Prezydent Miasta Bolesławiec Sprawozdanie z wykonania zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w roku 2013 w Gminie Miejskiej Bolesławiec Bolesławiec - marzec 2014

Do podstawowych problemów alkoholowych należą: Uszkodzenia zdrowia u osób nadmiernie pijących. Samozniszczenie osób uzależnionych od alkoholu. Jest to ok. 2 – 3% całej populacji, a około 16% dorosłej populacji Polaków przekracza próg nadużywania alkoholu. Największy wzrost w tym zakresie odnotowano wśród młodych kobiet, a co trzecia kobieta (33%) w wieku prokreacyjnym (18- 40 lat) pije alkohol w czasie ciąży. Uszkodzenia rozwoju psychofizycznego pijącej młodzieży. U około 10-15% populacji w wieku pomiędzy 15 a 18 rokiem życia występują poważne szkody. Nieletni upijający się od czasu do czasu, to co piąty młody człowiek w wieku 14 – 17 lat. W ostatnich latach obniżył się wiek inicjacji alkoholowej wśród młodzieży do 12 lat. Szkody u członków rodzin z problemem alkoholowym. Dorośli żyjący w otoczeniu alkoholika to 4 – 5% całej populacji - to osoby, u których występują schorzenia psychosomatyczne, zaburzenia emocjonalne spowodowane chronicznym stresem. Problemem jest także przemoc w rodzinie rozumiana jako fizyczne lub psychiczne znęcanie się nad członkami rodziny - szacuje się, że jest to 2/3 dorosłej populacji członków rodzin i 2/3 wychowujących się w tych rodzinach dzieci. Alkoholowa dezorganizacja środowiska pracy i osób bezrobotnych obejmuje przede wszystkim absencję, wypadki oraz obniżenie wydajności pracy. Obserwuje się coraz większą alkoholową patologizację populacji bezrobotnych. Naruszenie prawa i porządku przez osoby nietrzeźwe. Do najważniejszych problemów należą: przestępczość osób nietrzeźwych, prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu, alkoholowe zaburzenia zachowania w miejscach publicznych i znęcanie się nad rodziną - około 35% sprawców podejrzanych o dokonanie przestępstw było pod wpływem alkoholu. Przestępstwa i wykroczenia związane z obrotem alkoholu. Najważniejszy problem to sprzedaż alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym oraz reklama i propagowanie napojów alkoholowych. Koszty ekonomiczne - koszty leczenia, wypadków, wymiaru sprawiedliwości, pomocy społecznej i ubezpieczeń wynoszą rocznie około 25-35 mld zł.

Zadania własne gminy w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stanowi, że do zadań samorządu gminnego należy: Art. 41 zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu, udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie, prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, szczegółowych tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących szczegółowych pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych, wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych, podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.131 i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego, wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej, powoływanie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,

w skład gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wchodzą osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. zasady wynagradzania członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych określa rada gminy w gminnych programach rozwiązywania problemów alkoholowych. coroczne uchwalanie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, ustalanie w drodze uchwały dla terenu gminy liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży jak i w miejscu sprzedaży, określanie w drodze uchwały , zasad usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży napojów alkoholowych i warunków sprzedaży tych napojów, Przedstawione wyżej obszary zaburzeń rysują ogólną mapę problemów alkoholowych, których rozwiązywanie w roku 2013 prowadzone było poprzez realizację zadań ujętych w „Miejskim Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w mieście Bolesławiec na rok 2013 przyjętym w dniu 28 listopada 2012 r. Uchwałą nr XXX/230/2012 Rady Miasta Bolesławiec.

