Podatek dochodowy od osób fizycznych 2014 ( Niniejsze opracowanie przygotowane zostało na podstawie m.in. : meritum podatki 2014 ABC Wolters Klwer business Warszawa 2014r. oraz materiałów dydaktycznych Pana dr Piotra Pomorskiego ) !Kategorie dochodów (przychodów) niepodlegających opodatkowaniem u.p.d.o.f. Przychody wyłączone z opodatkowania ( art. 2 u.p.d.o.f.) Dochody zwolnione od tego podatku (art. 21, 52, 52a, 52c, 52d i 52e u.p.d.o.f.) Dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku ( art. 22§1 o.p.)

Uwagi wprowadzające: Opodatkowanie dochodu ( przychodu) polskich podatników - osób fizycznych zasadniczo uregulowane zostało w dwóch podstawowych aktach prawnych: Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne Przepisy pierwszej z nich stanowią podstawową formę opodatkowania tym podatkiem . Natomiast drugiej wprowadzają uproszczone -zryczałtowane formy opodatkowania przychodów osób fizycznych : Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych Kartę podatkową Zryczałtowany podatek dochodowy od osób duchownych

Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych -Podmiot podatku- Osoby fizyczne ( status osoby fizycznej uzyskuje się z chwilą urodzenia) Wspólnicy spółek niemających osobowości prawnej ( czyli spółek cywilnych (art. 869 k.c.) oraz spółek osobowych prawa handlowego : jawnych ( art. 22-85 k.s.h.),partnerskich ( art. 86-101 k.s.h.), komandytowych ( art. 102-124 k.s.h.) i komandytowo-akcyjnych ( art. 125-150 k.s.h.) !!! Spółki komandytowo-akcyjne od 1 stycznia 2014 r. stały się podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych. Zmiany wprowadziła ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym (Dz. U. poz. 1387). Oznacza to podwójne opodatkowanie zysków SKA z działalności gospodarczej (19 % CIT plus 19 % PIT od dywidend).

Przepisy u.p.d.o.f. wprowadzają pewne zróżnicowanie w opodatkowaniu osób fizycznych ze względu na: miejsce zamieszkania (nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy; umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania) ich wiek ( opodatkowanie małoletnich) stan cywilny i rodzinny ( wspólne opodatkowanie małżonków, opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci) rodzaj uzyskanego dochodu ( przychodu)

Ad. 1 Nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy - Rozróżnienie między ograniczonym i nieograniczonym obowiązkiem podatkowym ma istotne znaczenie dla opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Podmioty podlegające nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu płacą bowiem podatek dochodowy od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast podmioty podlegające ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu zasadniczo płacą podatek dochodowy tylko od dochodów uzyskanych na terytorium Polski

Nieograniczony obowiązek podatkowy: Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.p.d.o.f., osoby fizyczne , jeśli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów ( przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Podstawowym kryterium przesądzającym o rodzaju obowiązku podatkowego w podatku PIT jest zatem miejsce zamieszkania. Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1a u.p.d.o.f. za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Polski i podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu uważa się osobę fizyczną, która: posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych i gospodarczych ( ośrodek interesów życiowych –tzw. kryterium zobiektywizowane) lub Przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym

Vaclav Havranek mieszka z matką w Karlowych Varach. W maju 2002 r Vaclav Havranek mieszka z matką w Karlowych Varach. W maju 2002 r. wyjechał do Polski, gdzie zaczął pracować w polskiej firmie informatycznej. W marcu 2003 r. Kupił w Polsce mieszkanie, a w czerwcu 2003 r. ożenił się z Polką. W kwietniu 2004 r. przyszło na świat ich dziecko. W takiej sytuacji – stosując kryterium zobiektywizowane można przyjąć, że Vaclaw Havranek ….

Przebywa w Polsce z zamiarem stałego pobytu .. Przebywa w Polsce z zamiarem stałego pobytu . Tak więc zgodnie z definicją nieograniczonego obowiązku podatkowego, całość jego dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów będzie podlegać opodatkowaniu w Polsce! * Kryterium zobiektywizowane - polega na tym, że przeciętny obserwator może wyciągnąć wniosek, że określona miejscowość jest głównym ośrodkiem działalności danej osoby fizycznej ( post. SN z 7 czerwca 1983 r. II UR 4/83

Ograniczony obowiązek podatkowy Podstawowym kryterium przesądzającym o ograniczonym obowiązku podatkowym w podatku dochodowym od osób fizycznych jest brak miejsca zamieszkania na terytorium Polski. Od 1 stycznia 2007 r. ustawodawca doprecyzował także pojęcia dochodów ( przychodów) nierezydentów uzyskiwanych na terytorium Polski ( art3 ust. 2b u.p.d.o.f. )

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania Zasady dotyczące nieograniczonego i ograniczonego obowiązku podatkowego nie eliminują sytuacji gdy dany dochód (przychód) ma zostać opodatkowany zarówno w państwie rezydencji ( miejsca zamieszkania) podatnika, jak i w państwie (położenia) źródła danego dochodu ( przychodu). W takiej sytuacji zwykle zastosowanie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polska zawarła 91 takich umów.

