„Nowe regulacje europejskie w zakresie operacji lotniczych lotnictwa GA” ORO, NCC, NCO, SPO Aspekty bezpieczeństwa Andrzej Styk Naczelnik LOL-2

Wprowadzenie PL-6 vs NCO & NCC - różnice NCC i NCO – definicja Terminy i odstępstwa Struktura przepisów Skomplikowane statki powietrzne z napędem silnikowym (NCC) Inne niż skomplikowane statki powietrzne (NCO) Operacje specjalistyczne (SPO, NCO.SPEC) Podstawowa różnica pomiędzy PL-6 a NCC i NCO. Definicja NCC i NCO – różnice Terminy wejścia w życie przepisów w Polsce oraz odstępstwa od nich Struktura przepisów – to są przepisy europejskie i w związku z tym są pisane w inny sposób, inaczej też ustanawiają wymagania i opisują sposoby spełnienia wymagań. Skomplikowane statki powietrzne – co nowego w tych przepisach Inne niż skomplikowane … - czym to się różni od obecnego GA.

PL-6 vs nowe przepisy PL-6 dotyczyło wszystkich statków powietrznych lotnictwa ogólnego EASA wprowadziła podział na skomplikowane i nieskomplikowane statki powietrzne i pod tym kątem przygotowała nowe przepisy: Part NCC +Part-ORO +Part-SPA– skomplikowane Part NCO +Part-SPA– nieskomplikowane Part-SPO – operacje specjalistyczne PL-6 nie rozróżnia statków powietrznych pod względem ich skomplikowalności. PL-6 odnosi się tylko do rodzajów działalności – GA i AWC – różnicując tylko wymagania stawiane przed typami operacji. Nowe przepisy wprowadzają rozróżnienie typów statków powietrznych oraz różnicują przepisy, odnosząc się do rodzajów operacji

NCC - definicja NCC – Non-commercial complex – skomplikowany technicznie statek powietrzny z napędem silnikowym (216/2008 art. 3 Definicje lit (i) – samolot, lit (j) śmigłowiec skomplikowany samolot: MCTOW > 5 700 kg MCPSC > 19 Certyfikowany do użytkowania z załogą min. dwuosobową Wyposażony w silnik odrzutowy lub w więcej niż jeden silnik turbośmigłowy. skomplikowany śmigłowiec: MCTOW > 3 175 kg MCPSC > 9 Certyfikowany do eksploatacji z załogą min. dwuosobową W rozporządzeniu 216/2008 określono tylko definicję NCC Kwestia skomplikowania odnosi się przede wszystkim do napędu – dla samolotów – oraz załogi lotniczej, a ponadto pod uwagę są wzięte kwestie dotyczące masy statków powietrznych i ilości miejsc pasażerskich.

NCO - definicja Inny niż skomplikowany samolot: MCTOW ≤ 5 700 kg MCPSC < 20 Certyfikowany do użytkowania z załogą jednoosobową Wyposażony w silnik lub silniki tłokowe lub w silnik turbośmigłowy. Inny niż skomplikowany śmigłowiec: MCTOW ≤ 3 175 kg MCPSC < 10 Certyfikowany do eksploatacji z załogą jednoosobową Dodatkowo, do NCO zaliczamy: Balony – gazowe i na ogrzane powietrze oraz o konstrukcji mieszanej (ale bez balonów na uwięzi!!!) Szybowce i motoszybowce Nie ma definicji innego niż skomplikowany statek powietrzny, stąd też jest nim to co nie jest skomplikowanym statkiem powietrznym. Podobne kwestie jak w skomplikowanym, silniki, załoga, masa, pasażerowie. Dodatkowo, określa się, że nieskomplikowany samolot nie może mieć silnika odrzutowego lub może mieć tylko 1 silnik turbośmigłowy. Jeżeli chodzi o śmigłowce to kwestia napędu nie determinuje czy jest on skomplikowany czy też nie. Inne niż skomplikowane statki powietrzne to również balony i szybowce + motoszybowce.

