OCENA ROZWOJU PSYCHOMOTORYCZNEGO DZIECKA W WIEKU 6 i 7 LAT Problemy rozwojowe, następstwa i konsekwencje wcześniejszego obowiązku szkolnego mgr Joanna Krygier 2014

Obowiązek poddania się procesowi edukacji powszechnej, zazwyczaj do ukończenia określonego roku życia (np. pełnoletności) lub w ramach określonego poziomu kształcenia (np. ukończenie poziomu gimnazjalnego). Polega on na przymusie uczęszczania do szkoły podstawowej i gimnazjum. Rozpoczyna się w roku szkolnym, w którym dziecko kończy 6 lub jak wcześniej było 7 rok życia. Ustawa nie określa w wyraźny sposób kiedy obowiązek szkolny się kończy. Można o tym wnioskować jedynie w związku z pojęciem obowiązku nauki, czyli uczęszczania do szkoły osób w określonym przez prawo wieku. Obowiązek szkolny

Wraz z ukończeniem przypisanego wieku obowiązek ustaje, chociażby wcześniej nie był wypełniany, np. z powodu przebywania dziecka w kraju, w którym obowiązują inne zasady systemu oświaty powszechnej. Może być odroczony do dziesiątego roku życia dziecka w przypadku np. upośledzenia. Decyzję podejmuje się na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej. Niespełnienie tego obowiązku podlega egzekucji administracyjnej. Organ miejscowy administracji publicznej właściwy do spraw edukacji może nałożyć na opiekuna prawnego dziecka karę grzywny w celu przymuszenia do realizowania tego obowiązku. W skrajnych przypadkach sąd opiekuńczy może pozbawić rodziców władzy rodzicielskiej Zagadnienia prawne

Obowiązek szkolny będzie już wkrótce dotyczył całej grupy dzieci, które w danym roku kalendarzowym ukończą 6 lat (zerówki 5 lat). Warto zastanowić się nad procesami rozwojowymi różniącymi dzieci 6 i 7- letnich oraz dostosowaniem wchodzących w życie przepisów do realizacji ich w często niedostosowanych salach lekcyjnych oraz przygotowaniu młodego organizmu do wielogodzinnego pozbawienia ruchu i utrzymania ciała dziecka w pozycji siedzącej. Ryc.1 schemat powstawania okrągłych pleców u dzieci

Prawidłowa postawa ciała Postawą ciała nazywamy indywidualne ukształtowanie ciała i położenie poszczególnych odcinków tułowia oraz nóg w pozycji stojącej ( T. Kasperczyk, 1996) Mamy obecnie bardzo dużą różnorodność w zakresie szczegółów budowy i kształtu ciała. Ryc.2 schemat prawidłowej budowy człowieka Prawidłowa postawa ciała

Wady postawy to szereg zaburzeń i nieprawidłowych krzywizn (kręgosłupa lub kończyn), które zaburzają prawidłową sylwetkę, negatywnie wpływają na zdrowie i powodują dolegliwości ruchowe. Znajdują się na czele listy chorób cywilizacyjnych. Bagatelizowanie zaburzeń postawy u dzieci w przyszłości może przynieść różnorodne powikłania chorobowe. W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost występowania wad postawy u dzieci. Statystyki są alarmujące – ponad 80% dzieci ma płaskostopie, koślawe kolana i krzywy kręgosłup. Główną przyczynę tego stanu rzeczy należy upatrywać w zmianie naszego trybu życia – z aktywnego ruchowo na tzw. edenteryjny (siedzący) oraz z wcześniejszym „posadzeniem” dzieci w nieruchomej, wymagającej 45 min skupienia pozycji. Nasze dzieci od kilku do kilkunastu godzin dziennie przebywają w pozycji siedzącej. Siedzą w szkole, podczas odrabiania lekcji i zajęć dodatkowych, a kiedy uwolnią się już od obowiązków najchętniej „odpoczywają” również w pozycji siedzącej – czytają, oglądają TV, grają na komputerze. (Nowotny J.; Saulicz E. 1993) Ryc. 3., 4. Schemat powstawania krzywizn kręgosłupa oraz schematyczne oznaki skoliozy Wady postawy