REALIZACJA ZADAŃ Realizacja zadań przebiegała zgodnie z harmonogramem na rok 2013, wynikającym z “Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych„ przyjętym Zarządzeniem Nr 154/2013 Prezydenta Miasta Bolesławiec z dnia 17 kwietnia 2013 r. W ramach realizacji pierwszego zadania ustawowego (art. 4 1 ust. 1 pkt. 1: “zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu”) podejmowano działania w Poradni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia w Wojewódzkim Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych.  Podstawowe cele terapii odwykowej i psychoterapii osób współuzależnionych takie jak: zachowanie trwałej abstynencji, poprawa zdrowia psychicznego, nabycie umiejętności potrzebnych do rozwiązywania problemów emocjonalnych i rozwój osobisty, realizowano w roku 2013 poprzez: przeprowadzenie 45 zajęć grupy wstępnej dla osób uzależnionych od alkoholu; przeprowadzenie 48 zajęć grupy tożsamościowej dla osób uzależnionych od alkoholu; przeprowadzenie 44 zajęć grupy bezsilnościowej dla osób uzależnionych od alkoholu; przeprowadzenie 48 zajęć grupy zadaniowej; przeprowadzenie 46 zajęć grupy terapii zaawansowanej dla osób uzależnionych; przeprowadzenie 46 zajęć w ramach treningu psychologicznego dla osób z syndromem DDA.

W roku 2013 z porad i leczenia w placówce skorzystało 295 pacjentów uzależnionych w tym 212 to mężczyźni. Po raz pierwszy leczonych było 115 pacjentów, w tym 86 to mężczyźni. 50 osób to członkowie rodzin z problemem alkoholowym, w tym 27 osób to osoby pierwszorazowe rozpoczynające terapię. Ilość wszystkich wizyt w placówce wyniosła 3600 (konsultacje indywidualne, wizyty diagnostyczne lekarskie - psychiatryczne, psychologiczne, zajęcia psychoterapeutyczne, sesje rodzinne, interwencje kryzysowe). Łącznie w ramach pomocy terapeutycznej przeprowadzono 277 spotkań terapeutycznych z grupami, przepracowano 666 godzin. Założony koszt realizacji programu: 20.000 zł w 2013 r. wykorzystano 19.260 zł. Poradnia oferowała zajęcia w godzinach popołudniowych i w dni ustawowo wolne od pracy, co gwarantowało dostępność działań terapeutycznych. Drugie zadanie ustawowe (art. 41 ust. 1 pkt. 2: “udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie”). W roku 2013 prowadzono w różnych placówkach działania związane z udzielaniem pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w wyniku rozstrzygnięcia konkursu ofert złożonych przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty uprawnione do prowadzenia działalności w sferze pożytku publicznego. Realizację zadań powierzono: Stowarzyszeniu Przeciw Przemocy „Razem” - prowadzenie Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego dla Osób Doznających Przemocy w Rodzinie w Bolesławcu przy ul. Cicha 7 w siedzibie MOPS w I półroczu 2013 r. W II półroczu prowadzenie Punktu przeniesiono na ul. Mikołaja Brody 13/7. Merytoryczny zakres działań określono na udzielanie wsparcia i pomocy osobom uwikłanym w przemoc- dyżury konsultantów (pomoc w 209 przypadkach); pomoc prawna w 160 przypadkach), dofinansowanie kosztów działalności stowarzyszenia, podnoszenie wiedzy i umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych. Wysokość dotacji: 15.000 zł. Dotację wydatkowano w 100%.

Zarządowi Rejonowemu Polskiego Czerwonego Krzyża powierzono prowadzenie Punktu Wsparcia Rodzin w siedzibie Zarządu przy Al. Tysiąclecia 32 a. Realizacja zdania wspomagała system lokalnej koalicji w sprawie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Prowadzono poradnictwo psychologiczne i prawne dla osób doznających przemocy- wysokość dotacji: 3.000 zł, w 2013 r. przekazano i rozliczono 100% dotacji. W roku 2013 w ramach pracy Punktu udzielono 473 informacji prawnych (z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego, prawa administracyjnego, pomocy społecznej, prawa pracy), z pomocy psychologicznej skorzystało 11 osób. W okresie od 10.09.2013 r. do 31.12.2013 r. przy ul. Kościelnej 2 – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zainicjował działalność Ośrodka Wsparcia dla Osób Uwikłanych w Przemoc. Z danych uzyskanych z MOPS wynika, że w omawianym okresie pomocą konsultacyjną i mediacyjną objęto 80 osób mieszkańców Bolesławca. Główny cel programu, jakim jest ograniczenie zjawiska przemocy w rodzinie oraz skutków stosowania przemocy w mieście Bolesławiec osiągano poprzez realizację zadań wytyczonych na poszczególne lata w ww. programie. Z danych uzyskanych w MOPS wynika, że w omawianym okresie pomocą konsultacyjną i mediacyjną objęto 80 osób mieszkańców Bolesławca. Założony przez MOPS koszt realizacji : 20.000 zł, na realizację zadania wykorzystano 18.345 zł, co stanowi 91,72% zabezpieczonych środków.