Terminy i odstępstwa 28 października 2014 r. – początek obowiązywania NCO, koniec PL-6 dla tej części lotnictwa ogólnego (statki powietrzne EASA), które spełnia definicję NCO Odstępstwa: Zegarki – 25.08.2016 r. ELT – 25.08.2016 r. Dodatkowy tlen - 25.08.2016 r. 25 sierpnia 2016 – początek obowiązywania NCC+ORO, koniec PL-6 dla lotnictwa ogólnego (statki powietrzne EASA), które spełnia definicję NCC Statki powietrzne non-EASA - w dalszym ciągu obowiązuje PL-6 Od 28 października lotnictwo ogólne - inne niż skomplikowane statki powietrzne - będą obowiązywać tylko i wyłącznie przepisy zawarte w rozporządzeniu 965/2012 Dla skomplikowanych statków powietrznych ten termin jest przesunięty do 25 sierpnia 2016 r. Statki powietrzne non-EASA – opisane w załączniku II do rozporządzenia 216/2008, zaliczają się do nich m.in. An-2 i Mi-2.

Struktura przepisów 216/2008 – Parlament Europejski i Rada Prawo wiążące – Implementing Rules (IR) – Komisja Europejska Rozporządzenia UE wraz z opublikowanymi do nich załącznikami stanowią wiążące prawo – trzeba spełniać wymogi tam zapisane. AMC – wyjaśnia w jaki sposób można spełnić wymagania zawarte w rozporządzeniach. Jeżeli operator/użytkownik zdecyduje się spełnić wymagania tak, jak to jest opisane w AMC to ULC przyjmuje, że jest to zgodne z przepisem. GM – wytłumaczenie, jak należy rozumieć dany przepis. Nie każdy przepis posiada swoje AMC lub GM – wtedy trzeba stosować się bezpośrednio do jego zapisów. Niektóre przepisy mają po kilka AMC/GM – ale one się nie wykluczają tylko uzupełniają. Sposoby „zastosowania” prawa – niewiążące EASA

Struktura przepisów Nowe przepisy w głównej mierze będą odnosić się do operacji niezarobkowych, zarówno na skomplikowanych technicznie statkach powietrznych (CMPA) i innych niż skomplikowane (non-CMPA), w tym operacji specjalistycznych. Dodatkowo, ujęte będą zarobkowe operacje specjalistyczne z wykorzystaniem CMPA

Skomplikowane statki powietrzne z napędem silnikowym Part-ORO Part-NCC Part-SPA Do skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym odnoszą się cztery załączniki z rozporządzenia 965/2012

Elementy ORO Niniejszy załącznik ustanawia wymagania obowiązujące przewoźników lotniczych prowadzących: a) operacje zarobkowego transportu lotniczego (CAT); b) zarobkowe operacje specjalistyczne; c) niezarobkowe operacje przy użyciu skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym; d) niezarobkowe operacje specjalistyczne przy użyciu skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym. Załącznik ORO czyli wymagania dla organizacji prowadzącej niezarobkowe operacje przy użyciu skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym czyli de facto do każdego rodzaju latania, zarówno w ramach GA jak i lotnictwa korporacyjnego oraz dla niezarobkowych operacji specjalistycznych wykonywanych na CMPA.

Zgłoszenie działalności Operator skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym chcąc wykonywać operacje niezarobkowe musi przedstawić Prezesowi ULC zgłoszenie, w którym zawrze m.in. następujące informacje: Typy statków powietrznych posiadane zatwierdzeniach, Posiadane zezwolenia na operacje specjalistyczne Alternatywne sposoby spełnienia wymagań (AMC) Oświadczenia: Spełnienie wymogów ORO,NCC,SPO i SPA – instrukcja operacyjna i dokumentacja systemu zarządzania Przeszkolenie członków załogi Statki powietrzne posiadają CofA Zgłoszenie ma być podpisane przez Kierownika Odpowiedzialnego Operator skomplikowanego statku powietrznego MUSI zgłosić fakt jego użytkowania do ULC. Oznacza to, że po wejściu w życie Part NCC, operator będzie zobowiązany do określenia w jakim zakresie będzie wykorzystywany jego statek powietrzny. I będzie to musiał zrobić zanim rozpocznie wykonywać loty. Operator będzie musiał złożyć oświadczenia, że jego I.O. i dokumentacja systemu zarzadzania spełniają wymagania ustanowione w Part ORO, NCC, SPO i SPA – w takim zakresie, jaki dotyczy jego działalności. Oznacza to, że przed rozpoczęciem swojej działalności operator będzie musiał posiadać I.O. zgodną z wymaganiami przepisu. Kolejne oświadczenie dotyczące przeszkolenia członków załogi – to oznacza, że operator może dopuścić do wykonywania lotów tylko tych pilotów, którzy zostali właściwie przeszkoleni do zakresu operacji oraz typu statku powietrznego. Oświadczenie, że statki powietrze, które użytkuje, posiadają aktualne świadectwo zdatności do lotu.

