Sektor Ekonomii Społecznej w opinii jej aktorów Anna Królikowska, BISE

Typy instytucji Spółdzielczość:  Spożywców SPOŁEM  Gminne Spółdzielnie Samopomoc Chłopska.  Mleczarskie, ogrodniczo-pszczelarskie  Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne, Spółdzielnie kółek rolniczych  Banki spółdzielcze  Mieszkaniowe  Pracy, usług, budowlane  Inwalidów, niewidomych  Cepelia, rzemiosła  SKOKi TUWy (małe TUWy) Organizacje pozarządowe:  Fundacje  Stowarzyszenia  Związki zawodowe  Organizacje samorządu gospodarczego i zawodowego  Inne (koła, komitety społeczne etc)

Liczba podmiotów Sektor spółdzielczy – TUWy – 10 NGO (f&s) – NGO (III sektor) –

Typy działań Zapewnianie miejsc pracy swoim członkom Działalność na rzecz wspólnot (lokalnych) Samopomoc (finansowa, ubezpieczeniowa, w zakresie innych dóbr i usług) Dostarczanie dóbr i usług Działalność bankowa, ubezpieczeniowa

Środowisko osób powiązanych z podsektorem

Dane finansowe SKOK  Depozyty – odp. 1.8% sektora bankowego  Kredyty – odp. 1,5% sektora bankowego Banki Spółdzielcze  Depozyty – ok. 8.7 % sektora bankowego  Kredyty – ok. 9% sektora bankowego TUW – największy TUW („TUW”) – 0,42% rynku ubezpieczeń w Polsce NGO – przychody – poniżej 10 tys. rocznie – 47.6% – poniżej 1 mln rocznie – 96.4%

Najważniejsze punkty w historii Etap 1 – zręby prawne oparte na nowych zasadach 1984 – Ustawa o fundacjach/ 1989 – prawo o stowarzyszeniach 1989/90 – prawne możliwość tworzenia banków regionalnych w formie S.A., likwidacja centralnych związków spółdzielczych 1990 – dopuszczenie wzajemnościowej formy ubezpieczeń po 50-letniej nieobecności 1990 – Likwidacja Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy, struktur wojewódzkich, 1992 – pierwsze podstawy prawne działalności spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych Etap 2 – pierwsze poprawki 1994 – pierwszy FIP w Gdańsku 1994 – ustawa o restrukturyzacji banków spółdzielczych i BGŻ 1994 – zmiana Prawie Spółdzielczym 1995 – ustawa o SKOK Etap 3 – dalszy rozwój, dojrzalsze rozwiązania, europeizacja ustawa o bankach spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (2 szczeblowa struktura, wymogi kapitałowe) 2003 – ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie 2004 – instytucja spółdzielni socjalnej Etap 4 – co dalej?

Najsilniejsze strony Powstanie ruchu społecznego (wokół) (TUW, NGO, SKOK) duży potencjał rozwojowy tradycyjne lokalne instytucje finansowe, znające potrzeby lokalne i potrafiące wyjść poza tradycyjny zakres działania, naprzeciw potrzebom członków/klientów (BS) Znajomość potrzeb/”docieranie” Dynamika, innowacyjność, elastyczność Wewnętrzna mobilizacja (NGO)

Największe zagrożenia Ryzyko komercjalizacji (TUW, SKOK, NGO) Konkurencja (BS v SKOK, poczta etc) – nierówne reguły gry środowisko prawne Trudności z pozykaniem kapitału (TUWy, BS) Uzależnienie od środków publicznych Biurokratyzacja, wykorzenienie Nieczytelność/niespójny wizerunek v. sektor publiczny/prywatny

Największe wyzwania Sprostanie potrzebom członków na miarę XXI w (SKOK, bs) Konkurencja (SKOK, bs) Upowszechnianie rozwiązań ekonomii społecznej (jeszcze sektorowo) Wzmocnienie kapitałowe (BS) Regulacje prawne sprzyjające rozwojowi sektora Stabilizacja finansowa Samowystarczalność Replikacja modeli Mądre wykorzystanie środków unijnych Kształt integracji europejskiej Równowaga pomiędzy profesjonalizmem i spontanicznością komunikacja

Kluczowe instytucje/grupy Członkowie/klienci  Lokalne społeczności, wspólnoty Instytucje wspierające („tradycyjni podejrzani”):  Samorządy lokalne  Związki reprezentujące interesy podsektorów  Agencje rządowe (grantodawcze)  Instytucje użyteczności publicznej (szkoły, szpitale),  Środowiska akademickie (NGO)  Środowiska opiniotwórcze (NGO) Dlaczego brak:  Funduszy poręczeniowych  Instytucji z misją społeczną  Prywatnych grantodawców  Innych...

Wnioski Ważny sektor pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym Konkurencyjność wewnątrz sektorowa (czy potrzebna?) Finansowanie - bieguny  Dotacje  Komercyjne, w oparciu o specjalne rozwiązania prawne Jak wypełnić przestrzeń pomiędzy (rozwiązania prawne, instrumenty finansowe, instytucje wspierające) Tożsamość – zachowanie/tworzenie Stosunek do działalności ekonomicznej (występek czy powołanie?)

Czego o sobie nie wiemy? Ile jest instytucji ES? Rozkład geograficzny, demograficzny... Liczba osób korzystających z usług ES (część PKB) Majątek polskiej ES (zatrudnieni, wolontariusze, majątek rzeczowy) Liczba i zakres działania instytucji wspierających Potencjał rozwojowy Obszar działania

Czego brak? Debaty o polskim modelu przedsiębiorczości Porównania rozwiązań publicznych, prywatnych, ekonomii społecznej Wniosków...