Co pozwala na osiąganie efektów terapeutycznych u uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?

Dobry kontakt z dzieckiem. Fachowa wiedza. Umiejętności metodyczne nauczycieli. Dobra znajomość dziecka i jego możliwości. Możliwość konsultowania się wszystkich osób zajmujących się terapią dziecka, wymiana spostrzeżeń i doświadczeń w celu osiągania jak najlepszych efektów terapeutycznych oraz wyboru właściwych strategii pracy.

W naszej placówce podczas zajęć z uczniami o specjalnych potrzebach wykorzystuje się wiele metod pracy. Nauczyciele podwyższają swoje kwalifikacje, aby mieć przygotowanie do zajęć z uczniami o różnorodnych wymaganiach edukacyjnych, które corocznie zmieniają się w zależności od potrzeb.

Najczęściej wykorzystywane metody pracy to:

Stymulacja polisensoryczna według pór roku (elementy metody „Poranny krąg”)- stymulacja wielozmysłowa obejmuje swym zasięgiem: dotyk, wzrok, słuch, węch, smak. Służy nie tylko rozbudzeniu możliwości percepcyjnych dzieci i stanowi świetne przygotowanie do właściwych zajęć edukacyjno-terapeutycznych, ale także zapewnia dobrą komunikację nauczyciela z dzieckiem.

Program Aktywności Knillów „Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja” Program Aktywności Knillów „Świadomość Ciała, Kontakt i Komunikacja”. Celem jest korygowanie zaburzonych funkcji i dostarczanie dziecku informacji o ciele (somatognozja) i jego powiązaniu z otoczeniem, koncentracji uwagi, dostarczanie pozytywnych przeżyć.

Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne- główna ideą tej metody jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagania prawidłowego rozwoju dziecka. System ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka w kontakcie z dorosłym- z tak zwanego „baraszkowania”.

Integracja sensoryczna- podstawę stanowią założenia opracowane przez A Integracja sensoryczna- podstawę stanowią założenia opracowane przez A. J. Ayres polegające na integracji czynności zmysłowych. Na ten proces składają się: odbiór bodźców, segregowanie w obrębie układu nerwowego, rozpoznawanie, łączenie tych informacji z uprzednio odebranymi i kojarzenie z posiadanymi doświadczeniami czuciowymi lub ruchowymi oraz wytwarzanie odpowiednich reakcji adaptacyjnych na bodźce i ich zapamiętywanie. Cel terapii to bogacenie zdolności mózgu do dostrzegania bodźców z otoczenia, do odczytywania, zapamiętywania i na tej podstawie świadomego działania.

Metoda Domana- wykorzystywana do usprawniania dzieci z uszkodzeniem mózgu, ale także do stymulacji u dzieci zdrowych. Gdy dostarczymy odpowiednich bodźców uszkodzonemu mózgowi to stymulacji podlegają sfery: ruchowa, fizyczna, intelektualna i emocjonalno-społeczna.

Muzykoterapia- muzyka uwrażliwia na odbiór bodźców z otoczenia i oddziaływuje na sferę ruchową, procesy poznawcze jednostki, procesy emocjonalne, sferę społeczną. Wpływa na rozwój świadomości własnego ciała, koncentracji uwagi, pamięć, wyobraźnię, pobudza ciało w zakresie ruchów dowolnych. Stwarza możliwość przeżycia czterech sytuacji terapeutycznych: odreagowania, rytmizacji, relaksacji i aktywizacji.

Metoda zabawowa- polega na ćwiczeniach ruchowych, tańcach przy muzyce i zabawach dydaktycznych. Głównymi celami są: usprawnianie funkcji psychomotorycznych, aktywizowanie całego organizmu poprzez angażowanie poszczególnych analizatorów: ruchowego, słuchowego, wzrokowego, dotykowego oraz uspołecznianie dzieci.

Stymulacja ciała- proponowane są tutaj elementy masażu Shantala, szczotkowanie ciała wzmagające czucie wewnętrzne(prioprioreceptywne), obszczypywanie, łaskotanie, stosowanie faktur w obrębie ciała, kończyn, twarzy, stosowanie zmiennej temperatury. Należy pamiętać, iż dziecko najwcześniej uzyskuje kontrolę nad mięśniami w obrębie twarzy.