Obowiązki operatora – instrukcja operacyjna Operator opracowuje instrukcję operacyjną, w której opisze Strukturę organizacji, Obowiązki osób funkcyjnych Rodzaje wykonywanych operacji, Procedury planowania i wykonania operacji Kwalifikacje personelu Dane dotyczące statku powietrznego Informacje dotyczące doboru lotnisk Zasady szkolenia personelu zaangażowanego w prowadzenie operacji Operator skomplikowanego statku powietrznego będzie musiał opracować swoją instrukcję operacyjną. Instrukcja operacyjna składa się z 4 części: A – wymagania ogólne – tutaj operator musi zawrzeć m.in. Wymagania dotyczące procedur operacyjnych, zgodnie z podczęścią B Part NCC „Procedury operacyjne” B – zagadnienia odnoszące się do typu używanego statku powietrznego (ograniczenia, procedury operacyjne, procedury awaryjne, uzycie MEL itp.) C – dobór lotnisk i tras dla planowanych operacji D – szkolenia dla personelu zaangażowanego w przygotowanie operacji i jej wykonanie. Techniczne wykonanie instrukcji – format, jeden dokument z odpowiednimi częściami, dobór czcionki, koloru itp. jest sprawą operatora. Jednakże I.O. musi spełniać wymagania związane z tzw. czynnikiem ludzkim, czyli być łatwa w użyciu (odczycie), zrozumiała. Instrukcja operacyjna ma odzwierciedlać zakres działania operatora – nic więcej, ale i nie mniej. Instrukcja Operacyjna będzie musiała być wdrożona do użytkowania przed rozpoczęciem operacji – wykonywania lotów. ORO.MLR.100 i AMC

System zarzadzania Operator ustanawia, wdraża i utrzymuje system zarządzania, który obejmuje: Zakresy obowiązków i odpowiedzialności, Politykę bezpieczeństwa; Zarządzanie ryzykiem; Kwalifikacje personelu Kluczowe procesy systemu zarządzania; Monitorowanie spełniania wymogów System zarządzania musi odpowiadać rozmiarowi operatora oraz charakterowi i złożoności prowadzonej przez niego działalności W ramach systemu zarządzania operator musi powołać określone osoby funkcyjne: Kierownik odpowiedzialny Kierownik zarządzania bezpieczeństwem Kierownik monitorowania zgodności (z wymaganiami / przepisami). Operator nieskomplikowany może zatrudniać jedną osobę, która spełni wymagania dla ww. osób. Struktura operatora zależy od jego złożoności: Operator zatrudniający osoby na więcej niż 20 ekwiwalentów pełnego etatu – to jest złożony Jeżeli zatrudnia mniej jak 20 – to może być niezłożony, jednakże: W zależności od zakresu wykonywanej działalności Zatwierdzeń specjalnych (PBN, LVO, ETOPS, HHO, HEMS, NVIS, DG) Różnych typów statków powietrznych używanych przez operatora Środowiska, w którym wykonywane są loty (góry, duże akweny wodne) – to również może być uznany za operatora skomplikowanego.

Zgłaszanie zdarzeń Operator jest obowiązany do zgłaszania zdarzeń: do wyznaczonego organu w zakresie zgodnym z rozporządzeniem (UE) nr 996/2010 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w dyrektywie 2003/42/WE. Do organizacji odpowiedzialnej za projekt typu W formie ustalonej przez organ W ciągu 72 godzin Zgłoszeniu podlegają wypadki, poważne incydenty i zdarzenia – 996/2010

Przechowywanie, udostępnianie i wykorzystanie zapisów rejestratorów parametrów lotu W razie wypadku lub incydentu - oryginalne zapisy przechowuje się przez okres 60 dni, Kontrole i oceny operacyjne zapisów na FDR, CVR oraz zapisów łącza transmisji danych w celu zapewnienia nieprzerwanej sprawności tych urządzeń. W nowych przepisach przewidziano kwestie dotyczące wykorzystania zapisów z rejestratorów lotu do prowadzenia dochodzeń w przypadku zdarzeń lotniczych. Na operatora nałożono obowiązek kontrolowania stanu technicznego posiadanych FDR i CVR. a) W razie wypadku lub incydentu podlegającego obowiązkowemu zgłoszeniu operator statku powietrznego przechowuje zachowane w rejestratorze oryginalne zapisy przez okres 60 dni, chyba że organ prowadzący dochodzenie wyda inne polecenie. b) Operator przeprowadza kontrole i oceny operacyjne zapisów znajdujących się na pokładowych rejestratorach parametrów lotu (flight data recorder, FDR), pokładowych rejestratorach rozmów w kabinie pilota (cockpit voice recorder, CVR) oraz zapisów łącza transmisji danych (data link) w celu zapewnienia nieprzerwanej sprawności tych urządzeń.

