Doświadczenia samorządu województwa kujawsko-pomorskiego w kształtowaniu krajobrazu Mariusz Leszczyński Toruń, 12 sierpnia 2014 r.

Stan zaawansowania rozwoju OZE w regionie Gminy aktywne na rynku OZE 2013-09-26 Krajobraz – definicje i kontekst prawny Pojęcie krajobrazu jest w Polsce niedookreślone zarówno na poziomie dyskusji publicznej jak i w obowiązującym prawodawstwie. Brak definicji legalnej krajobrazu czy też konkretyzacji obowiązków organów administracji i podmiotów korzystających ze środowiska w tym zakresie powoduje, że pojęcia „krajobraz” „ochrona krajobrazu” oraz „kształtowanie krajobrazu” są często pojęciami czysto teoretycznymi. W literaturze przedmiotu funkcjonuje ponad 100 definicji krajobrazu. Świadczy to m.in. o złożoności zagadnienia wynikającej z wielu możliwości podejścia do oceny jego wartości oraz przyjętego kontekstu analiz (jednostki fizycznogeograficzne, antropopresja, wartości przyrodnicze, kulturowe, itd…).

Czerwona księga krajobrazów Polski

Kształtowanie krajobrazu w kontekście regionalnym i lokalnym Problemy kształtowania krajobrazu z punktu widzenia lokalnego i regionalnego różnią się w zależności od skali oddziaływania czynników antropopresji. Na poziomie lokalnym kształtowanie krajobrazu dotyczy głównie: estetyki budynków, tzw. małej architektury, parków i tzw. zieleni urządzonej, przestrzeni publicznych, lokalizacji i wyglądu obiektów reklamowych itd. Natomiast poziom regionalny obejmuje np.: strefy przemysłowe, sieci przesyłowe, górnictwo odkrywkowe, zawodową energetykę wiatrową itd. Czyli wszystkie zagadnienia, których skala oddziaływania przekracza granice pojedynczej gminy, czy powiatu.

Moc na jedną instalację Elektrownie wiatrowe wg ilości instalacji i mocy w województwach Województwa Ilość instalacji Moc [MW] Moc na jedną instalację dolnośląskie 9 157,36 17,48 kujawsko-pomorskie 226 306,69 1,36 lubelskie 5 2,15 0,43 lubuskie 7 56,60 8,09 łódzkie 178 313,20 1,76 małopolskie 11 2,97 0,27 mazowieckie 64 155,67 2,43 opolskie 8 96,15 12,02 podkarpackie 25 84,18 3,37 podlaskie 20 122,70 6,14 pomorskie 36 378,43 10,51 śląskie 17 12,75 0,75 świętokrzyskie 15 7,76 0,52 warmińsko-mazurskie 26 217,07 8,35 wielkopolskie 130 430,54 3,31 zachodniopomorskie 58 1 045,29 18,02 RAZEM 835 3 389,51 4,06 Źródło: URE, data aktualizacji danych: 31.12.2013 r.

Elektrownie wiatrowe, jako dominanta krajobrazowa

Elektrownie wiatrowe w kujawsko-pomorskim – przykłady lokalizacji

Krajobraz województwa kujawsko-pomorskiego

Krajobraz województwa kujawsko-pomorskiego

Wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Zasięg stref widzialności elektrowni wiatrowych Strefa teoretycznej widzialności elektrowni wiatrowych w woj. kujawsko-pomorskim obejmuje obszar 11 017 km2, co stanowi 61,4% powierzchni województwa. Strefa I - 10,3% powierzchni województwa, Strefa II - 19,3%, Strefa III – 12,8%, Strefa IV – 19% Aż na 29,6% powierzchni województwa elektrownie wiatrowe są elementami wyraźnie zaznaczającymi się w krajobrazie (I i II strefa oddziaływania wizualnego). Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

Wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Ocena wizualnego oddziaływania farm wiatrowych na mieszkańców wg metody hiszpańskiej (Hurtado i in., 2004). Analizie poddano 9 farm wiatrowych, w których zlokalizowanych było od 3 do 13 turbin wiatrowych. Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

Wyniki – wizualne oddziaływanie elektrowni wiatrowych Ocena wizualnego oddziaływania farm wiatrowych Wyniki przeprowadzonych analiz wykazały, że z punktu widzenia wizualnego oddziaływania elektrowni wiatrowych na krajobraz: ► w pd.-zach., a w dużym stopniu również w pd.-wsch. i wschodniej części województwa osiągnięty został optymalny poziom nasycenia przestrzeni turbinami wiatrowymi; ► z punktu widzenia ochrony walorów krajobrazowych ekwidystanta 2 km jest wartością minimalną, a w przypadku szczególnie cennych panoram powinna być to odległość co najmniej 5 km; ► z punktu widzenia percepcji krajobrazu przez ludność odległość między zabudowaniami a turbinami wiatrowymi nie powinna być mniejsza od 500 m; ► optymalna jest budowa farm wiatrowych składających się z jak najmniejszej ilości turbin, maksymalnie do 10. Energetyka wiatrowa w kontekście ochrony krajobrazu przyrodniczego i kulturowego w województwie kujawsko-pomorskim

Możliwości kształtowania krajobrazu na poziomie regionu Jednym z głównych powodów utrudniających skuteczną ochronę i zarządzanie krajobrazem jest duża ilość nieskoordynowanych ze sobą, cząstkowych form i instrumentów jego ochrony, opartych na przepisach ustawy o ochronie przyrody, ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, które nie przekładają się na skuteczność funkcjonowania na poziomie lokalnym. Dochodzi do rozproszenia kompetencji w tworzeniu, nadzorowaniu i monitorowaniu form ochrony przyrody dotyczących krajobrazu. Jedną z kluczowych kwestii jest więc usystematyzowanie tematyki krajobrazu w obowiązującym prawodawstwie łącznie z tzw. krajobrazami pospolitymi, które obecnie nie są objęte żadną formą kształtowania i zarządzania.

Opuszczone farmy wiatrowe w USA – czarny scenariusz dla walorów krajobrazowych Europy? To nie wiatr napędzał turbiny wiatrowe, ale dotacje. Turbiny stanęły, gdy zabrakło pieniędzy.

Dziękuję za uwagę Mariusz Leszczyński (054) 231-55-13 zas@biuro-planowania.pl