Wpływ zaburzeń w ciele na jego funkcjonowanie Wady postawy mogą powodować zaburzenia w budowie i czynnościach wielu narządów i układów organizmu człowieka. Pogłębienie przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa, może pogarszać wentylację płuc i utrudniać dopływ krwi do mózgu. Kręgosłup prosty lub najczęściej nadmiernie wygięty na skutek zbyt słabej lub zbyt mocnej amortyzacji może powodować mikrourazy głowy podczas chodzenia czy skakania. Doprowadza to do powstania nowego zaburzenia u dzieci jakim są chroniczne bóle głowy. Skoliozy pogarszają wentylację płuc, powodują bóle międzyżebrowe, utrudniają pracę serca i wielu dużych naczyń krwionośnych. Zaburzenia w procesie wentylacji powodują ciągłe braki w utlenowaniu krwi płynącej do młodego rozwijającego się mózgu. Płaskostopie i koślawe lub szpotawe kolana utrudniają długotrwałe stanie i chodzenie. Ogólnie wady postawy pogarszają warunki statyki ciała, powodując zwiększenie zużycia energii, poczucie znużenia i nerwowość. Ryc.5.6.7. Skolioza, układ narządów oraz deformacje klatki piersiowej i wpływ na narządy wewnętrzne. Wpływ zaburzeń w ciele na jego funkcjonowanie

Filogenetyczny rozwój postawy ciała Proces pionizacji postawy ciała dokonywał się powoli na drodze ewolucyjnych przemian. Trzeba było około 30 milionów lat zanim protoplasta człowieka zmienił postawę czworonożną na dwunożną (W. Dega 1970). Istnieje wiele cech anatomicznych, na co wskazuje antropologia, które dowodzą że budowa człowieka nie jest całkowicie idealna z punktu widzenia kinetyki i statyki pionowej postawy. Ryc. 8. Zmiany w wyglądzie postawy i kręgosłupa związane z postępem rozwoju człowieka. Filogenetyczny rozwój postawy ciała

Przyczyn zmienności postawy trzeba upatrywać między innymi w warunkach anatomicznych i fizjologicznych, w działaniu centralnych refleksów postawy, w filogenetycznym i ontogenetycznym jej rozwoju (J.Nowotny 1990, T.Kasperczyk 2001). Ryc. 9. Przykład rozwoju i zaniku postawy wyprostowanej w procesie rozwoju cywilizacji. Zmienność postawy

Postawę dziecka możemy ocenić dopiero przy pierwszych samodzielnych próbach stania. Kręgosłup posiada już wtedy wykształcone przodowygięcie w odcinku szyjnym i lekkie tyłowygięcie w odcinku piersiowo-lędźwiowym. Plecy małego dziecka są lekko zaokrąglone lub zupełnie płaskie, kończyny dolne ustawione w lekkim zgięciu w stawach biodrowych i kolanowych. Brzuch w związku z bardzo słabymi mięśniami wchodzącymi w skład jego ściany jest mocno uwypuklony. Ryc. 10. Prawidłowa postawa dziecka rozpoczynającego chodzenie. Początek postawy wyprostowanej. Ocena postawy dziecka

Zmiany w życiu dziecka w okresie przedszkolnym - postępują powoli i polegają na coraz wyraźniejszym kształtowaniu się przodowygięcia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym (lordoza lędźwiowa) oraz stopniowym zmniejszaniu nadmiernego uwypuklenia brzucha. Znaczne uwypuklenie brzucha, zaokrąglenie pleców, odstawanie łopatek, wysunięcie barków i głowy ku przodowi są wadliwe, należy więc im przeciwdziałać. Jeśli dziecko z pozycji aktywnego wyprostu zmieni pozycję na siedzącą można się spodziewać zmian i zaburzeń które będą się nasilać szybciej w związku z mało dojrzałym aparatem mięśniowo- więzadłowym dziecka. Ryc.11, 12. Zabawy i nauka w przedszkolu oraz szkole – porównanie. Okres przedszkolny

