Cele kształcenia

Ujęcie opisowe

Kształcenie ogólne wg Okonia Najważniejszy cel- rozwój osobowości Dwie strony: Rzeczowa (obiektywna)- poznawanie świata i nabywanie sprawności pozwalających na udział w jego kształtowaniu Osobowościowa (podmiotowa)- poznawanie siebie, kształtowanie motywacji i zainteresowań, nabywanie sprawności sprzyjających kształtowaniu samego siebie

Cele (strona rzeczowa) Opanowanie podstaw wiedzy naukowej o przyrodzie, społeczeństwie, technice i sztuce Przygotowanie uczniów do działalności praktycznej Kształtowanie u uczniów przekonań i opartego na nich poglądu na świat jako swoistej całości

Cele (strona podmiotowa) Ogólny rozwój sprawności umysłowej i zdolności poznawczych Kształtowanie potrzeb, motywacji, zainteresowań i zamiłowań uczniów Wdrożenie do samokształcenia

Kształcenie ogólne wg Kupisiewicza Główny cel: zapewnienie uczniom, stosownie do ich możliwości i aspiracji, optymalnego rozwoju umysłowego

Cele podrzędne (1) Zapoznanie uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzy w zakresie umożliwiających rozumienie najważniejszych zjawisk i procesów oraz operatywne posługiwanie się tą wiedzą w życiu Zaznajamianie uczniów z określonymi dziedzinami wiedzy oraz wyposażanie w określone umiejętności Rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów

Cele szczegółowe podrzędne (2) Zaznajamianie uczniów z obowiązującymi systemami wartości Wdrażanie do samokształcenia Zapoznawanie uczniów z podstawami nowoczesnej produkcji i organizacji pracy w zakresie wytwórczości przemysłowej, gospodarki rolno-hodowlanej i usług

Ujęcia taksonomiczne

Taksonomia Hierarchiczne uporządkowanie celów: Poprawność terminologii dydaktycznej; Zwięzłość i jasność haseł; Zdefiniowanie kategorii celów; Powiązanie kategorii z czynnościami uczenia się.

Taksonomia celów poznawczych (Bloom) Wiedza (wiadomości) (fakty, terminologia, sposoby gromadzenia faktów, znaki, klasyfikacje, kryteria sprawdzania i oceny, pojęcia ogólne, teorie, struktury) Rozumienie (transfer treści z jednego języka (układu) na inny, interpretacja, ekstrapolacja) Zastosowanie (metody, reguł, pojęcia ogólne) Analiza (podział całości na elementy, ustalanie hierarchii i stosunków między elementami) Synteza (tworzenie całości z danych elementów- wytworzenie dzieła, opracowanie planu działania, stworzenie obrazu całości na podstawie części danych) Ocenianie (ocena na podstawie kryteriów zewnętrznych i wewnętrznych)

Taksonomia Blooma- modyfikacja Wiadomości Analiza i synteza Rozumienie Zastosowanie Ocenianie

Taksonomia Niemierki (ABC) (cele poznawcze) Poziom Kategoria I. Wiadomości A. Zapamiętanie wiadomości B. Zrozumienie wiadomości II. Umiejętności C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych Układ hierarchiczny Ogólność

Taksonomia Niemierki (ABC) (cele wychowania) Poziom Kategoria I. Działania A. Uczestnictwo w działaniu B. Podejmowanie działań II. Postawy C. Nastawienie na działanie D. System działań

Taksonomia Niemierki (ABC) (cele praktyczne) Poziom Kategoria I. Działania A. Naśladowania działania B. Odtwarzanie działania II. Umiejętności C. Sprawność działania w stałych warunkach D. Sprawność działania w zmiennych warunkach

Uszczegóławianie celów nauczania Cele operacyjne

Cel szczegółowy (Niemierko) Zadanie, dla którego ustalono kryterium akceptowalnego poziomu wykonania w odniesieniu do jego głównego składnika Odpowiedniość Jednoznaczność Wykonalność Logiczność Obserwowalność Mierzalność

Operacjonalizacja: zamiana celu ogólnego na szczegółowy Cele operacyjne: Sprecyzowanie (pozbawienie wyrażeń luźnych, nie wiążących) Uszczegółowienie (unikanie lakonicznych haseł) Konkretyzacja (określenie sytuacji i stanu końcowego) Upodmiotowienie osiągającego cel (inwencja, osobisty wkład i pełna odpowiedzialność jednostki

Cel operacyjny (Davis, Alexander, Yelon) Opis zachowania, jakie ma się przejawiać po ukończeniu nauki Zachowanie końcowe (mierzalne!) Warunki przejawiania tego zachowania określone w teście Standardy osiągania zachowania końcowego

Cel operacyjny (Guilford) Działanie Treść Warunek Kryteria

Procedura operacjonalizacji celów (Niemierko) Analiza celu ogólnego Luźne zapisy celów operacyjnych (zachowania cechujące uczniów osiągających cel ogólny) Selekcja i klasyfikacja luźnych zapisów Określenie warunków wykonywania czynności (sytuacja odniesienia) Określenie wymagań (czas, ilość błędów, normy jakości) Zredagowanie celów operacyjnych

Źródła celów kształcenia: I-IV etapy edukacyjne- podstawa programowa Nauczanie akademickie- krajowe ramy kwalifikacji Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne