„Środa z Funduszami dla… społeczności lokalnych” Wprowadzenie do Funduszy Europejskich na lata 2014-2020 Marcin Szumny Departament Programów Regionalnych Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 1

Strategia Europa 2020 Trzy główne priorytety: Rozwój inteligentny - zwiększenie roli wiedzy, innowacji, kształcenia i technologii cyfrowych. Rozwój zrównoważony - bardziej efektywne wykorzystywanie zasobów przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - zwiększenie aktywności zawodowej społeczeństw UE, podnoszenie kwalifikacji obywateli oraz walka z ubóstwem. Przyjęta przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 r. 2

RAMY PRAWNE NA POZIOMIE UNII EUROPEJSKIEJ Rozporządzenie UE tzw. „Ogólne” - wspólne przepisy dotyczące: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Europejskiego Funduszu Społecznego Funduszu Spójności Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego Fundusze Strukturalne Polityka Spójności Europejskie Fundusze Strukturalne i Inwestycyjne (EFSI) Rozporządzenia UE „szczegółowe” dotyczące każdego z powyższych funduszy Akty delegowane i wykonawcze Komisji Europejskiej Rozporządzenie „Ogólne” oraz rozporządzenia „szczegółowe” zostały przyjęte przez Parlament Europejski i Radę UE 17 grudnia 2013 r. (wyjątek: rozporządzenie EFMiR przyjęte 15 maja 2014 r.) 3

RAMY PRAWNE NA POZIOMIE KRAJOWYM Ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (tzw. ustawa „pomostowa”) – weszła w życie 8 kwietnia 2014 r. → określa tryb przygotowania dokumentów niezbędnych do zaprogramowania nowej perspektywy finansowej (przede wszystkim: Umowa Partnerstwa oraz programy służące jej realizacji, Kontrakt Terytorialny) Ustawa o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (tzw. ustawa „wdrożeniowa”) – weszła w życie 13 września 2014 r. → uzupełnia i uszczegółowia Rozporządzenia UE 4

DOKUMENTY PROGRAMOWE NEGOCJOWANE Z UE Umowa Partnerstwa - umowa określająca uwarunkowania, cele i kierunki wykorzystania środków pochodzących z budżetu UE, przygotowywana przez państwo członkowskie i zatwierdzana w drodze decyzji przez Komisję Europejską. Zatwierdzona przez Komisję Europejską 23 maja 2014 r. Programy Operacyjne - programy służące realizacji Umowy Partnerstwa, opracowywane przez: Ministra Infrastruktury i Rozwoju (programy krajowe w ramach Polityki Spójności), Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (programy krajowe w ramach Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybołówstwa), Zarządy Województw (programy regionalne w ramach Polityki Spójności - EFRR i EFS). 5

DODATKOWY DOKUMENT KRAJOWY Kontrakt Terytorialny - umowa wynegocjowana pomiędzy Rządem a Zarządem Województwa określająca: wysokość, sposób i warunki dofinansowania Programu Regionalnego opracowanego przez Zarząd Województwa, cele i przedsięwzięcia priorytetowe, które mają istotne znaczenie zarówno dla rozwoju kraju, jak i województwa oraz sposób ich finansowania, koordynacji i realizacji na obszarze województwa. Zatwierdzony przez Radę Ministrów 24 listopada 2014 r. i podpisany ze stroną samorządową 19 grudnia 2014 r. 6

Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 (SRWP 2020) - strategia wskazująca trzy główne cele rozwoju województwa pomorskiego do roku 2020: Nowoczesna gospodarka, Aktywni mieszkańcy, Atrakcyjna przestrzeń. Uchwalona przez Sejmik Województwa Pomorskiego 24 września 2012 r. Regionalne Programy Strategiczne (RPS): rozwój gospodarczy – Pomorski Port Kreatywności, aktywność zawodowa i społeczna – Aktywni Pomorzanie, transport – Mobilne Pomorze, energetyka i środowisko – Ekoefektywne Pomorze, aktywność kulturalna i turystyczna – Pomorska Podróż, ochrona zdrowia – Zdrowie dla Pomorzan. 7

