Opodatkowanie działalności gospodarczej

Podatek to przymusowe, bezzwrotne, powszechne i nieodpłatne świadczenie pieniężne przekazywane przez podatnika na rzecz budżetu państwa lub gminy.

Przymusowe – to znaczy, że każdy, kto jest podatnikiem, musi zapłacić podatek, w przeciwnym razie grożą mu za to sankcje prawne, jak kara grzywny i inne.  Powszechne – to znaczy, że dotyczy wszystkich, których prawo określa mianem podatnika  Nieodpłatne – to znaczy, że w zamian podatnik nie może oczekiwać bezpośrednio rekompensaty za zapłacony podatek

Podatnik pośrednio czerpie korzyści z dóbr i usług finansowanych przez budżet państwa lub gminy – np. w zakresie ochrony zdrowia, obrony państwa, oświaty, bezpieczeństwa wewnętrznego, administracji i innych. Świadczenie pieniężne – to znaczy, że podatnik zobowiązany jest uiścić kwotę należnego podatku w ustalonej przez prawo walucie, w ustalonym terminie i w ustalonej formie (gotówką lub przelewem)

Podatnik to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zobowiązana przepisami prawa do uiszczenia należnej kwoty podatku z tytułu ciążącego na niej obowiązku podatkowego według ustalonych zasad i stawek.

Płatnik to osoba zobowiązana do obliczenia i pobrania podatku od podatnika i wpłacenia go na właściwy rachunek urzędu skarbowego lub gminy

Budżet państwa to roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów następujących organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony państwa sądów i trybunałów administracji rządowej Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego rokiem budżetowym.

Budżet gminy jest rocznym planem finansowym dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów zakładów budżetowych (np. przedszkole, szkoła), gospodarstw pomocniczych (tworzone przy jednostce budżetowej np. warsztaty szkolne, stołówki)

Zobowiązanie podatkowe powstaje w chwili: wręczenia decyzji organu podatkowego, w której określono wysokość tego zobowiązania (np. podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn). Podatek ten musi być zapłacony w terminie określonym w decyzji wydanej przez organ podatkowy zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą powstanie takiego zobowiązania (np. podatek od towarów i usług czy podatki dochodowe). Przepisy wprowadzające taki podatek określają terminy jego płacenia.

Funkcje podatków Podatki spełniają trzy główne funkcje: 1) fiskalną – są głównym źródłem dochodów budżetu państwa, gwarantują finansowanie wydatków publicznych. Jest to pierwotna, najstarsza funkcja podatków. 2) redystrybucyjną – są instrumentem przesuwania dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi. 3) stymulacyjną – są wykorzystywane przez państwo jako instrument oddziaływania na decyzje podmiotów gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami polityki gospodarczej i społecznej państwa.

Rodzaje podatków

Ogół podatków funkcjonujących w państwie w określonym czasie tworzy system podatkowy. Mnogość i różnorodność stosowanych współcześnie podatków wymaga dokonania klasyfikacji ich ogółu przy uwzględnieniu różnych kryteriów.

Z punktu widzenia jedności podmiotu opodatkowania wyróżnia się: podatki bezpośrednie podatki pośrednie.

Podatki bezpośrednie to te, które bezpośrednio, czyli imiennie obciążają danego podatnika. Ich wysokość uzależniona jest od warunków, na jakich płaci się dany podatek. Podatkiem bezpośrednim obłożone są dochody oraz majątek podatnika. Podatek ten jest nieprzerzucalny lub trudno przerzucalny i spełnia zasadę zdolności płatniczej podatnika. Takim podatkiem jest np.: podatek przychodowy, dochodowy, majątkowy.

Podatki pośrednie to te, które bezpośrednio obciążają dany towar lub usługę – zwiększają ich cenę, a pośrednio obciążają podatnika, ale tylko tego, który kupi towar, od którego płaci się ten podatek. Nie wszystkie towary i usługi obciążone są takim podatkiem. Podatki pośrednie stanowią składnik cen towarów i usług, ich ciężar ponoszą konsumenci w chwili dokonywania zakupów. Nie uwzględniają zdolności płatniczej podatnika i są przerzucalne. Takim podatkiem jest np. VAT, akcyza.

Podmiot podatku Podmiot podatku to: nie tylko ten, kto jest obowiązany do uiszczenia daniny, ale też ten, kto podatek ustanawia i pobiera na swoją rzecz. Przyjmując za kryterium drugą grupę podmiotów, można wyróżnić podatki centralne, lokalne i wspólne.

