania skierowane przeciwko aparatowi władzy lub jego przedstawicielom.

B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001. „Terroryzm to świadome budzenie strachu w wyniku przemocy lub groźby przemocy w dążeniu do zmian politycznych.” B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001.

DEFINICJA TERRORYZMU Terroryzm to działania asymetryczne, mające na celu budzenie strachu w wyniku przemocy lub groźby przemocy, realizowane przez organizacje lub zorganizowane grupy społeczne dążące do zmian politycznych.

TYPY DZIAŁAŃ TERRORYSTYCZNYCH

TERRORYZM PAŃSTWOWY INDYWIDUALNY akty terroru popełniane przez osoby pozostające w służbie państwowej i zawczasu przygotowane min. do tego typu działalności

TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY Przemoc wobec osób chronionych przez prawo międzynarodowe (dyplomaci, przywódcy państw, rządów) i miejsc podlegających takiej ochronie (ambasady), wobec lotnictwa cywilnego, środków komunikacji masowej (metro, pociągi).

TERRORYZM POLITYCZNY Metoda walki politycznej, strategia i taktyka uznająca stosowanie przemocy (np. porwania, zamachy bombowe) jako najbardziej skuteczny sposób i zarazem środek służący osiągnięciu określonych celów politycznych, kojarzonych najczęściej z dążeniem do likwidacji istniejącego status quo.

BIOTERRORYZM Akt terroru mający na celu szerzenie indywidualnej, grupowej lub masowej zagłady dokonywany za pomocą szeroko rozumianej broni biologicznej

TERRORYZM ELEKTRONICZNY (CYBERTERRORYZM) Atak zakładający kradzież, zniszczenie lub uzyskanie dostępu i wykorzystanie danych elektronicznych przechowywanych i strzeżonych przez światowe (prywatne i instytucjonalne) systemy informatyczne w celu wywołania szeregu skutków (od chaosu informacyjnego do tych przypisanych tradycyjnym aktom terrorystycznym) dokonywany przy pomocy Internetu lub lokalnych sieci komputerowych.

EKOTERRORYZM Prowadzenie przestępczych działań z użyciem siły lub przemocy na szkodę przedsiębiorstw, osób fizycznych lub ich grup, uzasadniane prowadzeniem przez nich działalności szkodliwej dla środowiska naturalnego.

TERRORYZM W XX WIEKU W XX wieku, doszło do nasilenia działań terrorystycznych. Wpływ na rozwój terroryzmu w drugiej połowie XX wieku miał przede wszystkim dwubiegunowy układ sił w powojennym świecie, wyścig zbrojeń, eksport idei rewolucyjnych zwłaszcza przez ZSRR, oraz realizowana przez USA doktryna powstrzymywania. Jednak najsilniejsze bodźce do powstania zjawiska terroryzmu dały procesy dekolonizacyjne, ruchy separatystyczne, czy radykalizacja ruchów religijnych. W efekcie pojawiały sie liczne organizacje terrorystyczne o różnym podłożu ideologicznym. Do największych zalicza sie terroryzm islamski, etniczny i lewacki.

TERRORYZM „ISLAMSKI”, „ARABSKI” Terroryzm arabski ściśle utożsamiany jest z islamem. Na jego powstanie w epoce nowożytnej, a dokładnie w XX wieku, w znacznym stopniu wpłynęło powstanie w 1948 roku państwa Izrael. Powodem jest wzajemna wrogość między Izraelem i jego arabskimi sąsiadami: Egipt, Syria, Jordania i Liban, a przede wszystkim odmawianie uznania praw Palestyńczyków do utworzenia własnego państwa. Celem organizacji terrorystycznych jest zniszczyć państwo Izrael.

DŻIHAD W islamie nie było nigdy pojęcia „świętej” czy religijnej wojny, całe życie muzułmanów jest bowiem podporządkowane Bogu. Terminem „Dżihad” określa się w islamie wysiłki i starania na „ścieżce Boga” w celu ustanowienia w świecie panowania dobra i sprawiedliwości, a wykorzenienia zła i ucisku, a zatem także wszelkie działania podejmowane na rzecz szerzenia islamu.