Metody unikania podwójnego opodatkowania: Jeżeli podatnik podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu ( mający zamieszkanie na terytorium Polski) uzyskuje zarówno dochody ze źródeł przychodów położonych w Polsce, jak i za granicą może dojść do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu ( w Polsce i za granicą). W takiej sytuacji zwykle zastosowanie mają umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W Polskiej u.p.d.o.f. przyjęto dwa warianty : 1) metodę wyłączenia z progresją lub 2) metodę odliczenia proporcjonalnego

Sposób obliczenia podatku metodą wyłączenia z progresją: Krok 1. do dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i od sumy tych dochodów oblicza się podatek według skali podatkowej Krok 2. Ustala się stopę procentową tego podatku do tak obliczonej sumy dochodów Krok 3. Ustaloną w powyższy sposób stopę procentową stosuje się do dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym

Ogólny wzór na metodę wyłączenia z progresją : A) dochód polski + dochód zagraniczny = Podstawa opodatkowania B) podstawa opodatkowania x stawka ( art. 27 PIT) = podatek C) Podatek B\ Podstawę A = Stawka ( wyrażona w % do dwóch miejsc po przecinku) D) stawka % x dochód polski = PIT

Przykład obliczania podatku metodą wyłączenia z progresją: Jan Kowalski, mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski, osiągnął w 2013 r. dochód opodatkowany na zasadach ogólnych w wysokości 30 000 zł oraz dochód osiągnięty na Ukrainie w wysokości 45 000 zł, zwolniony od podatku na podstawie przepisów polsko-ukraińskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Zgodnie z art. 27 ust. 8 u.p.d.o.f. podatek należy obliczyć w następujący sposób ?

A) 30 000 + 45 000 = 75 000 zł ( podstawa opodatkowania) B) 75 000 x 18% - 556,02 = 12944 zł (podatek) C) 12944/75 000 = 17,25% (stawka) D) 17,25% x 30 000 = 5175 zł ( PIT wg metody wyłączenia z progresją) Warto zwrócić uwagę, że jeżeli opodatkowaniu podlegałby jedynie dochód uzyskany w Polsce to wówczas równanie przebiegałoby w inny sposób: 30 000 x 18% - 556,02 = 4844 zł A zatem porównanie obu tych kwot wskazuje , że dochody osiągnięte za granicą, mimo iż są w tym wypadku zwolnione z opodatkowania w Polsce – to jednak wywierają istotny wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego

Metoda odliczenia proporcjonalnego Druga z metod unikania podwójnego opodatkowania w odróżnieniu od wcześniejszej ( wyłączenia z progresją) nie powoduje zwolnienia dochodów osiągniętych za granicą z opodatkowania w Polsce. Tym samym dochody takie powinny być wykazane w zeznaniu rocznym na zasadach ogólnych. Metoda ta pozwala jednak na odliczenie od podatku obliczonego od łącznej sumy kwoty podatku zapłaconego za granicą.

Sposób obliczenia podatku metodą odliczenia proporcjonalnego Zgodnie z art. 27 ust. 9 u.p.d.o.f. jeśli podatnik , mający miejsce zamieszkania w Polsce, osiąga dochody z tytułu działalności wykonywanej zagranicą lub ze źródeł przychodów tam się znajdujących, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody wyłączenia z progresją, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Polski. W tym przypadku odlicza się kwotę równą podatkowi zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.

Ogólny wzór na metodę odliczenia proporcjonalnego : A) dochód polski + dochód zagraniczny = podstawa opodatkowania B)podstawa x stawka polska = podatek C) dochód zagraniczny/podstawę = wyrażony w % udział dochodu zagranicznego w ogólnej sumie dochodów D) podatek B x % udziału dochodu zagranicznego = maksymalna kwota podatku , która może podlegać odliczeniu

Przykład: Jan Kowalski , mający miejsce zamieszkania na terytorium Polski, osiągnął w 2013 r. dochód opodatkowany na zasadach ogólnych w wysokości 40 000 zł oraz dochód osiągnięty w Szwecji w wysokości 50 000 zł. Od dochodu osiągniętego w Szwecji zapłacił podatek w wysokości 10 000 zł. Na mocy postanowień polsko-szwedzkiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania do dochodu osiągniętego w Szwecji stosuje się metodę odliczenia proporcjonalnego. Zgodnie z art. 27 ust. 9 u.p.d.o.f. podatek należy obliczyć w następujący sposób ?

A) 90 000 zł ( dp +dz = Po) B)14,839,02 x 32% ( 90 000 – 85 528) = 16 270 zł C) 50 000/90 000 = 55% ( udział dochodu zagranicznego w ogólnej sumie dochodu) D) 16 270 x 55% = 8948 zł ( maksymalna kwota podatku, która może podlegać odliczeniu) - Zgodnie z metodą odliczenia proporcjonalnego, odliczeniu podlega jedynie kwota 8948 zł, mimo że kwota podatku zapłaconego w Szwecji wynosiła 10 000 zł ( a więc była wyższa). Tym samym Jan Kowalski zapłaci w Polsce podatek w wysokości 7322 zł ( 16 270 – 8948 zł)

Ulga Abolicyjna Zgodnie z art. 27g u.p.d.o.f. podatnicy podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce , uzyskujący dochody poza terytorium Polski, w państwie z którym Polska zawarła niekorzystną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania ( bądź w ogóle nie zawarło żadnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania) maja prawo do odliczenia w zeznaniu rocznym kwoty stanowiącej różnicę między podatkiem określonym przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego a kwotą podatku , która byłaby należna od uzyskanych przez nich dochodów przy zastosowaniu do nich wyłączenia z progresją jako metody uniknięcia podwójnego opodatkowania

Ogólny wzór na Ulgę Abolicyjną: PIT wg. metody odliczenia proporcjonalnego minus PIT wg. metody wyłączenia z progresją = wynik czyli kwota, którą można odliczyć w zeznaniu rocznym.