Załoga lotnicza Skład załogi lotniczej Wyznaczanie pilota dowódcy Mechanik pokładowy CRM Szkolenie przejściowe u operatora Szkolenie w różnicach i szkolenie zapoznawcze Szkolenie okresowe i sprawdziany Kwalifikacje pilota do wykonywania lotów z każdego fotela Loty na więcej niż jednym typie/wariancie statku powietrznego Prowadzenie szkoleń Nowością są przepisy dotyczące załogi lotniczej. PL-6 obejmowała kwestie dotyczące składu załogi lotniczej, wyznaczanie pilota dowódcy. W NCC dodatkowymi obowiązkami spoczywającymi na operatorze są szkolenia z zakresu współpracy w załodze wieloosobowej (jeśli ma zastosowanie), szereg szkoleń u operatora, sprawdziany, wykonywanie lotów na więcej niż jednym typie/wariancie oraz z każdego fotela. Operator określa, jaki zakres dotyczy jego działalności i taki zrealizuje.

Wyposażenie statku powietrznego NCC.IDE.A i NCC.IDE.H – zawierają wymagania dotyczące wyposażenia samolotów i śmigłowców. Określone są zasady wykonywania lotów z niesprawnym wyposażeniem – MEL, MMEL lub pozwolenie na loty zgodne z wymaganiami dotyczącymi zdatności do lotu Przyrządy i wyposażenie muszą być łatwe do obsługi i dostępne ze stanowiska, na którym siedzi członek załogi lotniczej, który musi ich użyć. Przyrządy, które są wykorzystywane przez członka załogi lotniczej, muszą być rozmieszczone tak, by umożliwić obserwowanie ich wskazań z jego stanowiska z możliwie minimalnym odchyleniem od prawidłowej pozycji i linii wzroku przyjmowanej przy obserwacji toru lotu przed sobą. Całe wymagane wyposażenie awaryjne musi być łatwo dostępne do natychmiastowego użycia. MEL, MMEL lub pozwolenie na loty – operator wybiera jaki dokument chce stosować. Jeżeli nie stosuje żadnego, to każde urządzenie, element wyposażenia lub funkcja samolotu wymagane do wykonania zamierzonego lotu mają działać.

Zatwierdzenia szczególne Operator NCC – działalność komercyjna i niekomercyjna – może uzyskać zatwierdzenia szczególne: PBN RVSM LVO ETOPS DG Po spełnieniu wymagań zawartych w Part SPA. Ww zatwierdzenia zależą od posiadania właściwego wyposażenia na statku powietrznym, odpowiedniego wyszkolenia załogi oraz opracowania odpowiednich procedur. Ponadto, w przypadku niektórych zatwierdzeń np. ETOPS wymagane będzie udokumentowanie odpowiedniej ilości lotów, w ramach których monitorowane są przypadki samoczynnego zgaśnięcia silnika, dla LVO w CAT mniejszej niż I, wykonanie i udokumentowanie lądowań dla danej kategorii w kategorii nie gorszej od posiadanej oraz to, że 95% podejść było udanych.

Nadzór Organ sprawdza: Spełnienie wymagań Ciągłe spełnianie wymagań Wdrażanie środków bezpieczeństwa nakazanych przez organ W odniesieniu do organizacji, którym udzielono zezwolenia lub od których przyjęto zgłoszenie ARO.GEN.300 Nadzór a) Właściwy organ sprawdza: 1) spełnienie wymagań mających zastosowanie do organizacji lub rodzajów operacji, przed wydaniem, stosownie do przypadku, certyfikatu, zatwierdzenia lub zezwolenia; 2) ciągłe spełnianie stosownych wymagań przez organizacje, które certyfikował, operacje specjalistyczne, na które udzielił zezwolenia, oraz organizacje, od których otrzymał zgłoszenie; 3) czy operatorzy wykonujący niezarobkowe operacje lotnicze przy użyciu statków powietrznych z napędem silnikowym innych niż skomplikowane statki powietrzne niezmiennie spełniają stosowne wymagania; oraz 4) wdrożenie odpowiednich środków bezpieczeństwa nakazanych przez właściwy organ, określonych w ARO.GEN.135 lit. c) i d).