Zmiany w życiu dziecka w okresie szkolnym - należy zwrócić uwagę na dwa okresy krytyczne w kształtowaniu postawy ciała dziecka, gdyż wtedy właśnie powstaje lub ujawnia się najwięcej wad postawy (M.Kutzner-Kozińska 1988). Ryc. 12. Klasyczny przykład klasy i siedzenia w ławkach Okres szkolny

Pierwszy okres krytyczny Pierwszy okres krytyczny przypada na wiek 6 lub 7 lat i związany jest ze zmianą trybu życia dziecka. Istota tej zmiany tkwi w przejściu ze swobodnego w dużej mierze, indywidualnie regulowanego przez dziecko reżimu ruchu-wysiłku i odpoczynku, w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej, często w niewłaściwych ławkach szkolnych. Ryc. 13. Jedna z pozycji ruchowych obowiązkowych dla 6-ciolatków dla prawidłowego ich rozwoju której nie ma możliwości wykonać będąc w szkole. Pierwszy okres krytyczny

Kształtowanie postawy ciała dziecka przypada na wiek pokwitania, charakteryzujący się intensywnym przyrostem wysokości ciała. Jest to tzw. skok pokwitaniowy. Zaczyna się on wzrostem kończyn dolnych, a w rok później tułowia. Trzeba tu zwrócić uwagę ,że jeśli dziecko pójdzie do szkoły w wieku 6 lat a nie jak wcześniej 7 będzie narażone w obu okresach krytycznych na dłuższy wpływ działania szkodliwych postaw i nawyków związanych z pozycją do nauki. Młodzież w okresie pokwitania będzie miała aż cały rok więcej „unieruchomienia” w grupie dzieci idących do szkoły jako 6-cio latki. Wady które zarysowały swój charakter jeszcze w wieku przedszkolnym będą dłużej narażane na szkodliwe działanie pozycji siedzącej w szkole. Ryc.14,15. Przykładowa klasa szkolna oraz nieprawidłowy nawyk pisania będący zagrożeniem dla młodego organizmu w wytwarzaniu nieprawidłowych krzywizn. Drugi okres krytyczny

Motoryka duża i mała - definicje Motoryka mała: rysowanie, lepienie z plasteliny, chwytanie przedmiotów, zawiązywanie butów, zapinanie guzików, pisanie - rozwój manualny, rozwój chwytu. Motoryka duża: bieganie, skakanie, pokonywanie przeszkód, gra w klasy, gra w piłkę, zabawy równoważne, w których ważna jest koordynacja wzrokowo-ruchowa, związane z rzutem, celowaniem. Rozwój motoryki jest bardzo istotny dla prawidłowego funkcjonowania dziecka. Jeśli przebiega bez zakłóceń jest doskonalą podstawą do nauki pisania i czytania, koncentracji, orientacji przestrzennej, koordynacji wzrokowo- ruchowej. Ryc.16 i 17. Motoryka mała i duża – porównanie problemu zakresu ruchu Motoryka duża i mała - definicje

Konsekwencje rozwoju motoryki Motoryka nie jest dana nam z urodzeniem. Musimy ją wykształcać poprzez nieustanny, swobodny ruch i działania sterowane, dzięki którym poprawia się sprawność ruchowa ciała. Aby prawidłowo stymulować rozwój ruchowy dziecka należy pamiętać, że zaczynamy od motoryki dużej, czyli rozwijania ogólnej sprawności ruchowej aby później przejść do rozwoju motoryki małej. Nie możemy zatem wymagać od dziecka, które nie potrafi przejść po wąskiej kładce lub złapać piłki, aby zgrabnym ruchem narysowało szlaczek lub napisało swoje imię. Ryc.18. Skala rozwoju i ważności tego postępu u dzieci, Konsekwencje rozwoju motoryki