Zadanie trzecie ustawowe (art. 41 ust Zadanie trzecie ustawowe (art. 41 ust. 1 pkt 3 “prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych”). W ramach profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej skierowanej do dzieci, młodzieży, rodziców i ogółu społeczeństwa prowadzono świetlice profilaktyczno- środowiskowe (przy szkołach) na terenie miasta: świetlica profilaktyczno-środowiskowa w MZSz nr 2 świetlica profilaktyczno-środowiskowa w SP nr 3 świetlica profilaktyczno-środowiskowa w SP nr 4 świetlica profilaktyczno-środowiskowa w MZSz nr 3-GS nr 3 Na mocy zawartych ze szkołami porozumień prowadzono program „Sportowe Soboty 2013” realizowany poprzez zajęcia sportowe i rekreacyjne dla dzieci i młodzieży w czasie wolnym od zajęć szkolnych z elementami edukacyjnymi z zakresu profilaktyki i problemów uzależnień. Realizowano różnorodne programy profilaktyczno-rozwojowe zwiększające skuteczność działań wobec zaburzeń zachowania wynikających z eksperymentowania ze środkami zmieniającymi świadomość, dysfunkcji w rodzinie, przemocy w rodzinie, agresji rówieśniczej. Działania prowadzono na Krytej Pływalni „Orka”. Programy skierowane były do uczniów klas II szkół podstawowych i gimnazjów. Działaniami objęto średnio ok. 780 uczniów.

W ramach organizowania działań profilaktycznych i integracyjnych skierowanych do rodzin dysfunkcyjnych - współpraca z organizacjami i związkami wyznaniowymi - promocja zdrowia i propagowanie trzeźwych obyczajów - dofinansowano program „Wiara przez miłość skuteczna” realizowany przez Urząd Dziekański Dekanat Bolesławiec - Zachód. W działaniach udział wzięło ok. 200 osób. Miejskiemu Ośrodkowi Sportu i Rekreacji zlecono realizację różnorodnych programów profilaktyczno-rozwojowych zwiększających skuteczność działań wobec zaburzeń zachowania wynikających z używania środków zmieniających świadomość. Zorganizowano szkolenie dla 117 nauczycieli i wychowawców na temat „Pokolenie „Y” w szkole”. Dofinansowano organizację konkursu plastycznego pt.: „Używki?! Nie, dziękuję!” w tym wykonanie kalendarzy ściennych z uwidocznionymi rysunkami laureatów konkursu. Do konkursu zgłosiło się 46 uczniów klas IV- VI szkół podstawowych. Dofinansowano remont w świetlicy środowiskowo-profilaktycznej – Centrum Gier i Zabaw przy ul. Wojska Polskiego 6 w Bolesławcu prowadzonej przez Stowarzyszenie Kultury Fizycznej „TOP” Bolesławiec.

Zadanie czwarte (art. 41 ust. 1 pkt Zadanie czwarte (art. 41 ust. 1 pkt. 5: “wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych”). Wspieranie realizacji programów z zakresu przeciwdziałania alkoholizmowi i zwalczania narkomanii w wyniku rozstrzygnięcia konkursu ofert złożonych przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty uprawnione do prowadzenia działalności w sferze pożytku publicznego. Prowadzono w różnych częściach miasta, świetlice socjoterapeutyczne świadczące pomoc dzieciom z rodzin z problemem alkoholowym w ramach doskonalenia i rozwijania form i metod pomocy psychologicznej i socjoterapeutycznej dla dzieci: świetlica profilaktyczno-środowiskowa przy Parafii p. w. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Jarzębinowa 49 na Osiedlu Kwiatowym – koszt 19.000 zł, dotację przekazano i rozliczono w 100,00% świetlica profilaktyczno-środowiskowa przy Parafii p. w. Wniebowzięcia NMP i Św. Mikołaja, ul. Kościelna 3 – koszt 33.000 zł, dotację przekazano i rozliczono w 100,00% świetlica profilaktyczno-środowiskowa przy ul. Wojska Polskiego prowadzona przez Klub Sportowy „TOP” Bolesławiec - koszt: 36.000 zł, dotację przekazano i rozliczono w 100,00%. Dofinansowano projekt działania realizowany przez BSA „Przemiana” przeciwdziałający wykluczeniu społecznemu osób z problemem uzależnienia od alkoholu oraz członków ich rodzin. Planowany koszt: 20.000 zł, dotację przekazano i rozliczono w 100,00%. Integracja rodzin z problemem alkoholowym - współpraca i wspieranie ruchów samopomocowych AA i Al.–Anon–(dofinansowanie wyjazdów na spotkania trzeźwościowe). Dofinansowano udział 50 osób, członków rodzin z problemem alkoholowym w XV Pieszej Pielgrzymce w Intencji Trzeźwości Narodu” do Krzeszowa w dniach 8-9 czerwca 2013 r. Planowane dofinansowanie: 1.300 zł, wykorzystano: 1.300 zł, co stanowi 100,00% zabezpieczonych środków.  

Zadanie piąte (art. 41 ust. 1 pkt Zadanie piąte (art. 41 ust. 1 pkt. 6: “podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13[1] i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego„). Zadanie realizowane było poprzez podjęcie uchwał dotyczących liczby punktów sprzedaży i podaży napojów alkoholowych, jak i szczegółowych warunków wydawania zezwoleń – Uchwała Nr XLI/327/01 Rady Miejskiej w Bolesławcu z dnia 20 sierpnia 2001 r. (tekst jednolity), w sprawie ustalenia liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu /z wyjątkiem piwa/ przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak i w miejscu sprzedaży, zasad usytuowania na terenie miasta miejsc sprzedaży napojów alkoholowych oraz wyznaczenia miejsc sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych zawierających więcej niż 4,5% alkoholu podczas imprez na otwartym powietrzu. Limity punktów sprzedaży napojów alkoholowych. limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży na terenie miasta Bolesławiec obowiązujący na dzień 31 grudnia 2013 r. (art.12 ust. 1 ustawy z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 1356) wynosi: 85 ;wykorzystano:75. limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży na terenie miasta Bolesławiec obowiązujący na dzień 31 grudnia 2013 r. ( art.12 ust. 1 ustawy z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012 r. poz. 1356) wynosi: 50; wykorzystano: 32. W roku 2013 nie cofnięto żadnego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych z powodu sprzedaży alkoholu osobie nieletniej. Nie prowadzono żadnych postępowań w sprawie cofnięcia zezwoleń.

Zadanie szóste (art. 41 ust. 1 pkt Zadanie szóste (art. 41 ust. 1 pkt. 7: “wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej„). Miejski Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zakładał wspieranie zatrudnienia socjalnego w oparciu o rzeczywiste potrzeby środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym. W roku 2013 zaplanowano wspieranie istniejącego ruchu społecznego Osiedla Kościuszki II poprzez realizację programu „Miasto bez granic” przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. W 2013 roku Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej prowadził działania związane z integracją społeczną osób wykluczonych społecznie na terenie Osiedla Kościuszki II. Realizowano program „Miasto bez granic” skierowany do dzieci, młodzieży i dorosłych członków społeczności. Celem programu było wspieranie konstruktywnych form spędzania czasu wolnego przez mieszkańców osiedla, integracja mieszkańców osiedla Kościuszki II z pozostałymi mieszkańcami miasta, udzielanie rodzinom pomocy psychospołecznej i prawnej w ramach profilaktyki przemocy w rodzinie, demoralizacji dzieci i młodzieży. Wynikiem podjętych działań było kontynuowanie działalności Osiedlowego Klubu dla Dzieci i Młodzieży. W roku 2013 opiekunowie przeprowadzili 1374 godziny zajęć z dziećmi, młodzieżą i rodzicami. W 2013 roku łącznie wydatkowano 52.957 zł. na całoroczne działania przeciwdziałające wykluczeniu mieszkańców Osiedla Kościuszki II.