Ustno-twarzowa terapia regulacyjna według Castillo-Moralesa- dzięki elementom tej metody możemy przygotować dziecko do podjęcia ruchów mimicznych, artykulacyjnych, do jedzenia i picia oraz ogólnej stymulacji twarzy i ust na poziomie odruchów wrodzonych.

Zmiana rytmów wewnętrznych- wykorzystując komunikację nie werbalaną możemy wpływać na stany emocjonalne u dzieci, to znaczy wyciszać je lub pobudzać w zależności od potrzeb wykorzystując muzykę i jej rytm. Muzyka, której rytm jest znacznie szybszy od rytmu bicia serca dziecka, działa na nie pobudzająco. Wykorzystujmy w tej metodzie także natężenie głosu.

Chromoterapia- w pracy dziećmi niepełnosprawnymi stosuje się barwne naświetlania części ciała lub całego ciała. Kolorem zielonym możemy naświetlać bez ograniczeń(ma charakter stabilizujący i wyrównujący), natomiast czerwony jest barwą, z którą należy obchodzić się ostrożnie, gdyż jej nadmiar prowadzi do rozdrażnienia. Kolor żółty dobrze działa na dzieci smutne, niebieski ma właściwości nasenne i przeciwbólowe, a kolor pomarańczowy ma charakter pobudzający i stymulujący jak czerwony.

Ćwiczenia grafomotoryczne- polegają na usprawnianiu czynności ruchowych rąk i rozwijają współdziałanie oka i ręki. Pełnia rolę usprawniającą i stymulującą.

Zajęcia manualne- mają na celu usprawnianie koordynacji wzrokowo-ruchowej, ćwiczenie koncentracji i precyzji, doskonalenie pamięci ruchowej oraz wzrokowej. Chodzi też o rozluźnienie napięcia mięśniowego rąk, ramienia i przedramienia oraz usprawnienie mięśni palców i zdolności współpracy palców reki.

Metoda małych form scenicznych (zabawa parateatralna)- spełnia ona ogromną rolę terapeutyczną i służy zaspakajaniu przeżyć i twórczej aktywności dziecka. Usprawniamy dzięki tej metodzie sferę poznawczą, emocjonalną i społeczną.

Zabawy paluszkowe- są nie do przecenienia ze względu na możliwość dostarczania dziecku doznań dotykowych pozwalających poznać własne ciało, poczuć jego odrębność i nawiązać kontakt z drugą osobą. Zapewniają także poczucie bezpieczeństwa, gdyż dziecko znając te zabawy potrafi przewidzieć rozwój wydarzeń.

Metoda Marianne Frostig- są to ćwiczenia i zabawy ukierunkowane na rozwój percepcji wzrokowej, spostrzegawczości i umiejętności dokonywania wyboru. Uczeń obserwuje własne ciało w lustrze podczas wykonywania zadań, obwodzi palcem wzór na kartce podawanych przez nauczyciela przedmiotów. W ten sposób doskonali się w zakresie różnorodnych sfer rozwoju w zakresie 3 poziomów (podstawowym, średnim, wyższym).

Metoda „Dobrego Startu”- celem jest jednoczesne usprawnianie czynności analizatorów:słuchowego, wzrokowego, kinestetyczno-ruchowego, lateralizacji, orientacji w schemacie ciała i przestrzeni. W jej założeniach leży koordynowanie czynności słuchowo-wzrokowo-ruchowych oraz integrowanie harmonizowanie wszystkich funkcji psychomotorycznych. Ćwiczenia wprowadzane są kolejno ze stopniowym zwiększaniem trudności.

Metoda 18 struktur wyrazowych- opiera się na analizie sylabowo-głoskowej wyrazów w powiązaniu z ich budową literową. Celem tej metody jest nauczenie automatycznego nazywania kształtów fonogramów(kombinacji liter) oraz rozwijanie zdolności umieszczania ich w słowie w odpowiedniej kolejności. Aby dziecko miało jasność jak zbudowane są wyrazy posłużono się kolorami: czerwony przypisano samogłoskom, czarny spółgłoskom, a zielony sylabom. Metoda składa się z 18 części, do których odpowiednio przypisano zeszyty ćwiczeń i książkę.

Dziękujemy za uwagę