Cele tematyczne Obszary wsparcia EFSI wynikające z pakietu legislacyjnego UE: Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych. Wzmacnianie konkrecyjności małych i średnich przedsiębiorstw, sektora rolnego oraz sektora rybołówstwa i akwakultury. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem. 8

Zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszej infrastruktury sieciowej. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników. Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe n na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia się przez całe życie. Wzmacnianie zdolności instytucjonalnych instytucji publicznych i zainteresowanych stron oraz sprawności administracji. 9

Infrastruktura i Środowisko PROGRAMY OPERACYJNE Infrastruktura i Środowisko Sfinansuje infrastrukturę transportową (np. drogi i koleje). Będzie wspierał takie inwestycje, które przyczynią się do efektywnego wykorzystywania energii i ochrony środowiska, a w ograniczonym stopniu na ochronę zdrowia i zachowania dziedzictwa kulturowego. Zatwierdzony przez Komisję Europejską 16 grudnia 2014 r. Inteligentny Rozwój Wpłynie na innowacyjność kraju, podniesie jakość badań naukowych, rozwój nowych technologii oraz poprawi współpracę nauki z gospodarką. Zatwierdzony przez Komisję Europejską 13 lutego 2015 r. Wiedza Edukacja Rozwój Oznacza szansę na poprawę sytuacji na rynku pracy dzięki m.in. inwestycjom w edukację i szkolnictwo wyższe. Skierowany będzie również na poprawę efektywności administracji. Zatwierdzony przez Komisję Europejską 17 grudnia 2014 r. 10

Programy Regionalne – 16 programów w 16 województwach Polska Cyfrowa Stworzy warunki do powszechnego wykorzystywania technologii cyfrowych, dzięki niemu Internet wysokiej jakości będzie łatwiej dostępny. Wspierane będą także inwestycje zwiększające zastosowanie e-usług (np. e-administracja, e-kultura, e-zdrowie). Zatwierdzony przez Komisję Europejską 5 grudnia 2014 r. Pomoc Techniczna Będzie gwarantowała środki finansowe na obsługę procesu wdrażania polityki spójności. Pomoże administracji sprawnie zarządzać Funduszami Europejskimi i informować o nich. Zatwierdzony przez Komisję Europejską 10 grudnia 2014 r. Programy Regionalne – 16 programów w 16 województwach W latach 2014-2020 samorządy województw będą zarządzać około 40% funduszy polityki spójności. Regiony będą mogły przeznaczyć środki na cele, które wskazały w swoich strategiach rozwoju, m.in. na przedsiębiorczość, edukację, technologie informacyjno-komunikacyjne, infrastrukturę ochrony środowiska, energetyki i transportu. 11

Fundusze Europejskie 2014-2020 Alokacja finansowa Fundusze Europejskie 2014-2020 82,5 mld euro 12

Najważniejsze zasady w Funduszach Europejskich 2014-2020 Koncentracja tematyczna - ograniczenie interwencji do 11 celów tematycznych oraz tzw. „ring fencingi”, czyli minimalne limity środków z Funduszy Europejskich, które państwo członkowskie musi skierować na określone obszary, np. dotyczące badań i innowacyjności, technologii informacyjno-komunikacyjnych, gospodarki niskoemisyjnej, włączenia społecznego. Komplementarność - wzajemne uzupełnianie się podejmowanych działań prowadzące do realizacji określonego celu (efektywniejsze rozwiązanie problemu i bardziej racjonalne wydatkowanie środków). Ukierunkowanie na rezultaty - ocena postępów w rzeczowym i finansowym wdrażaniu Programów w 2019 r., ocena osiągnięcia zakładanych celów w 2022 r. Wyniki oceny w 2019 r. będą stanowiły podstawę do podziału tzw. rezerwy wykonania. Szersze zastosowanie instrumentów finansowych (zwrotnych) - np. pożyczki, kredyty i poręczenia, zwłaszcza w obszarze wsparcia dla przedsiębiorstw. 13