Nadzór c.d. Organ opracowuje program nadzoru: Audyty Inspekcje Inspekcje na płycie Inspekcje niezapowiedziane ARO.GEN.305 Program Nadzóru d) przypadku organizacji zgłaszających swoją działalność właściwemu organowi program nadzoru uwzględnia specyfikę organizacji, złożoność prowadzonej przez nią działalności i wyniki wcześniejszych działań nadzorczych oraz ocenę ryzyka związanego z rodzajem prowadzonej działalności. Program ten obejmuje audyty i inspekcje, w tym, stosownie do przypadku, inspekcje na płycie i inspekcje niezapowiedziane. d1) W przypadku organizacji posiadających zezwolenie na operacje specjalistyczne program nadzoru opracowuje się zgodnie z lit. d) oraz uwzględnia się w nim również przebieg wcześniejszego i obecnego postępowania o udzielenie zezwolenia oraz okres ważności zezwolenia.

Nieprawidłowości Organ w ramach nadzoru może stwierdzić występowanie nieprawidłowości Poziomu 1 – natychmiastowe działania – ograniczenie, zawieszenie lub cofnięcie zezwolenia / zgłoszenia. Poziomu 2 – program działań naprawczych – do 3 miesięcy Nieusunięcie nieprawidłowości we wskazanym terminie – z poziomu 2 do poziomu 1 i postepowanie jak wyżej. Niezgodności z 216/2008 i przepisami wykonawczymi – organ zapobiega dalszemu istnieniu niezgodności Do nieprawidłowości poziomu 1 należą: 1) nieudzielenie właściwemu organowi dostępu do obiektów organizacji określonych w ORO.GEN.140 podczas zwykłych godzin pracy po dwóch pisemnych żądaniach; 2) uzyskanie lub utrzymanie ważności certyfikatu lub zezwolenia na operacje specjalistyczne organizacji poprzez fałszowanie przedkładanej dokumentacji; 3) dowody nadużyć lub nieuprawnionego użycia certyfikatu lub zezwolenia na operacje specjalistyczne organizacji; oraz 4) brak kierownika odpowiedzialnego. c) Właściwy organ stwierdza nieprawidłowości poziomu 2 w przypadku wykrycia znaczących niezgodności ze stosownymi wymaganiami rozporządzenia (WE) nr 216/2008 i jego przepisów wykonawczych, procedurami i instrukcjami organizacji, warunkami zatwierdzenia, certyfikatu lub zezwolenia na operacje specjalistyczne, bądź z treścią zgłoszenia, które mogą obniżać ogólne bezpieczeństwo lub zagrażać bezpieczeństwu lotu. 1) W przypadku nieprawidłowości poziomu 1 właściwy organ niezwłocznie podejmuje odpowiednie działania zmierzające do zakazania lub ograniczenia działalności albo, stosownie do sytuacji, do cofnięcia bądź ograniczenia lub zawieszenia, w całości lub części, certyfikatu, zezwolenia na operacje specjalistyczne lub szczególnego zatwierdzenia, zależnie od zakresu stwierdzonych nieprawidłowości poziomu 1, aż do podjęcia przez organizację udanych działań naprawczych. 2) W przypadku nieprawidłowości poziomu 2 właściwy organ: i) wyznacza organizacji termin wdrożenia działań naprawczych odpowiedni do istoty stwierdzonej nieprawidłowości, który w żadnym przypadku nie przekracza 3 miesięcy. Na koniec wyznaczonego terminu, w zależności od istoty stwierdzonej nieprawidłowości, właściwy organ może wydłużyć trzymiesięczny okres wdrożeniowy z zastrzeżeniem uzgodnienia z nim zadowalającego planu naprawczego; oraz ii) ocenia zaproponowane przez organizację działania naprawcze i plan ich wdrożenia oraz, jeżeli w wyniku tej oceny stwierdzi, że są one wystarczające do usunięcia stwierdzonej/stwierdzonych niezgodności, przyjmuje je. 3) W przypadku nieprzedstawienia przez organizację możliwego do przyjęcia planu naprawczego lub niezrealizowania planu naprawczego w terminie przyjętym lub wydłużonym przez właściwy organ, status stwierdzonej nieprawidłowości zostaje podniesiony do poziomu 1 i podejmowane są działania określone w lit. d) pkt 1.