Dojrzałość szkolna Motoryka mała. Na dojrzałość szkolną 6-latka składa się wiele elementów z różnych sfer naszego życia. Należy tu wziąć pod uwagę zarówno dojrzałość fizyczną, poznawczą i rozwój społeczno-emocjonalny. Zacznijmy od sprawności manualnej zwanej motoryką małą. To właśnie ona będzie decydować o tym jak szybko dziecko poradzi sobie z pisaniem. Nie tylko chodzi tu o prawidłowo trzymany długopis, ale również o to, że dziecko przez kilka godzin dziennie musi sprawnie stawiać znaki. Ważne jest, aby od najmłodszych lat dziecko miało do czynienia z zabawami, które wyćwiczą palce, dłoń i łokieć. Już od 3 roku życia, takie przedmioty jak kredki, plastelina czy nożyczki powinny być jednym z elementów domowych i przedszkolnych zabaw. (M. Bogdanowicz, 2004) Ryc. 19. Rozwój małej i dużej motoryki. Dojrzałość szkolna

Test sprawności motoryki TEST - prostym testem dla 6 latka, który poświadczy o tym, że motoryka mała jest bez zarzutu, jest to czy dziecko potrafi wpisać w koło trójkąt lub kwadrat, umiejętność ta pomaga w łączeniu liter lub chwycić „pęsetkowo” lub obrysować. Test sprawności motoryki Ryc.20,21. Chwyt pęsetkowy potrzebny w nauce pisania.

Dzieci 5-6 letnie powinny rozpoznać, narysować i nazwać figury geometryczne takie jak: trójkąt, kwadrat, koło. Należy zwrócić uwagę na to, aby narysowane koło zbiegało się w jednym punkcie. Kwadrat musi mieć wszystkie boki proste a w rogach linie nie mogą się krzywić ani przecinać. Umiejętność ta pozwoli również na sprawne łączenie liter podczas pisania wyrazu. Nikt nie zwraca uwagi na pozycję dzieci która najczęściej jest mocno pochylona, skręcona – dziecko – „pisze i rysuje nosem”. Nie ma to znaczenia w momencie gdy proces ten trwa do 15 min tak jak są zalecenia, co do utrzymania jednej pozycji w tym wieku, jednak jeśli wymóg tych czynności wydłużymy do 45 minut lekcyjnych warto się zastanowić nad jego konsekwencjami. Ryc. 22. Wzory podstawowych szlaczków dla motoryki małej, postawa dzieci przy siedzeniu, które ulegają zmęczeniu na wskutek zbyt długo utrzymanej pozycji siedzącej. Rozwój motoryki małej

1)Czy dziecko potrafi zapinać guziki (na przykładzie swetra)? (TAK/NIE) 2) Czy dziecko potrafi wiązać sznurówki? (TAK/NIE) 3) Czy dziecko koloruje obiekty nie wychodząc za linię? (TAK/NIE) 4) Czy dziecko potrafi rysować płynnie po linii przerywanej (tzw. rysowanie po śladzie)? (TAK/NIE) 5) Czy dziecko potrafi przejść labirynt, rysując w nim linię tak, aby nie wychodzić poza kontur linii granicznej? (TAK/NIE) 6) Czy dziecko potrafi wyciąć figurę (trójkąt, kwadrat) po konturach? (TAK/NIE) 7) Czy dziecko potrafi wyciąć pofalowaną linię? (TAK/NIE) 8) Rysujemy dziecku prosty domek z figur geometrycznych i prosimy, aby odwzorowało domek w ten sam sposób. (TAK/NIE) 9) Prosimy malucha o narysowanie koła, punkt wyjścia musi się zbiegać z punktem końcowym. (TAK/NIE) 10) Prosimy dziecko o narysowanie kwadratu, boki muszą być proste a kąty nie mogą się krzyżować. (TAK/NIE) 11) Prosimy dziecko o wpisanie w koło trójkąta. (TAK/NIE) 12) Prosimy dziecko o wpisanie w koło kwadratu. (TAK/NIE) 13) Prosimy dziecko o narysowanie cukierka (koło i dwa trójkąty po boku). (TAK/NIE) 14) Prosimy malucha o połączenie ze sobą na kartce kół w tych samych kolorach linią prostą. (TAK/NIE) Przykładowy test zdolności podjęcia obowiązku szkolnego dla 6-ciolatka związany z małą motoryką

