U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Warszawa, kwiecień 2014 Paweł Markocki

2 Plan prezentacji 1.Typologizacja przejść granicznych. 2.Badania prowadzone na granicy: a)Grupowanie przejść metodą Warda b)Uogólnianie wyników. 3. Badanie w gospodarstwach domowych: a)Losowanie próby, b)Uogólnianie wyników, c)Technika „random route” zbierania ankiet. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE

3 Typologizacja przejść granicznych Przejścia graniczne w Polsce i udział przekroczeń na wybranych odcinkach granicy Unii Europejskiej i Polski PRZEJŚCIA GRANICZNE W POLSCE (267; 100,0%) granica lądowa (230; 91,6%) granica wewnętrzna UE (201; 77,4%) granica polsko- -litewska (4; 2,4%) drogowe (3; 2,4%) (2; 2,4%) kolejowe (1; 0,0%) granica polsko- -słowacka (46; 7,6%) drogowe (43; 7,5%) (15; 7,4%) kolejowe (3; 0,1%) granica polsko- -czeska (111; 20,2%) drogowe (102; 19,8%) (20; 18,5%) kolejowe (9; 0,4%) (1; 0,4%) granica polsko- -niemiecka (40; 47,2%) drogowe (28; 46,5%) (17; 45,1%) kolejowe (7; 0,7%) rzeczne (5; 0,0%) granica powietrzna – lotniska (18; 7,6%) granica morska – porty (19; 0,8%) O udziale w ruchu na granicy z danym państwem powyżej 1% drogowe (192; 89,6%) kolejowe (32; 2,0%) rzeczne (6; 0,0%) U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE

4 Przy wykorzystaniu metody Warda przejścia zostały pogrupowane według poszczególnych odcinków granicy na podzbiory charakteryzujące się dużym podobieństwem wewnętrznym ze względu na wybrane cechy. Do analizy przyjęto następujące cechy charakteryzujące poszczególne przejścia: – wielkość ruchu granicznego osób ogółem, – odsetek obcokrajowców wśród przekraczających granicę, – odsetek samochodów osobowych w ruchu granicznym pojazdów. W ramach grup zostały wylosowane przejścia do badania. Przy losowaniu dodatkowo były uwzględnione odległości geograficzne między wybranymi przejściami. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badania prowadzone na granicy Grupowanie przejść metodą Warda

5 Proces uogólniania wyników badania poprzedzony jest analizą zebranych danych, stosowane są metody estymacji i imputacji danych: - pojazdów z niezidentyfikowanym symbolem kraju rejestracji, - pojazdów z niezidentyfikowaną liczbą osób, - pieszych przekraczających granicę, dla których nie udało określić się kraju zamieszkania, - interwału większego niż 1 (N>1), - estymacji badania 16-godzinnego na okresy 24-godzinne, brakujące dane są obliczane i uzupełniane za pomocą wzoru: Wartości ogólne w kwartale są szacowane poprzez zastosowanie wag. Waga kwartalna to współczynnik, obliczony jako iloraz liczby wszystkich dni w kwartale i liczby dni badań przeprowadzonych w danym kwartale. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badania prowadzone na granicy Uogólnianie wyników

6 Wyniki zliczania i estymacji danych dla poszczególnych przejść są podsumowywane, a następnie analizowane ze względu na natężenie ruchu oraz położenie na danym odcinku granicznym z sąsiadującym państwem. W celu oszacowania całościowego ruchu na granicy wewnętrznej, jako bazę do obliczeń wykorzystano dane Komendy Głównej Straży Granicznej za lata 2005–2007. Do szacowania ruchu granicznego osób ogółem służy analiza regresji. Celem analizy regresji jest zbadanie związku pomiędzy wielkością przekroczeń ogółem na danym odcinku granicy a ilością przekroczeń na wybranych przejściach. Ponieważ bazą są dane Komendy Głównej Straży Granicznej sprzed wejścia Polski do strefy Schengen, niezbędnym jest włączenie do analizy dodatkowych informacji. Podejście takie jest uzasadnione tym, że struktura ruchu mogła istotnie zmienić się na poszczególnych przejściach oraz ich udział w całościowym ruchu. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badania prowadzone na granicy Uogólnianie wyników

