Książka w starożytności

Najstarszy rodzaj pisma . Najstarszy rodzaj pisma, wynaleziony przez Sumerów w czwartym tysiącleciu p.n.e. Później przejęły go inne ludy starożytnego Bliskiego Wschodu: Akadowie, Babilończycy, Asyryjczycy, Hetyci. Początkowo było to pismo obrazkowe. Z czasem uproszczono je, by łatwiej i szybciej móc ryć znaki trzcinowym rylcem na glinianej tabliczce. Sumerowie jako pierwsi rozwinęli fonetyczny zapis mowy (sylaby, zgłoski); stosowali też znaki pojęciowe (ideogramy), które oznaczały całe słowa.

Najstarsza cywilizacja . Mezopotamia – Międzyrzecze, nazwa przejęta z języka perskiego i aramejskiego to starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek: Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w starożytności rozwijał się szereg kultur, państw i imperiów, których twórcami były różne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy Chaldejczycy), kontynuujące jednak wspólne dziedzictwo kulturowe. Powszechnie uważa się, że właśnie na terenach Mezopotamii narodziła się pierwsza cywilizacja.

Książki w Mezopotamii . Mezopotamskie pismo klinowe było najstarszym, w pełni rozwiniętym systemem pisania w dziejach całej ludzkości. Zostało ono wynalezione pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. przez Sumerów. Na samym początku miało formę tzw. pisma piktograficznego w którym kolejne znaki i rysunki oznaczały przedstawiające je słowa. Około początku III tysiąclecia p.n.e. przeszło w bardziej rozwiniętą formę ideograficzną. w której poszczególne znaki oznaczały pojęcia związane z przedmiotami np: (rysunek nogi - mógł oznaczać słowa stać, iść, biec itp) Jeszcze później wprowadzono pierwsze elementy zapisu wymowy - fonetyki.

Pismo w starożytnym Egipcie . Hieroglify były pismem starożytnych Egipcjan, znakami niezrozumiałymi poza ich krajem, ale i dla większości jego ludności. Sztuka pisania stanowiła tajemnicze, ekskluzywne narzędzie, jej znajomością mogli się szczycić tylko nieliczni spośród mieszkańców Egiptu. Z upływem czasu, w związku z przemianami kulturowymi, nastaniem ery chrześcijańskiej, księgi zapisane hieroglifami stawały się jeszcze mniej zrozumiałe, a wiele z nich uległo zniszczeniu.

Kamień z Rosetty . Kamień z Rosetty – zabytek piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie stało się przełomem na drodze do odczytania egipskich hieroglifów. Jest to czarna kamienna (bazaltowa) płyta o wysokości maksymalnej 114,4 cm, szerokości 72,3 cm i grubości 27,9 cm oraz wadze 762 kg. Na kamieniu wyryty został tekst dwujęzyczny w trzech wersjach – po egipsku pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku. W górnej części znajduje się 14 linijek z 1419 hieroglifami, w środkowej 32 linijki z zapisem demotycznym, w dolnej – 34 linijki zapisane pismem greckim. Górna część z hieroglifami jest uszkodzona, środkowa demotyczna zachowała się najlepiej, w dolnej brakuje prawego rogu, a więc zakończenia tekstu.

Książka w Egipcie III tys.p.n.e. Zwój papirusowy -książka elegancka i bardzo droga. Ta forma przeniesiona do innych krajów. Pas o szerokości 12 – 30 cm. Tytuł na końcu tekstu. Od II w.p.n.e wypierana przez kodeks.

Pismo w starożytnej Grecji . Sposób pisania : Materiał używany przez starożytnych Greków do utrwalania tekstu był bardzo różnorodny, począwszy od liści palmowych, korę drzew, płótno, skończywszy na papirusie i tabliczkach metalowych lub drewnianych. Te ostatnie cieszyły się większą popularnością w życiu codziennym. Przetrwało pisanie na tabliczkach drewnianych aż do średniowiecza. Najczęściej malowano je na biało, aby pismo było lepiej widoczne, następnie pokrywano warstwą wosku, który ułatwiał pisanie. Alfabet grecki – powstały ok. IX w. p.n.e. alfabet służący do zapisu języka greckiego i języków kilku ludów znajdujących się pod wpływem kultury greckiej. Jego znaki służyły Grekom także do zapisu liczb oraz do notacji muzycznej.

Zwój papirusu . Oba końce zwoju przymocowane były do drążków, wykonanych najczęściej z drewna lub kości słoniowej, które ułatwiały rozwijanie i zwijanie. Długość zwoju nie przekraczała zwykle 10 metrów. Jeżeli utwór nie mieścił się w jednym zwoju, dalszą jego część pisano na innym zwoju, oznaczając go jako II, III i kolejny. Pisano po jednej, wewnętrznej stronie w regularnych kolumnach z zachowanymi co najmniej 2 cm odległościami między nimi. Kolumny te pisane były poprzecznie do długości zwoju. Czytano, trzymając zwój w obu rękach: prawa rozwijała rulon, a lewa w miarę czytania zwijała go.

Pergamin . Pergamin – materiał pisarski (podłoże, na którym można pisać) wyrabiany ze skór zwierzęcych. Pergamin wyparł rozpowszechniony wcześniej papirus stosowany w starożytności i był głównym materiałem pisarskim w Europie i na Bliskim Wschodzie przez cały okres średniowiecza, po czym został skutecznie wyparty przez papier. Używano go również jako materiału pokryciowego do opraw.

Najstarsze biblioteki w Starożytności . Pergamońska : największa po Bibliotece Aleksandryjskiej książnica starożytna w Pergamonie. Została założona przez króla Attalosa I Sotera w 2. połowie III wieku p.n.e. w Azji Mniejszej jako warsztat pracy dla artystów i uczonych gromadzących się przy dworze. Wspaniały gmach biblioteki zbudował Eumenes II. Ruiny biblioteki odsłoniły wykopaliska Carla Humanna w roku 1878. Biblioteka zajmowała cztery pomieszczenia, w tym w jednym było zapewne skryptorium Aleksandryjska : największa biblioteka świata starożytnego założona w Aleksandrii przez Ptolemeusza I Sotera za radą Demetriusza z Faleronu. Biblioteka działała prawdopodobnie od III w. p.n.e. przy Muzeum Aleksandryjskim (Muzejonie), ówczesnym odpowiedniku instytutu badawczo-naukowego. Ptolemeusz II Filadelfos przyczynił się istotnie do zgromadzenia wielu znaczących zbiorów.

Zdjęcia bibliotek . Biblioteki Pergamońska Biblioteka Aleksandryjska