INNE ZADANIA WYNIKAJACE Z PROGRAMU Działalność Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zgodnie z art. 4[1] ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi członkowie gminnej komisji mają obowiązek być przeszkoleni w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Ustawodawca nie wskazuje, jaki zakres kompetencji jest wymagany. Można jednak przyjąć, iż kwalifikacje członków komisji są pochodną zadań wskazanych w ustawie, które są inicjowane przez komisję i realizowane w ramach gminnego programu. W roku 2013 Komisja prowadziła działania polegające na wykonywaniu czynności zmierzających do poddania się leczeniu odwykowemu osób uzależnionych od alkoholu. Spośród zgłoszonych spraw przeprowadzano rozmowy, motywowano do poddania się leczeniu odwykowemu na zasadach dobrowolności, pouczano o szkodliwym wpływie alkoholu na organizm, na sytuację rodzinną, kierowano na badania do biegłych oraz składano wnioski do Sądu Rejonowego, Sądu Rodzinnego w Bolesławcu o wydanie postanowienia o przymusowym leczeniu odwykowym. Koszty związane z działalnością Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (w tym również badania biegłych sądowych) w Bolesławcu wyniosły w 2013 r. 103.828 zł. Komisja pracowała w trybie pracy zespołów zadaniowych i posiedzeń plenarnych. Odbyły się 92 posiedzenia. Do Komisji wpłynęły 143 nowe sprawy o zastosowanie procedury przymusowego leczenia odwykowego, biegli sądowi wydali 71 opinii, wydano 38 postanowień o zgodności usytuowania punktu sprzedaży napojów alkoholowych z uchwałami Rady Miasta. Komisja przeprowadziła 17 kontroli w punktach sprzedaży alkoholu. Członkowie Komisji wzięli udział w 73 grupach roboczych w ramach procedury „Niebieska Karta”. Lp. Określenie zakresu Ogółem 1. Ilość spraw, które wpłynęły w r. 2013 143 2. Ilość wniosków skierowanych do Sądu Rodzinnego 62 3. Inne zaburzenia stwierdzone przez biegłych 2 4. Stwierdzony przez biegłych brak uzależnienia 4 5. Zakończenie postępowania (brak przesłanek ustawowych) 46 6. Sprawy przeniesione z roku poprzedniego 20 7. Ilość opinii biegłych sadowych wydanych w postępowaniu o przymusowe leczenie odwykowe 71 8. Liczba „Niebieskich Kart” , które wpłynęły do MKRPA 118 9. Liczba rodzin, których dotyczyły „NK” 109 10. Liczba spotkań grup roboczych, w których pracowali członkowie MKRPA 73 11. Liczba kontroli punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych 17 12. Opiniowanie wniosków o wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w obszarze zgodności lokalizacji punktu z uchwałami Rady Gminy- złożono 38 wniosków Pozytywna 38

