Kongres i targi przedsiębiorczości społecznej Katowice, 30 września 2014 r. „Przedsiębiorczość społeczna odpowiedzią na lokalne potrzeby – perspektywy rozwoju i kierunki działań dr Michał Kudłacz, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Plan prezentacji: 1.Ekonomia społeczna a gospodarka. 2.Ekonomia społeczna a KL i KS. 3.Różne twarze przedsiębiorczości społecznej. 4.Możliwości współpracy finansowej JST- NGO 5.Dobre praktyki. Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Mechanizm rynkowy istota (samokreacja) niedoskonałości (efekt polaryzacji, nierówności, zjawisk niekontrolowanych) Mechanizm interwencyjny funkcja korygująca funkcja uzupełniająca (np. zapewnienie bezpieczeństwa publicznego) funkcja wzmacniająca mechanizmy rynkowe Jak wywołać rozwój?

Determinanty rozwoju regionalnego Charakter zjawisk (procesów) CzynnikiUwarunkowania Wynikające ze sfery procesów realnych X 1 -kapitał ludzki -kapitał społeczny -inwestycje -Infrastruktura X 2 -położenie -ukształtowanie terenu -zasoby surowcowe Wynikające ze sfery procesów regulacji X 3 - skuteczność polityki - aktywność władz - prawo miejscowe X 4 -regulacje i procedury UE -polityka państwa -polityka regionu

Czynniki warunkujące zdolność wykorzystania wewnętrznych, własnych atrybutów rozwoju.Czynniki warunkujące zdolność wykorzystania wewnętrznych, własnych atrybutów rozwoju. Czynniki warunkujące zdolność absorpcji zewnętrznych sygnałów rozwojowych. Czynniki warunkujące zdolność absorpcji zewnętrznych sygnałów rozwojowych. Podnoszenie atrakcyjności lokalizacyjnej

Kapitał ludzki a kapitał społeczny KLKS WykształcenieAktywność WiekOdpowiedzialność Kluczowe kompetencjeŚwiadomość Dywersyfikacja umiejętnościDążność WydajnośćZaufanie kosztochłonnośćWspółdziałanie

Przedsiębiorstwa społeczne rynkowo konkurencyjnym podmiotem Proces zarządzania, który ekonomicznie i skutecznie rozpoznaje, przewiduje i zaspokaja potrzeby „klientów”. Rynkowa koncepcja zarządzania jednostką osadniczą. „Klienci” czyli: mieszkańcy (jakość życia), turyści (ruch turystyczny), inwestorzy (zdolność do przyciągania kapitału). Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dlaczego przedsiębiorczość społeczna? 1.Mechanizmy wolnorynkowe kontra polityka rozwoju (istota, potrzeba regulacji i uzupełniania). 2.Przedsiębiorczość społeczna odpowiedzią na lokalne potrzeby. 3.Przedsiębiorczość społeczna tworzy samowystarczalne byty. 4.Przedsiębiorczość społeczna ogranicza bezrobocie. 5.Przedsiębiorczość społeczna integruje ludzi, uczy ich otwartości, wrażliwości, tolerancji, współpracy. 6.Przedsiębiorczość społeczna daje szanse tym, którzy sami chcą sobie ją dać. 7.Przedsiębiorczość społeczna to „wędka” a nie „ryba”. Stwarzanie możliwości rozwoju dzięki pomocy administracji publicznej. 8.Przedsiębiorczość społeczna uczy zaradności i biznesowego zmysłu – poruszania się po wolnym rynku (moje dobra i moje usługi mogę sprzedawać wszędzie). Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dlaczego przedsiębiorczość społeczna? 9. Organizacje pozarządowe posiadają szereg zasobów o znaczeniu kluczowym dla jakości rozwoju społeczno- ekonomicznego wspólnot lokalnych i regionalnych. Zasoby te mogą służyć: A. generowaniu kapitału społecznego stanowiącego fundament zaufania i współdziałania na rzecz dobra wspólnego, B. dostarczaniu usług publicznych, których nie zapewniają państwo i rynek, C. rzecznictwu interesów grup społecznych pomijanych w tradycyjnych mechanizmach reprezentacji, D. tworzeniu przestrzeni dla powstawania nowych pomysłów, troski o sferę publiczną, Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dlaczego przedsiębiorczość społeczna? 10. Przełamywanie stereotypów (ekonomia społeczna to w minimalnej części organizacje pomocy społecznej, zapomogi oraz daniny). Przełamywanie stereotypów również względem jej beneficjentów. 11. Rozwój wskaźnika przedsiębiorczości w gminie. Przedsiębiorstwa społeczne to instytucje, które wykorzystują podejście rynkowe, innowacyjność i przedsiębiorczość w celu wprowadzania zmian, samorozwoju i łagodzenia problemów społecznych (wytwarzanie dóbr i usług, ale również: mobilizacja kapitału społecznego włączanie do uczestnictwa w rynku osób dotychczas z niego wykluczonych). 12. Model rozwoju społeczno-gospodarczego poprzez rozwijanie przedsiębiorczości społecznej z powodzeniem sprawdza się w większości krajów Europy Zachodniej. Korzystajmy z dobrych praktyk. Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Formy współpracy finansowej JST-NGO –Powierzanie i wsparcie –Umowy wieloletnie –Tryb pozakonkursowy –PPP -Dotacja inwestycyjna -Inicjatywa lokalna -Pożyczki, gwarancje, poręczenia -Budżet partycypacyjny -Regranting 11