DWA RODZAJE DŻIHADU dżihad większy dżihad mniejszy.

DŻIHAD WIĘKSZY Polega na nieustannych wysiłkach podejmowanych przez każdego muzułmanina w celu wykorzenienia wszystkiego, co w jego życiu jest grzeszne lub przeciwne takiemu sposobowi życia, jakiego Bóg chce dla ludzi. Jest to zatem walka z szatanem i jego pokusami lub wszelkie działania na rzecz własnej gminy. Narzędziami tego dżihadu są serce w pierwszym przypadku, a ręce i język w drugim.

Dżihad mniejszy (kital) Narzędziem jest miecz, polega na obowiązku zbrojnej obrony samego siebie, uciskanych ludzi lub muzułmańskiego sposobu życia, jeśli jest on atakowany.

Dżihad mniejszy (kital) Islam nie jest religią pacyfistyczną i jeśli wszystkie inne środki zostały wyczerpane, dopuszcza akcję zbrojną w słusznej sprawie. Zawsze jednak musi to być walka w samoobronie przeciw atakowi lub uciskowi, a nie we własnym interesie. Nie wolno atakować ani grozić kobietom, dzieciom, ludziom starszym i chorym. Zabronione jest pozbawianie wroga środków do życia – nie wolno zatem zatruwać wody, niszczyć zapasów żywności, palić pól, sadów czy gajów. Niedozwolone jest atakowanie budynków poświęconych kultowi religijnemu, a także osób, które się w nich schroniły. Przy tym wszystkim należy stosować tylko konieczne minimum środków zbrojnych i siłowych.

Dżihad nie może być prowadzony w celu nawrócenia Chrześcijan czy Żydów, lecz wyłącznie niewierzących (politeistów) oraz obłudników (czyli pozornych muzułmanów, faktycznie politeistów, w swoim sercu czczących duchy, świętych i ich groby). Jednak od czasu wojen krzyżowych dżihadem bywa nazywana wojna przeciw chrześcijanom, najeżdżającym ziemie muzułmanów, a także walka przeciw mocarstwom kolonialnym. Muzułmanie przeciw muzułmanom, jak to miało miejsce w końcu XX w., w czasie krwawej wojny iracko-irańskiej.

Współczesne wykorzystywanie pojęcia Dżihadu W czasach nam współczesnych dżihad stosują głównie fundamentalistyczne ugrupowania terrorystyczne nie tyle w stosunku do państw zachodnich, czy nawet Izraela, ale przeciwko rodzimej klasie rządzącej w ich własnych państwach. Obszar zamieszkujący przez Palestyńczyków stanowi tu wyjątek Arab i USA

FUNDAMENTALIZM (ISLAMSKI) Termin fundamentalizm islamski jest określeniem, powrotu do korzeni, czystych podstawowych form islamu, budowy „nowego” społeczeństwa i państwa opartego na Koranie, oraz obrony tożsamości cywilizacji islamu przed dekadenckim wpływem innych kultur. Fundamentalizm islamski jest pojęciem europejskim, a raczej zachodnim171, niż wywodzącym się z kręgu kulturowego, którego bezpośrednio dotyczy.

Fundamentalizm – pierwszeństwo kolektywów przed jednostką. Demokracja – indywidualna wolność jednostki danej społeczności. Ideologia i praktyka upolitycznionych fundamentalizmów religijnych (muzułmańskich, chrześcijańskich, hinduskich czy sikhijskich) skierowana jest przeciwko demokratycznemu pluralizmowi w ramach systemu wielopartyjnego. Inaczej myślący ludzie uznawani są za heretyków i demonizowani jako wrogowie.

FUNDAMENTALIZM ISLAMSKI A POLITYKA fundamentalizm w większym stopniu odzwierciedla ideologię polityczną niż renesans religijności. Przez upolitycznienie religii dąży do ustanowienia władzy Boga, która powinna zastąpić współczesny zsekularyzowany porządek.

PYTANIA?