Wykonanie zadań wynikających z Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w roku 2013 w Gminie Miejskiej Bolesławiec Narkotyki są coraz bardziej wszechobecne, bez problemu można się w nie zaopatrzyć na dyskotece, w klubach, na koncertach rockowych, imprezach masowych czyli wszędzie tam, gdzie przebywają młodzi ludzie. I niekoniecznie mają dawną formę. Teraz są sprzedawane pod postacią ciastek, cukierków, lizaków czy w napojach, co bardzo zachęca i rozbudza ciekawość najmłodszych. W wyniku ich dostępności sięga po nie coraz większa liczba młodych ludzi. Wiele osób jest zdania, że skoro jakiś problem nie dotyczy ich samych lub bezpośrednio kogoś z ich najbliższego otoczenia, to tak naprawdę problem ten nie istnieje. Ta sama zasada dotyczy ich myślenia o narkotykach. Szczególnie rodzice są przekonani, często oszukując samych siebie, że ich dzieci nie mają nic wspólnego z narkotykami, bo ćpają tylko ludzie z marginesu - brudasy, bezdomni, mieszkający na dworcu, którzy sięgnęli dna. Niestety tak nie jest. Nie ma reguły, kto dziś "bierze"; są to zarówno mieszkańcy miast, jak i wsi, dzieci z zamożnych rodzin, jak i z rodzin ubogich czy patologicznych, chłopcy i dziewczyny o nienagannych manierach, uczniowie wzorowi i ci mający problemy w nauce czy zbuntowani indywidualiści. W niektórych kręgach panuje wręcz moda na okazjonalne zażywanie miękkich narkotyków; młodzież sięga po nie, bo jest to, jak uważa, normalne i do niczego złego nie prowadzi. Narkotyki i narkomania są problemem społecznym, który stanowi wyzwanie cywilizacyjne o zasięgu globalnym. Duże rozpowszechnienie używania środków psychoaktywnych ma wielowymiarowe przyczyny, a szkody z tym związane obserwowane są w różnych sferach życia społecznego. Stąd wywodzi się postulat, aby działania zapobiegawcze miały charakter interdyscyplinarny i zrównoważonego podejścia pomiędzy działaniami na rzecz ograniczenia popytu o ograniczania podaży. Narkomania staje się zjawiskiem coraz bardziej powszechnym. Obejmuje swym zasięgiem coraz szersze kręgi osób. Ze względu na złożoność zjawiska istnieją problemy z ustaleniem jego rzeczywistych rozmiarów, lokalizacji w tendencjach rozwojowych. Narkomania ma charakter nie tylko medyczny, ale także kulturowy i społeczny. W procesie powstawania narkomanii zasadnicze znaczenie mają trzy elementy, które nieustannie łączą się ze sobą. Są to: środek, człowiek (użytkownik) i społeczeństwo (środowisko).

Wykonanie zadań wynikających z Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w roku 2013 w Gminie Miejskiej Bolesławiec Podstawę działań związanych z zapobieganiem narkomanii stanowią: ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Miejskiej Bolesławiec. Realizację zadań określonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, prowadzono zgodnie z założeniami Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. Wykonanie ukształtowało się na poziomie 30.500 zł., co stanowi 100% całości zaplanowanych kosztów. Realizacja zadań ujętych w Programie przebiegała zgodnie z przyjętym Zarządzeniem 155/2013 Prezydenta Miasta Bolesławiec z dnia 17 kwietnia 2013 r. harmonogramem i preliminarzem kosztów. Realizację zadań powierzono, w wyniku rozstrzygnięcia konkursu ofert złożonych przez organizacje pozarządowe oraz inne podmioty uprawnione do prowadzenia działalności w sferze pożytku: * Centrum Informacji i Rehabilitacji Uzależnień „My Razem”, które zmieniło w trakcie roku 2013 siedzibę z ul. Widok 1b na ul. Mikołaja Brody 13/7. Powierzone do realizacji zadanie publiczne to prowadzenie Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego ds. Narkomanii. Rehabilitacja osób zdrowiejących z narkomanii i alkoholizmu. Główne działania w punkcie to: konsultacje i informacje, wstępna diagnoza uzależnienia, rozmowa terapeutyczna, umówienie na detoksykację, umówienie miejsca na terapię. Założony koszt realizacji zadań: 10.800 zł, wydatkowano 100% dotacji. Lp. Rodzaj działania CIiRU „My Razem” Liczba osób przyjętych w 2013 r. 1. Konsultacje i informacje 41 2. Wstępna diagnoza uzależnienia 15 3. Rozmowa terapeutyczna- motywująca 17 4. Umówienie miejsca na detoksykację 11 5. Umówienie miejsca na terapię uzależnienia 9 6. Problemy z uzależnieniami behawioralnymi 23 7. Porady telefoniczne 51