Przykład : Pan Tomasz pracował w Polsce gdzie w roku podatkowym zarobił 30 000 zł oraz w USA gdzie zarobił 120 000 zł ( podatku w USA zapłaciła 20 000 zł) – oblicz czy przysługuje mu ulga abolicyjna ( a jeżeli tak to w jakim rozmiarze)

I w pierwszej kolejności należy obliczyć PIT metodą odliczenia proporcjonalnego A ) 30 000 + 120 000 = 150 000 zł B) (150 000 – 85 528) x 32% + 14 839 = 35 470 zł C) 120 000/150 000 = 80% D) 80% x 35470 = 28 376 zł( kwota maksymalnego odliczenia – w takiej sytuacji odliczamy podatek zapłacony w USA który nie przekracza limitu a więc 20 000 zł ) E) 35 470 – 20 000 = 15470 zł zł ( PIT wg metody odliczenia)

II metoda wyłączenia z progresją 30 000 + 120 000 = 150 000 ( 150 000 – 85 528 ) x 32% + 14839 = 35 470 zł 35470/150 000 = 23,64% 23,64% x 30 000 = 7094 zł ( PIT wg metody wyłączenia) Rozwiązanie ( PITO – PITW : 15470 – 7094 ) = 8376 zł – ulga abolicyjna , którą można odliczyć od podatku w zeznaniu rocznym. E) 15470 (PITO) – 8376(ulga abolicyjna) = 7094 zł (PIT) (Reasumując ulga abolicyjna równoważy obie metody unikania podwójnego opodatkowania sprowadzając wynik do identycznej wartości)

Ad. 2 Opodatkowanie małoletniego Osoba małoletnia to osoba, która nie osiągnęła jeszcze pełnoletności. Zgodnie z art. 10 k.c. – pełnoletność uzyskuje się z chwilą ukończenia 18 lat albo zawarcia związku małżeńskiego.

Na mocy art. 7 ust. 1 u.p.d.o.f. –zasadniczo dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych podlegające opodatkowaniu w Polsce dolicza się do dochodów rodziców lub osób samotnie wychowujących dzieci. Jeżeli natomiast małżonkowie-rodzice dziecka podlegają odrębnemu opodatkowaniu, to dochód małoletniego dziecka dolicza się do ich dochodów po połowie. Jeżeli zaś małżonkowie-rodzice dziecka korzystają z możliwości wspólnego opodatkowania, wtedy dochód dziecka sumuje się z dochodami rodziców. Od zasady przewidującej doliczanie dochodu dziecka do dochodów rodziców ustawa przewiduje pewne wyjątki: I tak małoletnie dzieci od dochodów z: pracy, stypendiów ( z wyjątkiem stypendiów zwolnionych z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt. 39 i 40b u.p.d.o.f.) oraz przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, oraz w sytuacji gdy rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci –zobowiązane są do złożenia zeznania rocznego i rozliczenia się z podatku

16 letni Jan Kowalski uzyskiwał dochody z następujących źródeł: 10 000 zł ( ze stosunku pracy w celu przygotowania zawodowego) 12 000 zł ( z tytułu wynajmu mieszkania odziedziczonego po zmarłym ojcu). - W takiej sytuacji Jan Kowalski powinien samodzielnie złożyć zeznanie roczne od dochodów wymienionych w pkt ... Natomiast dochód wymieniony w pkt ….. Podlega doliczeniu do dochodu jego matki

Odpowiedź: W stosunku do dochodu wymienionego w pkt 1 ( 10 000 zł ze stosunku pracy w celu przygotowania zawodowego) – Jan Kowalski powinien samodzielnie złożyć zeznanie roczne. Natomiast w stosunku do dochodu nr 2 ( 12 000 zł tytułem wynajmu mieszkania odziedziczonego po zmarłym ojcu podlega doliczeniu do dochodu jego matki ! Małoletnie dzieci od dochodów : 1) z pracy 2) ze stypendiów ( z wyjątkiem stypendiów zwolnionych z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 39 i 40b u.p.d.o.f. oraz 3) przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, oraz 4) w sytuacji gdy rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci - zobowiązane są do złożenia zeznania rocznego i rozliczania się z podatku dochodowego

Ad. 3 Wspólne opodatkowanie małżonków Instytucja wspólnego opodatkowania małżonków stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 6 ust. 1 u.p.d.o.f. –zgodnie z którą małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Ustawodawca –biorąc jednak pod uwagę specyfikę małżeństwa –przewidział w tym zakresie możliwość skorzystania ze wspólnego opodatkowania małżonków.