W szóstym roku życia doskonali już nabyte wcześniej umiejętności. Dziecko częściowo samodzielnie funkcjonuje, rozmawia z rówieśnikami i dorosłymi komunikuje swoje potrzeby, staje się bardziej dojrzałe. Szósty rok życia charakteryzuje się dużą aktywnością ruchową i rozszerzaniem nowych umiejętności. Dzieci uczą się jeździć na nartach, rowerze, łyżwach, pływać. Sprzyja temu znaczny wzrost koordynacji ruchów i siły. Ważnym również czynnikiem jest zdolność powtarzania sekwencji ruchowych. Ryc.23, 24. Nauka nowych umiejętności oraz ruchowe potrzeby sześciolatka. Motoryka duża

Sześciolatek w zakresie aktywności ruchowej powinien: - nabywać nowe umiejętności: taniec, pływanie, jazda na nartach, rowerze, łyżwach itp. - mieć zdolność do powtarzania sekwencji ruchowych - stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami - skakać na skakance Ryc.25, 26. Nauka na rowerze i skakance jako przykład codziennych potrzeb dziecka w wieku 6 lat. Sześciolatek w zakresie aktywności ruchowej powinien:

zaburzenia równowagi; niezgrabność w pokonywaniu przeszkód; słabe panowanie nad szybkością i siła; trudność w integracji wszystkich mięśni, wykonania skoordynowane go działania. Najważniejsze wskazania w przypadku niezręczności ruchowej: zachęcanie dzieci do brania udziału w zabawach ruchowych; umożliwienie uprawiania sportów. kompensacja i korekcja Najczęstsze problemy z zakresu motoryki dużej dla dziecka w wieku 6 lat:

VII. Podsumowanie oceny gotowości szkolnej Ocena zdolności motoryki małej – szczegółowa ocena indywidualna wykonywana przez wykształconych psychologów dziecięcych w przedszkolach opisująca według rozbudowanych testów i obserwacji dziecka jego zdolności do podjęcia nauki w szkole. Całe to podsumowanie tylko w niewielkim stopniu lub bardzo delikatnie zwraca uwagę na praktyczne problemy dziecka nie sugerując rodzicom faktycznego stanu gotowości dziecka do podjęcia procesu kształcenia w szkołach. Ocena zdolności motoryki dużej – krótka, opisowa ocena sprawności motorycznej dziecka wykonywana przez nauczyciela przedszkolnego oraz psychologa(!). Brak oceny związanej z testami wykonywanej przez wykształconego mgr fizjoterapii lub lekarza. VII. Podsumowanie oceny gotowości szkolnej

Przykład oceny gotowości szkolnej w ujęciu zaistniałych problemów – Zofia K. 2012/2013 oraz 2013/2014 ( dziecko 6-letnie i 7-letnie)

Gotowość do czytania i pisania Dziecko 6- letnie Dziecko 7-letnie A. Popełnia błędy w wyróżnianiu głosek w wygłosie, popełnia błędy w analizie głoskowej słów 3-4 głoskowych, popełnia błędy w syntezie głosowej słów 3-4 głoskowych. B. Podjęto działania wspierające potrzeby dziecka (logopeda), wprowadzono zabawy i ćwiczenia słuchowe. A. Prawidłowo odtwarza proste rytmy, prawidłowo wyróżnia głoski w nagłosie, prawidłowo wyróżnia głoski w wygłosie, sprawnie i bezbłędnie dokonuje analizy sylabowej oraz słów 3-4 głoskowych. B. Recytuje proste teksty odtwarza wiernie ich treść, poprawnie wykonuje zadania na podstawie tekstu. Gotowość do czytania i pisania