Wykonanie zadań wynikających z Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w roku 2013 w Gminie Miejskiej Bolesławiec * Stowarzyszeniu Ochotniczych Hufców Pracy- Komenda Hufca 1-3 w Bolesławcu realizację programu pn. „Stop demoralizacji”. Realizacja Programu polegała na całorocznej pracy indywidualnej i grupowej z uczestnikami Hufca Pracy podzielonymi na grupy. Praca z młodzieżą opierała się na budowaniu poprawnych relacji interpersonalnych, poznawaniu siebie, edukacji na temat zagrożeń związanych z używaniem środków zmieniających świadomość. Działania psychologiczne, terapeutyczne i pedagogiczne połączono z aktywnym wypoczynkiem, którego założeniem było promowanie zdrowego stylu życia. Ze sprawozdania wynika, że programem objęto ok. 140 osób, członków Ochotniczych Hufców Pracy. Założony koszt realizacji zadania: 10.200 zł wydatkowano 100 % dotacji. * Związek Harcerstwa Polskiego realizował działania pn. „Programu przeciwdziałania uzależnieniom Hufca ZHP im. Szarych Szeregów w Bolesławcu w roku 2013”. Program adresowany był do dzieci i młodzieży zrzeszonej w związku oraz tych osób, które uczestniczyły sporadycznie w harcerskich przedsięwzięciach. Celem programu było poszerzenie działalności opartej na metodyce harcerskiej o treści służące przeciwdziałaniu sięgania po środki zmieniające świadomość, wdrażanie dbałości o własne zdrowie i godne kierowanie swoim życiem. Programem objęto ok. 120 dzieci i młodzieży szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich zrzeszoną w ZHP oraz te osoby, które uczestniczyły sporadycznie w harcerskich przedsięwzięciach. Wykorzystano środki w wysokości 9.500 zł. Zadanie realizowano od czerwca do grudnia 2013 roku. Do ważnych działań podejmowanych systematycznie należy zaliczyć: przeprowadzenie wczesnej profilaktyki skierowanej do dzieci i młodzieży, pomoc psychologiczną i prawną dla rodzin z problemem narkomanii, rozszerzenie oferty usług świadczonych w punktach konsultacyjnych, pomoc dla rodziców, których dzieci zagrożone są narkomanią, tworzenie zasobów ludzkich służących rozwiązywaniu problemów narkomanii na terenie miasta. Szkoły podstawowe i gimnazjalne prowadziły systematyczną działalność wychowawczą i zapobiegawczą wśród dzieci i młodzieży, u których istnieje prawdopodobieństwo powstania zależności od środków odurzających lub substancji psychotropowych.

GROMADZENIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJĘ PROGRAMÓW Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wyznaczając konkretne zadania, wskazuje (art. 11 1 ust.1) środki na ich realizację: „w celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań określonych w art. 41 ust. 1 gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych”. Na realizację zadań określonych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a także zgodnie z założeniami Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w mieście Bolesławiec na rok 2013 zabezpieczono środki w kwocie 708.341 zł stanowiące wpływy z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż alkoholu. Kwota niewygaszana zaangażowana na realizację działań z zakresu profilaktyki skierowanej do dzieci i młodzieży w roku 2013 to 99.748 zł. Kwotę 117.214 zł umieszczono w wykazie środków niewygasających z końcem roku 2013 z przeznaczeniem na kontynuację programów redukcji napięcia i poziomu agresji poprzez zajęcia sportowo- rekreacyjne skierowane do dzieci i młodzieży klas drugich szkół podstawowych i gimnazjów. Na realizację zadań inwestycyjnych pn.: „Budowa infrastruktury – bezpieczne boiska i place przedszkolne zaplanowano kwotę 224.159 zł. Zrealizowano: budowa placu zabaw przy MPP 6” (174.159 zł) -. Realizator: Wydział Zamówień Publicznych i Inwestycji Miejskich. W ramach realizacji zadania : „Oświetlenie boiska przy ul. Spacerowej” ( planowany koszt: 50.000 zł) w r. 2013 wykonano projekt oświetlenia ( kwota: 1.000 zł). Pozostała kwota : 49.000 zł została ujęta w wydatkach, które nie wygasają z upływem roku 2013. Termin realizacji- 31 marca 2014 r. Realizator: MOSiR. Na realizację zadań określonych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie z założeniami Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii w mieście Bolesławiec do roku 2015, w roku 2013 zabezpieczono środki w kwocie 30.500 zł. W 2013 r. wykorzystano kwotę 30.500 zł.