POŻYCZKA - CIESZYN 1. Pożyczki są udzielane w ramach kwoty przeznaczonej na ten cel w budżecie Miasta, na pisemny wniosek organizacji pozarządowych lub instytucji, które są organizatorami działań na terenie Gminy, współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej lub z innych środków pomocowych o charakterze refundacji. Do wniosku należy dołączyć dokumenty poświadczające przyznanie środków na realizację imprezy lub potwierdzenie instytucji pośredniczącej o zgodzie na wdrożenie projektu. 2. Wniosek do Burmistrza Miasta Cieszyna o udzielenie pożyczki należy złożyć w terminie poprzedzającym organizację imprezy, o której mowa w pkt

POŻYCZKA - CIESZYN 3. Wysokość pożyczki nie może być wyższa od przyznanej na realizację projektu dotacji. 4. Okres, na który udziela się pożyczki nie może przekroczyć danego roku budżetowego, a termin jej spłaty określa umowa. 5. W przypadku otrzymania dotacji przed upływem terminu spłaty pożyczki, Pożyczkobiorca winien spłacić pożyczkę po otrzymaniu dotacji. 6. Burmistrz podejmuje decyzję o udzieleniu pożyczki i jej wysokości, oraz powiadamia o tym wnioskodawców zawierając stosowną umowę. 13

POŻYCZKA - CIESZYN 7. Wypłata pożyczki następuje do 7 dni od podpisania umowy przelewem na konto Pożyczkobiorcy wskazane w umowie. 8. W celu zabezpieczenia pożyczki, Pożyczkobiorca składa weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową, podpisaną przez dwie uprawnione osoby, wystawiony na Gminę Cieszyn, Rynek 1, Cieszyn wg wzorów stanowiących załącznik nr 1 i nr 2 do regulaminu. 9. Z obowiązku złożenia dokumentów zwolnione są organizacje i instytucje realizujące projekt w oparciu o umowę o wspólnej realizacji przedsięwzięcia z Gminą Cieszyn. 14

POŻYCZKA - NYSA Regulamin określa maksymalną kwotę pożyczki dla jednej organizacji ( zł), a także formularz wniosku o udzielenie pożyczki. Wniosek podlega sprawdzeniu i zaopiniowaniu przez „wydział merytoryczny” (ze względu na przedmiot projektu) urzędu miasta. Wydział ten przygotowuje także projekt umowy pożyczki. Zastrzeżono jednak w regulaminie, że pożyczki są nieoprocentowane i nie podlegają umorzeniu. Niedotrzymanie przez pożyczkobiorcę warunków umowy pożyczki skutkuje pisemnym wykluczeniem go z możliwości ubiegania się o kolejną pożyczkę w okresie 3 lat od daty doręczenia mu pisemnego wykluczenia. To ostatnie rozwiązanie budzi najwięcej wątpliwości. Po pierwsze, nie wiadomo, czy chodzi o każde naruszenie umowy (np. minimalne opóźnienie w spłacie jednej z rat). Po drugie, przepisy prawa nie samorządowego nie znają instytucji „pisemnego wykluczenia” jako podstawy do odebrania organizacji możliwości ubiegania się o pożyczkę. 15