Jan Kowalski ma miejsce zamieszkania w Warszawie, Anna Nowak ma miejsce zamieszkania w Żyrardowie. W grudniu 2012 r. Anna i Jan zawarli związek małżeński a w maju 2013 r. zawarli w formie aktu notarialnego umowę rozszerzającą wspólność ustawową. Anna Kowalska uzyskała w roku 2013 r. przychód z tytułu wynajmu mieszkania, od którego opłacała ryczałt, natomiast Jan Kowalski otrzymywał wynagrodzenie ze stosunku pracy. Jan Kowalski zmarł w grudniu 2013 r. Czy Państwo Kowalscy mogą skorzystać ze wspólnego opodatkowania małżonków ? Przeanalizujmy kolejno poszczególne warunki:

1) – Miejsce zamieszkania – Tak ( oboje małżonkowie mają miejsce zamieszkania na terenie Polski ! Od 1 stycznia 2008 r. małżonkowie ( z których jeden jest nierezydentem, a drugi rezydentem Polski) w przypadku gdy osiągneli w Polsce co najmniej 75% wszystkich uzyskanych w roku podatkowym opodatkowanych przychodów, będą mogli opodatkować swoje dochody na identycznych zasadach jakie dotyczą polskich rezydentów ) 2) – Wspólność majątkowa – Tak ( umowa z maja 2013 r. została zawarta w odpowiedniej formie – akt notarialny i nie wyłącza wspólności majątkowej) 3) Pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy – Tak ( związek małżeński trwał co prawda niepełny rok podatkowy, ale zgodnie z art. 6a ust 1 pkt. 1 u.p.d.o.f. Wspólne opodatkowanie jest możliwe gdy związek małżeński został zawarty przed rozpoczęciem roku podatkowego a jeden małżonków umiera w trakcie jego trwania.) 4) Niekorzystanie przez któregokolwiek z małżonków ze zryczałtowanych form opodatkowania ( przewidzianych w przepisach u.z.p.d.) lub podatku liniowego – Tak ( Anna Kowalska korzysta co prawda z uproszczonej formy opodatkowania dochodów z najmu, ale zgodnie z art. 6 ust. 9 u.p.d.of. – fakt ten, nie wyklucza wspólnego opodatkowania)

Wzór na wspólne opodatkowanie małżonków: Podwójny podatek od połowy sumy swoich dochodów ( z uwzględnieniem ulg) POP m + POP ż PIT w = 2 x [----------------------- x stawka ] 2 ….gdzie: PIT w - podatek wspólny POP m – dochód roczny męża po odliczeniu ulg od dochodu POP ż – dochód roczny żony po odliczeniu ulg od dochodu Stawka – jedna z dwóch podanych w tabeli z art. 27 (tj. 18% lub 32%).

Jan Kowalski i Andrzej Nowak pracują w dużej firmie doradczej Jan Kowalski i Andrzej Nowak pracują w dużej firmie doradczej. W ciągu roku podatkowego uzyskali dochód po 180 000 tyś zł. Jan Kowalski rozlicza się wspólnie z żoną , która nie uzyskała przychodów w roku podatkowym podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych ( zajmuje się wychowywaniem syna i prowadzeniem domu ). Natomiast Andrzej Nowak jest kawalerem i nie może skorzystać z preferencyjnych form opodatkowania. Oblicz podatek PIT dla Jana Kowalskiego i Andrzeja Nowaka dostosowując się do przedstawionego stanu faktycznego:

Jan Kowalski ( rozlicza się wspólnie z żoną) Zgodnie ze wzorem : Kwota 180 000 zł jest dzielona przez 2, co daje kwotę 90 000 zł Od kwoty 90 000 zł obliczamy podatek zgodnie ze skalą, czyli : 14 839,02 + 32% x ( 90 000 – 85 528 zł) = 16 270,06 zł Uzyskaną kwotę mnożymy przez 2 -Zatem po zaokrągleniu podatek wynosi : 32 540 zł

Natomiast Andrzej obliczy podatek zgodnie ze skalą , w wysokości: 14 839,02 + 32% ( 180 000 – 85 528 zł) = 45 070 zł Podsumowując: Porównanie obu sytuacji pokazuje, że Jan Kowalski dzięki preferencyjnemu opodatkowaniu zaoszczędził kwotę 12 530 zł ( Dla uproszczenia w przykładzie pominięto wszystkie odliczenia od dochodu i od podatku)

Ad. 3.1 Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci Doprecyzowanie pojęcia „ osoby samotnie wychowującej dzieci” wraz z warunkami jakie trzeba spełnić aby zastosować preferencyjne opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci zostało określone w art. 6 ust. 4 u.p.d.o.f. zgodnie z którym: Za osobę samotnie wychowująca dzieci należy uznać rodzica lub opiekuna prawnego będącego: panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą pozostającą w separacji, osobą której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. Jeżeli ten rodzic lub opiekun prawny w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: małoletnie bez względu na ich wiek jeśli zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną Do ukończenia 25 roku życia jeśli się uczą a nie uzyskały dochodów opodatkowanych według skali podatkowej ( art. 27 u.p.d.o.f.) oraz z odpłatnego zbycia papierów wartościowych ( art. 30b u.p.d.o.f.) w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku , określonych w pierwszym przedziale skali podatkowe (3091 zł) z wyjątkiem renty rodzinnej.