Motoryka i koordynacja wzrokowo-ruchowa Dziecko 6- letnie Dziecko 7-letnie A. Sprawnie rzuca piłkę w określonym kierunku. Sprawnie chwyta rzuconą piłkę. Dość poprawnie z niewielkimi błędami wykonuje ćwiczenia równoważne. Ma niewielkie problemy z wykonywaniem ruchów naprzemiennych. Samodzielnie ustawia się w rzędzie, parach i szeregu. B. Wykonuje rysunki bogate w szczegóły bezbłędnie i precyzyjnie. Ma problem ze skupieniem się na szczegółach. A. Sprawnie i dużą łatwością rzuca piłkę w określonym kierunku. Sprawnie chwyta rzuconą piłkę. Poprawnie wykonuje ćwiczenia równoważne. Prawidłowo i precyzyjnie wykonuje ruchy naprzemienne. Samodzielnie i bezbłędnie ustawia się w rzędzie, parach i szeregu. B. Wykonuje rysunki bogate w szczegóły bezbłędnie i precyzyjnie. Skupia się na szczegółach bez większych problemów. Motoryka i koordynacja wzrokowo-ruchowa

Czynności samoobsługowe Dziecko 6- letnie Dziecko 7- letnie A. Podejmuje próby samodzielnego wiązania butów ale wciąż potrzebuje pomocy nauczyciela. B. Nie zawsze umie samodzielnie uporządkować swoje miejsce pracy. C. Próbuje samodzielnie wykonywać powierzone zadania, popełnia błędy. D. Ma problem z doprowadzeniem czynności do końca, łatwo się zniechęca i trudno podejmuje kolejne próby podchodzenia do zadania. A. Szybko, samodzielnie i starannie ubiera się i rozbiera. Przy niedużym wysiłku potrafi samodzielnie zawiązać buty. B. Z dużą dokładnością i zaangażowanie przygotowuje swoje miejsce pracy. C. Samodzielnie organizuje sobie swoje zabawy dowolne. D. Doprowadza rozpoczęte zadania i czynności do końca. E. Chętnie podejmuje próby pokonywania trudności. Czynności samoobsługowe

Potrzeby rozwojowe dziecka Dziecko 6-letnie Dziecko 7-letnie A. Operuje dość bogatym słownictwem w określonych sytuacjach, potrzebuje ćwiczeń logopedycznych w celu nauki prawidłowego wymawiania wszystkich głosek. B. Budując wypowiedzi popełnia błędy fleksyjne, gramatyczne i składniowe. A. Poprawnie wymawia głoski, operuje bogatym słownictwem w różnorodnych sytuacjach, buduje poprawne wypowiedzi pod względem fleksyjnym, gramatycznym i składniowym. B. Rzadko popełnia drobne błędy. Potrzeby rozwojowe dziecka

Dodatkowe spostrzeżenia o dziecku Dziecko 6-letnie Dziecko 7-letnie A. Zosia ma dużą potrzebę ruchu – szuka możliwości do skakania. B. Dziewczynka jest wrażliwa emocjonalnie, szuka bliskości z nauczycielem. C. Podczas zajęć łatwo się rozprasza ale chętnie i często zgłasza się do odpowiedzi. D. Trudno jej usiedzieć w miejscu – wierci się i kręci ale zapytana odpowiada na pytania. A. Zosia jest dziewczynką pogodną, wesoła, pełną różnych ciekawych pomysłów, na zajęciach jest skupiona, zainteresowana, aktywna i często zgłasza się do odpowiedzi. B. Zdarza się, że jeszcze się rozprasza. C. Wykazuje się dobrym tempem pracy. D. Potrzebuje nadal dużo ruchu, zdarza się, że zniecierpliwiona wierci się i kręci. Dodatkowe spostrzeżenia o dziecku

W przeciągu jednego roku rozwojowego dziecko zrobiło ogromne różnice w gotowości do pójścia do szkoły. Nie tylko chodzi tutaj o ocenę funkcji małej motoryki (chwyt, pisanie) ale również skupienie i aktywność ruchową. W procesie porównawczym zdolności do adaptacji kolejnych wyzwań są dla dziecka łatwiejsze i stad mniej stresujące. Nie ma oceny dojrzałości motoryki dużej poza pobieżnym badanie chwytu i rzucania piłki do celu. Podsumowanie gotowości szkolnej na przykładzie wybranego dziecka w wieku 6 i 7 lat.