Ze względu na to, kto podatek ustanawia i pobiera na swoją rzecz wyróżnia się: podatki centralne podatki lokalne podatki wspólne

Podatki centralne to dochód budżetu państwa, na który składają się: podatek od towarów i usług, podatek akcyzowy, podatek od gier, ryczałt.

Podatki lokalne składają się na dochód budżetów samorządów terytorialnych. Zaliczają się do nich: podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn, podatek od środków transportowych, podatek rolny, podatek leśny, podatek od czynności cywilnoprawnych.

Podatki wspólne Na podatki wspólne składają się te, które po części zasilają kasę Skarbu Państwa, a po części samorządy terytorialne. Są to: podatek od osób fizycznych (85 proc. dla budżetu państwa) oraz podatek od osób prawnych (95 dla budżetu państwa).

 Ze względu na przedmiot opodatkowania wyróżnia się: podatki przychodowe, podatki dochodowe, podatki obrotowe, podatki majątkowe.

podatki przychodowe Nakładane są na wszystkie otrzymane przez podatnika środki. Przedmiotem podatku jest bowiem przychód. Opodatkowaniu tym podatkiem podlega zatem wpływ brutto łącznie z kosztami jego uzyskania.

Podatek dochodowy płacony jest od przychodu po potrąceniu kosztów jego uzyskania – czyli podstawą opodatkowania jest dochód. Płacą go wszystkie osoby i podmioty osiągające dochody. Przepisy podatkowe w naszym kraju wyróżniają dwa rodzaje tego podatku: podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), podatek dochodowy od osób prawnych (CIT).

Podatek dochodowy od osób fizycznych PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych dotyczy każdej osoby fizycznej osiągającej dochody podlegające według prawa opodatkowaniu. Osoba będąca podatnikiem musi zapłacić podatek, w przeciwnym razie grożą jej sankcje prawne określone w przepisach podatkowych. (Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze zm.)

Kwota zmniejszająca podatek Pracownik dojeżdżający Miesięczna 46 zł 33 gr Roczna 556 zł 02 gr Roczny dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku 3.091 zł Koszty uzyskania przychodu - ze stosunku pracy PIT w latach 2009-2014     Miesięczne Roczne Pracownik miejscowy 111 zł 25 gr 1’335 zł z jednej umowy 2'002 zł 05 gr z wielu umów Pracownik dojeżdżający 139 zł 06 gr 1’668 zł 72 gr z jednej umowy 2’502 zł 56 gr z wielu umów

Podstawa obliczenia podatku w złotych Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwana dalej "ustawą", przewiduje następujące sposoby obliczania podatku: według skali podatkowej (obowiązującej od 2009 r.) - art. 27 ust. 1 ustawy: Podstawa obliczenia podatku w złotych Podatek wynosi Ponad do   85 528 18% minus kwota zmniejszająca podatek 556 zł 02 gr 14 839 zł 02 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł   19% podatek od dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej (wybór tego sposobu opodatkowania następuje poprzez pisemne oświadczenie złożone przez podatnika; dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł) – art. 30c ustawy, w formie ryczałtu od dochodów (przychodów), określonych w art. 29, 30 i 30a ustawy, których nie łączy się z dochodami z innych źródeł, 19% podatek od dochodów z kapitałów pieniężnych, przykładowo z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych (dochodów opodatkowanych w ten sposób nie łączy się z dochodami z innych źródeł) – art. 30b ustawy, 19% podatek od dochodu uzyskanego z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit.a)-c) ustawy nabytych po 31 grudnia 2006 r.

Podatek dochodowy od osób prawnych CIT od ang. Corporate Income Tax, czyli podatek od dochodów spółek (przedsiębiorstw) dotyczy osób prawnych osiągających dochody podlegające według prawa opodatkowaniu. Podatnik musi zapłacić podatek, w przeciwnym razie grożą mu sankcje prawne określone w przepisach podatkowych.

Podatki obrotowe liczone są na podstawie wielkości sprzedaży, czyli obrotu. Wyróżnia się trzy rodzaje tego podatku: ogólny podatek obrotowy, np. VAT – to podatek od towarów i usług, który jest wliczony w ich cenę przez sprzedawcę i obciąża nabywcę. Przedmiotem podatku jest wartość towaru lub usługi. Podatek jest naliczany procentowo według obowiązujących stawek; obciążający określone dobra, np. akcyza; od przenoszenia wartości majątkowych, np. podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Podatek od towarów i usług PTU, VAT (z j.ang. Value – wartość, Added – dodana, Tax – podatek) czyli podatek od wartości dodanej) to podatek pośredni, czyli związany z wyrobem, towarem, usługą, które zostały nim objęte. Obowiązek podatkowy dotyczy osób fizycznych, prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które nie są zwolnione z tego podatku i zgodnie z przepisami są zobowiązane do jego rozliczania.