Schemat wspólnego opodatkowania: Samotnie wychowujący dzieci płacą podwójny podatek od połowy swoich dochodów ( po potrąceniu ulg od dochodu) POP opiekuna PIT = 2 x ( ---------------------------- x stawka ) 2

Rozliczenie z dzieckiem w pytaniach i odpowiedziach informacje pochodzą z: http://www.podatki.biz/ 1. Podatniczka wychowuje samotnie 23-letnie uczące się dziecko, które uzyskało dochód ze stosunku pracy w Niemczech, gdzie jako metoda unikania podwójnego opodatkowania funkcjonuje wyłączenie z progresją. Czy ma prawo rozliczyć się wspólnie z dzieckiem? Jeżeli pełnoletnie uczące się dziecko uzyskało dochody ze stosunku pracy z zagranicy, to bez względu na to jaka metoda unikania podwójnego opodatkowania będzie miała zastosowanie, rodzic traci prawo do rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko, jeżeli te dochody (łącznie z ewentualnymi dochodami z Polski podlegającymi opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b) przekroczą kwotę 3089,00 zł. 2. Do jakiego rodzaju szkół musi uczęszczać pełnoletnie dziecko, żeby rodzić mógł skorzystać ze wspólnego rozliczenia? Regulacje prawne stanowią, że wspólne rozliczenie z dzieckiem przysługuje rodzicowi, który samotnie wychowuje dziecko m.in. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie. Do takich szkół należą np.: uniwersytety, licea ogólnokształcące, kolegia nauczycielskie i nauczycielskie kolegia języków obcych, wyższe szkoły oficerskie. 3. Czy fakt, że 22-letnie dziecko jest na studiach zaocznych, wyklucza podatnika z możliwości preferencyjnego podatkowania? Studia wieczorowe, zaoczne, eksternistyczne (inaczej „niestacjonarne”) zostały wymienione w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym (art. 258 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym). Zatem, jeżeli dziecko kształci się tym systemem - przysługuje prawo wspólnego opodatkowania. 4. Podatniczka wychowuje 24-letnie dziecko, które kształci się na studiach doktoranckich. Czy może się rozliczyć jako osoba samotnie wychowująca dziecko (przy spełnieniu pozostałych warunków)? Z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać również rodzic, którego dziecko (do ukończenia przez nie 25 lat) uczy się w szkole wyższej (w rozumieniu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym lub przepisów regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innych niż RP państwie) w tym również na studiach doktoranckich. Ustawa nie zawęża bowiem pojęcia „uczenia się” - do studiów magisterskich. 5. Czy aby skorzystać z preferencyjnego rozliczenia z dzieckiem, należy je samotnie wychowywać przez cały rok podatkowy? Nie. Wystarczy, że rodzić wychowuje samotnie dziecko przez 1 dzień w roku (przy spełnieniu pozostałych warunków).

6. Czy prowadzenie działalności gospodarczej przez dziecko albo przez rodzica wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia? Warunkiem preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko jest to, ażeby ani do rodzica, ani do dziecka, nie miały zastosowania przepisy art. 30c (podatek liniowy), ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym (z wyjątkiem opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych osiąganych przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej) i ustawy o podatku tonażowym. O ile więc działalność gospodarcza prowadzona przez rodzica bądź dziecko będzie opodatkowana na ogólnych zasadach, to istnieje możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca. 7. Czy fakt, że rodzic ma dziecko, które ma już własne dziecko, wyklucza go z możliwości zastosowania preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko? Nie. O ile są spełnione pozostałe warunki ustawowe, to rodzic może się rozliczyć jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Sam fakt posiadania przez dziecko własnego dziecka nie jest przesłanką, która wyklucza zastosowanie takiego rozliczenia. 8. Podatniczka wychowuje samotnie małoletnie dziecko. W trakcie 2013 r. zamieszkała z konkubentem, który jednak nie jest drugim rodzicem dziecka. Czy podatniczka traci możliwość wspólnego opodatkowania z dzieckiem? Nie. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności. W opisanym w pytaniu stanie faktycznym można uznać, iż dziecko jest wychowywane samotnie przez jednego z rodziców. 9. Wobec rodziców został orzeczony rozwód. W trakcie roku dziecko przebywa u obojga rodziców. Które z nich ma prawo do preferencyjnego rozliczenia? Jeżeli w trakcie roku dziecko przebywa u obojga rodziców, to prawo do preferencyjnego rozliczenia przysługuje temu z rodziców, który faktycznie wychowuje dziecko (wskazanemu w orzeczeniu o separacji lub wyroku orzekającym rozwód); nie ma znaczenia czy dziecko przebywa u niego przez cały rok czy tylko przez część roku. Jeżeli jednak podatnik udowodni, że dziecko przebywało u niego (czyli, że to on je wychowywał), mimo, iż w orzeczeniu o separacji lub w wyroku orzekającym rozwód osobą wskazaną jest małżonek, (np. tenże małżonek przebywa za granicą lub pracuje i mieszka w innym mieście niż dziecko), to podatnik ma prawo do preferencyjnego rozliczenia się z dzieckiem.

10. Czy w przypadku, kiedy dochód osiąga jedynie dziecko, rodzic może się z nim wspólnie rozliczyć? Jeżeli rodzic nie uzyskuje dochodu opodatkowanego według skali podatkowej, a dochód taki uzyskuje małoletnie dziecko i spełnione są warunki do preferencyjnego opodatkowania, rodzic może rozliczyć się wspólnie z dzieckiem. Inaczej w przypadku dziecka pełnoletniego - jest ono bowiem zobowiązane do samodzielnego rozliczenia swoich dochodów. Jeżeli więc rodzic nie ma dochodów, to nie może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. 11. Czy pobyt jednego z rodziców w areszcie tymczasowym daje możliwość, aby drugi z rodziców opodatkował się jako osoba samotnie wychowująca dziecko? Jeżeli jeden z rodziców przebywa w areszcie tymczasowym - drugi z rodziców nie może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca. Możliwość taką daje jedynie faktyczne odbywanie kary pozbawienia wolności. 12. Czy w przypadku, kiedy rodzic samotnie wychowujący dziecko złożył już odrębne zeznanie podatkowe (bez skorzystania z preferencyjnego rozliczenia), może złożyć korektę i rozliczyć się wspólnie z dzieckiem? Tak. Rodzic, który rozliczył się sam, a miał prawo do preferencyjnego rozliczenia, może do dnia, w którym upływa termin określony dla złożenia zeznania (30 kwietnia) dokonać korekty i rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. 13. Czy rodzicowi wychowującemu samotnie pełnoletnie dziecko, które otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny a jednocześnie uzyskało w 2013 r. dochody z pracy w wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł, przysługuje możliwość preferencyjnego rozliczenia dochodów w zeznaniu podatkowym? Tak. Preferencyjny sposób rozliczenia przysługuje rodzicom wychowującym samotnie dzieci: 1) małoletnie, 2) bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, 3) do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innych niż RP państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów, podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ww. ustawy w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej. Jeżeli na dziecko pobierany jest zasiłek pielęgnacyjny (od 01.01.2008 r. również dodatek pielęgnacyjny lub renta socjalna), to rodzic ma prawo do opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, niezależnie od wysokości innych dochodów dziecka.