Inne niż skomplikowane statki powietrzne Part-NCO Part-SPA Part-SPO

Przepisy dla NCO NCO: Samoloty Śmigłowce Szybowce Balony (bez balonów na uwięzi) Do ww. SP nie odnoszą się przepisy zawarte w Part ORO. Do nieskomplikowanych statków powietrznych zaliczamy dodatkowo balony – zarówno gazowe, jak i na ogrzane powietrze i o mieszanej konstrukcji. Ale nie na uwięzi! – i szybowce oraz motoszybowce. Ponieważ jest to działalność niekomercyjna na statkach powietrznych innych niż skomplikowane, nie dotyczą ich wymagania zawarte w Part ORO.

Wyłączenia Loty zapoznawcze, muszą: a) rozpoczynać się i kończyć na tym samym lotnisku lub w tym samym miejscu operacji lotniczej, z wyjątkiem balonów i szybowców; b) być wykonywane według VFR w dzień; c) być nadzorowane przez wyznaczoną osobę odpowiedzialną za ich bezpieczeństwo; oraz d) spełniać wszelkie inne warunki określone przez właściwy organ. Nowość – tego do tej pory nie było ani w prawie krajowym, ani w prawie unijnym! Do pkt. D – jeszcze nie zostało określone, jakie to będą warunki, ewentualne sugestie ze strony środowiska są mile widzialne, maile na adres lol@ulc.gov.pl

Wyłączenia c.d. Loty ze współdzieleniem kosztów: Płacą wszyscy, pilot też Maksymalna ilość osób na pokładzie – 6 Loty zawodnicze lub pokazowe: Wynagrodzenie (inne świadczenie) < kwota bezpośrednich kosztów + proporcjonalny wkład kosztów rocznych Nagrody – wartość określona przez organ To będzie obowiązywało od 28.10.2014 – te loty będą wykonywane na podstawie przepisów z NCO.

Reagowanie na problemy w zakresie bezpieczeństwa Operator niezwłocznie wdraża: wszelkie środki bezpieczeństwa nakazane przez właściwy organ oraz wszelkie wydane przez Agencję obowiązkowe informacje dotyczące bezpieczeństwa, w tym dyrektywy dotyczące zdatności do lotu (dostępne na stronie EASA) ARO.GEN.135 c – właściwy organ czyli ULC, po otrzymaniu informacji związanych ze zdarzeniami mającymi wpływ na bezpieczeństwo lotów, wyda stosowne zalecenia, które będą miały moc prawną, gdyż będą wynikały z delegacji – patrz poniżej ARO.GEN.135 d - O środkach podejmowanych zgodnie z lit. c) niezwłocznie informowane są wszystkie osoby i organizacje, które są zobowiązane do ich przestrzegania na mocy rozporządzenia (WE) nr 216/2008 i jego przepisów wykonawczych. Właściwy organ informuje również o tych środkach Agencję oraz, w razie konieczności podjęcia wspólnych działań, zainteresowane państwa członkowskie.

Operacje specjalistyczne niekomercyjne - NCO Operacje specjalistyczne – zgodnie z listą kontrolną Lista kontrolna uwzględnia: ocenę ryzyka, Typ statku powietrznego Charakter operacji Lista kontrolna dla każdego członka załogi, dotyczy jego obowiązków Nieskomplikowanymi statkami powietrznymi można wykonywać operacje specjalistyczne Wykonywanie operacji wymaga dokonania oceny ryzyka

Specjalista zadaniowy Przeszkolony przez operatora Obowiązki w liście kontrolnej W krytycznych fazach lotu – przypięty pasami (nie dotyczy balonów) Jeżeli wykonuje zadanie przy otwartych (usuniętych) drzwiach – przypięty To jest nowość, w PL-6 mówiło się o członku załogi lotniczej. Teraz operator musi wskazać konkretną funkcję dla takiej osoby, ująć ją w swojej dokumentacji (listy kontrolne), przydzielić zadania i obowiązki na pokładzie oraz je wyegzekwować

Odprawa z zakresu bezpieczeństwa Przed każdym lotem – odprawa: Procedury awaryjne i wyposażenie awaryjne Procedury dotyczące zadania specjalistycznego Zakaz symulowania sytuacji nienormalnych lub awaryjnych Zakaz symulowania lotów IMC Każdy lot ma być traktowany jako inne zadanie, nawet, jeśli teoretycznie załoga robi to samo – ale zmienia się pogoda, pora doby, być może obszar operacji itp. Można symulować te sytuacje nienormalne lub awaryjne, w których specjalista zadaniowy bierze udział w treningu.