Podatnicy są zobowiązani do prowadzenia: ewidencji zakupu – dla ustalenia podatku naliczonego ewidencji sprzedaży – dla ustalenia podatku należnego. Rozliczenie podatnika polega na ustaleniu różnicy między podatkiem należnym od sprzedaży a naliczonym od zakupu, sporządzeniu deklaracji na formularzu VAT-7 i wpłaceniu do urzędu skarbowego należnej z rozliczenia kwoty w terminie określonym w przepisach. (Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz.535 ze zm.; Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z 2012 r. poz. 1342, 1448, 1529, 1530, z 2013 r. poz. 35, 1027, 1608, z 2014 r. poz. 312)

Podstawowe stawki podatku VAT: stawka podstawowa podatku od towarów i usług wynosi obecnie 23%. Przepisy ustawy o podatku od towarów przewidują obecnie stosowanie dwóch stawek obniżonych:  8% i 5%. Stawka podatku w wysokości 8% ma zastosowanie m.in.: dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług; do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. wprowadzono do polskiego systemu VAT drugą stawkę obniżoną w  wysokości 5%. Listę towarów objętych stawką 5% zawiera załącznik nr 10 do ustawy o podatku od towarów i usług, który obejmuje podstawowe produkty żywnościowe (np. chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe: mąka, kasze, makaron, soki), książki drukowane oraz wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach oraz czasopisma specjalistyczne.

W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów oraz w eksporcie towarów stawka podatku wynosi  0%. Stawka 0% ma również zastosowanie do: czynności wymienionych w art. 83 ustawy o podatku od towarów i usług, w tym m.in. do: towarów i usług związanych z transportem morskim i lotniczym oraz środkami tego transportu, usług związanych z eksportem towarów, usług transportu międzynarodowego; niektórych usług świadczonych przez podmioty prowadzące działalność w zakresie turystyki (dotyczy to usług świadczonych dla bezpośredniej korzyści turysty poza terytorium Wspólnoty - art. 119 ustawy o podatku od towarów i usług).

Zastosowanie stawki VAT w wysokości 0% do danej czynności oznacza brak opodatkowania (ciężaru fiskalnego) przy jednoczesnym uznaniu tej transakcji za sprzedaż opodatkowaną, co umożliwia odliczenie podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług z nią związanych (stawka 0% działa jak zwolnienie z VAT z prawem do odliczenia).

Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim dotyczącym produktów określonych w przepisach o akcyzie. Produkty objęte akcyzą to m.in.: paliwa, oleje, broń gazowa, samochody osobowe, sól, zapałki, alkohole, wyroby tytoniowe, guma do żucia. Obowiązek podatkowy ciąży na przedsiębiorcach – producentach, importerach tych produktów, którzy płacą podatek akcyzowy i są zobowiązani do banderolowania wyrobów (np. alkoholi, papierosów), towarów podlegających temu podatkowi. Zwrot podatku otrzymuje przedsiębiorca przy sprzedaży tych wyrobów lub towarów od kupującego, gdyż akcyza zawarta jest w cenie sprzedaży (Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 12 stycznia 2009 r. Nr 3, poz. 11). http://www.izba-skarbowa.szczecin.pl/files/stawki_podatku_pcc.pdf

Cło podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego). Zgodnie z klasyfikacją dochodów budżetu państwa wpływy z tytułu ceł są włączane do pozycji dochody niepodatkowe. Zgodnie z tą klasyfikacją cło należy do kategorii, czyli świadczeń, którym towarzyszy równoległe świadczenie ekwiwalentne w postaci pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów);

Podatki majątkowe Podstawę podatku majątkowego stanowi majątek podatnika, czyli np. nieruchomości, grunty i budynki oraz budowle, biżuteria, dzieła sztuki. Obłożony nim może być cały majątek lub niektóre jego składniki. Podatek płacony jest od posiadanego majątku oraz od przyrostu majątku. W związku z tym można wyróżnić: podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darowizn, podatek od środków transportowych, inne.