Anna Kowalska jest wdową, samotnie wychowującą syna, który 19 marca 2013 r. skończył 25 lat. Chłopiec otrzymuje rentę rodzinną po zmarłym ojcu, studiuje na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie otrzymuje stypendium za wyniki w nauce. Dodatkowo podczas wakacji pracując na umowę zlecenie zarobił 2500 zł. Czy Anna Kowalska może skorzystać z preferencyjnego opodatkowania? Przeanalizujmy poszczególne warunki

1) Osoba samotnie wychowująca dziecko 1) Osoba samotnie wychowująca dziecko ? Tak ( Anna Kowalska jest wdową) 2) Dziecko do 25 roku – Tak ( ustawa nie stawia wymogu, by dziecko „ mieściło” się w limicie wieku przez cały rok podatkowy) 3) Szkoła – Tak ( Uniwersytet w Białymstoku jest państwową szkołą wyższą w rozumieniu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym) 4) Dochody dziecka – Tak ( stypendium za wyniki w nauce podlega zwolnieniu na mocy art. 21 ust. 1 pkt 39 u.p.d.o.f. renta rodzinna stanowi wyjątek, o którym mowa w art. 6 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.f. – natomiast dochód w wysokości 2500 zł nie przekracza kwoty „wolnej od podatku” tj. 3091 zł

Jak prawidłowo obliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych posiadających status rezydentów zgodnie z przepisami u.p.d.o.f. : 1) określić podatnika/podatników tego podatku ( np. os. fizyczna ;wspólne opodatkowanie małżonków; samotny opiekun) 2) Wybrać właściwy system obliczania PIT ( kumulacja/liniowy) 3) Wiedzieć co to są koszty uzyskania przychodów i jakie mamy ich rodzaje 4) Wiedzieć jakie są ulgi od dochodu a jakie od podatku i właściwie je stosować. Pamiętaj: W podatku dochodowym od osób fizycznych generalnie obowiązują dwie podstawowe zasady dotyczące przedmiotu opodatkowania: Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych z tego podatku ( art. 21, 52, 52a, 52c, 52d i 52e u.p.d.o.f.) Jeśli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła –przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Pojęcia które musimy zrozumieć aby prawidłowo obliczyć podatek: 1. Przychód: art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. praca podatnika, majątek, inne źródła 2. Dochód: nadwyżka przychodu nad kosztami uzyskania 3. Koszty: rzeczywiste, szacunkowe, ryczałtowe 4. Ulgi od dochodu:1.ZUS 2. Darowizny 3. Rehabilitacyjna 4. Internetowa 5. Budowlana-Odsetkowa 6. Technologiczna 7. IKZE 8. Zwrot nienależnych świadczeń 5. Ulgi od podatku: 1. NFZ 2. Rodzinna 3. Abolicyjna 4. 1% Wpłaty na OPP 6. Strata: ujemna różnica między dochodami ze źródła przychodów a kosztami ich uzyskania

(Podstawa Obliczenia Podatku) Jak obliczać PIT „kumulowany” ? ( tzw. PIT na zasadach ogólnych) 1. Przychód MINUS koszty = Dochód 2. W ten sposób obliczam dochody ze wszystkich źródeł podlegających kumulacji 3. Dodaję dochody do siebie, otrzymuję podstawę opodatkowania 4. Podstawa opodatkowania MINUS ulgi od dochodu = POP (Podstawa Obliczenia Podatku) 5. Podstawiam POP do tabeli podatkowej z art. 27 i obliczam podatek 6. Od podatku odejmuję ulgi od podatku; Otrzymuję podatek @ 7. Od podatku @ obliczam 1 % wpłaty na pożytek publiczny i ją odejmuję 8. Wynikiem jest PIT, który porównuję z sumą pobranych / wpłaconych zaliczek 9. PIT > zaliczki = niedopłata podatku nadpłata podatku PIT < zaliczki =

Jak obliczać PIT „liniowy”? Inaczej : co nie podlega kumulacji Liniowa zwykła : PIT = stawka liniowa x przychód ( v dochód) Art. 30/1/2 – przychody z wygranych w konkursach = stawka 10% Art. 30 A – dochody z kapitałów = stawka 19% Art. 30 B – dochody z giełdy = stawka 19% Art. 30 E – dochody ze sprzedaży nieruchomości = stawka 19% Art. 29 – przychody nierezydentów z działalności wykonywanej osobiście = stawka 20% Art. 30/1/5 - przychody informatorów Policji = stawka 20% Art. 30/1/5a – przychody z drobnych zleceń = stawka 18% Art. 30 /1/7 - dochody ze źródeł nieujawnionych = stawka 75% Art. 30/17a – dochody zgromadzone na więcej niż 1 IKE = stawka 75% Liniowa dla przedsiębiorców: PIT dg = 19 % ( P dg – K dg – ZUS) - NFZ Art. 30 C - dochody z działalności gospodarczej = stawka 19%

Jan Kowalski osiągnął w roku 2013 r Jan Kowalski osiągnął w roku 2013 r. łączny dochód w wysokości 100 000 zł. Zatem podatek od jego dochodów wynosi ??