Rodzaje operacji specjalistycznych Operacje śmigłowcowe z powieszonym ładunkiem HESLO Operacje z podwieszoną osobą HEC Operacje spadochronowe PAR Loty akrobatyczne ABF Do tego typu operacji operator musi określić niezbędne wyposażenie, skład, doświadczenie i kwalifikacje załogi (szkolenia), kryteria osiągów, jakie musi spełniać statek powietrzny, którym te operacje mają być wykonywane. Procedury nienormalne i awaryjne

Wyposażenie statków powietrznych Samoloty Śmigłowce Szybowce Balony MEL lub pozwolenie na loty wydane zgodnie ze stosownymi wymaganiami dotyczącymi zdatności do lotu (opcje) – albo wszystko działa Opis wyposażenia statków powietrznych uwzględnia ich specyfikę – w PL-6 było to bardzo ogólne, tutaj mamy podział na każdy, omawiany typ statku powietrznego. Lotu nie rozpoczyna się w przypadku, gdy jakiekolwiek urządzenie, element wyposażenia lub funkcja statku powietrznego wymagane do wykonania zamierzonego lotu nie działają lub ich brakuje, chyba że: a) Statek powietrzny jest użytkowany zgodnie z wykazem wyposażenia minimalnego (MEL), jeżeli został on opracowany; lub b) Statek powietrzny posiada pozwolenie na loty wydane zgodnie ze stosownymi wymaganiami dotyczącymi zdatności do lotu.

Operacje specjalistyczne Part-SPO

Zgłoszenie działalności Operator skomplikowanych statków powietrznych z napędem silnikowym chcąc wykonywać niezarobkowe operacje specjalistyczne (NCC) lub zarobkowe operacje specjalistyczne (NCO, NCC) musi przedstawić Prezesowi ULC zgłoszenie, w którym zawrze m.in. następujące informacje: Typy statków powietrznych posiadane zatwierdzeniach, Posiadane zezwolenia na operacje specjalistyczne Alternatywne sposoby spełnienia wymagań (AMC) Oświadczenia: Spełnienie wymogów ORO,NCC,SPO i SPA – instrukcja operacyjna i dokumentacja systemu zarządzania Przeszkolenie członków załogi Statki powietrzne posiadają CofA Zgłoszenie ma być podpisane przez Kierownika Odpowiedzialnego Operator skomplikowanego statku powietrznego MUSI zgłosić fakt jego użytkowania do ULC. Oznacza to, że po wejściu w życie Part NCC, operator będzie zobowiązany do określenia w jakim zakresie będzie wykorzystywany jego statek powietrzny. I będzie to musiał zrobić zanim rozpocznie wykonywać loty. Operator będzie musiał złożyć oświadczenia, że jego I.O. i dokumentacja systemu zarzadzania spełniają wymagania ustanowione w Part ORO, NCC, SPO i SPA – w takim zakresie, jaki dotyczy jego działalności. Oznacza to, że przed rozpoczęciem swojej działalności operator będzie musiał posiadać I.O. zgodną z wymaganiami przepisu. Kolejne oświadczenie dotyczące przeszkolenia członków załogi – to oznacza, że operator może dopuścić do wykonywania lotów tylko tych pilotów, którzy zostali właściwie przeszkoleni do zakresu operacji oraz typu statku powietrznego. Oświadczenie, że statki powietrze, które użytkuje, posiadają aktualne świadectwo zdatności do lotu.

Wspólne wymagania dotyczące operatorów wykonujących zarobkowe operacje specjalistyczne Operator wykonujący zarobkowe operacje specjalistyczne, oprócz zgłoszenia działalności, musi jeszcze: Wyznaczyć osoby odpowiedzialne za operacje lotnicze, szkolenie załóg, operacje naziemne, ciągłą zdatność do lotu, Zatrudnić personel do operacji lotniczych i naziemnych Wyznaczyć osobę sprawującą nadzór nad personelem Zapewnić odpowiednią infrastrukturę Zorganizować proces opracowywania I.O. i innych dokumentów i ich obieg Osoby odpowiedzialne – wykształcenie, kwalifikacje, wiedzę specjalistyczną – to sprawdza i akceptuje operator. Ilość zatrudnianego personelu musi być adekwatna do zapewnienia właściwego prowadzenia operacji naziemnych i lotniczych – decyduje operator. Osoba sprawująca nadzór nad personelem – dopilnowanie aktualności kwalifikacji, szkoleń itp. Infrastruktura - zaplecze operacyjne – odpowiednie dla personelu operacyjnego, naziemnego Dokumentacja – wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za wprowadzanie zmian do I.O. i innych dokumentów operacyjnych oraz zapewnienie właściwej dystrybucji dokumentów.