REGRANTING W Miejskim Programie Regrantingowym „Ełk, tu działam” o dotacje mogą wnioskować organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, w których imieniu złoży wniosek na mikrogranty organizacja pozarządowa. Działania w projektach muszą być skierowane do mieszkańców miasta Ełku. Konkursy organizuje Stowarzyszenie ADELFI. Granty można pozyskać na realizację projektów z zakresu: a) oświata i wychowanie – łącznie zł b) ochrona i promocja zdrowia – łącznie 7000 zł c) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego – łącznie zł d) kultura fizyczna i sport – organizacja sportu masowego – łącznie zł Maksymalna kwota dofinansowania jednego projektu to zł. 16

REGRANTING Pytania we wniosku o dofinansowanie Problemy, wyzwania społeczne – dlaczego chcemy to zrobić? Cel projektu – jasno wytyczony kierunek zmiany. Działania – co i jak chcemy zrobić, czas realizacji. Czy uwzględniamy użycie narzędzi nowych technologii i innowacji. Jeżeli tak to jakich? Do kogo skierowany jest projekt? Czy ktoś nam pomoże w realizacji projektu? Kto? Rezultaty - co chcemy osiągnąć i jakie korzyści przyniesie realizacja projektu naszej organizacji? Czynniki ryzyka - co nam może przeszkodzić i jak sobie z tym poradzimy? Dokumentacja efektów – w jaki sposób wykażemy osiągnięty efekt? 17

REGRANTING – kryteria wyboru wniosków konkursowych w EŁKU Czy dostatecznie została uzasadniona potrzeba realizacji projektu? Czy są to ważne sprawy dla danej społeczności? Czy projektodawca ma wyraźnie określoną wizję zmiany na lepsze, jaką chce osiągnąć za pomocą projektu? Czy działania są właściwie dobrane do planowanej zmiany? Czy działania są realne do wykonania? Czy działania wykorzystują dostępne możliwości techniczne i są innowacyjne? Czy rezultaty projektu są adekwatne do zakładanych działań i przynoszą zamierzony efekt? Czy projekt wyraźnie określa grupę osób, do których jest skierowany? Czy projekt angażuje wolontariuszy? Czy projekt przyniesie korzyści zarówno organizatorom jak i uczestnikom projektu? Czy zaplanowane zakupy są niezbędne do realizacji działań? Czy projektodawca realnie ocenił własne zasoby w stosunku do zamierzeń? Czy projektodawca ocenił ryzyko i wie jak mu zapobiec? Czy projekt Ci się podoba, czy według Ciebie jest dobrze przygotowany i zaplanowany? 18

Przykłady dobrze działających przedsiębiorstw społecznych „konglomerat” COGITO (Kraków): hotel, catering, wypożyczalnia rowerów Stowarzyszenie EMAUS (Lublin), naprawa, sprzedaż wyposażenia domowego Spółdzielnia Red Head (Bytom). Fotografia, wizytówki, karty biznesowe, ulotki, breloki, itp. Stowarzyszenie Delta i Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Gminy Bałtów "Bałt„ (Bałtów), park jurajski, spływ rzeczny. Bank z drugiej ręki (Warszawa), sprzedaż komputerów, oprogramowania, mebli biurowych Pracownia rzeczy różnych SYNAPSIS, (Warszawa), rękodzielnictwo Małopolski Fundusz ES 19

Wnioski Przedsiębiorczość społeczna odpowiedzią na niesprawności wolnego rynku. Przedsiębiorczość społeczna wspiera trafne decyzje dotyczące planowania rozwoju. Przedsiębiorczość społeczna aktywizuje społeczeństwo obywatelskie i uczy empatii. Przedsiębiorstwo społeczne może z powodzeniem funkcjonować na wolnym rynku Każde dobro i usługa mogą być „sprzedane” przez przedsiębiorstwo społeczne. 20

Chętnie odpowiem na Państwa pytania…. Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Dziękuję za uwagę Projekt „Kształcenie i doradztwo dla kadr pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego” Współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.