Rola rodziny w rozwoju dziecka Bożena Rospond Niepubliczna Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Krośnie

Dom rodzinny ma priorytet w wychowaniu dziecka. Zasadniczą odpowiedzialność za rozwój dziecka przyjmują rodzice. Ważna jest spójność podejmowanych działań.

Podstawą pracy wychowawczej jest własny przykład „[…] dzieła wychowania nie dokonuje się przy pomocy instytucji, przy pomocy środków organizacyjno-materialnych, choćby najlepszych, […] najważniejszy jest tu znowu człowiek oraz jego moralny autorytet, wynikający z prawdziwości zasad i zgodności czynów.” (Jan Paweł II)

Rodzic rozporządza potężnymi środkami wychowawczymi, takimi jak: naśladownictwo polegające na przejmowaniu przez dziecko sposobów zachowania i działania mamy, taty. identyfikacja przejawiająca się w dążeniu przez dziecko do całkowitego upodobnienia się do modelu (ojca, matki). Dziecko odczuwa potrzebę silnego związku uczuciowego – przejmuje od rodzica jego sposoby zachowania, poglądy, przekonania i inne wewnętrzne stany i właściwości.

REFLEKSJA

RODZICU Jaki jest Twój cel (wychowawczy)? Czego oczekujesz od dziecka ? Jak je widzisz w przyszłości ? Kim powinno być, co robić ? Czy zastanawiasz się nad tym: - co może mu pomóc w rozwoju, rozwinąć jego talenty ? - co może ten rozwój zahamować a nawet zaburzyć ?

RELACJE osobowe RODZIC DZIECKO OTOCZENIE wartości CEL Koncepcja człowieka

Wartości uniwersalne nazywane także podstawowymi, ponadczasowymi, ogólnoludzkimi i powszechnymi. Składają się na nie: 1. Prawda oraz 8. Wiara 2. Dobro 9. Rodzina 3. Piękno 10. Dzieciństwo 4. Wolność 11. Szacunek i godność 5. Odpowiedzialność 12. Zdrowie 6. Sprawiedliwość 13. Zabawa i praca 7. Miłość W zgodzie z nimi, pozostają niektóre wartości nazywane w literaturze moralnymi, religijnymi, poznawczymi , intelektualnymi.

Wiedza = umiejętności = postawy Element intelektualny WIEDZA Element uczuciowy UCZUCIA Element behawioralny ZACHOWANIE Żeby się do czegoś ustosunkować, trzeba coś o tym wiedzieć to o czym się wie, można lubić lub nie Sposób zachowania się w stosunku do przedmiotu

Prawidłowa postawa rodzica powinna zawierać dwa aspekty: 1. Miłość, akceptację, szacunek dla dziecka. 2. Stawianie wymagań.

Rodzice powinni pomóc dziecku w pokonywaniu KRYZYSÓW ROZWOJU OSOBOWOŚCI Na okres dziecięcy, późnego dzieciństwa, młodości i dojrzałości przypadają kryzysy. Przezwyciężenie ich, w przyjaznych warunkach, sprzyja prawidłowemu rozwojowi osobowości. Dziecko staje się odporniejsze na czynniki ryzyka, na zagrożenia jakie niesie współczesny świat. Rola matki i ojca jest tutaj bardzo duża. Matka i ojciec jest lustrem, przez które dziecko obserwuje świat i patrzy na samego siebie i innych.

Pierwszy rok życia Postawa wobec siebie i innych Ufność Brak zaufania „Kamień węgielny zdrowej osobowości” Dziecko jest ufne: do świata zewnętrznego, do uzyskiwania od niego pomocy. Dziecko otwiera się na kontakt z innymi. Pozwala w życiu dorosłym przyjąć trudności życiowe, bez ucieczki w chorobę czy uzależnienia. Dziecko: wycofuje się z kontaktów, przeżywa poczucie opuszczenia i niezrozumienia. Kształtuje się u dziecka postawa lęku i podejrzliwości w stosunku do świata Dziecko zamyka się na kontakt z innymi.

Drugi i Trzeci Rok Życia Autonomia Wstyd i zwątpienie Szorstka krytyka, nadmiar zakazów, wyręczanie i ograniczenie swobody skutkuje brakiem zaufania do siebie, własnych sił. Pojawia się uczucie wstydu i zwątpienia. SKUTKI: Nieumiejętność poruszania się w świecie. Dziecko wybiera w sobie poczucie, iż potrafi zapanować nad swoimi mięśniami, impulsami i samym sobą. Przyzwolenie, stwarzanie sytuacji dających szansę poznawania, ćwiczenia własnych sprawności ułatwia rozwój woli i samokontroli.