Podatek od nieruchomości należy do grupy podatków lokalnych. Dotyczy on osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych będących właścicielem, posiadaczem, użytkownikiem nieruchomości lub obiektu budowlanego (grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej). Podatnik musi zapłacić należny podatek w wysokości i terminie i miejscu określonym przez radę gminy, na terenie której mieszka lub/i prowadzi działalność gospodarczą (Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 ze zm.).

Podatek od nieruchomości w 2014 i 2015 r. Maksymalne stawki podatku od nieruchomości Stawka za mkw. 2014 Stawka za mkw. 2015 od budynków i ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 23,03 zł 23,13 zł od budynków mieszkalnych lub ich części 0,74 zł 0,75 zł od pozostałych budynków lub ich części 7,73 zł 7,77 zł od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków 0,89 zł 0,90 zł od pozostałych gruntów np. pod mieszkalnictwo 0,46 zł 0,47 zł od budowli 2 % ich wartości od budynków lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych 4,68 zł 4,70 zł

Podatek od nieruchomości w 2014 we Wrocławiu Stawki podatku od nieruchomości Stawka za mkw. 2014 od budynków i ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej 22,82 zł od budynków mieszkalnych lub ich części 0,73 zł od pozostałych budynków lub ich części 7,66 zł od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków 0,88 zł od pozostałych gruntów np. pod mieszkalnictwo 0,45 zł od budowli 2 % ich wartości

Podatek od środków transportu należy do grupy podatków lokalnych. Dotyczy on osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych będących właścicielami środków transportowych objętych tym podatkiem. opodatkowane są środki transportu, których dopuszczalna masa całkowita wynosi powyżej 3,5 t. Wysokość stawek podatku określa rada gminy. Podatnik jest zobowiązany bez wezwania wpłacić obliczony w deklaracji podatek od środków transportowych na rachunek budżetu właściwej gminy.

Inne podatki i opłaty lokalne

Podatek leśny dotyczy on osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych będących właścicielami, posiadaczami lub użytkownikami lasów stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie inne działalności gospodarczej niż działalność leśna. Podatnicy zobowiązani są uiścić podatek zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz.U. z 2002 r. Nr 200, poz.1682 ze zm.).

Podatek rolny dotyczy osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych będących właścicielami, posiadaczami lub użytkownikami gruntów sklasyfikowanych jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Podatnicy zobowiązani są uiścić podatek zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (Ustawa z dnia 16 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.).

Podatek od spadków i darowizn dotyczy osób fizycznych, prawnych i jednostek organizacyjnych, które nabyły rzeczy lub prawa majątkowe w wyniku spadku lub darowizny. Podatnicy zobowiązani są uiścić podatek zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami (Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.). Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie pobierania przez płatników podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2006 r. Nr 243, poz. 1763).

Podatek od dochodów kapitałowych (tzw. podatek Belki) – jest to rodzaj zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych (regulowany przez art. 30a i 30b Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych). Dotyczy on osób fizycznych, które odpłatnie zbyły papiery wartościowe lub inne pochodne instrumenty finansowe. Opodatkowany jest dochód, czyli np. odsetki od papierów wartościowych, odsetki od wkładów oszczędnościowych, przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych i inne wymienione w ustawie. Od uzyskanych dochodów pobiera się zryczałtowany 19% podatek dochodowy.

Podatek od czynności cywilnoprawnych dotyczy czynności cywilnoprawnych takich jak: umowa sprzedaży, umowa zamiany, dożywocia, o dział w spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny, od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania, umowa pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego, od ustanowienia hipoteki, umowa spółki itp., określonych w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1692 ze zm.). Podatnicy są zobowiązani bez wezwania organu podatkowego złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (np. notariusza). http://www.izba-skarbowa.szczecin.pl/files/stawki_podatku_pcc.pdf

Opłaty lokalne uchwala rada gminy, określając zasady ustalania, poboru i wysokość opłat, które nie mogą jednak przekraczać stawek określonych w ustawie (Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 121, poz.844 ze zm.). Są to opłaty targowe, miejscowe, uzdrowiskowe i od posiadania psów.

Opłaty skarbowe dotyczą osób fizycznych, prawnych oraz jednostek organizacyjnych, które dokonały zgłoszenia lub złożyły wniosek o dokonanie czynności urzędowej polegającej na wydaniu zaświadczenia, koncesji, zezwolenia lub innej określonej w ustawie o opłacie skarbowej (Ustawa z dnia 16 listopada 2008 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz. 1635).