Zgodnie z art. 27 u.p.d.o.f. stosujemy II przedział skali podatkowej 14, 839,02 zł + 32% x ( 100 000 – 85, 528 ) = 14,839, 02 zł + 4631 zł = 19470 zł (PIT)

Pan Karol posiada następujące tytuły przychodu: Umowa o pracę ( Pm 6000 zł ; ZUSm 1000 zł; Puzm 700 zł) Umowa o dzieło : 20 000 zł ( jednorazowo) Dywidendy z akcji Fabet S.A. 1500 zł ( rocznie) Zbycie akcji spółki Cersanit : 10 000 zł Wygrana w Lotto : 100 000 zł Oblicz należny podatek PIT

Przede wszystkim musimy ustalić, które dochody (przychody) nie podlegają kumulacji ? : a więc pkt C , D , E Dlaczego dywidendy z akcji ( pkt C) ? – dywidendy czyli dochody z kapitału są opodatkowane stawką liniową zwykłą 19% a więc nie podlegają kumulacji ( 19% x 1500 zł = 285 zł (PIT) Dlaczego zbycie akcji ( pkt D) ? – zbycie akcji jako dochody z giełdy opodatkowane są stawką liniową 19% a więc nie podlegają kumulacji ( 19% x 10 000 zł) = 1900 zł (PIT) Dlaczego wygrana w Lotto ( pkt E) ? – Przychody z Loterii opodatkowane są stawką liniową zwykłą 10% ( 10% x 100 000 zł = 10 000 zł (PIT) ) – Uwaga –istnieje pogląd, który stanowi, iż od wygranej należy odjąć kwotę wolną od podatku tzn. 2280 zł. Jednakże nie jest to opinia w pełni dominująca)

Pozostałe źródła dochodu ( przychodu) podlegać będą kumulacji – a więc : A) Umowa o pracę ( Przychód – koszty = dochód) : 6000 x 12m - Ko 1335 zł = 70665 zł + B) Umowa o dzieło ( Przychód – koszty = dochód) – jako przychody z działalności wykonywanej osobiście podlega kumulacji z tym, że koszty ich uzyskania okrelone są procentowo 20% ( 20 000 zł – Ko 20% = 16 000 (dochód) = Rozwiązanie : łączymy ze sobą dochody z poszczególnych źródeł przychodów odejmujemy możliwe ulgi od dochodu aby utworzyć Podstawę Obliczenia Podatku – jakie w tym wypadku przysługują nam ulgi ? Ulga na ZUS ( 1000 zł x 12m = 12 000 zł) A więc mamy 86 665 zł ( Podstawa opodatkowania) – ZUS ( 12 000 )= 74 665 zł ( Podstawa obliczenia podatku ) Wchodzimy zatem w I przedział skali z art. 27 u.p.d.o.f. ( 18% x 74 665 zł – 556 = 12883 (podatek) zł – ulga od podatku ( PUZ – 700 zł x 12m = 8400 zł) = 4483 zł – 1% (OP) = 44,83 zł

-Strata- Rozpoczęcie działalności gospodarczej zasadniczo wiąże się z dużymi nakładami finansowymi i ryzkiem. Także dalsze etapy działalności zarobkowej uzależnione są od wielu czynników ekonomicznych i gospodarczych, których skutków –w tym m.in. wystąpienia straty często nie sposób przewidzieć. Zgodnie z ogólną zasadą wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych 5 kolejno po sobie następujących latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. Przykład 1 : Anna Kowalska rozpoczęła w 2007 r. działalność gospodarczą ( prowadzenie sklepu z alkoholem) W pierwszym roku działalności poniosła stratę z tego tytułu w wysokości 17 000 zł. W roku 2008 udało jej się osiągnąć dochód w wysokości 45 000 zł. Jednak w roku 2009 na skutek załamania sprzedaży piwa poniosła stratę w wysokości 23 000 zł. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, Anna Kowalska może odliczyć 50% straty z roku 2007 od dochodu z 2008 r. ( 45 000 zł – ( 17 000 zł x 50%) = 36 5000 zł. W związku bowiem z faktem, iż w roku 2009 Anna Kowalska nie uzyskała dochodu z tego źródła przychodu nie ma możliwości odliczenia pozostałej części straty w tym roku. Będzie to mogła uczynić jeszcze w latach 2010-2012, pod warunkiem że uda się jej osiągnąć dochód z tego źródła przychodów. Natomiast stratę z roku 2009 . ( w wysokości 23 000 zł) będzie mogła rozliczyć w latach 2010-2014 Przykład 2 : Jan Kowalski uzyskuje dochody z dwóch źródeł przychodów: działalności wykonywanej osobiście oraz działów specjalnych produkcji rolnej ( hodowla dżdżownic oraz hodowla entomofagów). W roku 2011 poniósł znaczne nakłady na zwiększenie hodowli dżdżownic w związku z czym koszty uzyskania przychodów okazały się wyższe niż przychody z tego źródła. Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 3 u.p.d.o.f. Jan Kowalski nie może odliczyć straty z tej hodowli od dochodu z działalności wykonywanej osobiście. Może jednak odliczyć tę stratę – na zasadach określonych w ustawie i przy spełnieniu wymogów z art. 9 ust. 4 u.p.d.o.f. –od dochodów uzyskanych z hodowli entomofagów.