Udzielanie zezwoleń na zarobkowe operacje specjalistyczne wysokiego ryzyka Zarobkowe operacje specjalistyczne wysokiego ryzyka wymagają uzyskania zezwolenia Operacje specjalistyczne wysokiego ryzyka: Ryzyko dla osób trzecich na ziemi; Specyfika oraz środowisko lokalne – zagrożenie dla osób trzecich na ziemi. Operacje specjalistyczne wysokiego ryzyka to przede wszystkim takie, które niosą za sobą ryzyko dla osób trzecich na ziemi. Wiązać się to może między innymi ze specyfiką środowiska czyli wykonywania lotów np. w górach oraz ze specyfiką samej operacji. Operator powinien określić czy jego operacje są związane z podwyższonym ryzykiem i opracować dla nich analizę ryzyka oraz sposoby na zmniejszenie ryzyka. Organ może uznać, że operacja, którą operator zgłosił, spełnia kryteria operacji wysokiego ryzyka. Kryteria, jakie się bierze pod uwagę to m.in.: Wykonanie operacji wymaga lotu w pobliżu powierzchni ziemi (np. loty AGRO) Wykonanie operacji wymaga nietypowych manewrów statkiem powietrznym Do wykonania operacji niezbędne jest zamontowanie specjalistycznego wyposażenia, które wpływa na charakterystyki lotne statku powietrznego Podczas operacji zrzucane są z samolotu substancje, które mogą być trujące dla ludzi lub zwierząt (AGRO) lub ich zrzut wpływa na charakterystyki manewrowe statku powietrznego (PPOŻ). Zewnętrzne ładunki są podwieszone lub holowane przez statek powietrzny Podczas lotu osoby opuszczają statek powietrzny lub do niego wchodzą.

Zmiany w zezwoleniu Wszelkie zmiany – zatwierdzenie ze strony organu Ocena ryzyka – jeżeli wcześniej nie była uwzględniona – do organu Standardowe Procedury Operacyjne – jeżeli zmienione – do organu Zmianę wprowadza się po otrzymaniu zatwierdzenia od organu Operator może wykonywać tylko i wyłącznie takie operacje, jakie zgłosił lub uzyskał zatwierdzenie ze strony organu na ich wykonywanie. Raz uzyskane zatwierdzenie, w ramach którego dokonano oceny ryzyka danej operacji, nie oznacza automatycznej zgody organu na wykonywanie operacji w każdych warunkach np. uzyskanie zatwierdzenia na loty AGRO w terenie nizinnym nie oznacza, że można je bez żadnych zmian w procedurach i bez przeprowadzenia dodatkowej analizy ryzyka wykonywać w górach.

Utrzymanie ważności Operator przestrzega zakresu i uprawnień określonych w zezwoleniu Spełnianie wymogów określonych przepisami Właściwe postępowanie z niezgodnościami Zapewniony dostęp organu do organizacji Zezwolenie nie zostało cofnięte ani się go nie zrzeczono Po zrzeczeniu się lub cofnięciu zezwolenia należy je niezwłocznie zwrócić właściwemu organowi. Każde wyjście poza zakres zezwolenia, nie spełnianie przepisów, nie reagowanie na niezgodności stwierdzone przez organ, nie udostępnienie dostępu do organizacji – po dwóch pisemnych wezwaniach, w godzinach pracy – oznacza wszczęcie procedury cofnięcia, zawieszenia lub ograniczenia zezwolenia.

Podsumowanie NCO – obowiązuje od 28.10.2014 NCC – obowiązuje od 25.08.2016, wymaga zgłoszenia działalności Operacje specjalistyczne niekomercyjne NCC – do decyzji RP, wymaga zgłoszenia działalności Wybrane operacje specjalistyczne niekomercyjne NCO – do decyzji RP, nie wymaga zgłoszenia działalności Operacje specjalistyczne komercyjne (NCC i NCO)– do decyzji RP, wymaga zgłoszenia działalności lub uzyskania zezwolenia na operacje podwyższonego ryzyka

Dziękuję za uwagę, astyk@ulc.gov.pl