WYMIAR TERYTORIALNY Decentralizacja - wzrost udziału środków funduszy strukturalnych (EFRR i EFS) zarządzanych na poziomie regionalnym. Obszary strategicznej interwencji Państwa (OSI) - pięć obszarów cechujących się specyficznymi uwarunkowaniami społecznymi, gospodarczymi lub środowiskowymi: Polska Wschodnia, Miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne, Miasta i dzielnice wymagające rewitalizacji, Obszary wiejskie, w szczególności o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe, Obszary przygraniczne. 14

Instrumenty wspierające rozwój terytorialny Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) - działania służące zrównoważonemu rozwojowi miast i ich obszarów funkcjonalnych. Instrument ZIT jest realizowany: - obligatoryjnie na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie, - fakultatywnie w miastach o charakterze regionalnym i subregionalnym oraz na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie. Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) - zwiększenie udziału społeczności lokalnych w programowaniu i zarządzaniu rozwojem danego obszaru, poprzez powołanie Lokalnej Grupy Działania (LGD) oraz opracowanie i realizację Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR). Stosowanie instrumentu RLKS jest: - obligatoryjne dla Wspólnej Polityki Rolnej, - fakultatywne dla Polityki Spójności i Wspólnej Polityki Rybołówstwa. 15

Warunki realizacji ZIT: Powołanie Związku ZIT - zawiązanie zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa (wspólna reprezentacja MOF wobec władz krajowych i regionalnych). Przygotowanie Strategii ZIT - określenie obszarów wsparcia oraz planowanych działań możliwych do realizacji w formule ZIT. Posiadanie odpowiedniej zdolności instytucjonalnej przez jednostkę samorządową. Podpisanie porozumienia dotyczącego realizacji ZIT w województwie (pomiędzy Związkiem ZIT a Instytucją Zarządzającą RPO). Zawarcie stosownych zapisów w RPO. Przeznaczenie na realizację ZIT środków z alokacji RPO. → w RPO WP 2014-2020 nie przewiduje się wydzielenia odrębnej osi priorytetowej dedykowanej formule ZIT 16

Główne obszary wsparcia w ramach ZIT: rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu, przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych zdegradowanych obszarów (rewitalizacja), poprawa stanu środowiska przyrodniczego, wspieranie efektywności energetycznej oraz promowanie strategii niskoemisyjnych, wzmacnianie rozwoju funkcji symbolicznych budujących międzynarodowy charakter i ponadregionalną rangę, poprawa dostępu i jakości usług publicznych, poprawa sytuacji na rynku pracy, wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego oraz innowacji. 17

18

Ułatwienia w korzystaniu z Funduszy Europejskich 2014-2020 zapewnienie łatwego dostępu do kompleksowej informacji nt. funduszy europejskich za pośrednictwem jednej sieci punktów informacyjnych przybliżenie funduszy potencjalnym beneficjentom poprzez większą decentralizację systemu wdrażania elastyczne formy finansowania projektów z rozbudowanym systemem zaliczkowym publikowanie do 30 listopada każdego roku harmonogramów konkursów planowanych w kolejnym roku oraz na bieżąco ewentualnych zmian w harmonogramach ewentualne zmiany dokumentacji konkursowej nie mogą pogarszać sytuacji wnioskodawców standardowy format wniosku o płatność oraz zmniejszenie obciążeń raportowych kontynuowanie stosowania oświadczeń w miejsce zaświadczeń w ramach dokumentacji aplikacyjnej precyzyjne określenie zasad procedury odwoławczej od wyników oceny wniosków o dofinansowanie 19

Dziękuję za uwagę Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich ul. Augustyńskiego 2, 80-819 Gdańsk tel. 58 326 81 47, 58 326 81 48, 58 326 81 52 e-mail: punktinformacyjny@pomorskie.eu pomorskiewunii@pomorskie.eu rpo2007-2013@pomorskie.eu www.pomorskiewunii.pl