Ćwiczenia do zrealizowania jako praca domowa: !!!!!!!! Ćwiczenia do zrealizowania jako praca domowa: Jacek i Małgorzata są małżeństwem od 5 lat. Oboje są szczęśliwymi rodzicami 4 małoletnich dzieci. Ile wyniesie ich wspólny podatek za 2013 r. w sytuacji gdy: Źródła Przychodu: A) Jacka to : Umowa o pracę ( Pm – 5000 zł – Zusm. 800zł – Puzm 500 zł ) B) Małgorzaty: Dochody z gry na giełdzie : 100 000 zł Wydatki : Czesne dla prywatnych szkół dzieci w kwocie 10 000 zł rocznie

Wydatki w postaci czesnego dla prywatnych szkół dzieci – nie są kosztami uzyskania przychodu zgodnie z art. 22 ust 1 PIT!! Krok 1 - Małgorzata – dochód z giełdy – czy podlegać będzie kumulacji ? – Nie z uwagi na zastosowanie w stosunku do tego typu źródła dochodu 19% stawki liniowej ( 19% x 100 000 zł = 19 000 ( PIT) Krok 2 - Wiemy już że te dwa różne źródła dochodu nie podlegają kumulacji zatem musimy jeszcze ustalić czy możliwe jest tu wspólne opodatkowanie – art. 6 ust. 8 PIT Krok 3 - Jacek: Przychody z umowy o pracę ( 60 000 zł – 5000 x 12m) – koszty ( 1335 zł) = 58665 zł Krok 4 - Następnie od podstawy opodatkowania ( 58 665) musimy odjąć ulgę od dochodu ( ZUSm w kwocie 9600 zł) = 49065 zł ( Podstawa Obliczenia Podatku) Krok 5 - należy zastosować wzór wspólnego opodatkowania małżonków : PIT = 2 x ( Dm+Dż/2 x stawka) Krok 6 - PIT = 2x ( 49065/ 2 x stawka ) = 7720 zł ( podatek) Krok 7 - 7720 zł minus ulgi podatkowe ( PUZ, Rodzinna) = 7720 – Puz 6000 zł – 4448zł ( 1112.04/ na każde dziecko) Krok 8 - : rozwiązanie : - 2397 zł ( Nadpłata PIT) ( za 2013 r. na pierwsze i drugie dziecko po 1112 zł, na trzecie 1668 zł na czwarte 2224 zł)

Podatnik Jan Kowalski jest protokolantem w Sądzie Okręgowym w Tarnobrzegu. Z umowy o pracę otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 2200 zł brutto . ( Wydatki na miesięczne na ZUS 600 zł, PUZ 400 zł). Jan Kowalski jest także ojcem i samotnie wychowuje syna. Syn urodził się 1 października 1994 roku, w maju 2013 roku zdał maturę, ale nie kontynuował nauki. Nie osiągał też żadnych dochodów. Oblicz podatek dochodowy za 2013 r. w wariancie wspólnego opodatkowania samotnych opiekunów i dzieci, chyba że nie ma takiej możliwości.

Krok 1 Jeżeli dziecko w roku podatkowym kończy 25 Krok 1 Jeżeli dziecko w roku podatkowym kończy 25. rok życia, to za ten rok - w przypadku spełnienia pozostałych przesłanek - osoba samotnie je wychowująca może skorzystać z możliwości preferencyjnego opodatkowania. W tym roku podatkowym bowiem, chociażby stan taki trwał tylko dzień w roku podatkowym, dziecko będzie dzieckiem do ukończenia 25. roku życia. Przepis stanowi wyraźnie o stanie istniejącym "w roku podatkowym", a nie "przez rok podatkowy" czy "w ciągu roku podatkowego". Dla możliwości skorzystania z preferencyjnego opodatkowania konieczne jest, aby dziecko uczyło się w roku podatkowym. Stan ten nie musi istnieć przez cały rok podatkowy, ale musi wystąpić w danym roku. Tylko nauka dziecka w określonych szkołach daje samotnemu rodzicowi (opiekunowi) prawo do preferencyjnego opodatkowania. Są to szkoły, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym.

Krok 2 Ustalenie Podstawy Obliczenia Podatku (Wynagrodzenie)2220 zł x 12m – 26400 zł – 1335 zł = 25065 ( Podstawa opodatkowania) minus ulgi od dochodu ( ZUS - zł 7200 ) – 17865 zł ( Podstawą obliczenia podatku) Krok 2 Należy zastosować wzór Pit = 2x ( DS.+Dd/2 x stawka) Krok 3 Rozwiązanie : 17865 zł / 2 x stawka = 8932 x 18% -556,02 zł = 2104 zł (podatek) minus ulgi od podatku ( Puz, Rodzinna) Krok 4 : 2104 minus Puz 4800 minus 1112 zł = - 3808 zł (nadpłata)