Zaczyna kształtować zaburzoną osobowość, z tendencją do samokarania. 3 - 6 lat Inicjatywa Poczucie winy Dziecko inicjuje i realizuje własne pomysły, eksperymentuje, wypróbowuje różne role społeczne. Chwalone za inicjatywę, pomysły, fantazje podejmie kolejne działania. Dziecko krytykowane, zawstydzane nie rozwija aktywności poznawczej, nie podejmuje inicjatywy interpersonalnej. ROŚNIE W NIM POCZUCIE WINY Zaczyna kształtować zaburzoną osobowość, z tendencją do samokarania.

Ważne żeby stworzyć bliskie więzi z dzieckiem? Jak to robić ? Niezależnie od sytuacji pokazać, że zależy nam na dziecku. Starać się je rozumieć. Interesować się codziennym życiem dziecka. Spędzać wspólnie jak najwięcej czasu, być pozytywnie nastawionym (zawsze i do wszystkiego). Uczyć wyrażania uczuć. Rozmawiać i tłumaczyć.

Schemat powstawania więzi Dziecko odczuwa niepokój Dziecko wyraża niepokój Dziecko jest zadowolone Rodzic/ dorosły pociesza dziecko ( zaspokaja potrzebę)

Schemat więzi zaburzonej Dziecko odczuwa potrzebę „Zaspokojenie potrzeby” Dziecko wyraża potrzebę przez samo dziecko, złość, brak zaufania, odrzucenie, zaniedbanie Przemoc, obojętność Dziecko jest uciszone ze strony rodzica

Bez wyznaczania granic nie ma wychowania ! Dlaczego niektórym dzieciom trudno jest podporządkować się stawianym im wymaganiom? brak opieki, akceptacji, dobrego przykładu,….. brak wyznaczania granic,…….. Bez wyznaczania granic nie ma wychowania !

Wyznaczanie granic Dziecku potrzebni są rodzice, którzy świadomie porządkują jego świat, stawiają przed nim wymagania. Dzieci uczą, że nie wszystko można mieć natychmiast. Chaos zaburza poczucie bezpieczeństwa, utrudnia uczenie się. Wyznaczanie granic to proces, który wymaga: - czasu, - cierpliwości, - wysiłku i uważności na potrzeby rozwojowe dziecka.

Zasady działań wychowawczych 1. ,,Zasada prawdy i przykładu Istota ,, dobrego przykładu’’ polega na jego autentycznym przekazie. 2. ,,Zasada dobra dziecka’’- czyli nieprzeszkadzanie i dostrzeganie wysiłku dziecka; Oznacza ona, że wszechstronny rozwój dziecka (uwzględniający indywidualną linię jego rozwoju) – jest głównym motywem odpowiedzialnego działania rodzica.

Zasady działań wychowawczych 3) ,,Zasada empatii’’ Chodzi tu o to, aby zrozumieć: - jak mówić do dziecka, - jak je słuchać, - jak się zachować by być zrozumiałym oraz by zyskać zaufanie i otwarcie się dziecka. Polega ona na umiejętności uczuciowego utożsamiania się z dzieckiem przy jednoczesnej świadomości własnych uczuć i uczuć dziecka.

Zasady działań wychowawczych cd. 4) Zasada więzi emocjonalnej – oznacza nawiązanie i utrzymywanie bezpośredniego, osobistego, ciepłego, serdecznego i życzliwego kontaktu a także umiejętność panowania nad sobą ( zdolność radzenia sobie z działaniami impulsywnymi, odruchowymi ).

Zasady działań wychowawczych cd. 5) Zasada podmiotowości Dziecku należy się uczciwość i szacunek, poważne traktowanie jego potrzeb i możliwości. Zasada ta polega na kształtowaniu osobowości dziecka tak, by mogło ono stać się tym, kim najpełniej stać się może.

PODSUMOWANIE Rodzicu Szanuj dziecko, tłumacz mu co dobre i bezpieczne. Wspieraj, doceń jego wysiłek , przytul. Wymagaj, wdrażaj do pracy, ucz porządku i samodzielności. Pomagaj w organizowaniu zabawy, spędzaj czas z dzieckiem. Współpracuj z nauczycielem w przedszkolu. Czytaj, pytaj, szukaj pomocy jak Cię coś niepokoi w rozwoju dziecka.

Dziękuję