W celu zapewnienia dziecku maksymalnych osiągnięć w podjęciu i rozwoju procesu nauczania oraz jego dalszych postępów ocenie podlegają dość szeroko niektóre z elementów jak np. dojrzałość emocjonalna, funkcje małej motoryki oraz rozwój psychiczny. Ma to jednak wymiar nie odzwierciedlający całego procesu dojrzałości do podjęcia nauki w szkole. Rodzic czy opiekun obecnie sam decyduje czy dziecko ambicjonalnie „puścić” już do szkoły w wieku 6 lat czy utrzymać dwa lata w klasie „0” w przedszkolu czy szkole (dotyczy to głównie dzieci urodzonych w drugiej połowie roku). Podsumowanie pracy.

Jest to jednak wybór nie biorący pod uwagę systemu zmian w procesie rozwoju fizycznego mający utrzymać dziecko w pozycji siedzącej przez tak długi czas. Nie ma jasnej oceny wykonanej poprzez szereg dostępnych testów zrealizowanych przez wykształconych do tego rehabilitantów i lekarzy rehabilitacji. Nikt tak naprawdę nie skupia się na tym czy dziecko zasiądzie w ławie szkolnej już z zarysowanymi wadami postawy lub bardzo niestabilnym dla 5 czy 6 latków systemem aparatury więzadłowo-mięśniowej odpowiedzialnej za dalsze procesy negatywnych zmian postawy. Jest to wysoce niepokojące bowiem te niedojrzałe funkcjonalnie jednostki mają przez wiele lat być sprawne i zdrowe. Dziecko ma przed sobą wiele lat nauki w szkole i aktywności poszkolnej w pozycji siedzącej. Na negatywne skutki bezruchu naraża je „znieruchomienie” i skrzywienia związane z procesem postępu cywilizacji (wiek rozwoju telewizji, komputerów, telefonów i innych urządzeń) zmuszającym do siedzącej, zgarbionej i pochylonej postawy. Zmieniający się system nauczania wymaga pracy również w domu – odrabiania lekcji czy korepetycji związanych z szybkim i często trudnym do opanowania materiałem nauczania.

W swojej pracy stawiam tezę i zarazem pytanie – „Czy dobro naszych dzieci, młodego pokolenia, które ma przez wiele lat pracować sprawnie na utrzymanie swoich dziadków i rodziców nie powinno być przemyślane w momencie podjęcia przez dzieci nauki?” Jako rehabilitant i chiropraktyk zajmujący się opieką nad pacjentami w różnym wieku od 15 lat mam wątpliwości co do tego procesu gdyż w ostatnich 2 latach zwiększyła się liczba dzieci zdrowych przyjmowanych na rehabilitację w związku ze skrzywieniami kręgosłupa, zaburzeniami postawy oraz chronicznymi bólami głowy i innymi następstwami siedzącego trybu życia. Uważam, że jest to również związane z postępem cywilizacji i błędami wychowawczymi rodziców, którzy nie mając czasu zajmują swoje dzieci „dobrodziejstwami” cywilizacji. Jest to zarazem smutne jak i przerażające i nie dające jasnej obecnie odpowiedzi o przyszłość młodego pokolenia, o które trzeba dbać by długo służyło państwu i innym ludziom. Wnioski

1. Dega W. „Ortopedia i rehabilitacja” Warszawa 1970, PZWL. 2. Kasperczyk T. „Wady postawy ciała-diagnostyka i leczenie” Kraków 2001. 3. Nowotny J.; Saulicz E. „Niektóre zaburzenia statyki ciała i ich korekcja” Katowice 1993, AWF. 4. J. Cieszyńska „Wczesna interwencja terapeutyczna” 2007, Wydawnictwo Edukacyjne The Teacher. 5. M. Bogdanowicz „Przygotowanie do nauki pisania. Ćwiczenia grafomotoryczne według Hany Tymichovej” 2004,wydawnictwo Harmonia. 6. Test oceny rozwoju dziecka wg. standardów MEN dla przedszkoli w latach 2012-2014. Bibliografia