7 Dane dotyczące wielkości ruchu granicznego ogółem na terenie Polski są łącznym zestawieniem statystyk obejmującym:  wyniki szacowania wielkości ruchu granicznego na granicy wewnętrznej UE na terenie Polski na przejściach drogowych z wykorzystaniem analizy regresji,  dane Zintegrowanego Systemu Ewidencji Komendy Głównej Straży Granicznej,  dane dotyczące ruchu osobowego w portach lotniczych i morskich pozyskane z: ◦ portów lotniczych o wielkości ruchu pasażerów (liczba obsłużonych pasażerów w ruchu regularnym i czarterowym), ◦ Urzędu Lotnictwa Cywilnego o ruchu pasażerów (informacje o ruchu krajowym i międzynarodowym, kierunkach lotów oraz miastach docelowych), ◦ Straży Granicznej o wielkości ruchu na przejściach granicznych i wybranych krajach, ◦ struktura pasażerów pozyskiwana z prowadzonego badania ankietowego na wybranych lotniskach, ◦ sprawozdawczości GUS dotyczącej liczby obsłużonych pasażerów w ruchu morskim. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badania prowadzone na granicy Uogólnianie wyników

8 Uogólnianie wyników dotyczących poniesionych wydatków przez cudzoziemców odwiedzających Polskę:  Na granicy zewnętrznej lądowej podstawę szacowania wyników stanowią dane uzyskane z ankietyzacji oraz informacje z Komendy Głównej Straży Granicznej dotyczące ruchu granicznego. Dane te obejmują liczbę cudzoziemców przekraczających granicę według przejścia, kierunku i rodzajów ruchu (sposobu przekroczenia granicy) w badanym kwartale i dni, w czasie których odbywała się ankietyzacja.  Na granicy wewnętrznej lądowej podstawę szacowania wyników stanowią dane uzyskane z ankiet oraz dane dotyczące ruchu ze zliczania pojazdów i osób, które następnie uogólniono na odpowiednie przejścia i odcinki granic. Dane te obejmują liczbę cudzoziemców przekraczających granicę według przejścia, kierunku i rodzajów ruchu w badanym kwartale.  Na lotniskach i w portach morskich podstawę szacowania wyników stanowią dane uzyskane z ankietyzacji oraz informacje na temat ruchu osobowego pasażerów w ruchu międzynarodowym. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badania prowadzone na granicy Uogólnianie wyników

9 Badanie uczestnictwa Polaków w podróżach prowadzone jest w gospodarstwach domowych metodą reprezentacyjną. Próba do badania została wylosowana z operatu losowania utworzonego na bazie zbioru obwodów spisowych (z którego usunięto obwody spisowe z zerową liczbą mieszkań), przy zastosowaniu losowania dwustopniowego z warstwowaniem na pierwszym stopniu. Jednostkami pierwszego stopnia (JPS) były obwody spisowe względnie zespoły obwodów o minimalnej liczbie 5 mieszkań. Obwody spisowe nie spełniające tego warunku połączone zostały w zespół w ramach tego samego rejonu statystycznego. Jednostkami losowania drugiego stopnia były mieszkania. Z każdej jednostki pierwszego stopnia wylosowano 5 mieszkań. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badanie w gospodarstwach domowych Losowanie próby

10 Przy uogólnianiu wyników badania w gospodarstwach domowych uwzględnia się:  prawdopodobieństwa wyboru gospodarstw domowych,  poziom kompletności badania ze względu na klasę miejscowości,  strukturę populacji gospodarstw domowych według bieżących danych demograficznych. W związku z powyższym oblicza się kolejno następujące wagi dla gospodarstw domowych:  waga z losowania,  waga skorygowana poziomem kompletności badania według klas miejscowości,  waga uwzględniająca strukturę demograficzną gospodarstw domowych. Dodatkowo wykorzystywane są dane dotyczące liczby podróży Polaków za granicę uzyskane z:  wyników realizowanego badania na drogowych przejściach na granicy wewnętrznej UE na terenie Polski;  danych Urzędu Lotnictwa Cywilnego dotyczących liczby odprawianych pasażerów do zagranicznych portów lotniczych,  danych pochodzących ze sprawozdawczości GUS dotyczących wielkości ruchu pasażerów na statkach,  danych Komendy Głównej Straży Granicznej. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badanie w gospodarstwach domowych Uogólnianie wyników

11 Technika „random route” to sposób doboru respondentów do badania na podstawie ustalonych reguł poruszania się ankietera po terenie względem wybranych punktów startowych. Narzucone reguły eliminują subiektywne wybory ankietera w doborze kolejnego respondenta, dzięki czemu zapewniona jest losowość doboru i reprezentatywność próby. Sposób poruszania się w terenie można podsumować w czterech regułach:  zawsze w prawo;  zawsze zgodnie z ruchem wskazówek zegara;  zawsze z góry na dół;  zawsze w granicach badanej jednostki terytorialnej. U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE Badanie w gospodarstwach domowych Technika „random route” zbierania ankiet

12 U RZĄD S TATYSTYCZNY W R ZESZOWIE