DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA Materiały informacyjne dla rodziców 1

Dojrzałość szkolna - definicja Dojrzałość jest to osiągnięcie przez dzieci takiego poziomu rozwoju fizycznego, społecznego i psychicznego, który czyni je wrażliwymi i podatnymi na systematyczne nauczanie i wychowanie w klasie pierwszej szkoły podstawowej. S. Szuman Dojrzałość szkolna polega na osiągnięciu przez dzieci w pewnym wieku wrażliwości i podatności na nauczanie i wychowanie w szkole. Wrażliwość na naukę szkolną to dostateczny stopień zainteresowania dziecka nauką i wiedzą w zakresie i w tej postaci, w jakiej się je podaje uczniom w szkole. Podatność na nauczanie i wychowanie w szkole polega na tym, że dla dzieci rozpoczynających naukę w klasie I to, czego będą się tam uczyć, jest już na tyle przystępne, że może być zrozumiałe, zapamiętane oraz umiejętnościowo opanowane. 2

Na dojrzałość szkolną sześciolatka składają się osiągnięcia rozwojowe w trzech sferach: umysłowej, ruchowej - manualnej, emocjonalnej - społecznej.

Dojrzałość umysłowa: potrafi porozumiewać się z dorosłymi i rówieśnikami za pomocą mowy potocznej zrozumiałej dla jego słuchaczy, podejmuje czynności zmierzające do określonego celu i potrafi je wykonać do końca, jest aktywne poznawczo, chce się uczyć, umie swobodnie i logicznie wypowiadać swoje sądy, opinie, życzenia i pytania.

Dojrzałość do nauki czytania i pisania: Dziecko interesuje się czytaniem, pisaniem: • słucha, ogląda książeczki dla dzieci, • opowiada historyjkę obrazkową, • układa układanki, • dzieli zdanie na wyrazy, wyraz na sylaby oraz łączy sylaby w wyraz.

Dojrzałość do nauki matematyki zna i stosuje liczebniki porządkowe, dodaje i odejmuje liczmany lub przedmioty (działania na konkretach), potrafi klasyfikować i szeregować, określa stosunki przestrzenne, zna cyfry i podstawowe znaki matematyczne.

Dojrzałość fizyczna sprawność ruchowa (tzw. motoryka duża), sprawność manualna(tzw. motoryka mała), niezaburzona koordynacja wzrokowo- ruchowa, odporność na choroby i zmęczenie.

Dojrzałość emocjonalna Równowaga psychiczna, gdy siła reakcji dziecka jest adekwatna do bodźca. Dziecko niedojrzałe emocjonalnie wybucha z błahego powodu, złości się, płacze, często jest agresywne, drażliwe, lękliwe, napięte. Osiągnięcie dojrzałości emocjonalnej pozwala przeżywać pozytywne emocje solidarności, życzliwości i przyjaźni oraz reagować w sposób adekwatny do sytuacji.

Dojrzałość społeczna duża samodzielność (zarówno w samoobsłudze, jak i powierzonych zadaniach), umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami i nauczycielami, umiejętność współdziałania i współpracy w grupie, umiejętność podporządkowania się niezbędnym, ogólnie przyjętym zasadom zachowania, przepisom porządkowym,

Dojrzałość społeczna c.d. wrażliwość na opinię nauczyciela, odpowiedzialność za podjęte zadania, np. rolę dyżurnego, umiejętność przebywania jakiś czas poza zasięgiem bezpośredniej opieki rodziców, umiejętność doprowadzenia rozpoczętego zadania do końca.

Jak należy przygotować dziecko do roli ucznia? Wyrabianie samodzielności (zarówno w samoobsłudze, jak i powierzonych zadaniach). Nie wyręczaj dziecka. Ćwiczenie wytrwałości i systematyczności. Zwracaj uwagę na to, aby rozpoczęta budowla z klocków lub rysunek został zakończony, przydzielaj dziecku drobne obowiązki (sprzątanie zabawek, podlewanie kwiatów). Wzbogacanie wiedzy o świecie, doświadczeń życiowych dziecka, pobudzanie do działania, rozwijanie spostrzegawczości i myślenia. Wzbogacaj zasób słownictwa i pojęć przedszkolaka, odpowiadaj na wszystkie zadawane pytania, w których przejawia się myślenie i ciekawość poznawcza dziecka.

Uczenie prawidłowej wymowy. Rozmawiaj często z dzieckiem. Rozwijanie spostrzegawczości wzrokowej. Przy oglądaniu obrazków zwracaj uwagę dziecka na kształty, różnice między nimi. Utrwalaj położenie poszczególnych przedmiotów (wyżej, niżej, na prawo, na lewo), organizuj zabawy, polegające na układaniu całości z kilku elementów. Rozwijanie spostrzegawczości słuchowej. Czytaj dziecku bajki i opowiadania, rozwijaj zainteresowania książką – czytanie bajek uczy dziecko odróżniać dobro od zła, wpływa na kształtowanie systemu wartości. Wielokrotne czytanie pozwala na pamięciowe opanowanie treści, na wspólne przeżywanie radości i smutków, rozwija koncentrację uwagi.

Nauka liczenia. Aby rozwijać tą umiejętność dostarczaj dziecku różnych przedmiotów do przeliczania. Usprawnianie ręki dziecka. Ręka nieusprawniona szybko się meczy i boli, nie pozwala na ładne pisanie i rysowanie. Wykonuj z dzieckiem ćwiczenia manualne i grafomotoryczne – dziecko powinno dużo rysować, malować, sklejać, wycinać, lepić z plasteliny, wydzierać itp. Ćwiczenie kulturalnego zachowania się. Wpajaj dziecku zasady savoir vivre, kształtuj postawy życzliwości w stosunku do innych, ucz dziecko używania zwrotów grzecznościowych. Przyzwyczajanie dziecka do ustalonego rozkładu dnia. Przestrzegaj stałych godzin snu, posiłków i zabawy.

Kształtowanie pozytywnej motywacji dziecka do nauki Kształtowanie pozytywnej motywacji dziecka do nauki. Traktuj pójście do szkoły jako coś naturalnego. Opowiadaj o swoich przyjemnych wspomnieniach ze szkoły, nie strasz.

Literatura: M. Bogdanowicz, M. Barańska, E. Jakacka – książki z serii „Metoda dobrego startu”, W. Brejnak „Czy Twój przedszkolak dojrzał do nauki?”, E. Gruszczyk – Kolczyńska „Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki”, E. Gruszczyk – Kolczyńska „Dziecięca matematyka”, B. Janiszewska ”Ocena dojrzałości szkolnej” E. Koźniewska, A. Frydrychowicz, A. Matuszkiewicz, E. Zwierzyńska „Skala gotowości szkolnej”, B. Wilgocka – Okoń „Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich”.

Dziękuję za uwagę 