ZAKOŃCZENIE Od wielu lat celami Miejskiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych, zmniejszenie rozmiarów tych, które aktualnie występują oraz zwiększenie zasobów niezbędnych do radzenia sobie z już istniejącymi problemami. Konsekwentna polityka służąca zdrowiu publicznemu oraz wspierające ją strategie realizują założone cele. Alkohol ingeruje i wywiera wpływ na niemal wszystkie aspekty życia naszej społeczności. Zgodnie z powyższymi uwagami ważne jest integrowanie systemu profilaktyki gminnej. Młodzi ludzie mają tendencję do podejmowania różnorakich zachowań ryzykownych dla zdrowia (używanie różnych substancji psychoaktywnych, podejmowanie ryzykownych zachowań seksualnych itd.). W związku z tym w profilaktyce tych zachowań należy tworzyć programy edukacyjne dotyczące różnych rodzajów środków uzależniających (alkohol, tytoń, narkotyki) oraz łączyć różnorodne działania podejmowane wobec tej populacji. Przy planowaniu programów profilaktycznych w szkołach należy zwrócić uwagę, aby nie koncentrowały się one wyłącznie na osłabieniu czynników ryzyka, lecz również na wspieraniu głównych czynników chroniących (zwłaszcza kształtowaniu silnej więzi rodzinnej, rozwijaniu zainteresowania nauką szkolną i rozwojem oraz wzmacnianiu skłonności do respektowania norm i wartości i wspieraniu praktyk religijnych). Pierwszym etapem planowania konkretnego projektu profilaktycznego powinna być diagnoza środowiska uwzględniająca m.in. diagnozę problemu oraz zapotrzebowanie na specyficzne i niespecyficzne usługi z zakresu profilaktyki. Pijaństwo, alkoholizm, narkomania burzą życie rodzinne i prowadzą do licznych tragedii.

ZAKOŃCZENIE Z uwagi na to, że rozwiązywanie problemów uzależnień jest jednym z ważnych obszarów życia społecznego, płaszczyzny działania, na które należy zwrócić szczególną uwagę w następnych latach to: uruchomienie profesjonalnych grup terapeutycznych dla dzieci i młodzieży eksperymentujących ze środkami zmieniającymi świadomość, rozwój profesjonalnych form pomocy psychologicznej dla dzieci wychowujących się w rodzinach alkoholowych, wprowadzenie i udoskonalanie systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zwiększanie dostępności usług terapeutycznych dla osób uzależnionych od alkoholu, od narkotyków i ich rodzin, podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w lecznictwie odwykowym, rozwijanie szkolnych i środowiskowych programów profilaktycznych, kontrola rynku napojami alkoholowymi, zwłaszcza w kontekście przestrzegania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim, integracja działań instytucji odpowiedzialnych za realizację działań określonych w tematycznych ustawach.

ZAKOŃCZENIE Prowadzone konsekwentnie działania nabierają szczególnego znaczenia w kontekście diagnozy przedstawionej przez Światową Organizację Zdrowia w „Raporcie o staniu zdrowia na świecie 2002”. Wskazuje on, iż w regionie europejskim alkohol zajmuje trzecie miejsce na liście dwudziestu czynników odpowiedzialnych za całokształt zaburzeń zdrowotnych. W odniesieniu do gminy ustawodawca wskazał także katalog zadań własnych gminy, które korespondują z wymienionymi w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Obowiązująca ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, zmieniając przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, wskazuje także źródła finansowania zadań ujętych w Gminnym Programie Przeciwdziałania Narkomanii. Są to dochody z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu. Ustawa utrzymała dotychczasowe przepisy mówiące o możliwości podejmowania leczenia przez osoby uzależnione od narkotyków niezależnie od miejsca zamieszkania w kraju oraz nie pobieraniu opłat za leczenie i rehabilitację. Zachowano także zasadę dobrowolności leczenia i rehabilitacji z wyłączeniem osób niepełnoletnich, które sąd może skierować na leczenie. Ponadto przepisy nowej ustawy określają specjalistyczne kwalifikacje uprawniające do prowadzenia rehabilitacji osób uzależnionychod narkotyków. Przepisy nowej ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wprowadziły wiele ważnych zmian. Szczególnie istotne jest stworzenie podstaw prawnych do bardziej usystematyzowanego zajęcia się problematyką narkomanii na szczeblu samorządu lokalnego oraz wskazanie źródeł finansowania tych działań z tzw. środków alkoholowych. Opracowała: M.B. Wojciechowska