Metoda studium przypadku jako element XI Konkursu Wiedzy Ekonomicznej Dr hab. inż. Irena Łącka Katedra Ekonomii Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Spotkanie informacyjne dla nauczycieli szkół ponadgimnazjalnych Wydział Ekonomiczny ZUT w Szczecinie 3.12.2014 r.

Dwa sposoby rozumienia studium przypadku (ang. case study) Metoda dydaktyczna, szczególnie popularna w nauczaniu na kierunkach ekonomicznych wyższych uczelni – umożliwienie doskonalenia umiejętności kierowniczych w bezpiecznych warunkach. Metoda badawcza wykorzystywana do badań jakościowych, polegająca na studiowaniu jednego lub większej liczby obiektów (organizacji, programów , wydarzeń, ludzi itp.) o dużej wewnętrznej złożoności i intensywnych związkach z otoczeniem. W obu sposobach rozumienia case study wskazuje się na potrzebę wykorzystywania wielu źródeł informacji i uwzględniania kontekstu (np. fizycznego, historycznego, społecznego lub ekonomicznego), w jakim występuje badany przypadek.

Cechy studium przypadku jako metody dydaktycznej (1) Skupienie się na analizowaniu opisów wybranych, konkretnych zdarzeń z jakiejś dziedziny – tworzy wszechstronny opis zbiorowości lub jednostki. Użyteczność - wiedza uzyskana dzięki analizie przypadku może posłużyć do lepszego zrozumienia zjawisk podobnych do zjawiska analizowanego Przedmiot zainteresowania - wartości zmiennych i zależności między nimi Brak hipotez wstępnych i sztywnych reguł i zasad postępowania. Zamiar dokładnego poznania zjawiska i na podstawie tego do ulepszenia realnych działań.

Cechy studium przypadku jako metody dydaktycznej (2) Metoda ta prowadzi tych, którzy są jej poddawani (studenci, uczniowie, menedżerowie) do zdobycia wielu umiejętności, takich jak krytyczna analiza informacji, prezentacja własnych opinii, praca zespołowa. Tym, co specyficzne dla tej metody i co stanowi jej główną zaletę, jest stworzenie sytuacji, w której kształceni podejmują decyzje na podstawie krytycznej analizy danych. Mają oni wtedy też szansę przyjrzenia się realnym (a nie "książkowym") przykładom działań innych ludzi i wyciągnięcia z nich wniosków istotnych dla ich własnych przedsięwzięć.

Korzyści stosowania case study Pozwala widzieć problemy w złożonym kontekście. Rozwija krytyczne i kreatywne myślenie. Skłania do dyskusja i współdziałania przy analizie przypadku. Pozwala stwierdzić brak jedynych słusznych rozwiązań. Wymaga rozpatrywania problemów wielostronnie. Myślenie to służy do podjęcia pewnych decyzji i przewidzenia ich konsekwencji . Wprowadza realizm w poznawanie rzeczywistości gospodarczej - integracja wiedzy teoretycznej z rzeczywistością. Metoda ta prowadzi do wnioski na temat konkretnego przypadku, a nie populacji.

Etapy studium przypadku 1. Diagnoza 2. Poszukiwanie rozwiązań 3. Przewidywanie następstw proponowanych rozwiązań 4. Dyskusja nad proponowanymi rozwiązaniami 5. Przeniesienie wniosków na sytuacje w świecie realnym.

Pytania pomocnicze do poszczególnych etapów analizy przypadku (1) Diagnoza na podstawie opisu, posiadanej wiedzy i informacji oraz doświadczeń Pomocne są takie pytania, jak: Co się zdarzyło? Jakie były przyczyny tego zdarzenia? Jaki problem pojawia się w związku z tym zdarzeniem? Czy rodzi to jakieś konflikty? Jakiego typu? Poszukiwanie rozwiązań na podstawie diagnozy Pytania: Jakie są sposoby rozwiązania problemu/problemów? Jakie kryteria powinno się przyjąć, by podjąć najlepszą decyzję? Jaką decyzję należy podjąć w opinii uczestnika/uczestników tej metody, stosując te kryteria?

Pytania pomocnicze do poszczególnych etapów analizy przypadku (2) Przewidywanie następstw proponowanych rozwiązań Pomocne są takie pytania, jak: Jakie mogą być następstwa poszczególnych rozwiązań? Które z nich są pozytywne, a które negatywne? Jakie mogą być następstwa decyzji uznanej przez uczestnika za najlepszą, biorąc pod uwagę różne aspekty problemu (np. dobra realizacja zadania, stosunki z innymi osobami, satysfakcja klientów, dobra współpraca z kontrahentami, wpływ na środowisko naturalne). Które z tych następstw są zgodne z ważnymi dla uczestnika wartościami, a które są z nimi w konflikcie? Jak on zareaguje na ten konflikt?

Pytania pomocnicze do poszczególnych etapów analizy przypadku (3) Dyskusja nad proponowanymi rozwiązaniami Przeniesienie wniosków na sytuację w rzeczywistości gospodarczej. Pytania: Czy istnieje podobieństwo opisanego wydarzenia do sytuacji, które znasz uczestnik metody zna z życia? Jakie wnioski płynące z analizy przypadku mogą być przydatne dla działań uczestnika w sytuacjach, z którymi styka się bezpośrednio?

Przykładowy case study Historia Ibis ZOO – studium przypadku opracowane przez dr Joannę Hernik

Dziękuję za uwagę irena.lacka@zut.edu.pl